Retorica en drogredenen. Lucas Beerekamp, 2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Retorica en drogredenen. Lucas Beerekamp, 2017"

Transcriptie

1 Retorica en drogredenen Lucas Beerekamp, 2017

2 Logicapuzzel Which answer in this list is the only correct answer to this question? A. All of the below. B. None of the below. C. All of the above. D. One of the above. E. None of the above. F. None of the above.

3 Retorica volgens Aristoteles Ars retorica Een technische overtuigingskunst Ethos Logos Pathos

4 Retorica volgens Aristoteles Ethos Beroep op eigen karakter en kwaliteiten om het publiek te overtuigen dat je een goed spreker bent Het gaat hier om het tweede-orde oordeel van je publiek (over de spreker) om hun eerste-orde oordelen (over de inhoud) gunstiger te maken. Hij zal het wel weten, want hij is een goede gozer.

5 Retorica volgens Aristoteles Ethos Drie eigenschappen 1. Phronèsis / praktische wijsheid (Weten hoe het zit) 2. Een deugdzaam karakter 3. Een goede wil / Het beste voorhebben Als je alle drie de punten laat zien, dan is er geen reden meer om aan je woorden te twijfelen Let wel: het gaat er niet om dat je daadwerkelijk deugdzaam bent, maar slechts dat je zo overkomt!

6 Retorica volgens Aristoteles Pathos Emoties hebben de kracht om overtuigingen te kleuren Het succes van de pogingen tot overtuigen hangt dus af van het bespelen van de emotionele staat van het publiek. De rol van de emoties in de retorica is slechts overtuigen, niet te motiveren of morele educatie te geven. Dat is het gebied van de ethica, niet de retorica.

7 Retorica volgens Aristoteles Pathos Hoe bespeel je de emoties? De techniek berust op de definitie van de verschillende emoties. Bijvoorbeeld woede: verlangen, vergezeld door pijn, naar het rechtzetten van een onverdiende kwetsing. Als je deze definitie kent, kun je die aspecten van de zaak vinden, die waarschijnlijk woede op zullen roepen. Voorbeeld.

8 Retorica volgens Aristoteles Logos Het argument zelf Inductieve argumenten (waaronder voorbeelden) Deductieve argumenten (syllogismen)

9 Ted Talk Will Stephen - How to Sound Smart

10 Analogieredeneringen Tijdens de wetenschappelijke revolutie hielden de grote wetenschappers, waaronder Newton en Descartes, er de volgende redenering op na: De natuurkundige wetten laten de complexe mechanische perfectie van het universum zien. Deze complexe perfectie lijkt op een horloge. Zoals een horloge niet toevallig ontstaan kan zijn, ligt ook aan het universum een intelligent plan ten grondslag.

11 Analogieredeneringen Het argument is een voorbeeld van een analogieredenering: X en Y delen kenmerken a, b en c X heeft daarnaast kenmerk d Dus, Y heeft eveneens kenmerk d Zo n redenering is inductief, omdat de samenhang hoogstens waarschijnlijk, nooit logisch noodzakelijk zal zijn.

12 Analogieredeneringen Een analogieredenering kan geldig zijn, afhankelijk van de relevantie en het aantal overeengekomen kenmerken. Ongeldigheid kan worden aangetoond door ofwel kenmerken te noemen die niet overeenkomen (disanologie), ofwel een tegenanalogie te maken.

13 Analogieredeneringen David Hume bracht tegen het argument het volgende in. Disanologie: Het universum kan ook chaotisch en disharmonieus zijn, een horloge is dat niet. Tegenanologie: Sommige objecten vertonen veel orde en harmonie (sneeuwvlokje) maar hieraan wordt geen intelligente sturing toegeschreven.

14 Analogieredeneringen Andere voorbeelden Het heelal lijkt op een atoom: planeten draaien om de zon zoals elektronen om de atoomkern draaien. Elektronen kunnen overspringen naar een ander atoom, dus laten we onderzoeken of planeten ook van draaicirkel kunnen wisselen, A: We moeten aandacht hebben voor ons cultuur erfgoed. B Hitler!

15 Retorische oefening Werkwijze Twee tweetallen strijden tegen elkaar: pro en contra dezelfde stelling. Bereid je betoog samen voor op schrift. Eén van jullie voert het woord. Gebruik twee verschillende drogredenen (kies uit drie willekeurige!) Betoog ziet er als volgt uit: Opening: pro en contra ieder 2 minuten Reactie: pro en contra ieder 1 minuut Puntentelling: Publiek (individueel) benoemt drogredenen (1 punt per goed herkende drogreden voor zowel sprekers als publiek) Publiek (individueel) stemt voor winnaar (1 punt per stem)

16 Retorische oefening Stellingen 1. Radicalisering is per se slecht 2. Belasting is diefstal 3. IJdelheid is (ook) een deugd 4. Veiligheid is belangrijker dan privacy 5. Liefde is een voorwaarde voor geluk 6. Het stemrecht zou gekoppeld moeten worden aan een bepaald IQ 7. Al het menselijk handelen is uiteindelijk egoïstisch gemotiveerd 8. Er is geen wezenlijk verschil tussen mensen en andere dieren

Hoe kom je geloofwaardig over en speel je in op emotie?

