Ruimtelijk en functioneel Programma van Eisen MFC Tiendeveen. Opdrachtgever: gemeente Hoogeveen

14 januari 2010 Ruimtelijk en functioneel Programma van Eisen MFC Tiendeveen Opdrachtgever: gemeente Hoogeveen Samenstelling Erwin Veneklaas Slots, ICSadviseurs Mark van Rotterdam, ICSadviseurs Referentienummer 940192/20100114MvR01 ICSadviseurs Grote Voort 207 8041 BK Zwolle Postbus 652 8000 AR Zwolle T +31 (0)88 235 04 27 F +31 (0)38 423 77 16 www.icsadviseurs.nl

Inhoud 1 Introductie 3 1.1 Proces 3 1.2 Documenten & gesprekken 4 1.3 Opzet rapportage 4 2 Ruimtelijke samenwerking en multifunctionaliteit 5 2.1 Inleiding 5 2.2 Multifunctioneel concept 5 2.3 Relatieschema 6 2.4 Toekomstwaarde en flexibiliteit 8 3 Ruimtelijk en functioneel Programma van Eisen 10 3.1 Samenvatting 10 3.2 Multifunctionele ruimten 11 3.3 Semi-multifunctionele ruimten 13 3.4 Ruimteprogramma per participant 14 3.5 Buitenruimte 20 4 Conclusie 22 De inhoud van deze uitgave is eigendom van ICS Adviseurs B.V. te Zwolle. Enkel de opdrachtgever waarmee ICS Adviseurs B.V. een overeenkomst is aangegaan, heeft een gebruiksrecht voor deze uitgave. De inhoud en omvang van dat gebruiksrecht zijn vastgelegd in de algemene voorwaarden van ICS Adviseurs B.V., d.d. december 2008, dan wel in de overeenkomst zoals hiervoor bedoeld. Elk ander gebruik van deze uitgave, door opdrachtgever en of derden is uitgesloten, inhoudende dat niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, via internet, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ICS Adviseurs B.V. 2/22 14 januari 2010 940192/20100114MvR01

1 Introductie 1.1 Proces In de eerste fase van het haalbaarheidsonderzoek wordt de samenwerking tussen de participanten binnen het multifunctioneel centrum (MFC) Tiendeveen nader uitgewerkt. Belangrijke componenten hierin zijn eerdere onderzoeken en een interactieve bijeenkomst waar alle toekomstige gebruikers konden meedenken over de uitstraling van het MFC, de activiteiten die hierin plaats gaan vinden en de ruimten die gerealiseerd worden. De eerste fase van het haalbaarheidsonderzoek wordt uitgevoerd gedurende de periode van mei 2009 tot en met januari 2010. Op 6 mei 2009 vond een startoverleg plaats tussen de projectgroep en ICSadviseurs. Gedurende dit overleg werd tevens de aanpak van het onderzoek besproken. Sindsdien komt de projectgroep maandelijks bijeen om de stand van zaken ten aanzien van het MFC te bespreken. De projectgroep bestaat uit de volgende kernparticipanten van het MFC te Tiendeveen: Dorpshuis De Eiken; Voetbalvereniging Tiendeveen; J.C. Rahderschool; Peuterspeelzaalwerk; Gemeente Hoogeveen; Woonservice Drenthe. De vervolgstap werd gevormd door een interactieve bijeenkomst op 26 augustus 2009, gericht op de samenwerking tussen de partijen in het nieuwe MFC. Voor deze interactieve sessie werden alle mogelijke betrokken partijen (zowel kernparticipanten als gebruikers) uitgenodigd. De avond stond in het teken van de zoektocht naar de gezamenlijke identiteit van het MFC Tiendeveen. Daarnaast zijn de mogelijke samenwerkrelaties tussen de partijen benoemd en vertaald naar activiteiten en ruimten. De uitkomsten van de bijeenkomst dienen, tezamen met de eerdere rapportage, als input voor het visiedocument (d.d. 22 september 2009). Tijdens de interactieve bijeenkomst is het draagvlak voor een gezamenlijke nieuwe accommodatie aangetoond. Op basis hiervan is een aantal verdiepingsslagen gemaakt. Zo is gesproken over het eigendom, beheer en exploitatie vormgegeven en is een ruimtelijk en functioneel programma van eisen (PvE) geformuleerd. De uitwerking van dit PvE vindt u in deze rapportage. 3/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

1.2 Documenten & gesprekken Aan het ruimtelijk en functioneel PvE ligt een aantal documenten en gesprekken ten grondslag. Er is bilateraal gesproken met de kernpartners van het MFC Tiendeveen en er is een bijeenkomst gericht op samenwerking geweest met alle potentiële toekomstige gebruikers. De wensen die uit deze contactmomenten naar voren kwamen zijn meegenomen in dit PvE. Daarnaast zijn de volgende notities meegenomen in de uitwerking: rapportage omtrent de locatiekeuze voor het MFC (d.d. januari 2009), meerdere beleidsrapportages en normen van de gemeente. ICSadviseurs heeft met de volgende vertegenwoordigers van de kernparticipanten gesproken: J.C. Rahderschool: Mevrouw G. Verburg en de heer P. Zemering Peuterspeelzaal: Mevrouw A. van Mill Dorpshuis De Eiken: Mevrouw R. Bruins en de heer R. IJmker VV Tiendeveen: De heer R. Kleine en de heer B. IJmker Op 18 november 2009 is in het projectgroepoverleg gesproken over de resultaten van de gesprekken en het ruimteprogramma. De participanten hebben tijdens dit overleg een aantal wensen aangegeven, waardoor de ruimtelijke programmering boven de normen van de gemeente komen. In deze definitieve rapportage zijn in de tekst de wensen opgenomen om een aantal ruimten te vergroten. Daarnaast is een hoofdstuk conclusies opgenomen waarin suggesties aangedragen worden om de wensen van de participanten mee te nemen in het verdere proces. 1.3 Opzet rapportage In dit document vindt u de volgende hoofdstukken: Hoofdstuk 2: Ruimtelijke samenwerking en multifunctionaliteit (tevens in het visiedocument te vinden) Hoofdstuk 3: Ruimtelijk en functioneel Programma van Eisen Hoofdstuk 4: Conclusies 4/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

