tussenstand 2009-2010 campus DIEP

tussenstand 2009-2010 campus DIEP herziene versie

campusdieplocaties centrum Verspreid door de hele stad zijn er 17 woningen voor Proefwonen

Campus Diep in 2009 en 2010 Jongeren zonder stabiele huisvesting, zonder kansen op de arbeidsmarkt, zonder startkwalificatie in het onderwijs.. Ruim twee jaar geleden besloten bestuurders van acht organisaties in de stad Groningen tot het vormen van het samenwerkingsverband Campus Diep. Een woningcorporatie, instellingen voor maatschappelijke opvang, ROC s, een re-integratiebedrijf, instellingen voor jongerenhulpverlening en jeugdzorg ondertekenden een contract. Gemeente en provincie Groningen ondersteunen het initiatief Wonen, leren en werken met begeleiding voor jong volwassenen van 18 tot 27 jaar in de stad Groningen. Het project omvat vier woonvoorzieningen met ruim 60 plaatsen per jaar. Bestuurders en de medewerkers van de deelnemende organisaties zetten zich in voor dit project omdat zij de jonge deelnemers een kansrijke toekomst gunnen. Onderzoek toont aan dat begeleiding, zo veel als nodig, zo weinig als mogelijk, voor deze doelgroep zinvol is. Begeleiding kan maatschappelijke uitval voorkomen en maatschappelijke schade beperken. Een afgeronde schoolopleiding, vast werk, sanering van schulden en een stabiele woonsituatie zijn noodzakelijk voor volwaardige deelname aan de samenleving. Investeren in deze groep jonge burgers is nodig om een dreigende ontwrichting, veroorzaakt door de groeiende kloof tussen arm en rijk, tussen hoog- en laagopgeleiden en tussen hen die deelnemen en hen die aan de kant staan, te voorkomen. Onderzoek in opdracht van Campus Diep toont aan dat de maatschappelijke kosten van Campus Diep lager zijn dan de maatschappelijke opbrengsten (Social Return On Investment, SROI). Dit is voor de betrokken bestuurders een extra stimulans om zich in te zetten voor Campus Diep en het project voort te zetten. Gaandeweg is Campus Diep opgetuigd. Dit boekje doet kort verslag van de eerste twee jaren. Na een algemene typering van het totale aanbod volgt verslag en toelichting op het onderzoek naar de Social Return On Investment van Campus Diep. Daarna is er per woonvoorziening een korte beschrijving met evaluatiecijfers. Daarbij komen onder andere bezetting, leeftijd van de deelnemers, betrokken instanties en instellingen, uitstroomcijfers en klanttevredenheidscijfers aan de orde. Informatie over Campus Diep vindt u op de website: www.campusdiep.nl Reacties op deze uitgave graag melden aan: Campus Diep Herman Colleniusstraat 18 9718 KT Groningen Telefoon: 050-5991420 e-mail: info@campusdiep.nl 3

Aanbod en doelgroep Campus Diep bestaat uit een aantal woon-leer-werkvoorzieningen in de stad Groningen: - Hoendiephuis - BibaBon - Kamers met Kansen - Ambulante woonbegeleiding en Proefwonen Campus Diep is er voor jong volwassenen die met hun leven aan de slag willen en daarbij ondersteuning nodig hebben. Iedere voorziening biedt op elkaar afgestemde begeleiding en ondersteuning aan 18- tot 27- jarigen die dak- of thuisloos zijn of dat dreigen te worden. Deze jongvolwassenen lopen daardoor de aansluiting in het onderwijs of op de arbeidsmarkt mis. Begeleiders en deelnemers sluiten een individueel contract en maken samen een begeleidingsplan dat is gericht op wonen, scholing of werk. Campus Diep biedt huisvesting, woonbegeleiding, ondersteuning bij het volgen van een opleiding en hulp bij het vinden van werk. Deelnemers hebben de mogelijkheid om door te stromen naar andere voorzieningen binnen Campus Diep. Begeleiders van verschillende organisaties begeleiden deelnemers naar zelfstandigheid met als doel een woning op naam voor iedere deelnemer, een afgeronde opleiding en werk. Voorwaarden voor deelname - Ontbreken van vaste woon- of verblijfplaats - Geen startkwalificatie - Geen (vast) werk Belemmeringen voor deelname - Intensief gebruik van harddrugs - Grote psychische en/of gedragsproblemen - Het niet willen nemen van verantwoordelijkheid Toegang en aanmelding Toeleiding naar de voorzieningen verloopt via (hulpverlenings)- organisaties zoals MJD, VNN, Lentis, Sociale Dienst en reclassering. De wijze van aanmelding verschilt per voorziening. Zie hiervoor de website van Campus Diep. Algemene instroomcriteria - Deelnemer wil met zijn of haar leven aan de gang en staat open voor begeleiding - Deelnemer is 18 tot 27 jaar Voor een aantal voorzieningen gelden nog specifieke criteria zoals eigen inkomen, deelnemen aan scholing of WWB-gerechtigd zijn. Uitstroommomenten - Behalen van doelen - Extern vervolgtraject - Tussentijdse beëindiging zonder succesvolle afronding, bijvoorbeeld door verbreken van het contract door de deelnemer Belangrijkste activiteiten van de begeleiders - Opbouwen van een samenwerkingsrelatie met deelnemer - Deelnemer ondersteunen bij huisvesting, dagbesteding, onderwijs of werk 4

