De leefgebiedenmatrix

Transcriptie

1 De leefgebiedenmatrix

2 De leefgebiedenmatrix van Werk: een zorg minder!

3 Vooraf De oorsprong van dit instrument ligt al wat jaren geleden in het randgroepwerk. Er bleek behoefte aan integrale begeleiding. In eerste instantie was het een rapportagemiddel waarbij het om een stand van zaken op een aantal probleemgebieden ging. In 2002 heeft het ESF/EQUAL-project Samen aan de Slag van de Werkprojecten Groep de integrale methodiek opgepakt en de fase matrix ontwikkeld. Zo zijn de leefgebieden van de klant uitgebreid en toepasbaar gemaakt voor de doelgroep verslaafden en dak- en thuislozen. De toepasbaarheid en toegankelijkheid van dit instrument heeft zich tijdens en na het project duidelijk bewezen. Werk: een zorg minder! heeft op haar beurt de matrix verder uitgebreid en aangepast op een andere doelgroep, namelijk op langdurig werkzoekenden met psychosociale problematiek. Bij het begeleiden van mensen met meervoudige problematiek onderweg naar activering en werk komt het in de eerste plaats aan op het maken van contact. Je moet de klant leren kennen en wederzijds vertrouwen opbouwen. Je klant leren kennen en hem of haar de juiste ondersteuning en coaching bieden kan op veel manieren. Zijn de psychische of lichamelijke problemen groot dan zal dit een belemmering voor de klant vormen om een actieve bijdrage aan het maatschappelijk verkeer te leveren of zich te oriënteren op de reguliere arbeidsmarkt. Duidelijk is dat als een klant op meer dan één leefgebied problemen heeft, je eerst een goed beeld moet krijgen om een analyse te maken. Wat is er nu eigenlijk aan de hand, op welk terrein liggen de problemen en waar te beginnen? De leefgebiedenmatrix is een vrij simpel instrument om de belemmeringen van de klant in kaart te brengen en daarop de vervolgacties te formuleren. Er is een legenda ontwikkeld met omschrijvingen van waaruit de faseringen aangebracht kunnen worden: Fase 1 geeft aan dat de klant in dit leefgebied weinig tot geen ondersteuning nodig heeft; Fase 5 geeft aan dat in dit leefgebied ernstige belemmeringen liggen en het een aandachtspunt in de begeleiding van de klant is. Dit instrument is niet alleen een goed hulpmiddel voor de directe begeleiders van een klant, maar zeker ook voor o.a. klantmanagers van gemeenten. Zij kunnen zo een eerste scan maken op meer gebieden dan alleen werk en scholing. Er kan een start gemaakt worden met de te ondernemen acties. Zo kan de matrix een bijdrage leveren aan het bepalen van de juiste toeleiding naar een traject of activiteit. Ook in een latere fase in het traject is de matrix een helder instrument bij intervisie, casuïstiek en werk/zorgconferenties over de klant. Uit de praktijk is gebleken dat de klant zelf is gebaat bij een totaalbeeld van de situatie en zo wordt uitgenodigd om mee te denken waar prioriteiten moeten worden gelegd in de te nemen acties en vervolgstappen. De klant wordt empowered om zelf de regie weer in eigen hand te nemen. Uiteraard stimuleert het alle betrokken partijen enorm om te zien dat er een verschuiving van bijvoorbeeld fase 4 naar fase 2 in een leefgebied heeft plaatsgevonden als resultaat van een goede en effectieve samenwerking. Veel succes met het gebruik van de leefgebiedenmatrix! Werk: een zorg minder! De leefgebiedenmatrix van Werk: een zorg minder! 3