2 Ruimtelijke samenwerking en multifunctionaliteit 2.1 Inleiding Gezamenlijke huisvesting in een MFC heeft zowel inhoudelijke als ruimtelijke meerwaarde. De inhoudelijke meerwaarde ontstaat doordat partijen met elkaar samenwerken, bijvoorbeeld door gezamenlijke activiteiten te organiseren, educatieve programma s op elkaar af te stemmen, maar ook door gebruik te maken van elkaars deskundigheid. De ruimtelijke meerwaarde ontstaat door ruimten van elkaar te gebruiken of door ruimten zo in te richten dat ze multifunctioneel te gebruiken zijn. Deze ruimten vallen niet exclusief toe aan één participant, maar dit zijn gezamenlijke ruimten van de partijen in het MFC. 2.2 Multifunctioneel concept De hoofdopzet van het MFC Tiendeveen kan op twee manieren inzichtelijk worden gemaakt: Door het gebruik van ruimten; Door de functies en activiteiten die in de ruimten plaatsvinden. Gebruik van ruimten ICSadviseurs onderscheidt drie niveaus van ruimtegebruik: Multifunctioneel: het gebruik van een ruimte is niet toe te schrijven aan één participant, maar aan meerdere (alle) participanten, waarbij het primaat in eerste instantie bij de kernpartners ligt; Semi-multifunctioneel: het primaat van het gebruik van ruimte ligt bij één participant, maar ook anderen kunnen gebruikmaken van de ruimte; Individueel: het gebruik van een ruimte ligt exclusief bij één participant. Participant A Multifunctioneel Semi-multifunctioneel multifunctioneel Individueel Iedere participant maakt in meer of mindere mate gebruik van multifunctionele, semi-multifunctionele en individuele Participant C ruimten. Tijdens de interactieve bijeenkomst samenwerking hebben de participanten aan de hand van bovenstaande driedeling gezamenlijk invulling gegeven aan de multifunctionaliteit van het MFC. Participant B Clustering van ruimten De uitdaging van samenwerking is te komen tot functionele combinaties of clusters van ruimten. De motieven voor dit gezamenlijke ruimtegebruik zijn: Het gezamenlijk ontplooien van activiteiten (inhoudelijke samenwerking) in de daarvoor noodzakelijke ruimte(n); 5/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

Het behalen van efficiencyvoordelen, door samen één goed toegeruste ruimte te realiseren in plaats van één per participant. Clustering is het logisch bij elkaar in de buurt plaatsen van ruimten. Ruimten worden geclusterd, omdat activiteiten in deze ruimten overeenkomsten hebben of met elkaar samenhangen. Zo worden aparte werkterreinen gecreëerd met ieder een eigen uitstraling, waarbij ruimten efficiënt zijn te gebruiken. Binnen het MFC Tiendeveen onderscheiden we de volgende ruimtelijke clusters: Cluster Ontmoeten (bijvoorbeeld podium, kantine, jeugdopvang); Cluster Educatie & Opvang (bijvoorbeeld J.C. Rahderschool, peuterspeelzaal, kinderclub); Cluster Sport & Ontspanning (bijvoorbeeld voetbal, gymclub, bejaardengym, koersbal); Cluster Cultuur (bijvoorbeeld dorpshuis, plaatselijk belang, toneelvereniging). Fig. 2.1: Clusterschema MFC Tiendeveen 2.3 Relatieschema De activiteiten van de participanten hebben raakvlakken. Het is belangrijk daar rekening mee te houden bij de situering van participanten en ruimten in de voorziening. Daarnaast is het wenselijk dat multifunctionele ruimten gemakkelijk toegankelijk zijn voor alle participanten en bezoekers. Een schematisch overzicht van de ligging van de ruimten ten opzichte van elkaar, het relatieschema, is hierna weergegeven. Het relatieschema is een situatieschets waarin wordt aangegeven welke clusters een onderlinge relatie hebben en bij elkaar in de buurt gesitueerd zouden moeten worden. Een relatieschema is echter geen plattegrond. 6/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

Entree Educatie & Opvang Entree Ontmoeten Hoofd entree Entree Sport & Ontspanning Entree Entree Cultuur Fig. 2.2: Relatieschema MFC Tiendeveen berging berging berging 411 m² bvo personeelskamer groepsruimte groepsruimte groepsruimte groepsruimte (psz) toiletten sanitair algemeen Entree directie 1191 m² bvo repro crearuimte kantoor spreekkamer MF-berging vergaderruimte/ podium EHBO-ruimte bergingen kleedkamers 42 m² bvo Hoofd entree grote zaal/ oefenruimte toestellenberging scheidsrechterkamer jongerenruimte keuken bergingen ontmoetingsruimte/ kantine/bar 14 m² bvo Fig. 2.3: Relatieschema uitgebreid MFC Tiendeveen (De rechthoek in het schema zijn kantoorachtige voorzieningen) 7/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

