REKENKAMERCOMMISSIE ALKMAAR
Inhoud 1. Inleiding...2 2. Missie...2 3. Onderzoeksthema s...2 4. en een doorkijk naar 2017...3 a. Quick scan gemeentelijke sturing op de binnenstedelijke economie...3 b. Effecten herindeling...4 c. Doorkijk naar 2017...4 5. Begroting 2016...4 1
1. Inleiding Per 1 januari 2016 zijn de vijf leden (Fike van der Burght, Volker Lieffering, Jessica Sarvaas, Dick Stapel en Frank de Vries) van de nieuwe rekenkamercommissie (rkc) benoemd voor een periode van 3 jaar en zijn zij gestart met hun werkzaamheden. Voor kennismaking en ter voorbereiding op het onderzoeksplan voor 2016 heeft de rkc gesprekken gevoerd met alle 9 raadsfracties, de burgemeester, het college en directie en de raadsgriffier. In deze als constructief ervaren gesprekken zijn aan de orde geweest: - de meerwaarde van de rkc - onderzoeksmethoden - onderzoeksthema s - afstemming en contact. Op basis van deze gesprekken heeft de rkc haar missie (paragraaf 2) voor de komende drie jaar geformuleerd, alsmede een onderzoeksplanning (paragraaf 3 en 4) voor 2016 met een doorkijk naar 2017 opgesteld. In paragraaf 5 is de begroting voor 2016 opgenomen. Voor het lopende jaar heeft de rkc Frank de Vries uit haar midden gekozen als voorzitter van de rkc. 2. Missie De rkc doet onderzoek naar de doeltreffendheid, doelmatigheid en/of rechtmatigheid van het functioneren van de gemeente Alkmaar. Voor de inwoners van de gemeente Alkmaar wil de rekenkamercommissie door middel van gerichte onderzoeken nagaan wat de effectiviteit is van het gemeentelijke beleid en of in verband daarmee publieke middelen adequaat zijn besteed. 3. Onderzoeksthema s De rkc wil haar onderzoeksplanning vooral baseren op thema s die de raad (en de burgers van Alkmaar) belangrijk vindt en zoekt daarbij zoveel mogelijk aansluiting bij de actualiteit. Vanuit de fracties en het college zijn tal van suggesties gedaan voor mogelijke onderzoeksonderwerpen. Daarbij heeft de rkc zowel overeenkomsten als verschillen met betrekking tot de onderwerpen en thema s die zijn aangedragen, geconstateerd. Een overeenkomst is dat bij alle fracties zorg bestaat over het krachtenveld waarin de gemeente Alkmaar opereert. Thema s als organisatiekracht, dienstverlening, decentralisaties, ambities, financiële weerbaarheid en regionale samenwerking kwamen in meer of mindere mate tijdens de gevoerde gesprekken naar voren. Alle suggesties heeft de rkc geclusterd in drie onderzoeksthema s, te weten: a. Sturing op de economie, vooral met betrekking tot de binnenstad b. Decentralisaties in het sociaal domein en de regionale samenwerking daarbij c. Ambtelijke (re)organisatie en herindeling in relatie tot de dienstverlening aan burgers en gemeenschap, financiën (onder andere governance) en sturing door de raad Om up to date te blijven zal de rkc in het najaar van 2016 opnieuw bij de fracties polsen welke onderwerpen bij hen leven. 2
4. en een doorkijk naar 2017 In de Verordening op de rekenkamercommissie is onder andere opgenomen dat de rkc per jaar een groot onderzoek en een opvolgonderzoek uitvoert. Uit de gespreksronde is gebleken dat er ruimte is voor vernieuwing. Daarbij kan gedacht worden aan andere onderzoeksmethoden (bijvoorbeeld meer quick scans) en een andere werkwijze van de rkc zelf (zoals intensievere afstemming in het traject voor de echte start van een onderzoek en een meer interactieve wijze van presenteren). De gedachte is dat deze werkwijze het nut van de rkc-onderzoeken voor de Alkmaarse gemeenschap vergroot. Bij met name de quick scans zal de rkc de afweging maken of zij zelf het onderzoek uitvoert, dan wel een onderzoeksbureau daarvoor inschakelt. Een flexibelere omgang met mogelijke thema s, onderzoeksmethoden en een andere werkwijze kunnen er eventueel toe leiden dat in de loop van 2016 voorstellen tot aanpassing van de verordening gedaan zullen worden. De rkc heeft besloten om elk onderzoek door twee van haar leden te laten trekken. Op basis van expertise en beschikbaarheid wordt per onderzoek bepaald welke twee rkc-leden de organisatoren zijn. Door de rkc wordt voor ieder onderzoek een startnotitie opgesteld met de onderzoeksvragen. Alvorens de startnotitie definitief vast te stellen wil de rkc deze eerst bespreken met een raadsdelegatie (de woordvoerders van de fracties op het onderwerp). Om de betrokkenheid en effectiviteit van de onderzoeken verder te vergroten en werkafspraken te maken wil de rkc na definitieve vaststelling van de