Gemeente Boxmeer Onderwerp: Voorstel tot vaststelling van het beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo regio Brabant Noordoost-oost. Nummer: 8e. AAN de Raad van de gemeente Boxmeer Boxmeer, 11 juni 2013 Aanleiding Het kabinet stelt dat hervorming van de langdurige zorg noodzakelijk is en wil de AWBZ beperken tot de langdurige intramurale zorg. De aanspraken op AWBZ-zorg in de thuissituatie komen te vervallen. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) wordt per 1 januari 2015 aangepast. Binnen dit nieuwe kader worden gemeenten verantwoordelijk voor de begeleiding en persoonlijke verzorging. Het is geen overheveling van rijks/awbz-taken, maar een overheveling van budgetten waarmee gemeenten binnen het wettelijk kader in beleidsvrijheid ondersteuning op maat kunnen organiseren. De overheveling gaat gepaard met aanzienlijke kortingen, tot circa 25% van het landelijk budget. In de regio Brabant Noordoost-oost 1 bereiden wij ons gezamenlijk voor op de nieuwe taken: de Transitie AWBZ. In de tweede helft van 2012 is in elk van de 12 samenwerkende gemeenten de visie met uitgangspunten op de transitie AWBZ gepresenteerd. Deze visie is tot stand gekomen met draagvlak vanuit uitvoerende organisaties en Wmo-adviesraden in de regio en met de gemeenteraden van de 12 gemeenten besproken. In het beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo is de visie verdiept en zijn de onderwerpen uitgewerkt, die door alle betrokken partijen als belangrijk zijn aangemerkt en die op basis van de huidige gemeentelijke taken al opgepakt kunnen worden. Hoofdstuk 1 Uitgangspunten Transformatie bevat een uitwerking van de visie op de Kanteling. Hoofdstuk 2 gaat dieper in op de toegang en in hoofdstuk 3 wordt het opdrachtgeverschap uitgewerkt. Nadere toelichting Het beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo Brabant Noordoost-oost en de regionale conceptvisie op welzijn (bijlage 2) passen binnen de kaders en uitgangspunten die in de eerdere regionale visie Transitie AWBZ zijn opgenomen. We spreken over een transformatie naar de Wmo omdat hiermee de omvang en de impact van deze decentralisatie wordt benadrukt. We moeten immers een aantal zaken anders, creatiever en slimmer aanpakken dan zoals het nu in het kader van de AWBZ is georganiseerd. Dit vanwege het feit dat er veel minder financiële middelen voor gemeenten beschikbaar zijn en we voor de toekomst de kosten moeten kunnen beheersen. Ten opzichte van de Visie Transitie AWBZ heeft er een nadere uitwerking plaatsgevonden ten aanzien van het gekanteld denken en handelen. Ook ten aanzien van de toegang wordt het beeld en de richting duidelijk. Met deze decentralisatie wordt een nadrukkelijke rol van gemeenten verwacht in het kader van opdrachtgeverschap. 1 Bernheze, Boxmeer, Boekel, Cuijk, Grave, Landerd, Maasdonk, Mill en Sint Hubert, Oss, Sint Anthonis, Uden en Veghel I-SZ/2013/506 / RIS 2013-388
Ook hieraan is in de nadere uitwerking aandacht besteed. Tevens zijn/worden in de regio een aantal pilots gestart waarbij ervaringen kunnen worden opgedaan met nieuwe werkwijze (bijlage 1). Ten slotte is de regionale conceptvisie op welzijn bijgevoegd. De visie ligt ten grondslag aan het pilotproject welzijn nieuwe stijl in de gemeente Oss en is uitgangspunt bij toekomstige afspraken met de welzijnsinstellingen in alle regiogemeenten. Het beleidsplan en de bijgevoegde conceptvisie op welzijn zijn een aanvulling op en geven een nadere uitwerking aan het vastgestelde Wmo-beleidsplan 2012-2015; Kantelen in het Land van Cuijk, iedereen