2.4 Toekomstwaarde en flexibiliteit Een uitdaging voor de architect en gebruikers bij het ontwerpen van het gebouw is dat men niet alles al in de ontwerpfase vastlegt voor de toekomst, maar dat het ontwerp nog voldoende keuzemogelijkheden overlaat voor het toekomstig gebruik ( Design for Change ). Dit geldt uiteraard ook bij het herstructureren van huidige huisvesting. De toekomstbestendigheid en flexibiliteit van een gebouw worden namelijk voor een groot deel bepaald in de ontwerpfase. Om een zo toekomstbestendig mogelijk gebouw te creëren, onderscheidt ICSadviseurs een viertal concepten in een gebouwontwerp, namelijk: 1. Ruimtelijk/constructief concept (levensduur > 40 jaren); 2. Installatietechnisch/facilitair concept* (levensduur 10 15 jaren); 3. Indelingsconcept (levensduur 5 7 jaren); 4. Inrichtingconcept (dagelijks te wijzigen). * (De mogelijkheden van duurzaamheid en het gebruik van alternatieve energiebronnen worden hierbij meegenomen) Bij zowel het ruimtelijk/constructief concept (1) als het installatietechnisch en facilitaire concept (2), zijn aanpassingen na ingebruikname zeer kostbaar en lastig tot niet uitvoerbaar. Daarom dient bij het ontwerp van deze twee concepten te worden gestreefd naar aanpasbaarheid op de lange termijn om een dynamisch en toekomstbestendig gebouw te creëren. Voorbeelden van ontwerpaspecten die deze lange termijn aanpasbaarheid vergroten, zijn: Zodanige situering op locatie, gebouwvorm en constructie dat uitbreiding of aanbouw in de toekomst mogelijk is, rekening houdend met het onderwijs- of dienstverleningsconcept, zonder dat dit ten koste gaat van de benodigde buitenspeelruimte. Gebouw is opgedeeld in verschillende afzonderlijk te gebruiken compartimenten, waarbij - naast de brandveiligheid en bedrijfshulpverlening - ook de klimaatinstallatie, verlichting, toegangscontrolesysteem et cetera per compartiment regelbaar zijn en sanitaire- en schoonmaakvoorzieningen en lift per compartiment te gebruiken zijn. Dit bevordert het medegebruik door externe huurders (ook op avonden of in de weekenden). Bij het ontwerpen van het indelingsconcept (3) en het inrichtingsconcept (4) dient juist te worden gestreefd naar flexibiliteit op de korte(re) termijn. In deze twee concepten moeten aanpassingen na ingebruikname eenvoudig, met minimale kosten en minimale overlast voor de gebruikers, zijn te realiseren. Voorbeelden van ontwerpaspecten die deze korte termijn flexibiliteit vergroten, zijn: - Grote variatie aan verschillende ruimten; - Vaste, niet-flexibele voorzieningen en ruimten bundelen in de indeling tot voorzieningenkern in het ontwerp; 8/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

- Verschillende multifunctionele ruimten opnemen, waarin uiteenlopende activiteiten zijn uit te voeren door de vele mogelijkheden en faciliteiten die deze ruimten bieden; - Geen dragende binnenwanden, maar (geluidsdempende) systeemwanden en zo mogelijk in bepaalde ruimten ook schuifwanden; - Eenheid in plafond- en wandafwerking en vloerbedekking. 9/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

3 Ruimtelijk en functioneel Programma van Eisen In dit hoofdstuk vindt u een uitwerking van het ruimteprogramma voor de multifunctionele ruimten, de buitenruimte en de individuele ruimten per participant. In de ruimteprogramma s wordt onderscheid gemaakt tussen de gewenste aantallen vierkante meters netto en bruto. Netto vloeroppervlakte (nvo) is het deel van de vierkante meters dat direct gericht is op de doelstelling en het gebruik van het gebouw of een deel daarvan. Bruto vloeroppervlakte (bvo) is de som van de vierkante meters van alle tot het gebouw behorende binnenruimten. 3.1 Samenvatting De totale omvang van het MFC Tiendeveen, inclusief buitenruimten, is weergegeven in onderstaande tabel. Het totaal bebouwd oppervlak bedraagt 1.658 bruto vloeroppervlak (1.238 netto vloervlak). De totale buitenruimte is 898 vierkante meter, hiermee komt het totale ruimtebeslag uit op 2.646 vierkante meter. In deze opzet van het MFC is circa 72 % van de ruimten (semi-) multifunctioneel inzetbaar. Totaaloverzicht MFC Tiendeveen participant m² nvo m² bvo toerekening algemeen MF ruimtegebruik MF ruimtegebruik SM m² totaal Multifunctioneel 445 622 Semi-multifunctioneel 90 126 J.C. Rahderschool 233 326 16 27 369 Dorpshuis 10 14 16 301 331 Voetbalvereniging 30 42 16 239 298 Peuterspeelzaal 61 85 16 102 Grote zaal/inclusief sport 369 443 443 Huurders 0 0 16 99 115 subtotaal 1.658 82 540 126 1658 buitenruimte 898 * in de totaaltellingen kunnen afrondingsverschillen voorkomen ruimtebeslag (1 bouwlaag) 2.556 Doorrekening MF-/SM-meters bruto-netto verhouding algemeen 1,4 sport 1,2 De algemene multifunctionele ruimten, zoals hoofdentree en sanitair algemeen, bedragen 82 bruto vloeroppervlak. Deze worden evenredig doorbelast aan de diverse gebruikers (16 bruto vloeroppervlak per participant). De overige multifunctionele ruimten (540 bruto vloeroppervlak) en semi-multifunctionele ruimten (126 bruto vloeroppervlak) worden doorbelast aan de gebruikers die 10/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

daadwerkelijk gebruik maken van deze ruimte. Dit is een theoretische benadering, uiteindelijk is het werkelijk gebruik bepalend. 3.2 Multifunctionele ruimten In onderstaande tabel zijn de multifunctionele ruimten weergegeven. De multifunctionele ruimten van het MFC Tiendeveen bedragen in totaal 445 vierkante meter netto vloeroppervlak (622 vierkante meter bruto vloeroppervlak). Multifunctionele ruimten omschrijving aantal aantal m² totaal m² opmerking ontmoetingsruimte/kantine/bar 1 150 150 met catering/snackbar/multifunctioneel te gebruiken; evt. te splitsen in twee delen kleedkamers, was-/douchegelegenheid 4 24 96 multifunctioneel te gebruiken keuken 1 34 34 multifunctioneel te gebruiken; inclusief koelcel en uitgifte luik t.b.v. snacks beheerderruimte 1 12 12 vergaderruimte/podium 1 40 40 20 personen spreekkamer 1 12 12 4 tot 6 personen kantoorruimte 1 12 12 1 werkplek met archief magazijn/materialenopslag 1 30 30 grote berging, te gebruiken door meerdere participanten/huurders Algemeen hoofdentree 1 12 12 garderobe bezoekers/personeel 1 10 10 serverruimte 1 5 5 grenzend aan repro school cv/boilerruimte 1 12 12 meterkast 1 1 1 werkkasten 2 3 6 sanitair algemeen 3 2,5 7,5 mindervalidentoilet 1 5 5 subtotaal 445 Alle multifunctionele ruimten zijn flexibel inzetbaar en geschikt voor verhuur aan derden. Hieronder worden enkele multifunctionele ruimten nader beschreven. Hoofdentree De entree is open, toegankelijk voor kinderwagen / rolstoelgebruikers, uitnodigend en herkenbaar. Ook is een tochtsluis aanwezig. Voor het educatie- en onderwijscluster wordt een aparte entree gecreëerd. Deze entree kan incidenteel ook door anderen gebruikt worden, bijvoorbeeld wanneer het MFC een aulafunctie heeft en mensen behoefte hebben aan een aparte entree. Garderobe bezoekers Nabij de hoofdentree is een (verrijdbare) garderobe aanwezig. Sanitair Gezien de beperkte omvang van de accommodatie worden de algemene toiletten nabij elkaar geclusterd. De J.C. Rahderschool heeft uitgesproken graag de toiletten nabij de onderwijsruimten te situeren, zodat docenten tijdens de les gebruik kunnen maken van deze faciliteiten. Verder dienen de gemeenschappelijke toiletten niet te ver van de sportvoorziening en de ontmoetingsruimte gesitueerd te worden. Gezien de omvang van de accommodatie zal dit geen problemen opleveren. 11/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

Cluster kantoorachtige voorzieningen In dit cluster wordt een aantal kantoorachtige voorzieningen nabij elkaar gesitueerd (met een rechthoek weergegeven in het relatieschema van figuur 2.3). Multifunctionele ruimten als een kantoorruimte, spreekkamer en vergaderruimte worden hier gesitueerd. Ook individuele ruimten van de J.C. Rahderschool, zoals de reproruimte, directiekamer en personeelskamer, worden is dit cluster opgenomen. De vergaderruimte is een bijzondere ruimte. Deze wordt verhoogd en gekoppeld aan de grote zaal middels een flexibele wand. Hierdoor kan de ruimte gebruikt worden voor vergaderingen van 20 personen, maar ook als podium voor voorstellingen. Ontmoetingsruimte De ontmoetingsruimte wordt voor meerdere activiteiten en door meerdere participanten gebruikt. Het wordt het kloppend hart van het gebouw. De ruimte heeft een open, uitnodigende uitstraling. Je voelt je er als bezoeker welkom. De ontmoetingsruimte heeft verschillende sferen. Dit maakt het mogelijk dat deze ruimte op hetzelfde moment geschikt is voor verschillende doelgroepen, zoals kinderen, medewerkers, ouders, bewoners uit het dorp en leden van sportverenigingen. Naast verschillende sferen is de omvang van de ruimte flexibel aan te passen aan de activiteit en gebruiker, zodat bijvoorbeeld de biljart- en voetbalvereniging gelijktijdig gebruik kunnen maken van de ruimte. De ruimte heeft een bar die door meerdere participanten gebruikt gaat worden. De participanten zien de ontmoetingsruimte graag met 30 netto vloeroppervlakte vergroot naar 180 vierkante meter netto vloeroppervlak. Kleedkamers In het MFC worden vier kleedkamers gerealiseerd. Deze ruimtes kunnen gebruikt worden door zowel de binnen- als buitensportverenigingen. De participanten zien bij voorkeur twee extra kleine kleedkamers gerealiseerd in het MFC, ter grote van twaalf vierkante meter netto vloeroppervlak per kleedkamer. Als besparingsmogelijkheid hebben de participanten het weglaten van toiletten genoemd. Dit levert een besparing op van één vierkante meter per kleedkamer. De vierkante meters die dit opgeleverd heeft zijn toegevoegd aan de keuken. Keuken Aan de ontmoetingsruimte grenst de keuken die vanaf de bar in de ontmoetingsruimte bereikbaar is. De keuken heeft een uitgifteluik buiten de ontmoetingsruimte, waar aan bewoners en toeristen snacks aangeboden worden. Daarnaast is de grote zaal gemakkelijk te bereiken vanuit de keuken. Graag zien de participanten de keuken vergroot naar 40 vierkante meter netto vloeroppervlakte. 12/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

Magazijn/materialenopslag In het MFC Tiendeveen wordt een grote berging gerealiseerd die gebruikt wordt door meerdere structurele en incidentele participanten. Hier kunt u denken aan het opbergen van sjoelbakken tot materialen van schoolprojecten. Grote zaal De grote zaal wordt in het midden van de accommodatie gesitueerd, waardoor deze vanuit meerdere clusters goed te bereiken is. Tevens is de ruimte goed te bereiken vanuit de keuken, aangezien hier naast sport ook grotere vergaderingen en voorstellingen gehouden worden. De ruimte kan met een gordijn worden gedeeld waardoor deze knusser te maken is voor bijvoorbeeld kleinere bijeenkomsten. 3.3 Semi-multifunctionele ruimten Hieronder is het overzicht van de semi-multifunctionele ruimten opgenomen. De totale omvang van deze ruimten is 90 m² netto vloeroppervlak (126 m² bruto vloeroppervlak). Semi-multifunctionele ruimten omschrijving aantal aantal m² totaal m² opmerking crearuimte 1 58 58 te gebruiken door school en diverse incidentele huurders berging crearuimte 0 0 0 berging d.m.v. kasten in crearuimte; daarnaast gebruik van multifunctionele berging jongerenruimte 1 30 30 te gebruiken door SWW berging jongerenruimte 1 2 2 subtotaal 90 Alle semi-multifunctionele ruimten zijn te reserveren bij de participant die het primaat heeft van de ruimte. Het primaat van de jongerenruimte ligt bij SWW en het primaat van de crearuimte bij dorpshuis De Eiken. SWW faciliteert het jongerenwerk in Tiendeveen en is daarmee vanzelfsprekend verantwoordelijk voor deze ruimte. Van de crearuimte gaan meerdere participanten afwisselend van elkaar gebruik maken, zoals SWW voor cursussen, de school en de Kinderclub. Het dorpshuis heeft de verantwoordelijkheid voor afspraken over het gebruik van deze ruimten. Hieronder vindt u een korte omschrijving van de ruimten. Crearuimte In de crearuimte bevinden zich werkbanken en ander meubilair dat gebruikt kan worden voor knutselactiviteiten van de Kinderclub, cursussen en door de J.C. Rahderschool voor onder andere handvaardigheid. In de ruimte wordt een aantal kasten geplaatst voor het opbergen van materialen. Het laten opdrogen van projecten kan mogelijk plaats vinden in de grote multifunctionele berging. Jongerenruimte In het MFC wordt een jongerenruimte gerealiseerd. In deze ruimte wordt een sfeer gecreëerd die uitnodigend is voor jongeren. Op dit moment is voor de jongerenruimte in het huidige dorpshuis weinig belangstelling, echter men verwacht dat dit in de toekomst verandert. 13/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

Hoofd entree De participanten zien graag de jongerenruimte vergroot naar 50 vierkante meter netto vloeroppervlakte. 3.4 Ruimteprogramma per participant In deze paragraaf wordt voor elk cluster per kernpartner beschreven welke ruimtebehoefte de individuele participanten hebben en welke ruimten multifunctioneel gebruikt kunnen worden. Verder zijn door middel van relatieschema s de verhoudingen tussen clusters/participanten afgebeeld. Cluster Educatie & Opvang In het onderstaande schema staan de ruimten weergegeven die de participanten van het Cluster Educatie & Opvang gaan gebruiken in zowel het individuele als het multifunctionele deel. berging berging berging personeelskamer groepsruimte groepsruimte groepsruimte groepsruimte (psz) Entree directie repro crearuimte kantoor spreekkamer MF-berging vergaderruimte/ podium toiletten sanitair algemeen grote zaal/ oefenruimte toestellenberging kleedkamers keuken ontmoetingsruimte/ kantine/bar Fig. 3.1: Relatieschema Cluster Educatie & Opvang J.C. Rahderschool De J.C. Rahderschool ziet graag haar ruimten gesitueerd rondom een pleintje, waardoor de ruimte in het midden ook als speelruimte gebruikt kan worden. Deze ruimte kan ontstaan uit de koppeling van gangen (met andere woorden uit de bruto/netto-verhouding). Door schuifdeuren te hanteren wil de school nodeloos ruimteverlies voorkomen. Graag wil de school de onderwijsruimten aan de westkant situeren, wat voor het geven van onderwijs de meest ideale zijde is. In de avonduren ziet de school geen problemen voor het gebruik van haar ruimten, indien hierover goede afspraken gemaakt worden. Multifunctioneel gebruik van de lokalen is niet doenlijk en dus niet aan de orde. De repro van de school is multifunctioneel inzetbaar en wordt naast het zogenaamde cluster van kantoorruimten gesitueerd. 14/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

Het gymnastiekonderwijs wordt gegeven in de grote zaal. Voor onder andere de tussenschoolse (TSO) en buitenschoolse opvang (BSO) wil de school graag gebruik gaan maken van bijvoorbeeld de crearuimte. Daarnaast gebruiken zij graag de ruimte van de peuterspeelzaal op het moment dat zij niet aanwezig zijn. De peuterspeelzaal werkt hier graag aan mee, indien er goede afspraken gemaakt worden. J.C. Rahderschool omschrijving aantal aantal m² totaal m² opmerking algemene en directieruimten ingang 1 5 5 directie 1 12 12 personeelskamer 1 16 16 ontmoetingsruimte 0 0 0 multifunctioneel wachtruimte ouders 0 0 0 multifunctioneel spreekkamer 0 0 0 multifunctioneel repro 1 10 10 multifunctioneel inzetbaar onderwijsruimten groepsruimten 3 54 162 grote zaal 0 0 0 multifunctioneel crearuimte 0 0 0 multifunctioneel overige ruimten 0 berging groepsruimten 3 2 6 mogelijkheid tot combineren van berging berging speellokaal 0 0 0 multifunctioneel garderobe 3 3 9 toiletten 5 2,5 12,5 mindervalidentoilet 0 0 0 multifunctioneel subtotaal J.C. Rahderschool 233 Peuterspeelzaalwerk Het peuterspeelzaalwerk maakt circa drie dagdelen gebruik van haar ruimten. Zij willen graag afspraken maken met de school om medegebruik van haar ruimte mogelijk te maken. Het situeren van de groepsruimte van de peuterspeelzaal nabij de onderwijsruimten van de school is daarom logisch. Verder willen zij van de grote zaal gebruik gaan maken in geval van regenachtig weer. Peuterspeelzaal omschrijving aantal aantal m² totaal m² opmerking groepsruimte 1 47 47 norm gemeente grote zaal 0 0 0 multifunctioneel/als speellokaal spreekkamer 0 0 0 multifunctioneel garderobe 1 3 3 peutertoiletten 1 9 9 2 peutertoiletten en verschoontafel toiletten (algemeen) 0 0 0 multifunctioneel berging 1 2 2 subtotaal peuterspeelzaal 61 15/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

Hoofd entree Cluster Sport & Ontspanning De participanten van het Cluster Sport & Ontspanning maken gebruik van met name multifunctionele ruimten. De ruimten die zij gebruiken staan hieronder weergegeven. crearuimte MF-berging repro kantoor spreekkamer vergaderruimte/ podium EHBO-ruimte bergingen toestellenberging scheidsrechterkamer sanitair algemeen grote zaal/ oefenruimte kleedkamers keuken ontmoetingsruimte/ kantine/bar Fig. 3.2: Relatieschema Cluster Sport & Ontspanning Grote zaal De samenstelling van de grote zaal en de bijbehorende ruimten in het MFC Tiendeveen is hieronder weergegeven. De grote zaal is multifunctioneel inzetbaar voor sport, grote bijeenkomsten en voorstellingen. Verder is de ruimte knus te maken door middel van een gordijn. Grote zaal omschrijving aantal aantal m² totaal m² opmerking grote zaal 1 308 308 ontmoetingsruimte/kantine/bar 0 0 0 multifunctioneel, kast tbv wedstrijdsecretariaat kleedruimten/douchegelegenheid 0 0 0 multifunctioneel toestellenberging 1 45 45 EHBO-ruimte 1 6 6 leraren/scheidsrechterkamer 1 10 10 subtotaal Sport 369 Voetbalvereniging Tiendeveen De voetbalvereniging van Tiendeveen maakt met name gebruik van multifunctionele ruimten in het MFC. De kleedkamers, scheidsrechterkamer, EHBO-ruimte en de diverse bergingen van de voetbalverenigingen worden aan de buitenzijde van het gebouw gesitueerd. Bij voorkeur aan de zijde van de 16/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

voetbalvelden en met beperkte afstand tot de grote zaal. De vergaderruimte gaat de voetbalvereniging gebruiken als bestuurskamer. De ontmoetingsruimte wordt gebruikt als kantine. In de winter kan de voetbalvereniging de grote zaal gebruiken voor trainingen. Voetbalvereniging Tiendeveen omschrijving aantal aantal m² totaal m² opmerking ontmoetingsruimte/bar/kantine 0 0 0 multifunctioneel spreekkamer 0 0 0 multifunctioneel kleedkamers, was-/douchegelegenheid 0 0 0 multifunctioneel magazijn 0 0 0 multifunctioneel toiletten 0 0 0 multifunctioneel EHBO ruimte 0 0 0 multifunctioneel berging 1 23 23 ballen berging 1 7 7 krijtruimte subtotaal voetbalvereniging 30 Cluster Cultuur Ook de participanten in het Cluster Cultuur maken met name gebruik van (semi-) multifunctionele ruimten. Zo kan de theatervereniging gebruik maken van het podium en de grote zaal. De diverse bejaardenclubs en besturen kunnen gebruik maken van de spreekkamer en vergaderruimte. crearuimte MF-berging repro kantoor spreekkamer vergaderruimte/ podium EHBO-ruimte sanitair algemeen kleedkamers Hoofd entree grote zaal/ oefenruimte toestellenberging scheidsrechterkamer jongerenruimte keuken bergingen ontmoetingsruimte/ kantine/bar Fig. 3.3: Relatieschema Cluster Cultuur 17/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

Dorpshuis De Eiken Het dorpshuis De Eiken gaat met name gebruik maken van (semi-) multifunctionele ruimten in het MFC Tiendeveen, zoals de jongerenruimte en crearuimte. Een grote wens van het dorpshuis is een kleine ruimte waar zij naast de grote zaal- activiteiten kunnen organiseren. Voor deze activiteiten kan men gebruik maken van de grote vergaderzaal, de crearuimte, de ontmoetingsruimte of van het pleintje van de school en peuterspeelzaal. Dit zijn ruimten met een voldoende omvang om dergelijke activiteiten te ontplooien. De grote zaal kan gebruikt worden voor grotere bijeenkomsten en voorstellingen. In de ontmoetingsruimte wordt een bar gerealiseerd en wordt een biljarttafel geplaatst. Aansluitend komt een keuken met daarin een koelcel en een afhaalloket voor snacks. Het afhaalloket komt niet in de ontmoetingsruimte uit, maar op een andere plek. Op deze manier is het loket goed zichtbaar voor bewoners en toeristen. Voor het dorpshuis is het belangrijk dat er een toegang tot de keuken nabij de grote zaal is. Zij kunnen zo in geval van bijeenkomsten makkelijk serveren. De participanten zien graag een opbaarruimte gerealiseerd in het MFC, waar een overledene uit het dorp tussen het moment van sterven en de begrafenis opgebaard kan worden. Deze ruimte hoort aldus de participanten van buiten bereikbaar te zijn. De gemeente en de werkgroep onderzoeken de haalbaarheid en omvang van deze ruimte. Dorpshuis De Eiken omschrijving aantal aantal m² totaal m² opmerking berging 1 10 10 ontmoetingsruimte/kantine/bar 0 0 0 multifunctioneel keuken 0 0 0 multifunctioneel grote zaal 0 0 0 multifunctioneel spreekkamer 0 0 0 multifunctioneel kantoorruimte 0 0 0 multifunctioneel beheerderruimte 0 0 0 multifunctioneel podium 0 0 0 multifunctioneel toiletten 0 0 0 multifunctioneel mindervalidentoilet 0 0 0 multifunctioneel opbaarruimte PM PM PM subtotaal dorpshuis 10 Potentiële huurders De potentiële huurders zijn met hun ruimtevraag in het overzicht op de volgende pagina opgenomen. Over dit ruimtegebruik heeft geen nader overleg plaatsgevonden met de incidentele huurders. Dit vormt een aandachtspunt voor het vervolg. In eerste instantie is ervan uitgegaan dat de potentiële huurders gebruik zullen maken van de multifunctionele ruimten die zijn opgenomen in het ruimteprogramma van MFC Tiendeveen. 18/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

Potentiële huurders MFC Tiendeveen omschrijving aantal aantal m² totaal m² opmerking Kinderclub spreekamer 0 0 0 multifunctioneel crearuimte 0 0 0 multifunctioneel keuken 0 0 0 multifunctioneel SWW spreekamer 0 0 0 multifunctioneel jongerenruimte 0 0 0 multifunctioneel kantoorruimte 0 0 0 multifunctioneel crearuimte 0 0 0 multifunctioneel Bejaarden koersbal/gym ontmoetingsruimte/kantine/bar 0 0 0 multifunctioneel keuken 0 0 0 multifunctioneel berging 0 0 0 multifunctioneel Toneelverenignig kleedruimten 0 0 0 multifunctioneel bar/kantine 0 0 0 multifunctioneel podium 0 0 0 multifunctioneel Sjoelclub ontmoetingsruimte/kantine/bar 0 0 0 multifunctioneel grote zaal 0 0 0 multifunctioneel berging 0 0 0 multifunctioneel Gymvereniging grote zaal 0 0 0 multifunctioneel ontmoetingsruimte/kantine/bar 0 0 0 multifunctioneel kleedruimten 0 0 0 multifunctioneel berging 0 0 0 multifunctioneel Plaatselijk belang spreekamer 0 0 0 multifunctioneel Smederijen Biljartclub ontmoetingsruimte/kantine/bar 0 0 0 multifunctioneel berging 0 0 0 multifunctioneel Klootschietvereniging ontmoetingsruimte/kantine/bar 0 0 0 multifunctioneel berging 0 0 0 multifunctioneel Buurtbeheer BTN Praotpaol LBC Tiendeveen Survivalgroep berging 0 0 0 multifunctioneel Trombosedienst Countryclub ontmoetingsruimte/kantine/bar 0 0 0 multifunctioneel subtotaal potentiële huurders 0 19/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

3.5 Buitenruimte Naast het bebouwd oppervlak voor de binnenruimte, is buitenruimte nodig voor spelen en ontspannen/ontmoeten, parkeren, fietsenstalling en groenvoorziening. Daarnaast dient in het geval van Tiendeveen voetbalveld(en) gerealiseerd te worden. Een aantal getallen is nog niet ingevuld aangezien hierover nog overeenstemming moet plaatsvinden. De totale buitenruimte van het MFC Tiendeveen bedraagt tot nu toe 898 vierkante meter (inclusief groenblijvende ruimte). Onderstaand overzicht geeft de verschillende onderdelen van de buitenruimte weer. Buitenruimte MFC Tiendeveen omschrijving aantal aantal m² totaal m² opmerking schoolplein 1 199,5 199,5 aanname 57 leerlingen; 3,5 m² per leerling speelterrein peuterspeelzaal 1 48 48 aanname 16 kinderen; 3 m² per peuter zandbak peuterspeelzaal/school 2 25 50 af te dekken; niet in schaduw i.v.m. reinigende werking zon buitenberging school 1 10 10 t.b.v. buitenspeelterrein buitenberging peuterspeelzaal 1 10 10 t.b.v. buitenspeelterrein berging afvalcontainers 1 30 30 voor gehele accommodatie fietsenstalling basisonderwijs 51 1,5 77 aanname 57 leerlingen; 90% op de fiets fietsenstalling personeel 20 1,5 30 stelpost fietsenstalling bezoekers 20 1,5 30 stelpost stalling scootmobielen PM PM PM parkeren PM PM PM mindervalidenparkeerplaats PM PM PM zoen-en-zoef zone PM PM PM voetbalveld(en) PM PM PM toegangspaden 1 80 80 subtotaal buitenruimte (exclusief groenblijvend en gebouw 564 groenblijvend 1 333 333 strook van 3 meter aanhouden totaal buitenruimte (exclusief gebouw) 898 Veiligheid Veiligheid van de openbare parkeervoorzieningen (zowel fietsen als auto s) en de bereikbaarheid voor hulpdiensten vormen belangrijke aandachtspunten. Dit geldt zeker gelet op de brede doelgroep van MFC Tiendeveen, waarbij veiligheid voor jongeren en oudere bewoners een voorwaarde is om gebruik te maken van de voorzieningen. De ontsluiting is zeer toegankelijk, ook voor mindervaliden. Een belangrijk aandachtspunt is de haal- en brengmogelijkheid van kinderen door ouders. Uitgangspunt is wel dat kinderen zo veel mogelijk op de fiets of te voet naar school komen. Halen en brengen dient eenvoudig te zijn door de auto een (zeer) korte periode te parkeren wanneer ouders hun kind naar binnen willen brengen. De parkeervoorziening moet de doorstroom voor ouders die hun kind enkel afzetten niet belemmeren. Buitenspelen Buitenspelen is belangrijk om kinderen te laten bewegen. Steeds meer kinderen zijn te zwaar voor hun leeftijd en daarom willen scholen een gezonde leefstijl bij kinderen stimuleren door bewegen mogelijk te maken. Een goede buitenspeelruimte werkt daarbij stimulerend. 20/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

De kinderen van een TSO, BSO en peuterspeelzaal brengen een relatief groot gedeelte van de dag door op de speelplaats. Voor de kleinere kinderen is dit ongeveer twee uur per dag en voor de oudere kinderen bedraagt dit één tot anderhalf uur. Daarom verdienen de situering, inrichting en speelmogelijkheden van speelplaatsen bijzondere aandacht. Het spel vervult een wezenlijke functie in de ontwikkeling van het kind en draagt in belangrijke mate bij aan de vorming, zowel in lichamelijk/motorisch opzicht, als ook sociaal gezien. Bij de inrichting van het schoolplein dient rekening gehouden te worden met gebruik door kinderen en jongeren buiten de schooltijden om. 21/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01

4 Conclusie De participanten hebben een aantal wensen ten aanzien van het vergroten van de ruimtelijke programmering, waardoor deze niet meer past binnen de normen van de gemeente. Het gaat daarbij om de volgende wensen: Vergroten van de ontmoetingsruimte met 30 vierkante meter netto vloeroppervlakte naar 180 vierkante meter netto vloeroppervlakte; Vergroten van de keuken met zes vierkante meter netto vloeroppervlakte naar 40 vierkante meter netto vloeroppervlakte; Het toevoegen van twee extra kleine kleedkamers, waardoor het ruimteprogramma met 24 vierkante meter netto vloeroppervlak wordt vergroot; Het vergroten van de jongerenruimte met 20 vierkante meter netto vloeroppervlakte naar 50 vierkante meter netto vloeroppervlakte. Hieronder vindt u een aantal suggesties hoe in het vervolgproces de wensen van de participanten meegenomen kunnen worden. Bezetting: het is op voorhand moeilijk te bepalen in hoeverre de ruimtelijke programmering zich verhoudt ten opzichte van de bezetting van de ruimten in het MFC Tiendeveen. Een analyse van de toekomstige bezetting kan hierbij een uitkomst bieden. Een dergelijke bezettingsanalyse bestaat uit een weergave van het toekomstig ruimtegebruik van de participanten van het MFC Tiendeveen. Het levert mogelijk de volgende conclusies op: - Omvang: in hoeverre verhoudt de omvang van de ruimte zich tot de activiteit die er plaats gaat vinden en het aantal personen dat er gaan verblijven. - Gebruik: uit de analyse blijkt of de ruimte daadwerkelijk noodzakelijk is om op te nemen. Indien het gebruik erg laag is kan de omvang van de ruimte waarvan de bezetting laag is, mogelijk elders worden toegevoegd. Bruto/netto-verhouding: in het ruimteprogramma is rekening gehouden met een verhoudingsgetal tussen netto en bruto vloeroppervlakte. Het verschil tussen netto en bruto vierkante meters bestaat uit de volgende aspecten: ontwerpverlies, verkeersruimten, installatieruimten en constructies. In de vervolgfase kan door een efficiënt ontwerp mogelijk ruimte ontstaan. De architect kan de ruimtewinst toevoegen aan de ruimten die de participanten graag vergroot zien. 22/22 14 januari 2010 940192/2010014MvR01