- Samen met deelnemer realiseren van vervolgtrajecten - Zo nodig organiseren van hulpverlening - Nauw samenwerken en afstemmen met begeleiders van betrokken andere instellingen Financiering voorzieningen - Participatiegelden - AWBZ-bijdrage - Plusgelden of Winsemiusgelden - Particuliere fondsen - Maatschappelijke opvanggelden - Projectgelden - Eigen bijdrage deelnemers De financiering van Hoendiephuis en van Proefwonen is voor onbepaalde tijd. De overige voorzieningen hebben een projectfinanciering met einddatum. Deelnemers betalen zelf voor de kosten van levensonderhoud. Vertegenwoordigers van directies van deze organisaties hebben zitting in een stuurgroep. Vooral het stimuleren van samenwerking tussen de organisaties, het ontwikkelen van nieuwe projecten en het bewaken van kwaliteit en continuïteit van de voorzieningen zijn aandachtsgebieden van de stuurgroep. De stuurgroep werkt samen met de provincie Groningen. Naast de stuurgroep functioneert een werkgroep. Hieraan nemen vertegenwoordigers van medewerkers werkzaam bij de acht betrokken organisaties deel. Werkgroepleden stemmen werkwijzen op elkaar af, maken praktische afspraken en bewaken de voortgang binnen de voorzieningen. Zij bespreken periodiek de ontwikkeling, voortgang en doorstroom van deelnemers. Ook zorgen zij voor methodiekontwikkeling binnen Campus Diep. Campus Diep werkt samen met hulpverlenende instanties zodra de ondersteuning van een individuele deelnemer dit nodig maakt. Campus Diep is een samenwerkingsverband van de volgende organisaties: Woningcorporatie Nijestee, huisvesting Stichting Huis, woonbegeleiding ROC Alfa-college, opleiding ROC Noorderpoort, opleiding WerkPro, re-integratie en werk-leertrajecten MJD Groningen, (jeugd)hulpverlening Elker, jeugdhulpverlening Gemeente Groningen, Sociale Dienst 5