Hoe kom je geloofwaardig over en speel je in op emotie? Hoe kom je geloofwaardig over en speel je in op emotie? Leerdoelen! Je vertelt in eigen woorden wat de begrippen ethos, pathos en logos inhouden en herkent praktijkvoorbeelden van deze drieslag.! Je demonstreert

Nadere informatie

De overtuigingskracht van emoties bij het rechterlijk oordeel

De overtuigingskracht van emoties bij het rechterlijk oordeel De overtuigingskracht van emoties bij het rechterlijk oordeel Een theoretisch onderzoek PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Tilburg, op gezag van de rector magnificus

Nadere informatie

KLAS OP STELTEN SESSIE 2: MEERSTEMMIG LEREN

KLAS OP STELTEN SESSIE 2: MEERSTEMMIG LEREN KLAS OP STELTEN SESSIE 2: MEERSTEMMIG LEREN Onze experten Paul Janssenswillen en Kristof Van Rossem Praktisch Interactief online seminarie 60 minuten Poll-vragen, chat box, call to action, enquête Evaluatieformulier

Nadere informatie

Persuasion & Presentation techniques

Persuasion & Presentation techniques Persuasion & Presentation techniques Medtronic Leadership Program Wednesday 4 th October 2017 13:00 17:00 hours Donatello Piras, Trainer, presenter & moderator www.debatinstituut.nl 20.000 scholieren elk

Nadere informatie

Eindexamen filosofie havo I

Eindexamen filosofie havo I Opgave 2 Boer zoekt vrouw 8 maximumscore 2 een uitleg van Boer zoekt Vrouw als uiting van emocultuur aan de hand van de twee volgende kenmerken: onbezonnen heftige emoties (teken van oppervlakkigheid)

Nadere informatie

1. TRADITIONELE LOGICA EN ARGUMENTATIELEER

1. TRADITIONELE LOGICA EN ARGUMENTATIELEER Inhoud Inleidend hoofdstuk 11 1. Logica als studie van de redenering 11 2. Logica als studie van deductieve redeneringen 13 3. Logica als formele logica Het onderscheid tussen redenering en redeneringsvorm

Nadere informatie

Eindexamen havo filosofie II

Eindexamen havo filosofie II Opgave 1 Star Trek 1 maximumscore 2 een uitleg welk standpunt in het nature-nurture debat bij de Vulcans te herkennen is: het nurture standpunt 1 een uitleg van het nature-nurture debat: aangeboren versus

Nadere informatie

Eindexamen havo filosofie II

Eindexamen havo filosofie II Opgave 2 Het geval Phineas Gage 9 maximumscore 2 een uitleg hoe vanuit de fysiologische benadering van emoties het veranderde gedrag kan worden verklaard: de lichamelijkheid van de hersenschade kan tot

Nadere informatie

VOELEN WAT ER GEBEURT EEN KENNISMAKING MET ANTONIO DAMASIO

VOELEN WAT ER GEBEURT EEN KENNISMAKING MET ANTONIO DAMASIO VOELEN WAT ER GEBEURT EEN KENNISMAKING MET ANTONIO DAMASIO Descartes error [1994] Dit is de vergissing van Descartes: de onoverbrugbare scheiding tussen lichaam en geest ( ); de suggestie dat het vermogen

Nadere informatie

Proeftentamen 2010-2011 deel Wetenschapsfilosofie. 20102011proef_deel_Wetenschapsfilosofie.pdf

Proeftentamen 2010-2011 deel Wetenschapsfilosofie. 20102011proef_deel_Wetenschapsfilosofie.pdf Proeftentamen 2010-2011 deel Wetenschapsfilosofie 20102011proef_deel_Wetenschapsfilosofie.pdf Tilburg University Sociale Filosofie en Wetenschapsfilosofie Proeftentamen Sociale Filosofie en wetenschapsfilosofie

Nadere informatie

Samenvatting Filosofie Emoties

Samenvatting Filosofie Emoties Samenvatting Filosofie Emoties Samenvatting door een scholier 1030 woorden 28 mei 2013 3,2 2 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Cogito Filosofie samenvatting Emoties (theorie en primaire teksten) THEORIE

Nadere informatie

Eindexamen havo filosofie I

Eindexamen havo filosofie I Opgave 1 De magie van theater 1 maximumscore 2 een uitleg van Waltons visie op de emoties die we ervaren bij het zien van fictie: dit zijn pseudogevoelens 1 een redenering aan de hand van tekst 1 waaruit

Nadere informatie

e-chrya visie door reflectie Workshop 25 mei 2014 De Wet van Een

e-chrya visie door reflectie Workshop 25 mei 2014 De Wet van Een visie door reflectie Workshop 25 mei 2014 De workshops van e-chrya zijn bedoeld om te verbreden, te ontwikkelen en te ontdekken. Als groep, als netwerk, komen we bij elkaar om elkaar te leren kennen en

Nadere informatie

Aristoteles. empirist

Aristoteles. empirist Aristoteles empirist Aristoteles Bioloog, met beide poten in de klei Eindeloos verzamelen van gegevens Observeren, noteren en classificeren Op basis van ervaringsfeiten komen we tot kennis Wij kunnen uit

Nadere informatie

Professioneel pitchen

Professioneel pitchen Professioneel pitchen 400 dagvoorzitterschappen per jaar, o.a. voor bedrijven, ministeries en NGO s 5000 cursisten in overtuigingskracht per jaar, vanuit overheid en bedrijfsleven 20.000 scholieren per

Nadere informatie

II. Emoties tussen natuur en cultuur

II. Emoties tussen natuur en cultuur Denkbewegingen Hoofdstuk 1, twee theorieën par 1 Wat zijn emoties? aangeboren/aangeleerd? actief/passief? Een voorlopige definitie is: een emotie is een reactie of een respons van een levend wezen op een

Nadere informatie

Voorwoord 7. 1 De vaardigheden van de jurist Ongeveer zoals een kip een ei legt Instrumenten voor het oplossen van casusposities 10

Voorwoord 7. 1 De vaardigheden van de jurist Ongeveer zoals een kip een ei legt Instrumenten voor het oplossen van casusposities 10 Inhoudsopgave Voorwoord 7 1 De vaardigheden van de jurist 9 1.1 Ongeveer zoals een kip een ei legt 9 1.2 Instrumenten voor het oplossen van casusposities 10 2 Het vinden van rechtsregels in de wet 13 2.1

Nadere informatie

Eindexamen havo filosofie 2012 - I

Eindexamen havo filosofie 2012 - I Opgave 2 Emoties op de beursvloer 8 maximumscore 2 een weergave van het verband volgens Aristoteles tussen verdiensten, ambities en aanzien bij een fier mens: door hoge ambitie en hoge verdiensten verdient

Nadere informatie

5.2. Samenvatting door een scholier 1659 woorden 15 juni keer beoordeeld. Filosofie Het oog in de storm

5.2. Samenvatting door een scholier 1659 woorden 15 juni keer beoordeeld. Filosofie Het oog in de storm Samenvatting door een scholier 1659 woorden 15 juni 2010 5.2 11 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Het oog in de storm Filosofie: Hoofdstuk 1 Redeneren en Overtuigen Basis: Standpunt houding t.o.v.

Nadere informatie

Opgave 2 Politiek en emoties

Opgave 2 Politiek en emoties Opgave 2 Politiek en emoties 6 maximumscore 2 een weergave van Spinoza s opvatting over blijdschap aan de hand van wat Spinoza onder een hartstocht verstaat: een overgang naar een grotere volmaaktheid

Nadere informatie

Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte.

Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Samenvatting door A. 2079 woorden 29 juni 2014 6,4 2 keer beoordeeld Vak Anders H1 Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Moraal

Nadere informatie

Maria IJzermans, De overtuigingskracht van emoties bij het rechterlijk oordeel

Maria IJzermans, De overtuigingskracht van emoties bij het rechterlijk oordeel BOOK REVIEWS Maria IJzermans, De overtuigingskracht van emoties bij het rechterlijk oordeel (Den Haag: Boom Juridische uitgevers, 2011), 329 p. Emoties behoren wel degelijk een rol te spelen in de rechtszaal.

Nadere informatie

Beinvloeding van glossylezers door middel van persuasive design.

Beinvloeding van glossylezers door middel van persuasive design. Beinvloeding van glossylezers door middel van persuasive design. Fleur Bukman User Experience Design - Seminar CMD - jaar 3 Studentnummer: 1618817 Docent: Hans Kemp Mei 2015 1 Inhoudsopgave Inleiding 3

Nadere informatie

De veiligheidskundige als filosoof-logicus. Normen en waarden voor de veiligheidskundige

De veiligheidskundige als filosoof-logicus. Normen en waarden voor de veiligheidskundige De veiligheidskundige als filosoof-logicus Normen en waarden voor de veiligheidskundige Wat? Onderzoeksvraag: naar de diversiteit aan taken van de veiligheidskundige Aan de hand van metaforen; de VK als:

Nadere informatie

Overtuigend spreken in het openbaar

Overtuigend spreken in het openbaar Overtuigend spreken in het openbaar Cursus Overtuigend spreken in het openbaar Nederlands Debat Instituut www.debatinstituut.nl 400 dagvoorzitterschappen per jaar, o.a. voor bedrijven, ministeries en NGO

Nadere informatie

How To Tackle Trump. Trainer: Arthur Noordhuis Nederlands Debat Instituut

How To Tackle Trump. Trainer: Arthur Noordhuis Nederlands Debat Instituut How To Tackle Trump Workshop How To Tackle Trump Drogredenen en discussietrucs herkennen en weerleggen Trainer: Arthur Noordhuis Nederlands Debat Instituut www.debatinstituut.nl 400 dagvoorzitterschappen

Nadere informatie

Studiedag Oranje Kruis 2017 Hoe word ik een betere instructeur?

Studiedag Oranje Kruis 2017 Hoe word ik een betere instructeur? Studiedag Oranje Kruis 2017 Hoe word ik een betere instructeur? Wat ga je leren of wat wil je leren? 2 Het Oranje Kruis 2013 Wat ga je leren? Hoe ontstaat instructie? Hoe geef je een goede instructie?

Nadere informatie

Beste mededisputanten,

Beste mededisputanten, Beste mededisputanten, Wat volgt is bedoeld als een poging om de tekst van Aristoteles te hertalen. Geen vertaling dus, maar een poging om het betoog van A zo te verwoorden dat we met elkaar serieus kunnen

Nadere informatie

Handleiding bij Wondere wetenschap

Handleiding bij Wondere wetenschap 18 Handleiding bij Wondere wetenschap Handleiding bij Wondere wetenschap les 1 De kracht en de grenzen van het wetenschappelijk denken 1 De leerlingen kunnen in hun eigen woorden de betekenis uitleggen

Nadere informatie

WIJ DENKEN OVER DE MENS EN HET GOEDE. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. Boekstal, vwb WD denken mens en goede.indd :32

WIJ DENKEN OVER DE MENS EN HET GOEDE. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. Boekstal, vwb WD denken mens en goede.indd :32 WIJ DENKEN OVER DE MENS EN HET GOEDE Verwerkingsboek Philippe Boekstal DAMON Boekstal, vwb WD denken mens en goede.indd 1 02-08-11 11:32 VOORWOORD Dit verwerkingsboek bevat een aantal teksten en opdrachten

Nadere informatie

Kern Visie 1 Argument 1 Men is in staat conclusies te trekken uit logische gebeurtenissen, want logica zelf is namelijk al een overredingsmiddel.

Kern Visie 1 Argument 1 Men is in staat conclusies te trekken uit logische gebeurtenissen, want logica zelf is namelijk al een overredingsmiddel. Opdracht door een scholier 2582 woorden 17 juni 2002 5.1 21 keer beoordeeld Vak Nederlands V6 Module 2, opdracht 7 Het bouwplan Inleiding Onderwerp: Welsprekendheid is een overredingskunst die al in ons

Nadere informatie

Voor Noa Mali Zulueta Acea

Voor Noa Mali Zulueta Acea Voor Noa Mali Zulueta Acea Lichtflits Momenten van inzicht Lichtflits Momenten van inzicht Anniek Oosting Schrijfster: Anniek Oosting Coverontwerp: Anniek Oosting ISBN:9789402123234 Lichtflits/Anniek Oosting/2014

Nadere informatie

Het Basisboek Filosofie H2 Goed en Kwaad / Ethiek / Moraalfilosofie

Het Basisboek Filosofie H2 Goed en Kwaad / Ethiek / Moraalfilosofie Samenvatting door een scholier 1830 woorden 6 juli 2011 6,9 4 keer beoordeeld Vak Filosofie Het Basisboek Filosofie H2 Goed en Kwaad / Ethiek / Moraalfilosofie Moraal = een kwestie van vooroordelen? of

Nadere informatie

Masterclass de vrouw als spreker"

Masterclass de vrouw als spreker Masterclass de vrouw als spreker" 400 dagvoorzitterschappen per jaar, o.a. voor bedrijven, ministeries en NGO s 5000 cursisten in overtuigingskracht per jaar, vanuit overheid en bedrijfsleven 20.000 scholieren

Nadere informatie

Overtuigingskracht. Overtuigingskracht. De succesvolle dagvoorzitter. Hand-out van de cursus. Nederlands debat Instituut

Overtuigingskracht. Overtuigingskracht. De succesvolle dagvoorzitter. Hand-out van de cursus. Nederlands debat Instituut De succesvolle dagvoorzitter Hand-out van de cursus Nederlands debat Instituut www.debatinstituut.nl/tips 400 dagvoorzitterschappen per jaar, o.a. voor bedrijven, ministeries en NGO s 5000 cursisten in

Nadere informatie

Lessen voor een debatclub Op weg naar het Lagerhuis In opdracht van Nijmeegse Scholengemeenschap Groenewoud

Lessen voor een debatclub Op weg naar het Lagerhuis In opdracht van Nijmeegse Scholengemeenschap Groenewoud Lessen voor een debatclub Op weg naar het Lagerhuis In opdracht van Nijmeegse Scholengemeenschap Groenewoud Les 1: presentatie houding In deze les zullen de leerlingen gaan leren over hun houding en presentatie

Nadere informatie

Succesvol bijeenkomsten leiden Wat gaan we doen? Overtuigingsmiddelen Logos Dag 1 Pathos Ethos Dag 2 Aptum

Succesvol bijeenkomsten leiden Wat gaan we doen? Overtuigingsmiddelen Logos Dag 1 Pathos Ethos Dag 2 Aptum Succesvol bijeenkomsten leiden Wat gaan we doen? Overtuigingsmiddelen Dag 1 Excelleren op het podium Dag 2 Succesvol voorbereiden Logos Pathos Ethos Aptum Sterke argumenten Bespelen van emotie Overtuigend

Nadere informatie

Debatteren voor professionals

Debatteren voor professionals Debatteren voor professionals 400 dagvoorzitterschappen per jaar, o.a. voor bedrijven, ministeries en NGO s 5000 cursisten in overtuigingskracht per jaar, vanuit overheid en bedrijfsleven 20.000 scholieren

Nadere informatie

Belang van taal bij overstap mbo - hbo

Belang van taal bij overstap mbo - hbo Belang van taal bij overstap mbo - hbo Workshop conferentie Steunpunt taal en rekenen mbo 9 december 2015 Hella Kroon h.kroon@aps.nl Alie Kammenga a.kammenga@aps.nl Naam Datum maak alvast verbinding met

Nadere informatie

Het hiernamaals, het leven na de dood

Het hiernamaals, het leven na de dood Het hiernamaals, het leven na de dood ] الهولندية- [ nederlands - dutch revisie: Yassien Abo Abdillah 2013-1435 الا خرة لياة بعد املوت» بالة اهلونلدية «مراجعة: ياس أبو عبد االله 2013-1435 Alle lof behoort

Nadere informatie

Leren Filosoferen. Zesde avond

Leren Filosoferen. Zesde avond Leren Filosoferen Zesde avond Het gedachte-experiment Bekende gedachte-experimenten: De grot van Plato De veil of ignorance van John Rawls Achilles en de schildpad van Zeno Jan Bransen: Betono Denkende

Nadere informatie

Materie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018

Materie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Materie en geest Grenzen aan het fysische wereldbeeld Gerard Nienhuis Universiteit Leiden Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Natuurwetenschap: Natuurwetenschap is basis van wereldbeeld geworden.

Nadere informatie

filosofie vwo 2016-II

filosofie vwo 2016-II Opgave 2 Theoriegeladenheid van de waarneming 5 maximumscore 3 Een goed antwoord bevat een uitleg met de afbeelding van het eend-konijn van: Kuhns Aristoteles-ervaring: plotselinge perspectiefverandering

Nadere informatie

Aanvoerder. Analyse. Aptum. Argument AUB. Debatwoordenboek

Aanvoerder. Analyse. Aptum. Argument AUB. Debatwoordenboek Aanvoerder Analyse Aptum Argument AUB De eerste spreker van een debat op het Basisschool- VMBO-, UNICEF- en MBO-Debattoernooi. Deze spreker geeft de aanvoerdersspeech en legt hierin de argumenten van het

Nadere informatie

Geloven en redeneren. Religie en filosofie

Geloven en redeneren. Religie en filosofie Geloven en redeneren Religie en filosofie Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Het begin

Nadere informatie

Geologica. Logisch Empirisme, Popper en Kuhn. Opzet van dit college. Rationalisme. Wat is kennis? Wetenschappelijke Revolutie.

Geologica. Logisch Empirisme, Popper en Kuhn. Opzet van dit college. Rationalisme. Wat is kennis? Wetenschappelijke Revolutie. Geologica Logisch Empirisme, Popper en Kuhn Gastcollege Kai Eigner Vrije Universiteit Amsterdam Opzet van dit college Wat is kennis Deductie en inductie Logisch empirisme Popper Kuhn Wat is kennis? Hoe

Nadere informatie

Ontmoeting met (heftige) emoties een handreiking vanuit de levenskunst

Ontmoeting met (heftige) emoties een handreiking vanuit de levenskunst Ontmoeting met (heftige) emoties een handreiking vanuit de levenskunst Palliatieve Zorg symposium Ontmoeten is Leren Kasteel Maurick Vught 2 oktober 2012 Dick Kleinlugtenbelt Agenda Emoties zijn waardevolle

Nadere informatie

Geluk & wijsheid. Zevende avond

Geluk & wijsheid. Zevende avond Geluk & wijsheid Zevende avond Schoonheid Wat heet mooi? Het belang van het overbodige De postmoderne waarheid De filosoof en de waarheid Goochelen Wat heet mooi? Kun je precies beschrijven wat je raakt?

Nadere informatie

Geluk & wijsheid. Zesde avond

Geluk & wijsheid. Zesde avond Geluk & wijsheid Zesde avond Het man-vrouw probleem Geen twee mensen zijn gelijk Toch hebben we veel gemeenschappelijk Biologische overeenkomsten wijzen niet op psychologische overeenkomsten In hoeverre

Nadere informatie

Eindexamen filosofie vwo 2010 - II

Eindexamen filosofie vwo 2010 - II Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien

Nadere informatie

Kritisch leren denken: Inspanningen om de automatische piloot te onderdrukken

Kritisch leren denken: Inspanningen om de automatische piloot te onderdrukken Kritisch leren denken: Inspanningen om de automatische piloot te onderdrukken Anita Heijltjes Leer- en Innovatiecentrum Durf te leren van de toekomst! Congres V&VN opleiders 27 jan 2011 Kritsich leren

Nadere informatie

20 tips voor een goed debat!

20 tips voor een goed debat! 20 tips voor een goed debat! Moedig elkaar aan tijdens jullie voorbereidingen en de wedstrijd. Geef elkaar tips en zoek samen de sterktes en zwaktes van de argumenten. Je kan veel leren van elkaar, ook

Nadere informatie

REGISSEUR Verhalen vol vuur Workshop?! Analogie tussen vuur, verhalen en leiderschap Van lessons observed naar lessons learned VERHALEN vol VUUR Brandstof Activeringsene rgie Katalysator Mengverhoudin

Nadere informatie

Heldere voorbereiding op discussies en presentaties DEBATTEREN. om te WINNEN. De kunst van het overtuigen. Lettertype: Futura

Heldere voorbereiding op discussies en presentaties DEBATTEREN. om te WINNEN. De kunst van het overtuigen. Lettertype: Futura Lettertype: Futura Heldere voorbereiding op discussies en presentaties DEBATTEREN om te WINNEN De kunst van het overtuigen R O D E R I K VA N G R I E K E N A R T H U R N O O R D H U I S D O N AT E L LO

Nadere informatie

Filosofie. Op het VWO. Filosofie juist op Lyceum Oudehoven!

Filosofie. Op het VWO. Filosofie juist op Lyceum Oudehoven! Filosofie Op het VWO Wat is Filosofie? Wetenschappen beantwoorden vragen: Over een eigen onderwerp (object van studie) Op een eigen manier (methode van bestuderen) Filosofie beantwoordt vragen die niet

Nadere informatie

Argumenteren en debateren. Publiek spreken (2) Publiek spreken. Brengen van een argument. Publiek spreken (3) Wie is er bang van publiek spreken?

Argumenteren en debateren. Publiek spreken (2) Publiek spreken. Brengen van een argument. Publiek spreken (3) Wie is er bang van publiek spreken? Argumenteren en debateren Wie is er bang van publiek spreken? 1.Spreken in het openbaar 40.6% 2.Hoogtes 30.0% 3.Insekten en torren 22.1% 4.Financiële problemen 22.0% 5.Diep water 21.5% 6.Ziekte 18.8% 7.Dood

Nadere informatie

Toelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 1

Toelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 1 Toelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 1 Deel 1, Hoofdstuk 1 - Dat er iets buiten ons bestaat. Rikus Koops 8 juni 2012 Versie 1.1 In de inleidende toelichting nummer 0 heb ik gesproken

Nadere informatie

http://web.science.uu.nl/hovo/ Beschrijven van beweging Referentiestelsel Positie (x,y,z,t) Snelheid, verandering van de positie per eenheid van tijd. Versnelling, verandering van de snelheid per eenheid

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Inleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006

Inleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006 Inleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006 Freud (1917) Narcistische krenking Copernicus (1543) Darwin (1859/1871) Galileo Galileï (1564-1642)

Nadere informatie

STIJLFIGUREN. Otto Wijnen Otto Wijnen Speaker & Coach Versie 1, juli 2016 Bijlage bij de basisgids Help! Ik moet spreken

STIJLFIGUREN. Otto Wijnen Otto Wijnen Speaker & Coach Versie 1, juli 2016 Bijlage bij de basisgids Help! Ik moet spreken Otto Wijnen Otto Wijnen Speaker & Coach Versie 1, juli 2016 Bijlage bij de basisgids Help! Ik moet spreken INLEIDING KLASSIEKE RETORICA De Romeinse politicus Cicero stelt dat met de volgende vijf stappen

Nadere informatie

Counseling opleiding, lesmaand 6

Counseling opleiding, lesmaand 6 Counseling opleiding, lesmaand 6 Inhoudsopgave Les 6a Doordringen tot de kern Socrates Les 6b Functioneren Functioneringsschema De filosoof De machine als metafoor In beweging zijn Het bewuste functioneren

Nadere informatie

Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1

Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1 Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1 Samenvatting door L. 887 woorden 16 juli 2013 7,1 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Samenvatting LV Over wondere feiten Hoofdstuk

Nadere informatie

Woordenlijst Het oog in de storm

Woordenlijst Het oog in de storm Woordenlijst Het oog in de storm Inleiding agora marktplaats in het centrum van de Griekse stadstaten (poleis). Hier werd gedebatteerd en werden ervaringen uitgewisseld. animal rationale Latijnse vertaling

Nadere informatie

Dag van de integriteit

Dag van de integriteit Dag van de integriteit Ken jezelf! Van niets te veel De twee opschriften op de tempel bij het Orakel van Delphi (500 jr v. Chr), waar mensen heen gingen voor advies bij keuzes in hun leven. Lezing voor

Nadere informatie

Woordkeuze zit dichter bij het onderwerp dan bij het publiek, wel duidelijk, maar weinig (voor)beelden, goede zinnen voldoende variatie

Woordkeuze zit dichter bij het onderwerp dan bij het publiek, wel duidelijk, maar weinig (voor)beelden, goede zinnen voldoende variatie Bijlage 8: Beoordelingrubric STEMGEBRUIK (ACTIO) GEBRUIK VAN HET LICHAAM (ACTIO) TAALGEBRUIK (ELOCUTIO) BEGINNELING GETALENTEERD GEOEFEND GEVORDERD VOLLEERD Spreekt zacht, slecht te verstaan, op één toon,

Nadere informatie

Je mag jezelf kwetsbaar opstellen, het is oké, het is veilig. Ik beloof je dat je nu alleen maar in de spiegel ziet waar je klaar voor bent.

Je mag jezelf kwetsbaar opstellen, het is oké, het is veilig. Ik beloof je dat je nu alleen maar in de spiegel ziet waar je klaar voor bent. Ik weet zeker dat ook jij nog veel krachtiger kan zijn in wie je bent en wat je doet binnen je praktijk/ bedrijf en dat je daardoor nog veel meer waarde vanuit plezier kan leveren aan je klanten. Als je

Nadere informatie

Dialogisch communiceren

Dialogisch communiceren Dialogisch communiceren www.mensindialoog.nl EEN VERKENNING Inhoud In deze workshop oefen je met de 10 kernvaardigheden van de Dialoog Je leert welke houding voorwaarde is om dialogisch te kunnen communiceren

Nadere informatie

Excerpt. Douglas R. Hofstadter, The Turing Test: A Coffeehouse Conversation. G.J.E. Rutten

Excerpt. Douglas R. Hofstadter, The Turing Test: A Coffeehouse Conversation. G.J.E. Rutten 1 Excerpt Douglas R. Hofstadter, The Turing Test: A Coffeehouse Conversation G.J.E. Rutten Dit artikel betreft een dialoog tussen Chris (natuurkunde student), Pat (biologie student) en Sandy (filosofie

Nadere informatie

Eindexamen filosofie vwo 2006-I

Eindexamen filosofie vwo 2006-I 4 Beoordelingsmodel Opgave 1 Over levenskunst 1 Een juist antwoord bevat de volgende elementen: een uitleg over het belang van voorbeelden in morele vorming in deugdethische zin 1 een argumentatie over

Nadere informatie

Aristoteles: Oh ja? Maar ik heb ook wel eens gehoord van utilitarisme, wat is dat dan?

Aristoteles: Oh ja? Maar ik heb ook wel eens gehoord van utilitarisme, wat is dat dan? Praktische-opdracht door een scholier 2095 woorden 29 mei 2013 3,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Cogito Symposium Nienke Raaijmakers H4A Vrijdagmiddag vijf uur. Ik ben net thuis van school, en

Nadere informatie

Inleiding in de Filosofie & de Ethiek

Inleiding in de Filosofie & de Ethiek Inleiding in de Filosofie & de Ethiek 1e Bijeenkomst 5 september 2006 Prof. Dr. Hub Zwart Afdeling Filosofie & Wetenschapstudies h.zwart@science.ru.nl http://www.filosofie.science.ru.nl Wat is filosofie?

Nadere informatie

Oefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek

Oefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek Oefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek Wat heb je nodig om ethisch te handelen? De geschiedenis van de Westerse filosofie kent op deze vraag vele antwoorden: morele principes, voorbeeldige

Nadere informatie

Oefenvragen Management Assistent B - Persoonlijk Management. 1. Welke stelling is juist?

Oefenvragen Management Assistent B - Persoonlijk Management. 1. Welke stelling is juist? Oefenvragen Management Assistent B - Persoonlijk Management 1. Welke stelling is juist? 1. Drijfveren vertellen ons iets over hoe we de dingen doen, de wijze waarop wij reageren op anderen en hoe anderen

Nadere informatie

Overtuigen met stijl NVKVV. Kristof Van Rossem. Oostende, 27 maart 2009

Overtuigen met stijl NVKVV. Kristof Van Rossem.  Oostende, 27 maart 2009 Overtuigen met stijl NVKVV Oostende, 27 maart 2009 Kristof Van Rossem www.socratischgesprek.be Wat kan je na deze lezing? Je hebt inzicht in de mechanismen die er voor zorgen dat je gelijk krijgt Je weet

Nadere informatie

DKJL PPOZO deel 3 27 januari 2016 Nienke Bakker

DKJL PPOZO deel 3 27 januari 2016 Nienke Bakker DKJL PPOZO deel 3 27 januari 2016 Nienke Bakker 1 De opbouw van de middag Hoe gaat het? -Coachende procesfeedback - Een geschikte stelling Geschikte subvragen -Het leiden van een debat - Ontwerp je eigen

Nadere informatie

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend

Nadere informatie

Kennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn

Kennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn Vernieuwend - Attent - Samen Kennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn Anita Eijkelenkamp, GZ-psycholoog pijnrevalidatie Lisanne Heijboer, stagiaire psychologie Roessingh,

Nadere informatie

Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.09.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens

Nadere informatie

Eindexamen filosofie havo I

Eindexamen filosofie havo I Beoordelingsmodel Opgave 1 De graaf van Monte-Cristo 1 maximumscore 3 een uitleg van welke primaire hartstocht haat kan worden afgeleid: de droefheid 1 de opvatting van Spinoza over haat: de wil tot verwijderen

Nadere informatie

DE NATIONALE WETENSCHAPSAGENDA VOOR SCHOLIEREN - DEEL 1 VMBO

DE NATIONALE WETENSCHAPSAGENDA VOOR SCHOLIEREN - DEEL 1 VMBO DEEL 1 DE NATIONALE WETENSCHAPSAGENDA VOOR SCHOLIEREN - DEEL 1 In Nederland wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Maar wie bepaalt wat er onderzocht wordt? In het voorjaar van 2015 hebben Nederlanders

Nadere informatie

Wat is het doel van het leven?

Wat is het doel van het leven? Wat is het doel van het leven? Waar kom ik vandaan? Waarom ben ik hier? Waar ga ik heen? Een van de eerste vragen die bij je opkomen bij het afvragen wat ons doel van het leven is, is "waar komen we vandaan?"

Nadere informatie

DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM

DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM BIG BANG EVOLUTIE ERFELIJKHEID DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM Erfelijkheid en evolutie DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM Doelstellingen Algemeen. Wetenschappelijk onderbouwde argumenten voor biologische

Nadere informatie

Motiverende Gespreksvoering

Motiverende Gespreksvoering Motiverende Gespreksvoering Gert Jan van der Burg Kinderarts - MI trainer Wie ben ik en wat doe ik? Sinds 1988 Kinderarts (Amsterdam, Blaricum, Ede) Driedaagse MI cursus in 2005 Toepassen in de praktijk

Nadere informatie

Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding. G.J.E. Rutten

Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding. G.J.E. Rutten 1 Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding G.J.E. Rutten Introductie In dit artikel wil ik het argument van de Amerikaanse filosoof Alvin Plantinga voor