doet mee. Onze gemeente heeft op 8 december 2011 het Wmo-beleidsplan 2012-2015 vastgesteld. De regionale stukken sluiten aan op de uitgangspunten in het Wmo-beleidsplan. Er is sprake van herhaling van in het lokale Wmo-beleidsplan vastgelegde beleid. Daarnaast vullen de regionale stukken het lokale plan aan met nadere uitwerkingen. Het beleidsplan geeft een uniform kader voor de wijze waarop wij de transformatie van AWBZ naar Wmo in Brabant Noordoost-oost willen vormgeven. We bereiden de Transitie AWBZ met 12 gemeenten in Brabant Noordoost-oost voor. Met het beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo leggen we een gezamenlijke basis onder deze voorbereidingen; één breed gedragen visie die we als regio willen uitdragen. Het beleidsplan heeft breed draagvlak bij Wmo-adviesraden en de organisaties. Het beleidsplan is via een interactief traject met organisaties op het terrein van wonen, welzijn en zorg tot stand gekomen. Ook de lokale Wmo-adviesraden en (belangenorganisaties) van gebruikers zijn actief betrokken bij de voorbereidingen. Tijdens de platformbijeenkomst van 20 maart 2013. hebben alle betrokkenen kunnen reageren op het conceptbeleidsplan. Daarnaast zijn de Wmo-adviesraden en organisaties in de gelegenheid gesteld hun zienswijzen schriftelijk kenbaar te maken. Uit de reacties blijkt breed draagvlak voor de visie zoals deze in het beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo is uitgewerkt. Er zijn ook zorgen uitgesproken en aandachtspunten voor de verdere uitwerking benoemd. Deze vindt u terug in het inspraakverslag. Doeltreffendheid/ doelmatigheid Doeltreffendheid: Vanwege de vanuit het Rijk beoogde overheveling van functies uit de AWBZ naar de Wmo in combinatie met een forse bezuiniging krijgen gemeenten een verantwoordelijkheid om dit voor de doelgroep op een zorgvuldige wijze binnen een aantal randvoorwaarden op te pakken. Hierbij past een gemeentelijke visie met een uitgewerkt beleidsplan. Het beleidsplan is nog niet volledig maar geeft richting aan een aantal belangrijke aspecten die wel reeds nader kunnen worden ingevuld. Doelmatigheid: Het vaststellingsproces van dit deel van het transformatieplan loopt via het College, Burgerparticipatieraad, commissie Inwoners en Raad. Voordat de concepten in traject zijn gezet heeft afstemming plaatsgevonden met adviesraden, dienstverleners en de andere 11 gemeenten in de regio Brabant Noordoost-oost. Dit om een optimaal draagvlak voor het beleidplan te bewerkstelligen. Rol van de gemeente Een zorgvuldig proces kenmerkt zich door een goede communicatie en afstemming met betrokkenen over de inhoud van het bijgevoegde plan. Het college heeft hierbij op basis van alle inspraakreacties geconstateerd dat er draagvlak is voor het voorgestelde plan. Door middel van het uiteindelijk vaststellen van dit plan neemt de gemeente haar rol als beslisser. Alternatieven en afwegingen Scheiding in bevoegdheid van college en raad. Het is aan de raad om kaders te stellen. Om gevoel te krijgen bij de uitwerking van de kaders, zijn in het beleidsplan en de bijlagen inzage gegeven in de wijze waarop de - pag. 2/5 -