startnotitie en de selectie van een onderzoeksbureau ieder onderzoek beginnen met een startbijeenkomst. Daarbij zijn aanwezig de leden van de rkc, eventuele onderzoekers, de betrokken wethouder, een directielid en betrokken ambtenaren Uit de in paragraaf 3 genoemde thema s, heeft de rkc een keuze gemaakt en is tot de volgende planning voor 2016 gekomen. a. Quick scan gemeentelijke sturing op de binnenstedelijke economie In september 2015 heeft de raad het actieprogramma Economie 2015-2019 vastgesteld. Dit actieprogramma kent 2 hoofddoelstellingen: - versterken van de positie van Alkmaar als economisch hart van de regio; - excellent gastheerschap: Alkmaar als gastvrije gemeente voor ondernemers. Deze hoofddoelstellingen vallen uiteen in vier opgaven: 1. Het aantrekken van meer bezoekers en bestedingen 2. Het stimuleren van ondernemerschap en innovatie 3. Het creëren van een uitnodigend vestigingsklimaat voor bedrijven Dwars door deze opgaven heen loopt als olie de vierde opgave: 4. Het ontwikkelen van de gemeentelijke organisatie tot excellent gastheer die ondernemersinitiatieven mogelijk maakt. In de quick scan wil de rkc met name nagaan bij ondernemers of door de geformuleerde acties in het programma problemen voor ondernemers opgelost worden, waardoor de hoofddoelstellingen van het programma behaald kunnen worden. Daarnaast zal onderzocht worden welke acties volgens hen de hoogste prioriteit zouden moeten hebben. De rkc hoopt hiermee een bijdrage te kunnen leveren aan een effectieve uitvoering van het actieprogramma. 3
Het ligt in de bedoeling in 2017 een uitgebreid onderzoek te doen naar de effectiviteit van het economisch beleid. Daarbij zal ook gekeken worden in hoeverre de ambtelijke organisatie inmiddels is met de in het actieprogramma beoogde cultuuromslag tot excellent gastheer voor ondernemers. b. Effecten herindeling Per 1 januari 2015 zijn de gemeenten Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer gefuseerd tot de nieuwe gemeente Alkmaar. De centrale doelstelling van deze herindeling is het creëren van een nieuwe krachtige bestuurlijke eenheid met de volgende kenmerken: - een gemeente die staat voor optimale dienstverlening aan burgers en organisaties; - een duurzame gemeente: een gemeente die voorbereid is op de toekomstige taken; - een gemeente met een sterke bestuurlijke slagkracht om taken en ontwikkelingen in de gemeente en de regio te realiseren en aan te sturen; - een gemeente die het unieke karakter van stad en land versterkt en behoudt; - een krachtige centrumstad gelegen in een groen ommeland met vitale kernen die bijdraagt aan de samenhang op het gebied van cultuurhistorie, toerisme en recreatie. Inmiddels zijn we anderhalf jaar verder. De herindeling is een feit en dus geslaagd. Zijn de oorspronkelijke verwachtingen en doelen verwezenlijkt? Hoe ervaren de burgers, de raadsleden en de stakeholders de nieuwe fusiegemeente? Wat is geslaagd en wat vraagt om extra aandacht? Het onderzoek zal met name gericht zijn op de toekomst om als gemeente nog beter in te spelen op de behoefte van de bevolking. c. Doorkijk naar 2017 De rkc ziet het onderzoeksplan niet als een statisch document van jaar tot jaar, maar als een levend instrument, zodat er aansluiting kan blijven bij de actualiteit. In de loop van 2016 zal de rkc dan ook kijken naar een onderwerp dat voor een tweede quick scan in aanmerking komt. Vooralsnog wordt nog niet gedacht aan een opvolgonderzoek naar één van de door de vorige rkc uitgebrachte onderzoeken. Het ligt voor de hand om in 2017 een onderzoek te doen naar de uitvoering en effectiviteit van het beleid rondom de decentralisaties in het sociale domein (o.a. Wmo). De rkc heeft in dit verband contact gelegd met de Algemene Rekenkamer en onderzoekt de komende periode in hoeverre samenwerking met de Algemene Rekenkamer op dit terrein mogelijk is en meerwaarde biedt. De rkc sluit niet uit dat voor de uitvoering van dit onderzoek een aanvullend incidenteel budget nodig is. Zoals in paragraaf 4a al aangegeven ligt het verder in de bedoeling in 2017 een onderzoek uit te voeren naar de effectiviteit van het economisch beleid en de cultuuromslag bij de ambtelijke organisatie. 5. Begroting 2016 Het beschikbare budget van de rkc voor 2016 bedraagt 74.650 4
Vergoedingen rkc-leden 34.870 ( 712,70 voorzitter en 548,23 per lid per maand) Onderzoekskosten 37.800 Overige kosten 1.980 (inclusief lidmaatschap NVRR 845 per jaar) Totaal 74.650 5