4 Handleiding en tips Waarom de matrix? In een vrij kort tijdsbestek kan de situatie van de klant op vele gebieden in kaart worden gebracht en zo bepaald worden waar actie op kan of moet worden verricht. Zo kan er een werk/zorg conferentie belegd worden met de ketenpartners. Verder kan het gebruikt worden als een meetinstrument om te bepalen of de hulpvragen van de klant afnemen of zijn afgenomen naarmate de begeleiding en ingezette acties vorderen. Wanneer invullen? De leefgebiedenmatrix kan direct aan het begin, bij het eerste contact met de klant ingevuld worden. Maar let op! Omdat je elkaar nog niet goed kent is het niet altijd de juiste of volledige informatie die je krijgt. Dus zorg ervoor dat je gedurende het contact met de klant de leefgebiedensituatie zo zuiver mogelijk in beeld krijgt. Het is raadzaam de matrix minimaal één keer in de twee á drie maanden in te vullen. Tip: Vul de matrix ook eens in met de klant als je weet dat hij/zij vorderingen heeft gemaakt. Het werkt motiverend om dit zichtbaar te maken via de matrix. Wie vult in? De begeleider vult de matrix in over de klant en is verantwoordelijk voor de continuïteit. Natuurlijk kan de matrix ook ingevuld worden samen met de klant, dan worden de zaken echt benoemd. Wat vul je in? Vul de naam van de klant in, de datum van de meting en je eigen naam. Houd de leefgebiedenbeschrijving erbij. Zet kruisjes in het vakje van de keuze. Gebruik de opmerkingenruimte als je deze nodig hebt voor extra uitleg. Bepaal wat prioriteit heeft om aan te werken voor de komende periode. Zet erbij welke afspraken je hierover maakt met de klant. Wat is de taak van de klant en wat is jouw taak. Tip: Zorg altijd dat de klant ook een taak heeft. Je wilt immers dat hij/zij zoveel mogelijk de regie over eigen leven ( terug) krijgt! Waar opbergen? In je eigen PC-map Deelnemersbestanden (geef in voetnoot de laatste aanmaak aan). Maak een uitdraai hiervan ook voor het fysieke dossier van de klant. De laatste matrix bovenop zodat je de meest recente situatie overziet De leefgebiedenmatrix van Werk: een zorg minder! 4

5 Leefgebiedenomschrijving Werk Aandachtspunten: wat voor werk, hoe lang, stages, functie/taken, werkloos sinds. Fase 5: geen werkervaring, > 5 jaar werkloos, geen dagbesteding gehad; Fase 4: enige werkervaring, > dan 3 jaar werkloos, (wens tot) dagbesteding; Fase 3: al enige tijd dagbesteding, wens tot vaster werk/stage; Fase 2: in traject naar werk, of regelmaat in dagbesteding, vrijwilligerswerk; Fase 1: regulier of gesubsidieerd werk. Scholing/opleiding Aandachtspunten: welke opleidingen, wel of geen diploma, leerstijlen, analfabeet, leerproblemen. Fase 5: analfabeet of nauwelijks kunnen lezen of schrijven, beheerst Nederlandse taal nauwelijks; Fase 4: lagere school afgemaakt, vervolgonderwijs niet afgemaakt, taal geeft nog problemen; Fase 3: wel opleiding maar bijscholing nodig; Fase 2: volgt (bij)scholing gericht op werk; Fase 1: relevante diploma s of certificaten. Hulpverlenerscontacten Aandachtspunten: met wie, van welke instelling, sinds wanneer, shopgedrag. Fase 5: geen actuele contacten, wel zeer nodig; Fase 4: geen regelmaat in contacten; Fase 3: contact gelegd met hulpverlening, moet nog vorm krijgen; Fase 2: hulpverlening loopt goed; Fase 1: geen specifieke hulpverlening (meer) nodig. Lichamelijke gezondheid Aandachtspunten: lichamelijke klachten, ziekten, huisarts, tandarts, ziektekostenverzekering, zelfverzorging. Fase 5: dringende lichamelijke problemen; Fase 4: te behandelen lichamelijke problemen; Fase 3: beheersbare of stabiele lichamelijke problemen; Fase 2: preventie gewenst voor dreigende lichamelijke problemen; Fase 1: (redelijk) gezond. De leefgebiedenmatrix van Werk: een zorg minder! 5

