Gaswisseling. Samenvatting voor de toets

Transcriptie

1 Gaswisseling Samenvatting voor de toets

2 Inhoudsopgave Gaswisseling bij verschillende diergroepen Ademhalingsstelsel Route van ingeademde lucht Longblaasjes en haarvaten Huig en strotklepje Ribademhaling Middenrifademhaling Astma, COPD, hooikoorts en allergie Schadelijke effecten roken

3 Gaswisseling bij verschillende diergroepen Eencellige (pantoffeldiertje) = via het celmembraam Reptielen, vogels en zoogdieren = longen Vissen = kieuwen Amfibieën (kikker) Jonge amfibien: via kieuwen en via de huid Volwassen: Longen en via de huid. Insecten = Tracheeën, Stigma s (blz 58) Veel soorten insecten verversen de lucht in de tracheen door pompende bewegingen met het achterlijf te maken (voorbeeld: bij)

4 Ademhalingsstelsel Luchtpijp Binnenkant bekleed met slijmvlies (slijmproducerende cellen en trilhaarcellen) Wand stevig door hoefijzervormige kraakbeenringen (blz 64) Bronchiën: Vertakking van de luchtpijp, wand bekleed met kraakbeenringen en slijmvlies. Luchtpijptakjes: Vertakkingen van de bronchiën, wanden van de fijnste vertakkingen bevatten spiertjes.

5 2: luchtpijp 3: longen 4: bronchiën 5: luchtpijptakjes 7: longblaasjes

6 Route van ingeademde lucht Neusholte (mondholte) Keelholte Strottenhoofd luchtpijp Bronchiën Luchtpijptakjes Longblaasjes

7 Blz 64. Luchtpijp en slokdarm Plaatje dwarsdoorsnede van de luchtpijp en de slokdarm. Slokdarm ligt altijd voor. (denk aan de adamsappel) Luchtpijp ligt altijd achter.

8 Huig en strotklepje

9 Longblaasjes en longhaarvaten Zuurstof wordt, vanuit de lucht in de longblaasjes, opgenomen in het bloed in de longhaarvaten. (blz 65) Koolstofdioxide wordt, vanuit het bloed in de longhaarvaten, afgegeven aan de lucht in de longblaasjes. (blz 65) Snel plaatsvinden: dunnen wand en smaen een groot oppervlakte hebben.

10 Blz 65 Gaswisseling longen Longblaasje: Ingeademede lucht komt binnen met veel zuurstof. Zuurstof wordt opgenomen door het bloed. Via het bloed komt koolstofdioxide (CO2) weer in het longblaasje. En wordt afgegeven via uitgeademde lucht. Longhaarvaten zit bloed. Longblaasjes zit lucht. Zuurstofarm bloed komt van de cellen van je lichaam. Zuurstofrijk bloed wordt weer afgegeven aan de cellen in je lichaam.

11 Schema in- en uitgeademde lucht Gassen in de lucht Ingeademde lucht Uitgeademde lucht Stikstof 79 % 79% Zuurstof 20% 16% Edelgassen 1% 1% Koolstofdioxide 0,04% 4% Maakt kalkwater niet troebel Waterdamp Weinig Veel Temperatuur Meestal lager dan 32 graden Maakt kalkwater wel troebel 32 graden

12 Ribademhaling Rustige inademing: tussenribspieren trekken samen, de ribben en borstbeen gaan omhoog en naar voren Diepe inademing: spieren in de hals trekken zich samen, waardoor de ribben nog wat meer omhoog en naar voren gaan Rustige uitademing: tussenribspieren ontspannen zich. Ribben en borstbeen zakken door gewicht weer omlaag en terug Diepe uitademing: Andere tussenribspieren trekken samen en trekken ribben en borstbeen omlaag.

13 middenrifademhaling Inademing: middenrifspieren trekken samen, middenrif gaat omlaag. Door verhoogte druk in buikholte gaat buikwand naar voren. Rustige uitademing: middenrifspieren ontspannen zich. Door druk buikholte wordt middenrif weer omlaag gedrukt. Diepe uitademing: Buikspieren trekken zich samen en drukken organen in de buik naar binnen. Middenrif verder omhoog gedrukt.

14 ademhalingsstand Bij inademen is de middenrif laag. Bij uitademen is het middenrif hoog.

15 Astma, allergie,copd en hooikoorts Astma: Spiertjes in de wand van de fijnste luchtpijptakjes trekken zich samen. Slijmvlies verdikt, luchtwegen nauwer, ademen moeilijker. COPD: Chronische bronchitis en longemfyseem. Chronische ontsteking van de luchtwegen, door roken veroorzaakt, slijmvlies verdikt, ademen moeilijker. Allergie: overgevoeligheid voor een of meerdere stoffen. Huisstof, haren van dieren, bepaalde stoffen van voedsel Brandend gevoel, jeuk, huiduitslag en ontstekingen. Hooikoorts: allergie voor stuifmeelkorrels (pollen) Brandend of jeukende ogen, neus of keel, onstoken slijmvliezen, niesbuien, verstopte neus of loopneus.

16 Schadelijke effecten roken Koolmono-oxide: kan het bloed minder zuurstof vervoeren Fijne teerdruppeltjes bevatten o.a. Nicotine en verschillende kankerverwekkende stoffen. Teer vormt een laagje binnenwand van de luchtwegen. Trilhaarbewegingen vertraagd, slijm minder goed vervoeren. Nicotine zorgt voor de verslaving.

17 Wat moet je leren Alle tekst van het hoofdstuk Samenvatting (hele belangrijke) Diagnostische toets (hele belangrijke) De gegeven opdrachten Aantekeningen tijdens de les Deze powerpoint