DSM-5: een inleiding. J. De Fruyt

Vergelijkbare documenten
DSM-5: de algemene wijzigingen ten opzichte van de DSM-IV

Lezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence

Inhoud. 1 Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen Schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen...25

SIS-NL SYMPTOOM INVENTARISATIE SCHEMA

Inference-based approach: Obsessieve-compulsieve stoornis met ontbrekend realiteitsbesef

Diagnose en classificatie in de psychiatrie

PHILIP R. MUSKIN [REDACTIE] OEFENBOEK DE CLASSIFICATIECRITERIA IN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Autisme en de DSM-5 symposium autismenetwerk Zuid- Holland Zuid Autismeweek

Q&A-lijst. Vijftien veel gestelde vragen over DSM-5

Persoonlijkheidsstoornissen

HANDBOEK VOOR DE CLASSIFICATIE VAN PSYCHISCHE STOORNISSEN NEDERLANDSE VERTALING VAN DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUAL OF MENTAL DISORDERS

Persoonlijkheidsstoornissen

Modulenaam: D3 Zelfhantering 3 : Gecombineerd onderwijs : 75% contactonderwijs/25%afstandsonderwijs

Bijlage van DSM V naar ICPC 1

DSM-5: De belangrijkste veranderingen n titel te maken. Prof.dr. Michiel W. Hengeveld, psychiater Supervisor van de Nederlandse vertaling

Psychotische stoornissen in DSM V. Mirjam Klein (supervisor Erik Giltay) Afdeling Psychiatrie LUMC, Leiden

Uitleg aanspraken geneeskundige GGZ op basis van DSM-5 classificatie

Persoonlijkheidsstoornissen

1. Betrokkene. Identificatienummer: (Geboorte)naam: Voornamen: Geslacht: Geboortedatum en -plaats: Woonadres: Straat, huisnummer: Postcode, plaats:

DSM-5 Inleiding in de belangrijkste veranderingen

DSM-5 De belangrijkste veranderingen t.o.v DSM-IV

Correcties DSM 5 : Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen

Richtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017

Van somatoforme stoornissen naar somatisch symptoom stoornis

1.1 Ontwikkelingspsychopathologie Opbouw van het boek Hoofdstuk 1 in tien punten 25 Belangrijke begrippen 25

DSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools

DSM 5 voor kinderen en jongeren

Introductie van de DSM-5

Zorginstituut Nederland heeft op 16 december 2014 het rapport De nieuwe DSM- 5, gevolgen voor het pakket vastgesteld.

Inhoud. 3 Theorieën over ontwikkeling 59

BEKNOPT OVERZICHT VAN DE CRITERIA NEDERLANDSE VERTALING VAN DESK REFERENCE TO THE DIAGNOSTIC CRITERIA FROM DSM-5 AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION

Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria

Paniekaanval als specificatie

BEKNOPT OVERZICHT VAN DE CRITERIA NEDERLANDSE VERTALING VAN DESK REFERENCE TO THE DIAGNOSTIC CRITERIA FROM DSM-5 AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION

Zorginstituut Nederland heeft op 16 december 2014 het rapport De nieuwe DSM- 5, gevolgen voor het pakket vastgesteld.

De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart

Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria

Landelijke dag VMDB 18 maart Ontwikkelen en implementeren van Zorgstandaarden

Psychiatrische diagnostiek is veel meer dan een DSM-5-classificatieen. Michiel W. Hengeveld en Vos Beerthuis, psychiaters

6 Forensische aspecten Aandachtspunten 134 Noten 134

Bijlage. Van ICD-9-CM-codes naar ICD-10-CM-codes

KWALITEITSONTWIKKELING GGZ

Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014

Samenvatting Richtlijn

Stemmingsstoornissen. Van DSM-IV-TR naar DSM-5. Johan van Dijk, klinisch psycholoog-psychotherapeut Max Güldner, klinisch psycholoog-psychotherapeut

Edwin Beld, psychiater. Werkzaam in Den Helder GGZ NHN

Generalistische Basis GGZ en Specialistische GGZ

ECTS- FICHE. Campus Blairon Turnhout Via secretariaat en/of website

SAMENVATTING INLEIDING...

