Kritisch leren denken: Inspanningen om de automatische piloot te onderdrukken Anita Heijltjes Leer- en Innovatiecentrum Durf te leren van de toekomst! Congres V&VN opleiders 27 jan 2011 Kritsich leren denken
3
Richard Pieter Samen kregen ze 1100 brieven. Richard kreeg 1000 brieven meer dan Pieter Hoeveel brieven kreeg Pieter? 4
Patiënt X krijgt s ochtends en s avonds medicijn Y, totaal 12 mg, s ochtends 10 mg meer dan s avonds Hoeveel mg krijgt de patiënt s avonds? 5
Kritisch denken betekent dat je redeneert en reflecteert voordat je een standpunt inneemt of een besluit neemt hoe te handelen.
Een kritische denker Is helder, precies, logisch en consistent in het denken Zoekt naar voldoende bewijs, zoals naar feiten en cijfers Houdt rekening met wat er wel of niet bekend is Is vrij van vooroordelen 7
Waarom kritisch leren denken? Draagt positief bij aan oordeels- en besluitvorming bij complexe problemen in beroepspraktijk en in dagelijks leven. Bevordert leren en transfer.
Onderwijs in kritisch denken?
Onderwijsaanpak maakt verschil! Geïntegreerd Apart programma Kritisch denken doel expliciet Infusion General Kritisch denken doel impliciet Immersion Mixed (Ennis, 1989; meta-analyse, Abrami et., al, 2008)
Wat is het effect van specifieke instructies op kritisch denken? 11
Dual processing Two minds in one brain (Evans, 2003 ) Systeem 2 langzaam sequentieel capaciteit werkgeheugen Systeem 1 snel parallel automatisch
Tri- processing theorie (Stanovich, 2009) Denkhouding AOT en NFC Denkvaardigheden Inductie en deductie Automatische piloot Bias en fallacies
Psychology and economics (Tversky & Kahneman)
Framing effect 450 zeker krijgen of kans op 500 krijgen 450 zeker geven of kans op 500 geven of niets
Conjunction fallacy Optie 1: Bankemployee Optie 2: Bankemployee en actief in milieubeweging
Leer- en Innovatiecentrum Base-rate fallacy Groep: 990 vrouwen 10 mannen ROBIN Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11 25 januari 2011
Contingency bias Hebben patiënten in Spanje minder gewrichtspijn dan in Noorwegen?
Deductie Stelling: Alle levende dingen hebben water nodig Stelling: Rozen hebben water nodig Conclusie: Rozen zijn levende dingen
Deductie Stelling: Stelling: Conclusie: Alle dingen die je kunt roken zijn goed voor je gezondheid Sigaretten kun je roken Sigaretten zijn goed voor je gezondheid
Deductief redeneren Leer- en Innovatiecentrum Deductief redeneren Regel: Als letter X op de voorkant staat, dan staat het cijfer 1 op de achterkant. Vraag: Welke twee blokjes draai je om, om na te gaan of de regel wordt geschonden?
Onderzoek Groep A Groep B Groep C Groep D controle groep instructie instructie en verklaren instructie en attendering n= 40 n= 46 n= 47 n= 50
Leerresultaat inductieve vaardigheden Posttest 1 Posttest 2 A Geen instructie B CT instructie + + C D CT instructie en verklaren ++ + CT instructie en attenderen + +
Leerresultaat deductieve vaardigheden Posttest 1 Posttest 2 A Geen instructie B CT instructie + C D CT instructie en verklaren + CT instructie en attenderen +
Resultaten disposities Pretest Posttest 1 Posttest 2 Leerresultaat AOT + + + + NFC + + 25
Resultaten AOT A B C D controle instructie Instructie en verklaren Instructie en attenderen AOT hoog AOT laag - + + + - - + + 26
Conclusie onderzoek kritisch denken economie studenten Instructies hebben effect op kritisch leren denken Effect van instructie houdt langer aan bij inductief redeneren dan bij deductief redeneren Aanvullende instructie (verklaren) versterkt inductief redeneren Instructie zonder oefening levert geen resultaat op De denkhouding is van invloed op de vaardigheden maar ook op de leerresultaten Met name laag scorende studenten op AOT hebben baat bij extra instructies (verklaren en attenderen) 27
Aanbevelingen Neem kritisch leren denken expliciet op in het onderwijs Geen instructies zonder oefenen Stem interventies af op de denkhouding van studenten Beoordeel effecten van programma s op zowel korte als lange termijn 28
Inspirerende voorbeelden Hoe leert u studenten om kritisch te denken? Herkent u verschillende denkhoudingen bij uw studenten en hoe gaat u daar mee om? Welke vragen/problemen ervaart u in de onderwijspraktijk ten aanzien van kritisch (leren) denken? 29
Thanks for your attention! aeg.heijltjes@avans.nl