6 Geestelijke gezondheid Aandachtspunten: psychische klachten, realistisch zelfbeeld, psychiater/psycholoog contact en medicijngebruik. Fase 5: dringende psychische problemen; Fase 4: overheersende psychische problemen; Fase 3: beheersbare of stabiele psychische problemen (regelmaat in medicijngebruik) Fase 2: preventie gewenst voor dreigende psychische problemen; Fase 1: gezond. Sociaal netwerk Aandachtspunten: wel/geen contact familie/vrienden; de mate van contact, terug kunnen vallen op anderen, isolement, geen contact familie/vrienden/kennissen. Fase 5: sociaal isolement, geen contact met familie/vrienden/kennissen; Fase 4: eenzijdige contacten; Fase 3: incidenteel contact familie/vrienden/kennissen; Fase 2: herstellende familiebanden, vrienden en kennissen kring; Fase 1: goed contact familie, goed functionerend netwerk. Huisvesting Aandachtspunten: zelfstandigheid, bewoonbaarheid, hygiëne, bezorgt buren overlast. Fase 5: wel onderdak, geen vastigheid, bezorgt veel overlast; Fase 4: zelfstandige bewoning maar slechte hygiëne, slechte bewoonbaarheid of overlast; Fase 3: inwonend bij anderen en geen acceptabele situatie gezien leeftijd en of problematiek; Fase 2: eigen huis of kamer maar met woonbegeleiding; Fase 1: redelijk tot goede zelfstandige bewoning. Financiën Aandachtspunten: uitkerende instantie, schulden, rond kunnen komen in de maand. Fase 5: onduidelijke uitkering, onduidelijke schulden; Fase 4: uitkering, niet met geld om kunnen gaan, schulden zijn bekend, sociale gelddruk; Fase 3: uitkering, wens tot regulering/afbetaling schulden, is in beheer; Fase 2: geen schulden maar moeilijk met geld om kunnen gaan; Fase 1: redelijke tot goede omgang met inkomen. De leefgebiedenmatrix van Werk: een zorg minder! 6

7 Vrijetijdsbesteding/hobby s Aandachtspunten: zijn er hobby s, aspiraties of juist te veel bezigheden en geen balans. Fase 5: geen hobby s of aspiraties of juist veel te veel bezigheden of verplichtingen; Fase 4: noemt wel hobby s maar is niet actief; Fase 3: zelden actief; Fase 2: af en toe bezig met hobby s of andere aspiraties; Fase 1: regelmatig bezig met hobby s of andere aspiraties. Justitie/politie Aandachtspunten: detentie gehad c.q. tegoed, taakstraf, lopende vonnissen, boetes, reclassering, advocaat, frequente politiecontacten. Fase 5: veelpleger, zelf geen inzicht meer in aantal zaken die mogelijk nog openstaan; Fase 4: wel inzicht in wat er nog open staat, advocaat geregeld, detentie/taakstraf tegoed; Fase 3: regelmatig negatief contact met buurtbeheer of politie; Fase 2: nog af en toe veroorzaker of slachtoffer van problemen met buren en omgeving; Fase 1: geen politie-/justitiecontacten. Verslaving Aandachtspunten: welke verslaving, poly-gebruik, duur en mate gebruik, behandeling gehad, mate van functioneren op het werk. Fase 5: (sterke) drankgebruik, harddrugsgebruik, pillengebruik, poly-gebruik; Fase 4: kan niet één dag zonder drank, gebruikt dagelijks softdrugs; Fase 3: drinkt dagelijks, gebruikt softdrugs; Fase 2: beheerst gebruik, geen bijgebruik, kan functioneren; Fase 1: geen verslaving. Zorgtaken Aandachtspunten: hoe is de situatie thuis, welke zorgtaken liggen er, wie pakt dat op en hoe, is de afstemming in balans. Fase 5: zorgtaken belemmeren gehele functioneren, is zich niet bewust van probleem; Fase 4: wel bewust van invloed van zorgtaken, vraag is niet helder, niets geregeld; Fase 3: zorgvraag is helder, maar gedeeltelijk geregeld, het functioneert niet goed; Fase 2: hulp aanwezig maar afstemming kan nog verbeterd; Fase 1: zorgtaken vormen geen belemmering in dagelijkse afstemming/leven. De leefgebiedenmatrix van Werk: een zorg minder! 7

8 Struisvogelstraat 17 a/b Postbus ED Groningen T F E info@werkeenzorgminder.nl I Dit project wordt mede gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds