PERSBERICHT Brussel, 5 augustus 2013

PERSBERICHT Brussel, 5 augustus 2013 Minder slachtoffers door verkeersongevallen in België in 2012 De Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie publiceert vandaag de recentste cijfers over verkeersongevallen. Het gaat om ongevallen met doden of gewonden die door de politie en het parket zijn opgetekend. In 2012 gebeurden er 44.193 verkeersongevallen met in totaal 58.474 slachtoffers, waarbij 767 mensen het leven verloren binnen de 30 dagen na het ongeval. Vergeleken met de resultaten van 2011 komt dat overeen met een daling van 7,8% voor het aantal ongevallen en 8,2% voor het aantal slachtoffers. Het aantal doden daalde eveneens, met 11%, terwijl het aantal zwaar- en lichtgewonden met respectievelijk 14,7% en 7,5% afnam. Het jaar 2012 bevestigt de neerwaartse trend van de laatste jaren wat het aantal doden op de Belgische wegen betreft. Zo komen we steeds dichter bij de doelstellingen die de Staten-Generaal van de Verkeersveiligheid vastlegde. Na de Staten-Generaal van de Verkeersveiligheid op 11 mei 2011 heeft België de doelstelling vooropgesteld om het aantal doden op de weg tussen 2010 en 2020 met de helft te verminderen. Het tussentijdse doel is maximum 630 doden in 2015 om uiteindelijk te geraken tot 420 doden in 2020. U kunt alle cijfers terugvinden in onze be.stat-applicatie, waarin u ook uw eigen analyses kunt maken met de gegevens die u wenst: verkeersongevallen met doden en gewonden, per datum, dag van de week, tijdstip van de dag, gemeente en diverse andere factoren zoals het aantal doden, zwaargewonden, lichtgewonden en ongedeerde slachtoffers van verkeersongevallen, per leeftijdsklasse, type weggebruiker, geslacht en diverse andere kenmerken van het ongeval. 2011* 2012 2011-2012 Aantal ongevallen 47.946 44.193-7,8% Aantal slachtoffers 63.723 58.474-8,2% Aantal doden 30 dagen 861 767-10,9% Aantal zwaargewonden 6.169 5.261-14,7% Aantal lichtgewonden 56.693 52.446-7,5% *Update juli 2013

1. Analyse van de verkeersongevallen In 2012 gebeurden er 44.193 verkeersongevallen met doden of gewonden op de openbare weg, tegenover 47.946 ongevallen in 2011, een daling van 7,8%. Ook het aantal slachtoffers daalde, van 63.723 in 2011 tot 58.474 in 2012, een afname van 8,2%. Uit de analyse van het aantal ongevallen per maand blijkt dat alle maanden van 2012 op jaarbasis een daling kenden, behalve de maand januari, die een stijging van 15% liet optekenen. De grootste dalingen vonden plaats in april (-22%) en december (-17,7%), al waren februari, mei, juni, september en oktober eveneens opmerkelijke maanden. De daling van het aantal ongevallen kan worden verklaard door de weersomstandigheden in 2012. Net zoals het jaar 2010 kon worden beschouwd als uitzonderlijk wegens het hoge aantal winter- en vriesdagen, die bijdroegen tot een afname van het aantal ongevallen en slachtoffers, lijkt ook het slechte weer in 2012 een aanzienlijke invloed te hebben. Volgens het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) maakte het zachte en lichtjes winderige weer van januari plaats voor sneeuw, ijsregen en nachtvorst in februari. Ook de maand april kende bijna winters weer. De maanden juni, juli, oktober en december kenden dan weer overvloedige regen, zowel qua frequentie als intensiteit. Die seizoensinvloeden lijken indirect te wegen op het aantal ongevallen en slachtoffers in België (zie grafiek 1). Grafiek 1. Verkeersongevallen 2012 2011 Verschil in % Totaal 44.19 3 47.94 6-7,8 Januari 3.804 3.301 15,3 Februari 2.916 3.240-10,0 Maart 3.807 3.965-4,0 April 3.367 4.321-22,1 Mei 4.197 4.722-11,1 Juni 3.828 4.256-10,1 Juli 3.429 3.532-2,9 Augustus 3.760 3.746 0,4 September 4.041 4.439-9,0 Oktober 4.249 4.713-9,9 November 3.554 3.774-5,8 December 3.242 3.938-17,7 Het aantal doden 30 dagen nam eveneens af, met 10,9%. In 2010 riepen regeringen wereldwijd een decennium van actie voor de verkeersveiligheid uit. Dat initiatief (2011-2020) heeft als doel de stijgende trend van het aantal doden door verkeersongevallen te stabiliseren en daarna om te buigen. Volgens de schattingen zouden er zo op tien jaar tijd vijf miljoen levens kunnen worden gered. België heeft de doelstelling vooropgesteld om het aantal doden op de weg tussen 2010 en 2020 met de helft te verminderen. Het tussentijdse doel is maximum 630 doden in 2015 om uiteindelijk te geraken tot 420 doden in 2020 (zie grafiek 2).

Grafiek 2. De resultaten van 2012 gaan in de richting van die doelstelling. Tussen 2005 en 2012 vertoonde de evolutie van het aantal doden in België (ter plekke en binnen 30 dagen) een algemene neerwaartse trend, af en toe onderbroken door jaren van stagnatie. In 2008 en in 2010 nam het aantal doden 30 dagen ook aanzienlijk af, respectievelijk met 11,9% en 10,8%. In 2007, 2009 en 2011 ging de verkeersveiligheid dan weer niet vooruit of zelfs achteruit. 2. Aantal verkeersongevallen en slachtoffers per gewest De onderstaande tabellen tonen de evolutie van het aantal verkeersongevallen en slachtoffers per gewest. In 2012 kenden Vlaanderen en Wallonië aanzienlijke dalingen van het aantal ongevallen ten opzichte van 2011. Die daling is iets meer uitgesproken in Wallonië (-8,8%) dan in Vlaanderen (-8,2%), terwijl ze in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest slechts 1,1% bedroeg. Wat het aantal slachtoffers betreft, liet Vlaanderen een daling van 9,4% optekenen, tegenover 7,7% voor Wallonië. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kende een lichte afname (-0,4%) (zie tabel 2). Het aantal doden 30 dagen daalde met respectievelijk 11,8% en 13,6% in Vlaanderen en Wallonië. De indicator nam alleen sterk toe (+48%) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, van 25 doden 30 dagen in 2011 tot 37 in 2012. In alle gewesten daalde het aantal zwaargewonden (-13,8% in Vlaanderen, -16,6% in Wallonië en -17,6% in Brussel). Ongevallen met lichtgewonden waren er in Vlaanderen ruim 3.000 minder optekenen dan in 2011, een daling van 8,8%. In Wallonië gaat het om 1.000 ongevallen minder (-6,6%). In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest blijft het aantal lichtgewonden stabiel ten opzichte van 2011 (zie tabel 3).

Tabel 2. Aantal verkeersongevallen en slachtoffers per gewest. Ongevallen Slachtoffers Gewesten 2011 2012 2011/2012 2011 2012 2011/2012 Brussels Hoofdstedelijk 3.925 3.882-1,1% 4.783 4.762-0,4% Gewest Vlaanderen 30.573 28.051-8,2% 40.557 36.753-9,4% Wallonië 13.448 12.260-8,8% 18.384 16.959-7,7% Tabel 3. Aantal slachtoffers per gewest Doden 30 dagen Zwaargewonden Lichtgewonden Gewesten 2011-2011 2012 2012 2011 2012 2011-2012 2011 2012 Brussels Hoofdstedeli jk Gewest 2011-2012 25 37 +48% 238 196-17,6% 4.520 4.529 +0,2% Vlaanderen 432 381-11,8% 4.186 3.610-13,8% 35.938 32.761-8,8% Wallonië 404 349-13,6% 1.745 1.455-16,6% 16.235 15.155-6,6% 3. Wie wordt het slachtoffer van een verkeersongeval? Het aantal verkeersslachtoffers in 2012 bedroeg 58.474, een daling van 8,2% ten opzichte van 2011. Het aantal zwaargewonden in 2012 daalde met 14,7%, van 6.169 tot 5.261. Het aantal lichtgewonden daalde dan weer met 7,5% van 56.693 tot 52.446. Het aantal doden ter plekke nam af met 14,3% (van 761 tot 652), terwijl het aantal doden 30 dagen (doden ter plekke en binnen de 30 dagen na het ongeval) 767 bedroeg (-10,9%). Het laatste rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie over de wereldwijde verkeersveiligheid (2013) beklemtoont dat wereldwijd de helft van het aantal doden na verkeersongevallen voetgangers, fietsers en motorrijders zijn, met andere woorden zwakke weggebruikers. In Europa bedraagt dat aantal 43%. In België bedroeg het 36% in 2011 en 34% in 2012. Grafiek 3. *Auto = personenwagen, voertuig voor gemengd gebruik, minibus, kampeerauto. **Vrachtwagens = vrachtwagen, trekker + oplegger, trekker zonder oplegger. ***Bromfiets = A, B en op 3 of 4 wielen

In 2012 bestond de meerderheid van de doden 30 dagen uit automobilisten (332), gevolgd door voetgangers (104), motorrijders met motoren van meer dan 400 cc (72), fietsers (68) en wagens voor gemengd gebruik (45). Vergeleken met 2011 kenden personenwagens een afname van 16% in het aantal doden 30 dagen (van 396 in 2011 tot 332 in 2012). Het gaat om het beste resultaat in de periode 2005-2012. Voertuigen voor dubbel gebruik lieten 16 doden 30 dagen minder optekenen dan in 2011 (een afname van 26%). Motoren van meer dan 400 cc verbeterden op hun beurt de resultaten van 2010 en 2008 (88 doden 30 dagen) en lieten in 2012 een totaal van 72 optekenen. Voor fietsers bleef het totaal zo goed als stabiel (69 doden 30 dagen in 2011 tegenover 68 in 2012). Het aantal doden 30 dagen bij fietsers bedroeg 64 in Vlaanderen tegenover slechts 4 in Wallonië. Tot slot blijft het aantal doden 30 dagen bij voetgangers sinds 2005 stabiel net boven de grens van 100 doden (behalve in 2008 met 99 doden). In 2012 steeg het aantal doden 30 dagen echter in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (19 voetgangers tegenover 14 in 2011). Dat cijfer bedraagt meer dan 50% van het totale aantal doden 30 dagen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (37). Grafiek 4. Het sterftecijfer op de weg bij 18-34-jarigen (258 doden 30 dagen, of 33,6% van het totale aantal) daalde ten opzichte van 2011 (312 doden 30 dagen, of 36,3% van het totale aantal). Toch is die leeftijdscategorie nog steeds het grootste slachtoffer van dodelijke ongevallen. Het aantal doden 30 dagen bij 21-24-jarigen nam verder af (107 in 2010 tegenover 94 in 2011 en 78 in 2012). Het gaat om een daling van 27% ten opzichte van 2010 en van 17% ten opzichte van 2011 (zie grafiek 5). Uit de grafiek over het aantal doden 30 dagen volgens leeftijd en dag van de week (2012) blijkt dat 44% van de dodelijke ongevallen (116 doden) voor de leeftijdsklasse 18-34 jaar tijdens het weekend gebeurde. Dat komt overeen met gemiddeld 58 doden per weekenddag, terwijl dat cijfer 28 bedraagt van maandag tot vrijdag.

Tijdens de week moet eveneens het sterftecijfer op de weg van 45-59 jarigen en van 75-jarigen en ouder worden benadrukt. De eerste leeftijdscategorie liet 107 doden optekenen, tegenover 84 voor de 75-jarigen en ouder. Grafiek 5. In 2012 waren er van de 210 doden 30 dagen binnen de bebouwde kom 28 motorrijders en bromfietsers, 68 bestuurders van andere gemotoriseerde voertuigen (32% van het totale aantal), 16 passagiers, 26 fietsers en 68 voetgangers (32% van het totale aantal). Die cijfers liggen lager dan in 2011, toen er van de 280 doden 30 dagen binnen de bebouwde kom 62 motorrijders en bromfietsers waren, 84 bestuurders van andere gemotoriseerde voertuigen (30% van het totale aantal), 23 passagiers, 35 fietsers en 73 voetgangers (26% van het totale aantal). Op een totaal van 767 doden 30 dagen in 2012 was 86,5% daarvan chauffeur of voetganger en 13,5% passagier. 79,1% van de chauffeurs waren mannen, 20,9% waren vrouwen. Bij passagiers lag dat aantal op 61% mannen tegenover 38% vrouwen (grafiek 6). Grafiek 6.

4. Wanneer gebeuren de ongevallen (week - weekend, dag - nacht)? Bijna een derde (28%) van de 44.193 verkeersongevallen met doden of gewonden in 2012 gebeurde tijdens de spits (4.825 ongevallen tussen 7u en 9u en 7.607 ongevallen tussen 16u en 18u). Die cijfers blijven stabiel ten opzichte van 2011 (28%). De meerderheid van de dodelijke ongevallen in 2012 (63) gebeurde tussen 20u en 21u, in tegenstelling tot 2011, toen dat tussen 18u en 19u lag (73). Vrijdag blijft de weekdag waarop het grootste aantal verkeersongevallen gebeurt (6.844). Toch nam dat cijfer met 12,6% af vergeleken met 2011 (7.829 ongevallen) en met 7% vergeleken met 2010 (7.374 ongevallen) (grafiek 7). Wat de ernst van de ongevallen betreft, is zaterdag de dag waarop het grootste aantal doden per duizend ongevallen wordt opgetekend (22 doden per duizend ongevallen, tegenover 18 op vrijdag en zondag). Grafiek 7. In 2012 gebeurden 12.603 ongevallen (28,5% van het totale aantal) in het weekend. Daarbij viel 30% van het totale aantal verkeersslachtoffers, namelijk 17.760 (7% minder dan in 2011). 6.349 verkeersongevallen (14,3% van het totale aantal) gebeurden in 2012 s nachts (7,5%minder dan in 2011). Daarbij viel 14,6% van het totale aantal slachtoffers (8.540), 8% minder dan in 2011.

5. Uw eigen analyses Met onze onlineapplicatie be.stat kunt u ook uw eigen analyses maken met de gegevens die u wenst: verkeersongevallen met doden en gewonden, per datum, dag van de week, tijdstip van de dag, gemeente en diverse andere factoren zoals het aantal doden, zwaargewonden, lichtgewonden en ongedeerde slachtoffers van verkeersongevallen, per leeftijdsklasse, type weggebruiker, geslacht en diverse andere kenmerken van het ongeval. Bijkomende inlichtingen Voor meer inlichten kunt u contact opnemen met de heer Stephan Moens (tel.: 02/277.63.47, mail: stephan.moens@economie.fgov.be) of kunt u terecht op onze interactieve website: http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/verkeer_vervoer/verkeer/ongevallen_slachtoffers/ Alle tabellen: http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/verkeer_vervoer/verkeersongevallen_dossier_2012.jsp Bronvermelding Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (ADSEI) Gebruikte definities Verkeersongeval: een ongeval waarbij twee of meer weggebruikers betrokken zijn wordt beschouwd als één verkeersongeval. Enkel de verkeersongevallen die zich voordeden op de openbare weg en waarbij doden of gewonden vielen worden opgenomen in deze statistiek. Zijn dus niet opgenomen: botsingen en ongevallen op privéterrein of bij sportwedstrijden. Ongevallen met uitsluitend materiële schade worden sinds 1973 niet meer opgenomen. Aard van het ongeval: de aard van het ongeval heeft betrekking op de eerste aanrijding (vb. auto botst tegen een andere auto en dan tegen een boom: het betreft hier een aanrijding tussen twee weggebruikers). Dode 30 dagen: elke persoon die ter plaatse overleed of binnen 30 dagen na de datum van het ongeval. Zwaargewonde: elke persoon die in een verkeersongeval gewond is geraakt en wiens toestand een opname van meer dan 24 uur in het ziekenhuis vereist. Lichtgewonde: elke persoon die in een verkeersongeval gewond is geraakt en op wie de hoedanigheid van zwaargewonde of van dodelijk gewonde niet van toepassing is. Kwaliteit van de cijfers De gegevens over dodelijke slachtoffers zijn het betrouwbaarst en stabielst. In dat geval is het meer dan waarschijnlijk dat de politie of het parket tussenbeide komt bij het dodelijke ongeval. De gegevens over lichtgewonden zijn zeer waarschijnlijk onderschat, meer bepaald voor zwakke weggebruikers (voetgangers, fietsers). Belgisch en internationaal onderzoek raamt de graad van registratie door de politie voor dodelijke ongevallen op 90% (waarbij we de resultaten nog kunnen verbeteren dankzij de gegevens van de parketten). Die graad ligt bij 50% voor slachtoffers die in het ziekenhuis werden opgenomen en lager dan 20% voor zeer licht gewonde slachtoffers (die niet in het ziekenhuis werden opgenomen). De gegevens van 2001 tot 2004 zijn het minst betrouwbaar wegens de reorganisatie van de politiediensten. Sinds 2002 voert de ADSEI bij elke update een kalibratie (statistische bijschatting van ontbrekende gegevens voor elke politiezone) door voor de niet-dodelijke ongevallen. Dat verklaart de lagere stabiliteit van de statistieken van de gewonden tussen twee opeenvolgende updates en de afrondingsproblemen. Tussen 2008 en 2011 werd er een minder duidelijk onderscheid vastgesteld tussen zwaar- en lichtgewonden op de autosnelwegen. De analyses van de evolutie over die periode zijn dus niet relevant voor dat soort weg. De recentste publicatie is telkens geldig.