De verstandelijke beperking (verstandelijke-ontwikkelingsstoornis)

DIFFERENTIËLE DIAGNOSTIEK

Belangrijkste wijzigingen van DSM-IV naar DSM-5

Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen

BELEIDSREGEL CV

Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen: Meten en weten. Prof. Dr. Bas van Alphen

Zorginstituut Nederland Mw. mr. M.E. Kroes. Utrecht, 12 november 2014

Inhoud. Woord vooraf. Wat is psychiatrie? Psychiatrische ziekteleer. Hoofdstuk 1 Psychopathologie Michiel Hengeveld en Anton van Balkom

Samenvatting. Samenvatting

Persoonlijkheidsstoornissen Oude wijn, oude zakken? Geert Lefevere klinisch psycholoog

Vergoeding bij niet gecontracteerde zorgverleners GGZ 2013

MIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN. Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein

ADDENDUM 2 bij HAND-OUTS I

BELEIDSREGEL CV

Bijlage. Van ICD-9-CM-codes naar ICD-10-CM-codes (alfabetisch)

Grensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie

DSM-5. Belangrijkste wijzigingen van DSM-IV naar DSM-5. whitepaper

Als je alleen een hamer hebt, zie je overal spijkers w w w. b u r e a u p e e r s. n l

Complexiteit vraagt maatwerk. Henk Mathijssen 12 oktober 2017

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5

De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart

Woord vooraf Opbouw van deze studie

Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker. Tineke Vos, psychiater HMC Den Haag

42 de psycholoog / mei 2014 de dsm is geen zorgbepalend instrument malou van hintum

De beste zorg voor psychische en verslavingsproblemen

2 Classificatie, diagnostiek en epidemiologie 35

BIJLAGE 1: Diagnose behandeling combinaties (dbc s) in euro s

Inhoud. H.E. van der Horst. T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen. A.H. Blankenstein. H. Woutersen-Koch

DSM 5 Nascholing d.d Obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen Eetstoornissen. Santoucha Setroikromo AIOS, LUMC

Ben je voor of tegen?

Veranderingen in de DSM-V stemmingsstoornissen. R.A. van Elmpt AIOS psychiatrie

Een transdiagnostisch perspectief op diagnostiek en classificatie

P R O J U S T I T I A

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL

Op naar DSM 5. Mariken van Onna Klinisch psycholoog-psychotherapeut Supervisor VGCt Karakter Nijmegen Universitair Centrum Kinder- en jeugdpsychiatrie

Wijzigingen Nevid, Psychiatrie, een inleiding, 9e editie ten opzichte van de vorige (8 e ) editie

Deelprestaties behandeling Bijzondere productgroepen Diagnostiek

psychiatrische diagnostiek

Factsheet. DSM-5 in de dbc-systematiek

ECTS- FICHE. Hoofdvestiging centrum CVO Horito/Campus Blairon Turnhout Via secretariaat en/of website

Onverklaard maakt onbemind. 8 februari 2011 Utrecht

Lentecongres Vlaamse vereniging voor Psychiatrie

Generalistische Basis GGZ

ABRAHAM M. NUSSBAUM WERKEN MET DE PRAKTIJKGIDS AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION UITGEVERIJ BOOM AMSTERDAM

V&VN VS oncologie 24 maart 2016 DEPRESSIE? OF? Klinisch redeneren met een oncologische casus Marieke van Piere VS GGZ Alrijne Leiden

Coaching, Counseling & DSM

1 Wat is psychiatrie?

Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie,

Met elkaar in gesprek over kwaliteitsverbetering en hoogspecialistische ggz. Door Ralph Kupka en Sebastiaan Baan

Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen

Transcriptie:

DSM-5: een inleiding J. De Fruyt

Het is een systeem dat aanleiding geeft voor misbruiken. Daarom pleit ik voor de afschaffing ervan. Stijn Vanheule Eén boek in de kast van uw arts mag uw argwaan wekken. Stijn Vanheule & Ignaas Devisch

De bijna 400 diagnostische categorieën van DSM- 5 zijn dan niet meer nodig. Met tien brede syndromen kunnen we wellicht volstaan. Misschien is de tijd gekomen om naar de patiënt te luisteren. Jim van Os

To give a comprehensive nosology, to classify carefully, to produce a well-ordered classification almost seems to have become the unspoken ambition of every psychiatrist of industry and promise, as it is the ambition of a good tenor to strike a high C. This classificatory ambition was so conspicuous that the composer Berlioz was prompted to remark that after their studies have been completed a rhetorician writes a tragedy and a psychiatrist a classification A history of Medical Psychology (Gregory Zilboorg, 1941)