Nadere informatie

Opstel Levensbeschouwing boeddhisme

Opstel Levensbeschouwing boeddhisme Opstel Levensbeschouwing boeddhisme Opstel door Ayton 1267 woorden 17 januari 2018 4,7 5 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Verslag Boeddha (Boeddhisme) Van Ayton van Barreveld S1G Inhoud Inleiding

Nadere informatie

Eindexamen Filosofie vwo I

Eindexamen Filosofie vwo I 4 Beoordelingsmodel Opgave 1 Alledaagse deugden 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: verschil van de deugdethiek met andere ethische benaderingen: de deugdethiek richt zich op de persoon en

Nadere informatie

Tekstboek Module 1. Bewustwording

Tekstboek Module 1. Bewustwording Tekstboek Module 1. Bewustwording Dag 1. Doe Het Zelf Werkelijkheid. Daar gaan we! Vandaag start je met dag 1 van module 1: bewustwording. Deze module vormt het fundament van de cursus. Je ontdekt tijdens

Nadere informatie

EXAMENPROJECT NEDERLANDS 5TSO ARGUMENTEREN EN DEBATTEREN

EXAMENPROJECT NEDERLANDS 5TSO ARGUMENTEREN EN DEBATTEREN EXAMENPROJECT NEDERLANDS 5TSO ARGUMENTEREN EN DEBATTEREN N. Gheerolfs/ L. Eeckhout/ T. De Man/ N. De Vleeschauwer 1 Examenproject semester 2 5TSO Argumenteren en debatteren Met deze bundel bereid je je

Nadere informatie

Worksheet EFT bij Emoties

Worksheet EFT bij Emoties Worksheet EFT bij Emoties Inleiding Ik wil af van mijn angst, dit verdriet, deze onzekerheid, die twijfel.! Zo n bekende en begrijpelijke wens, sommige gevoelens en negatieve gedachten lijken soms al zo

Nadere informatie

Een helpend gesprek voeren

Een helpend gesprek voeren OPDRACHTFORMULIER Een helpend gesprek voeren Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. 2 Kijk

Nadere informatie

GELOOF WAT IS HET EN HOE WERKT HET?!

GELOOF WAT IS HET EN HOE WERKT HET?! Themadag Zout en Licht Hilversum Maart 2017 GELOOF WAT IS HET EN HOE WERKT HET?! Doel van dit onderwerp: Leren wat geloof volgens de bijbel is; waarom geloof en werken (handelen) samengaan. Wat verkeerd

Nadere informatie

De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden.

De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden. De acht drempels van David Christian. De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden. De Big Bang. De sterren lichten op. Nieuwe chemische

Nadere informatie

Spinoza s Visie. Dag 2. Over God en de Natuur

Spinoza s Visie. Dag 2. Over God en de Natuur Spinoza s Visie Dag 2 Over God en de Natuur Opzet cursus Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Over God Over de mens Over het geluk Inleiding Hoe zit de wereld in elkaar? Hoe verhoudt de mens zich tot de wereld? Waarin

Nadere informatie

Inleiding. Ik ga niet in debat over deze waaier...

Inleiding. Ik ga niet in debat over deze waaier... Inleiding Een debat is een discussie met spelregels waarin je een publiek of jury probeert te overtuigen onder leiding van een voorzitter of debatleider. Een debat is dus eigenlijk: winnen met woorden!

Nadere informatie

Annette Koops: Een dialoog in de klas

Annette Koops: Een dialoog in de klas Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een

Nadere informatie

Presenteren is niet alleen een verhaal houden voor en groep mensen of jezelf presenteren tijdens een sollicitatie. maar we doen het elke dag, elk

Presenteren is niet alleen een verhaal houden voor en groep mensen of jezelf presenteren tijdens een sollicitatie. maar we doen het elke dag, elk 1 Presenteren is niet alleen een verhaal houden voor en groep mensen of jezelf presenteren tijdens een sollicitatie. maar we doen het elke dag, elk moment. Presenteren is een kado geven aan je publiek.

Nadere informatie

Kleur het palet naar eigen smaak in, met de kleuren die elke vaardigheid. Aandacht besteden aan jezelf. Een leven leiden dat bij je past

Kleur het palet naar eigen smaak in, met de kleuren die elke vaardigheid. Aandacht besteden aan jezelf. Een leven leiden dat bij je past Mag ik aardig zijn voor mezelf? Wat zal er van mij gedacht worden als ik aandacht aan mijzelf besteed? Zal mij dit niet kwalijk worden genomen? Zal ik niet egoïstisch worden? Ben ik aardig genoeg voor

Nadere informatie

Appendix A. Samenvatting. (Summary in Dutch)

Appendix A. Samenvatting. (Summary in Dutch) Appendix A Samenvatting (Summary in Dutch) Gehechtheid, zorg en pro-sociaal gedrag Dit proefschrift heeft tot doel de relatie tussen onveilige gehechtheid (vermijding, angst) en prosociaal gedrag te onderzoeken

Nadere informatie

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Inleidend College Niels Taatgen

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Inleidend College Niels Taatgen Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Inleidend College Niels Taatgen Inhoud vandaag! Wat is kunstmatige intelligentie?! Vakgebieden die bijdragen aan de AI! Kunnen computers denken?! Hoe denken mensen

Nadere informatie