veranderingen worden vertaald naar burgers en organisaties. Hoofdstuk 1 van het beleidsplan bevat de door de raad vast te stellen kaders: de uitgangspunten voor de transformatie van AWBZ naar Wmo. Met de bijlage Regionale visie op welzijn wordt inzicht gegeven in de gewijzigde opdracht van het college aan de welzijnsinstellingen: een nadere uitwerkingen van deze uitgangspunten. In hoofdstuk 2 (toegang) en hoofdstuk 3 (opdrachtgeverschap) zijn zowel de kaders als de uitvoering beschreven. De kaders/uitgangspunten worden vastgesteld door de raad. De uitvoering - die tot de bevoegdheid van het college behoort is beschreven om een beeld te geven van de verandering in werkwijzen. De bijlage Pilotprojecten geeft verdere informatie over het regionale uitvoeringsprogramma gericht op het opdoen en delen van ervaring in een aantal praktijksituaties. De veranderende werkwijzen hebben gevolgen voor onze inwoners en de gebruikers van Wmo-voorzieningen. De uitgangspunten van de Kanteling zoals beschreven in het beleidsplan zijn niet nieuw. Sinds januari 2012 wordt gewerkt met de Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Boxmeer 2012, die gebaseerd is op deze uitgangspunten. In het Gesprek verkent de consulent met de inwoner de eigen mogelijkheden en de mogelijkheden in zijn omgeving. Met de pilot hulp bij het huishouden krijgt dit verkennen van mogelijkheden continuïteit en richten we de ondersteuning op (het aanleren van) de activiteiten die bijdragen aan de te bereiken resultaten. Het gaat daarbij om een schone en leefbare woning, gebruik kunnen maken van goederen voor primaire levensbehoeften, gebruik kunnen maken van schone draagbare en doelmatige kleding en - bij jonge gezinnen - het thuis kunnen zorgen voor kinderen die tot het gezin behoren. Veel cliënten die al langer gebruik maken van hulp bij het huishouden hebben de uren deels ingevuld met activiteiten die door algemene voorziening worden aangeboden (denk aan ramen wassen buiten, medicijnen halen bij de apotheek, etc.) en/of voor sociaal contact. Met name deze groep krijgt met wijzigingen te maken. Het opbouwen en onderhouden van een sociaal netwerk is belangrijk om eenzaamheid tegen te gaan en hulp te vinden in de directe omgeving. Dit wordt waar nodig gefaciliteerd. Het is een belangrijk element in de gezamenlijke opdracht aan de welzijnsinstellingen op basis van de regionale visie op welzijn met de focus op de kwetsbare burger. Ook pilotprojecten zoals de buurtcloud (digitale burenhulpcentrale) en het participatiecentrum dragen bij aan een snelle match tussen vraag en aanbod van ondersteuningsdiensten van bewoners/vrijwilligers en contactmogelijkheden in de eigen omgeving. Het beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo is nog niet volledig. De discussie over de nieuwe taken vanaf 2015 (begeleiding en persoonlijke verzorging) en de wijzigingen in de Wmo in het kader van hulp bij het huishouden moet op landelijk niveau nog worden gevoerd. In dit eerste deel zijn alleen de onderwerpen opgepakt die op basis van de huidige gemeentelijke taken al kunnen worden uitgewerkt. Dit is ook gecommuniceerd met u, de betrokkenen instellingen/aanbieders en de Wmo-adviesraden bij de vaststelling van de aangepaste regionale planning naar aanleiding van het regeerakkoord Bruggen slaan. Wettelijke basis Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is het wettelijk kader waarin het geformuleerde beleid past. De algemene richting van het (brede) Wmo-beleid is nader verwoord in het eerder vastgestelde regionaal Wmo-beleidsplan 2012-2015 Land van Cuijk kantelen in het Land van Cuijk, iedereen doet mee. Het Wmo-beleidsplan is door de gemeenteraad op 8 december 2011 vastgesteld (artikel 3 Wmo). Bijgaand beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo regio Brabant Noordoost-oost is een nadere uitwerking op grond van een aanvullende verantwoordelijkheid die de gemeente krijgt per 1 januari 2015 in het kader van de Wmo. De bevoegdheid voor het vaststellen van het beleidskader in deze notitie ligt bij de gemeenteraad. - pag. 3/5 -