DSM-I naar DSM-5: een historisch perspectief 350 300 265 292 307 317 250 200 182 150 100 106 50 0 10

Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen http://www.dsm-5-nl.org

Verantwoording bij de Nederlandse editie Onze indeling vallen nooit samen met een natuurlijke ordening in de werkelijkheid. We moeten ons tevredenstellen met een ladekast waarin we gemakkelijk terugvinden wat we willen beschouwen; meer hebben we niet te doen. Hippolyte Taine

Verantwoording bij de Nederlandse editie Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen! Niet enkel het Beknopt overzicht van de criteria! Diagnose is meer dan classificatie alleen: beschrijving van het pathologisch syndroom, mogelijke oorzaken, ziekteproces, de ernst van de ziekte en het verwachte verloop bij de individuele patiënt. Classificatie is bedoeld is bedoeld om groepen patiënten in te delen ter wille van wetenschappelijk onderzoek, epidemiologische registraties of financiering van zorg.

The Perspectives of Psychiatry Has (disease perspective) Is (dimensional perspective) Does (behavior perspective) Encounters (life-story perspective)

Voorwoord Classificatie van psychische stoornissen en bijhorende criteria, bedoeld om deze stoornissen op betrouwbaardere wijze te kunnen diagnosticeren. Praktische, functionele, flexibele gids voor het organiseren van informatie, die kan bijdragen aan het toekennen van de juiste classificatie en het bepalen van de geschiktste behandeling. In de eerste plaats ontwikkeld als een nuttige gids voor de klinische praktijk, maar daarnaast ook als officiële nomenclatuur in een brede reeks contexten (clinici en onderzoekers die verschillende benaderingen aanhangen, verschillende takken van GGZ, epidemiologie ).

Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen Deel I: Uitgangspunten van de DSM-5 Deel II: Classificatiecriteria en codes Deel III: Meetinstrumenten en modellen in ontwikkeling Appendix

Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen Deel I: Uitgangspunten van de DSM-5 Deel II: Classificatiecriteria en codes Deel III: Meetinstrumenten en modellen in ontwikkeling Appendix

Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen Deel I: Uitgangspunten van de DSM-5 Inleiding Aanwijzingen voor het gebruik Waarschuwing bij forensisch gebruik van de DSM-5

Deel I: Inleiding Lang proces: 1999 2013 Meerdere partners (WHO, WPA, NIMH), multidisciplinair & transparant overleg, literatuuronderzoek, veldonderzoek www.dsm5.org (2010, 2011, 2012)

Deel I: Inleiding Focus op klinische bruikbaarheid, betrouwbaarheid, validiteit, continuïteit met DSM-IV Probleem van NAO diagnoses, comorbiditeit, mismatch met wetenschappelijk onderzoek Geen radicale shift maar gewijzigde herhaling Epistemische iteratie

Deel I: Inleiding Hoofdstukindeling: een historisch bepaald cognitief schema om klinische en wetenschappelijke informatie inzichtelijker en beter toepasbaar te maken problemen die eerder door de structuur van de DSM worden veroorzaakt dan door de omschrijving van de afzonderlijke stoornissen het is de bedoeling dat, door het opnieuw ordenen en groeperen van bestaande stoornissen, de herziene indeling een impuls is voor nieuwe klinische perspectieven en wetenschappers aanzet tot onderzoek

Deel I: Inleiding Hoofdstukindeling: Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen Schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen Bipolaire-stemmingsstoornissen Depressieve-stemmingsstoornissen Angststoornissen Obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen Trauma- en stressgerelateerde stoornissen Dissociatieve stoornissen

Deel I: Inleiding Hoofdstukindeling: Somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen Voedings- en eetstoornissen Stoornissen in de zindelijkheid Slaap-waakstoornissen Seksuele dysfuncties Genderdysforie Disruptieve, impulsbeheersing- en andere gedragsstoornissen Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen

Deel I: Inleiding Hoofdstukindeling Neurocognitieve stoornissen Persoonlijkheidsstoornissen Parafiele stoornissen Overige psychische stoornissen Bewegingsstoornissen en andere bijwerkingen van medicatie Andere problemen die een reden voor zorg kunnen zijn