Maatschappelijk rendement Campus Diep Social Return On Investments (SROI) Maatschappelijk rendement biedt inzicht in hetgeen de maatschappelijke sector de samenleving oplevert. Er zijn meerdere methodes om het maatschappelijk rendement van een investering te berekenen. Lotte Metzlar, een studente aan de Hanzehogeschool, heeft het maatschappelijk rendement van de overheidsinvesteringen in Campus Diep berekend met behulp van de maatschappelijke kosten-/batenanalyse. Deze methode weegt de kosten van het begeleidingsaanbod van Campus Diep af tegen de opbrengsten van het begeleidingsaanbod. Deze opbrengsten zijn de maatschappelijke voordelen uitgedrukt in geld zoals minder of lagere uitkeringen, minder of kortere vrijheidsstraffen en een hoger economisch rendement van de deelnemers van Campus Diep uitgedrukt in de hoogte van het potentiële loon. De kosten van Campus Diep in 2010 zijn zoals hiernaast vermeld. Voor berekening van de opbrengsten van Campus Diep zijn de deelnemers van Campus Diep in groepen ingedeeld. Deze indeling is nodig omdat de kenmerken van deelnemers bij de start van hun traject en de resultaten na afronding van hun traject verschillen. Zo zijn er deelnemers die bij de start van hun traject een opleiding volgden en nog thuis woonden, ook al hadden ze daar problemen. Andere deelnemers volgden geen opleiding, hadden geen werk en woonden op wisselende adressen. Een aantal van hen had hoge schulden en/of vertoonde risicovol gedrag. Om het te verwachten Begeleidingsaanbod Integrale Kosten in Woonbegeleiding door Stichting Huis 1.333.729 Re-integratie en dagbesteding in het Hoendiephuis door WerkPro 24.600 Ambulante loopbaanbegeleiding op locatie door ROC Alfa-collge en Noorderpoort 12.750 Hulpverlening door MJD 108.488 Re-integratie in BiBa Bon ten laste van de Gemeente Groningen, Sociale Zaken en Werk 60.000 Organisatiekosten Campus Diep (gefinancierd door bovenstaande partners en woningcorporatie Nijestee) 10.400 Totale kosten Campus Diep in 2010 1.549.967 6

rendement op juiste waarde in te schatten is indeling in groepen daarom nodig: een lichte, een middelzware en een zware doelgroep qua problematiek. Bij de indeling in groepen is gebruik gemaakt van het onderzoek van de Rebel Group over het maatschappelijk rendement van Kamers met Kansen in Rotterdam in 2006. De indeling van deelnemers van Campus Diep in 2010 was als volgt: Gegevens deelnemers 2010 aantal deelnemers per jaar 79 lichte doelgroep 21 middel doelgroep 32 zware doelgroep 26 - Als een deelnemer uit de middelste doelgroep succesvol uitstroomt, levert dit de maatschappij over het leven van deze deelnemer 131.117 op. - Als een deelnemer uit de zware doelgroep succesvol uitstroomt, levert dit de maatschappij over het leven van deze deelnemer 534.562 op. De resultaten in 2010 - In de lichte doelgroep zijn er in 2010 vijf deelnemers succesvol uitgestroomd. Dit betekent dat de baten van de lichte doelgroep in totaal 343.468 zijn. - In de middelste doelgroep zijn er in 2010 twaalf deelnemers succesvol uitgestroomd. Dit betekent dat de baten van de middelste doelgroep in totaal 1.573.400 zijn. - In de zware doelgroep zijn er in 2010 drie deelnemers succesvol uitgestroomd. Dit betekent dat de baten van de zware doelgroep 1.603.685 zijn. De totale baten over 2010 zijn dan 3.520.553. Als daar de kosten van 1.549.967 van afgehaald worden, komt het maatschappelijk rendement van Campus Diep over 2010 uit op 1.970.586. Hierna zijn de verwachte opbrengsten per deelnemer uitgerekend. Hierbij is gebruik gemaakt van gegevens van het CBS en de rekenmethode zoals ontwikkeld door de Rebel Groep in 2006. De opbrengsten per groep - Als een deelnemer uit de lichte doelgroep succesvol uitstroomt, levert dit de maatschappij over het leven van deze deelnemer 68.694 op. Hierbij moet natuurlijk nog de kanttekening geplaatst worden dat er ook nog baten behaald worden die niet in geld uit te drukken zijn. Zo is er bijvoorbeeld de hoop en verwachting dat een deelnemer na afronding van een traject van Campus Diep positiever, gelukkiger en steviger in het leven staat. Voor Campus Diep geldt: elke euro besteedt aan dit project is zijn gewicht in goud meer dan waard! 7

