10 jaar Zvw: een evaluatie Masterclass NieuweZorg 3.0, 11 februari 2016 Wim Groot Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1
Evaluatie Zvw Publieke belangen Betaalbaarheid Toegankelijkheid Kwaliteit Maatschappelijke belangen Keuzevrijheid Transparantie Legitimiteit Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 2
Betaalbaarheid
Bron: Rijksbegroting 2015, XVI Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Tweede Kamer, vergaderjaar 2014-2015 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 4
Health care spending across oecd countries Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 5
Growth in health care spending has decreased Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing Bron: Health at a Glance: Europe 2014, OECD 20146
Hoeveel betalen we aan premies voor de zorg in 2015? Regeling Percentage Inkomensgrens Maximum bijdrage Wlz 9.65% 33.589 3.241 Zvwprocentueel 6.95% 51.976 3.612 Zvw-saldo nominale premie en zorgtoeslag Zorgtoeslag: maximaal 982; nominale standaardpremie incl eigen risico 1.449 Voor zorgtoeslag: 51.000 1.449 Maximumbijdrage totaal: 8.302 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 7
Bron: Rijksbegroting 2015, XVI Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Tweede Kamer, vergaderjaar 2014-2015 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 8
Bron: Rijksbegroting 2015, XVI Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Tweede Kamer, vergaderjaar 2014-2015 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 9
Langdurige zorg is duur, uitgaven curatieve zorg gemiddeld Curatieve zorg Uitgaven niet bovengemiddeld in Europa Gebruik huisarts, geneesmiddelen en ziekenhuiszorg beneden gemiddeld Gebruik GGZ bovengemiddeld Prijs is hoog (m.n. inkomen artsen) Langdurige zorg Uitgaven en gebruik hoog Uitgebreid verstrekkingenpakket, gebrekkige controle op zorgtoewijzing in het verleden, zorgbehoefte stond centraal Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 10
Ondanks dat lasten vergrijzing nog komen, zijn de overheidsuitgaven aan langdurige zorg hoog Source: OECD Health Data 2011 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 11
Dit komt doordat relatief veel 65-plussers formele langdurige zorg ontvangen Source: OECD Health Data 2011 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 12
Toegankelijkheid
Slechts gering deel kosten wordt uit eigen zak betaald 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 14
Tabel 2 Gemiddelde belasting- en premiedruk in procenten van het brutoinkomen 2009; huishoudensdecielen (730.000 hh per deciel) 1. Inkomensdeciel Totaal 1+2 3 4 5 6 7 8 9 10 2. Bruto-hh-inkomen * 1.000 14,5 25,3 32,3 40,6 50 60,7 73,9 92,6 153,1 3. Premies AWBZ (%) 3,5 2,0 2,7 3,5 4,2 4,1 4,2 4,2 3,9 2,7 4. Premie ziektekosten (%) 5. Aandeel belastingen (%) 6. Totale druk Zvw en AWBZ 6,9 10,2 9,1 9,1 8,7 8,3 7,9 7,4 6,5 4,2 1,0 1,2 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 1,0 1,3 11,5 13,4 12,7 13,5 13,8 13,3 13,0 12,5 11,4 8,2 7. Idem in * 1.000 1,9 3,2 4,3 5,5 6,6 7,9 9,2 10,6 12,7 8. Totale lastendruk (%) 41,5 42,1 36,5 38,8 41,5 41,5 42,9 42,7 42,1 41,2 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 15
De waardering van de inkomens- en risicosolidariteit is hoog, maar er zijn wel verschillen: Mening van Over de Zvw-premie voor omhoog gelijk omlaag 18+ bevolking ouderen 8% 60 32 lage inkomens 42 58 hoge inkomens 55 41 4 niet zo gezonde mensen 4 82 14 mensen die vaak naar 19 74 7 de huisarts gaan Niet-rokers mensen die roken 65 32 3 Matige drinkers zware drinkers 62 33 5 Regelmatige sporters mensen die onvoldoende bewegen 32 64 4 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing Bron: CBS 16
Toegankelijkheid Ruime toegang tot zorg Toegankelijkheid is groter dan voor invoering Zvw Wachtlijsten zijn verdwenen Geen onderscheid ziekenfonds en particulier verzekerden Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 17
Toegankelijkheid Weinig onverzekerden, wel toename betalingsachterstanden en -regelingen Grote mate solidariteit Weinig tot geen risicoselectie Geringe eigen bijdragen, hoge mate inkomens- en risicosolidariteit Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 18
Kwaliteit
Kwaliteit minste resultaat geboekt Selectieve contractering komt nog niet van de grond Oerwoud aan kwaliteitsindicatoren Weinig concurrentie op kwaliteit bij zorgverzekeraars en zorgaanbieders Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 20
Keuzevrijheid
Is er voldoende keuzevrijheid op de zorgverzekeringsmarkt? 9 zorgverzekeraars Hoge concentratie zorgverzekeringsmarkt Sinds invoering Zvw geen nieuwe toetreders (Anno12) Groot aantal polissen en labels, weinig transparantie Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 22
Transparantie
Is er voldoende transparantie op de zorgverzekeringsmarkt? Aanzienlijke premieverschillen door: Zorgverzekeraar Type polis (restitutie of natura) Collectiviteitskorting Vrijwillig eigen risico Behoorlijke winstgevendheid zorgverzekeraars Nog steeds geen volledige risicodragendheid Weinig tot geen concurrentie op kwaliteit zorginkoop Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 24
Legitimiteit
Dubbele rol zorgverzekeraar Verkopen verzekeringen Kostenbeheersing Zorginkoop Kwaliteit Toegankelijkheid Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 26 2
De legitimiteit van de zorgverzekeraar staat ter discussie Hoge winsten Grote reserves Verplichte premiebetaling Gaat op de stoel van de arts zitten Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 27 2
De legitimiteit van de zorgverzekeraar staat ter discussie Naast verzekeraar ook zorginkoper Meer vrijheidsgraden en financiële risico s Legitimiteit zorgverzekeraar ter discussie, m.n. voor zorginkooprol Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 28 2
Zorgverzekeraars investeren weinig in bronnen van legitimiteit Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 29 2
Wat te doen Versterk de input-legitimiteit Vergroot de betrokkenheid van verzekerden en patiënten bij (zorginkoop-)beleid Versterk de ledenraad Versterk de output-legitimiteit Concurrentie op kwaliteit Ander extern toezicht Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 30 3
Geef verzekerden en patiënten meer invloed meer zeggenschap minder vrijblijvend eerder in het proces Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 31 3
Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 32 3
Versterk de ledenraad Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 33 3
Concurrentie op kwaliteit Vraagt om inzicht in: criteria en overwegingen bij de zorginkoop welke aanbieders waarvoor gecontracteerd zijn de betrokkenheid van patiënten en verzekerden bij het beleid wie bij volmachten en labels verantwoordelijk is voor de zorginkoop Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 34 3
Extern toezicht DNB, Nza, AFM, ACM, ZiN Nadruk op financieel toezicht: financiele stabiliteit (solvabiliteit) en betaalbaarheid Toezicht op andere publieke waarden: toegankelijkheid, kwaliteit van zorg? Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 35
Ander extern toezicht nodig Meer gericht op kwaliteit en toegankelijkheid Minder rules-based, meer principle-based. Betere afstemming tussen NZa en DNB Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 36 3
Dank voor de aandacht Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 37