Deel I: Inleiding Meer overeenstemming met ICD-11, met in de toekomst logische volgorde Nederlandse editie: ICD-9-CM Dimensionale/kwantitatieve inschatting Heterogeniteit van psychische stoornissen: van genetica tot symptomen Groeperen van stoornissen: bv. internaliserende vs. externaliserende stoornissen Aandacht voor belang van ontwikkelingsfase, geslacht (sekse & gender) en cultuur Hoofdstukindeling en afzonderlijke hoofdstukken http://www.dsm-5- nl.org/documenten/cultural_formulation_interview cfi_.pdf

Deel I: Inleiding Andere gespecificeerde en ongespecificeerde classificaties vervangen NAO categorie +/- aangeven van redenen waarom niet voldaan aan de criteria van een specifieke stoornis Niet langer multiaxiaal systeem As 1: klinische stoornissen DSM-5 As 2: persoonlijkheidsstoornissen en zwakzinnigheid As 3: somatische aandoeningen As 4: psychosociale en omgevingsproblemen V-codes (ICD-9-CM) As 5: Algehele beoordeling van het functioneren WHODAS http://www.who.int/classifications/icf/whodasii/en/

Deel I: Aanwijzingen voor het gebruik Bedoeld om clinici, getraind in het gebruik, behulpzaam te zijn bij het classificeren van psychische stoornissen van hun patiënten, als onderdeel van psychiatrische diagnostiek, die een geïnformeerd behandelplan moet opleveren. De verschillende symptomen, beschreven in de criteriasets, vormen geen uitvoerige definities van de onderliggende stoornissen. De diagnostische formulering bevat een nauwkeurige klinische voorgeschiedenis en een bondige samenvatting van de sociale, psychologische en biologische factoren die kunnen hebben bijgedragen aan het ontstaan van een bepaalde psychische stoornis. De clinicus moet zelf beoordelen wat per afzonderlijk criterium de ernst en de waarde is en wat dat betekent voor de betreffende diagnose.

Deel I: Aanwijzingen voor het gebruik Er is klinische training nodig om te kunnen herkennen wanneer de combinatie van predisponerende, precipiterende, in stand houdende en beschermende factoren resulteert in een psychopathologische aandoening waarbij de lichamelijke klachten en verschijnselen de grenzen van het normale overschrijden. Het uiteindelijke doel van een diagnostische formulering is dat de beschikbare contextuele en diagnostische informatie kan worden gebruikt om een uitvoerig behandelplan op te stellen waarin rekening is gehouden met de sociale en culturele context van de betrokkene.

Deel I: Aanwijzingen voor het gebruik Psychische stoornis = Een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het gebied van de cognitieve functies, de emotieregulatie of het gedrag van een persoon, dat een uiting is van een disfunctie in de psychologische, biologische, of ontwikkelingsprocessen, die ten grondslag liggen aan het psychische functioneren. Psychische stoornissen gaan gewoonlijk gepaard met significante lijdensdruk of beperkingen in het functioneren op sociaal of beroepsmatig gebied of bij andere belangrijke levensgebieden.

Deel I: Aanwijzingen voor het gebruik Classificatie van een psychische stoornis betekent niet automatisch dat behandeling noodzakelijk is. Classificatie: Criteria + diagnostische en bijkomende kenmerken Subtypes: onverenigbaar en elkaar uitsluitend Specificeer of, bv. bipolair of depressief type bij schizoaffectieve stoornis Specificaties: verenigbaar en elkaar niet uitsluitend Specificeer (indien), bv. gemengde/melancholische kenmerken bij depressieve stoornis Specificaties voor ernst en beloop

Deel I: Waarschuwing bij forensisch gebruik van de DSM-5 Deze risico s zijn het gevolg van het feit dat de vraagstukken en belangen die relevant zijn voor de wet, niet goed passen bij de informatie waaruit een klinische diagnose bestaat.

Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen Deel I: Uitgangspunten van de DSM-5 Deel II: Classificatiecriteria en codes Deel III: Meetinstrumenten en modellen in ontwikkeling Appendix

Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen Deel III: Meetinstrumenten en modellen in ontwikkeling Meetinstrumenten Culturele formulering Alternatief DSM-5 model voor persoonlijkheidsstoornissen Aandoeningen die verder onderzoek behoeven http://www.dsm-5-nl.org