Hoendiephuis 8 In een grote villa van woningcorporatie Nijestee in de stad Groningen wonen 20 jongvolwassenen tussen de 18 en 30 jaar voor de duur van maximaal één jaar. Iedere bewoner heeft een eigen kamer. Er is 24 uur woonbegeleiding aanwezig en er wordt samen gegeten. De deelnemers helpen met koken en schoonmaken. De deelnemers hebben dagbesteding in de vorm van een activeringstraject, een opleiding of werk. De deelnemers betalen een bijdrage naar inkomen voor de kosten van levensonderhoud. De meeste deelnemers hebben problemen op een aantal leefgebieden. Zij werken aan het op orde brengen van hun eigen leven en hebben behoefte aan structuur en praktische begeleiding op alle leefgebieden. De MJD vervult in de meeste gevallen de toeleiding naar het Hoendiephuis. De deelnemers hebben een externe hulpverlener. Vaak is dit een jongerenhulpverlener van de MJD. Opvallend in deze voorziening is het stijgend aantal deelnemers dat een opleiding volgt. Begin 2011 is dat al meer dan 50% van de bewoners. Oorzaak hiervan is het spreekuur van loopbaanadviseurs van de ROC s en medewerkers van Werkpro dat wekelijks in het Hoendiephuis plaatsvindt. Tijdens dit spreekuur kunnen deelnemers terecht met vragen over opleiding en activering. Er is in toenemende mate overleg en samenwerking tussen ROC s, Werkpro en Hoendiephuismedewerkers. Een langzaam stijgend bezettingspercentage dat begin 2011 zelfs boven de 100% uitkomt, hangt hier mogelijk mee samen. Woonbegeleiding per deelnemer per jaar in het Hoendiephuis kost 33.000 euro.

Hoendiephuis bezetting 2009-2010 87,70% totaal aantal deelnemers 74 leeftijd verblijfsduur totaal mannen 53 totaal vrouwen 21 gemiddelde leeftijd 21 meest voorkomende leeftijd 19 t/m 23 gemiddeld aantal dagen 242 woonsituatie bij aanmelding (in %) opvang elders 19% ouders/familie/vrienden 26% detentie/reclassering 12% crisisopvang 4% wisselende logeeradressen 4% onbekend 35% ruim de helft is bij aankomst nog niet thuisloos, maar dreigt dit binnenkort te worden. aanmelding door VNN 10% MJD 80% aangemeld door reclassering 10% reden afwijzing plaatsing verslaving 11 grote psychische problematiek 12 agressieproblematiek 6 crisis 6 kwetsbaar 3 leeftijd 6 prostitutie 2 multiproblematiek 50 dagbesteding (per 31 december 2010) werk 1 school 10 activering 8 geen 2 betrokken instellingen MJD, VNN, ROC s, Elker, Lentis/Jonx en Kredietbank vertrek naar Proefwonen 6 familie/vrienden 4 Biba Bon 3 Kamers met Kansen 5 Lauwershuis 2 detentie 2 zelfstandig wonen 11 instelling elders 4 uitzetting 4 onbekend 7 uitstroom positief 35 negatief 13 eindcijfer klanttevredenheid 7,7 9

Biba Bon In vier woonhuizen wonen elk drie of vier jongvolwassenen met elkaar. In een periode van maximaal twee jaar leren de deelnemers zelfstandig wonen, leren en werken. Een woonbegeleider is zeven dagen per week gedurende vier uur per dag aanwezig in een huis. De begeleiders ondersteunen het groepsproces én het individuele proces van de deelnemers. Begeleiders en bewoners eten regelmatig met elkaar. Samen voeren de deelnemers het huishouden. Deelnemers voorzien zelf in hun eigen levensonderhoud. Zij delen de kosten van de huur van de woning. De begeleiding richt zich op alle leefgebieden en heeft tot doel om deelnemers te ondersteunen bij het opnieuw inrichten van hun leven. Uitvoering van dit project vindt plaats in nauwe samenwerking met medewerkers van de Sociale Dienst. Deze dienst doet de toeleiding en zorgt voor activering en re-integratietrajecten. Helaas stokte na één jaar de toeleiding waardoor de bezetting achterbleef bij de verwachtingen. Gelukkig is de toeleiding later weer op gang gekomen. 10 Biba Bon was in 2007/2008 specifiek bedoeld voor Antilliaanse en Arubaanse jongeren. Vanwege het succes heeft de Sociale Dienst deelname mogelijk gemaakt voor alle jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, zonder stabiele huisvesting en vaak kampend met cannabisverslaving, psychosociale problematiek en forse schulden. Ondanks de zwaarte van de problematiek is, dankzij de intensieve begeleiding, het slagingspercentage verhoudingsgewijs hoog. Woonbegeleiding per deelnemer per jaar in Biba Bon kost 26.000 euro.