Financiën Bij het opstellen van de kaders voor de beleidsontwikkeling zijn geen financiële consequenties in beeld gebracht. Uitgangspunt is dat de pilots worden vormgegeven door herschikking van middelen binnen de bestaande financieringskaders. Voor de gemeente is het budgettair kader van de meerjarenbegroting leidend. Wanneer aan dit uitgangspunt niet kan worden voldaan, wordt dat op de gebruikelijke wijze aan de gemeenteraad voorgelegd. De omvang van het landelijk budget voor de nieuwe taken (begeleiding en persoonlijke verzorging) en de verdeelsleutel zijn nog onduidelijk. De bezuinigingstaakstelling is groot, circa 25%. Afstemming andere projecten / derden Het inspraaktraject is afgerond. In het voorbereidingstraject zijn de lokale Wmoadviesraden actief betrokken via de regionale platformbijeenkomsten en het lokaal bestuurlijk en ambtelijk overleg. Aansluitend zijn zij in de gelegenheid gesteld om hun zienswijze kenbaar te maken. De burgerparticipatieraad van de gemeente Boxmeer heeft in haar brief van 24 april 2013 (inspraakreactie op de transformatienotitie) en 28 april 2013 (inspraakreactie op de visie op welzijn) de visie onderschreven en de aandachtspunten benoemd voor verdere uitwerking. Zie voor meer informatie het inspraakverslag. Het regionaal bestuurlijk en ambtelijk aanjaagteam bewaken de voortgang van de samenwerking. Voorlichting De in het voorbereidingstraject betrokken organisaties worden door de gemeente Oss geïnformeerd over de vaststelling en reactie op de ingediende zienswijzen. De individuele gemeenten dragen zorg voor het informeren van de lokale Wmo-adviesraden. De periode tot 1 januari 2015 wordt gebruikt om in regionale en lokale pilots ervaring op te doen. Zie bijlage Pilotprojecten. Voor de pilot hulp bij het huishouden is mogelijk een technische wijziging van de Verordening maatschappelijke ondersteuning nodig: planning 4 e kwartaal 2013. Het Rijk verwacht het wetsvoorstel Wmo in het 4 e kwartaal 2013 aan te bieden aan de Tweede Kamer. Dan ontstaat duidelijkheid over de kaders waarbinnen de nieuwe taken vormgegeven moeten worden. Op dat moment kunnen de nieuwe en gewijzigde taken in het beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo worden uitgewerkt. Wij gaan gelet op de inspraak en aanlevertermijnen uit van vaststelling door de gemeenteraden in het najaar van 2014. Voorstel 1. Vaststellen hoofdstuk 1 van het beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo, zijnde de kaders voor de nieuwe ontwikkelingen en de regionale samenwerking. 2. Vaststellen van de uitgangspunten in hoofdstuk 2 (toegang) en hoofdstuk 3 (opdrachtgeverschap). 3. Kennisnemen van de verduidelijking van de kaders en uitgangspunten in hoofdstuk 2 en 3, de bijlage Pilotprojecten en de bijlage Regionale visie op welzijn. Burgemeester en wethouders van Boxmeer, de secretaris, de burgemeester, drs. ir. H.P.M. van de Loo K.W.T. van Soest - pag. 4/5 -
Bij het onderwerp: Voorstel tot vaststelling van het beleidplan "Transformatie van AWBZ naar Wmo" regio Brabant Noordoost-oost Horen de volgende bijlagen: 1. I-SZ/2013/432 : Inspraakreacties transformatieplan 2. I-SZ/2013/245 : Regionaal transformatieplan van AWBZ naar Wmo 3. I-SZ/2013/224 : Bijlage 2 regionaal transformatieplan visie op welzijn 4. I-SZ/2013/490 : Inspraakreacties regionale visie op welzijn 5. I-SZ/2013/491 : Bijlage 1 regionaal transformatieplan pilots 6. I-SZ/2013/492 : Definitief verslag platformbijeenkomsten - pag. 5/5 -