Biba Bon bezetting 2009-2010 73% totaal aantal deelnemers 17 leeftijd verblijfsduur totaal mannen 11 totaal vrouwen 6 gemiddelde leeftijd 22 meest voorkomende leeftijd 21 t/m 23 gemiddeld aantal dagen 292 woonsituatie bij aanmelding opvanginstelling elders 8 ouders/familie/vrienden 4 detentie/reclassering 1 wisselende logeeradressen 1 onbekend 5 aanmelding door Sociale Dienst 4 Elker 4 reclassering 1 MJD 8 toeleiding en fiat gaan in alle gevallen via de Sociale Dienst reden afwijzing plaatsing niet te saneren schulden 1 grote psychische problematiek 2 deelnemer wil geen begeleiding 1 agressieproblematiek 1 dagbesteding (per 31 december 2010) werk 1 traject WIJ 8 opleiding 3 betrokken instellingen vertrek naar uitstroom VNN Kredietbank Lentis/Jonx Accare Proefwonen 3 samenwonen 2 terugkeer naar Curaçao 2 onbekend 1 positief 7 negatief 1 eindcijfer klanttevredenheid 7,1 11

Kamers met Kansen locatie Damsterdiep In 15 woonstudio s aan het Damsterdiep in de stad Groningen wonen 15 jongvolwassenen tussen de 18 en 27 jaar voor de duur van gemiddeld anderhalf jaar. Iedere deelnemer heeft een eigen studio. Er is vier uur per week woonbegeleiding per deelnemer beschikbaar. De deelnemers volgen een opleiding en willen een startkwalificatie halen. Begeleiders ondersteunen deelnemers bij het zelfstandig worden en het opzetten van een eigen huishouding. Ook begeleiden zij deelnemers bij het volgen van hun opleiding. Uitvoering van dit project vindt plaats in nauwe samenwerking met de ROC s Alfa-college en Noorderpoort. Loopbaanadviseurs van deze ROC s verzorgen de toeleiding van deelnemers. In juni 2009 startten de eerste vijf deelnemers. Pas in juni 2010 waren alle beschikbare plaatsen bezet. Hierdoor bleef de bezetting achter bij de verwachtingen. Op dit moment, mei 2011, is er een wachtlijst voor deelname. In 2011 kwam er uitbreiding van dit project met acht plaatsen voor jonge (aanstaande) moeders die een opleiding volgen. Dit project, ten laste van de plusgelden, heeft een looptijd van één jaar. Woonbegeleiding per deelnemer per jaar in Kamers met Kansen kost 11.000 euro. 12

Kamers met Kansen bezetting 2009-2010 oplopend in één jaar tot 100% totaal aantal deelnemers 20 leeftijd verblijfsduur totaal mannen 12 totaal vrouwen 8 gemiddelde leeftijd 21 meest voorkomende leeftijd 19 t/m 21 gemiddeld aantal dagen 259 woonsituatie bij aanmelding aanmelding door reden afwijzing plaatsing opvanginstelling elders 5 ouders 5 familie/vrienden 5 Biba Bon 1 mjd 8 niet te saneren schulden 1 grote psychische problematiek 2 wisselende logeeradressen 4 zelfstandig 1 ROC s 11 toeleiding en fiat gaan in alle gevallen via ROC s deelnemer wil geen begeleiding 1 agressieproblematiek 1 dagbesteding (per 31 december 2010) alle deelnemers volgen een opleiding bij een ROC betrokken instellingen VNN Kredietbank ROC Lentis/Jonx Sociale Dienst Elker vertrek naar Proefwonen 1 familie in Curaçao 1 samenwonen 1 Biba Bon 1 onbekend 1 uitstroom positief 4 negatief 1 eindcijfer klanttevredenheid 7,1 13

Ambulante woonbegeleiding en Proefwonen Ambulante woonbegeleiding vindt plaats in proefwoningen die op naam staan van Stichting Huis. Woonbegeleiders ondersteunen deelnemers gedurende maximaal twee uur per week voor de duur van één jaar. Deelnemers deden al een traject bij een voorziening voor jongvolwassenen van Campus Diep. Indien het traject in de proefwoning goed verloopt, komt de woning op naam van de deelnemer. Zo nodig wordt de ambulante begeleiding (op een laag pitje) gecontinueerd voor onbepaalde tijd. De voorziening Proefwonen is enkel en alleen mogelijk doordat alle corporaties meedoen aan het snel en probleemloos leveren van een proefwoning voor een deelnemer. Hiermee is deze voorziening een succes geworden binnen Campus Diep. Amubulante woonbegeleiding per deelnemer per jaar kost 5.500 euro. 14

Ambulante woonbegeleiding en Proefwonen bezetting 2009-2010 bezetting is altijd 100%, er is altijd plaats totaal aantal deelnemers 17 totaal mannen 10 totaal vrouwen 7 leeftijd gemiddelde leeftijd 24 verblijfsduur gemiddeld aantal dagen 452 woonsituatie bij aanmelding aanmelding door Kamers met Kansen 1 Biba Bon 5 Biba Bon 1 mjd 8 Hoendiephuis 7 Lauwershuis 4 ROC s 11 reden afwijzing plaatsing niet gesaneerde schulden 1 dagbesteding (per 31 december 2010) traject WIJ 9 opleiding 3 werk 3 vrijwilligerswerk 2 betrokken instellingen VNN Kredietbank ROC Lentis/Jonx Sociale Dienst uitstroom positief (proefwoning op eigen naam) 7 positief (structurele ambulante woonbegeleiding) 2 negatief (uitzetting) 0 eindcijfer klanttevredenheid 8,5 15

Toekomstmuziek Dit boekje bevat een opsomming van evaluatiegegevens van Campus Diep in 2009 en 2010. Ondertussen komen er nieuwe kansen en bedreigingen. Positief is een nieuwe voorziening die startte in 2011 op kosten van de Plusgelden: Kansen voor jonge (aanstaande) schoolgaande moeders. Er is begeleiding voor acht deelneemsters, waarbij voor vier vrouwen een proefwoning beschikbaar is. Dit is een gezamenlijk ontwikkeld aanbod van ROC s, MJD, Elker en Stichting Huis. Helaas is er slechts voor één jaar een gegarandeerde financiering. Bovendien geldt dit aanbod (nog) niet voor deelneemsters die niet of niet meer een opleiding volgen. Wel zijn er plannen om ook voor deze doelgroep een begeleidingsaanbod te maken. Onzekerheid is er over de continuering van de financiering van BibaBon na 2010 en voor Kamers met Kansen na 2012. Op dit moment groeit het aantal deelnemers op de wachtlijst van Kamers met Kansen en zit ook BibaBon permanent vol, waarmee de noodzaak tot continuering van beide voorzieningen zich bewijst. De toekomstige inkomenspositie van de jonge deelnemers staat onder druk. Bezuinigingen en wijzigingen in uitkeringen en studiefinanciering bedreigen de zelfstandigheid van deze doelgroep. Een aantal van hen heeft op dit moment al onvoldoende financiële basis om voor een eigen (proef)woning in aanmerking te komen. Het merendeel van de Campus Diep-deelnemers heeft (grote) schulden. Gelukkig is er ook het goede bericht van een particulier legaat dat het opzetten van een eigen Studiefonds voor Campus Diepdeelnemers mogelijk maakt. Gezien de huidige resultaten en gezien de toekomstplannen moeten Campus Diep en haar woonvoorzieningen blijven en moeten vergelijkbare projecten in de provincie uitgebreid worden. 16

Campus Diep tabel totaal 2009-2010 bezetting tussen 73% en 100% aantal deelnemers 114 gemiddelde leeftijd 21,4 jaar gemiddelde verblijfsduur 270 dagen uitstroom uit Campus Diep 52 deelnemers positief 37 negatief 15

Colofon Tekst: Charlotte Schippers, Groningen Eindredactie: Marjan Feith, Groningen Fotografie: Janus van den Eijnden, Amsterdam Antoinette Borchert, Groningen Robert van der Molen, Groningen Ontwerp: studio ampersand, Winsum Druk: Grafidruk, Grijpskerk Groningen, augustus 2011