Zijn we al toe aan de Walk Through? Louis Jongejans De Walk Through is uit Amerika en Canada overgewaaid. In de Walk Through maakt het management van de school regelmatig (bijvoorbeeld elke maand) de agenda's leeg om lessen of delen daarvan bij te wonen. Het doel is drieledig. Het betrekt het management bij de werkelijkheid van alle dag en het geeft een beeld van de kwaliteit of beoogde kwaliteit die de school in huis heeft. Bovenal levert het voor leraren feedback op over hun werk: het ontwikkelen van leerlingen op een zo'n effectief mogelijke wijze waarbij leerlingen zich kennis en vaardigheden eigen maken. Eerder schreef ik in MM i over de ontwikkelingen in Ontario (Canada), waar de York District School Board, samen met wetenschappers als Fullan, Hargreaves en Stiggins, de output van het gegeven onderwijs in drie jaar tijd enorm heeft verbeterd. In deze integrale aanpak kreeg ook de Walk Through een plaats. Belangrijk voor scholen in Nederland die er wat mee willen doen is daarbij de vraag bij welk ontwikkelstadium de Walk Through hoort. Omdat Nederland zich door allerlei, vooral politieke redenen globaal gezien nog altijd in stadium 2 van Hargreaves bevindt (de misvatting dat het onderwijs beter wordt van marktwerking en het publiceren van opbrengsten) en niet in het stadium waarin de gemeten resultaten als feedback naar leerkrachten/docenten wordt gebruikt (Andy Hargreaves' stadium 3 en 4), loop je in Nederland met een Walk Through het risico dat de uitkomsten ervan niet in de juiste context gebruikt worden. Het is nadrukkelijk niet bedoeld als afrekeninstrument, maar als meetinstrument waarmee docenten/leerkrachten waardevolle feedback krijgen en de school lijnen kan uitzetten om het onderwijs te verbeteren. Het daarom is belangrijk te kijken of een school toe is aan een Walk Through en zich in het daarvoor geschikte ontwikkelstadium bevindt voordat het instrument wordt geïntroduceerd. Indien daaraan voorbij gegaan wordt, levert een Walk Through alleen averechtse resultaten. Walk Through in het Einstein Montessori Lyceum In mijn eigen school, het Einstein Montessori Lyceum, is de Walk Through inmiddels geheel ingeburgerd en vindt deze maandelijks plaats. Dat geldt ook voor een basisschool waarmee mijn school samenwerkt. Deze acceptatie is mede gerealiseerd door de strikte scheiding die is aangebracht tussen beoordelen (door lijnfunctionarissen) en coaching (door ons eigen expertisecentrum dat bestaat uit speciaal opgeleide onderwijsinnovatoren ii ). De school heeft ervoor gekozen alle nascholing voor docenten via interne coaches te laten lopen, waardoor de kennis in huis is en er naast het geven van workshops op de werkvloer gecoacht kan worden. Daardoor is de Walk Through voor docenten een feedback middel, waarmee zij kunnen zien of zij op koers liggen in relatie tot de ambities die we met elkaar hebben geformuleerd. Bovendien is de Walk Through voor het expertisecentrum een instrument waarmee zij kunnen zien welke effecten hun workshops en coaching hebben op de activiteiten op de werkvloer. Wij hebben bij de Walk Through gekozen voor het bijwonen van halve lessen. Daarin kijken we naar drie hoofdaspecten: Voldoet de les aan de basisafspraken die de school heeft geformuleerd? Zijn het lesniveau en tempo op orde, gekoppeld aan het betreffende niveau van de klas? Wordt er voldoende rekening gehouden met verschillen en op welke manier? Het gehele managementteam (rector, plaatsvervangend rector, teamleiders) neemt deel aan de Walk Through. We starten met een bijeenkomst zodat we de
klokken even gelijk kunnen zetten. Na afloop van de dag bespreken we het geheel met elkaar en met de leden van ons expertisecentrum. Met betrekking tot de basisafspraken geven we directe feedback omdat die zaken gewoon in orde horen te zijn. De aandachtspunten op het Einstein Lyceum zijn: 1. Voldoet de les aan de basisafspraken die de school heeft geformuleerd? Dit betreft zaken zoals het hanteren van de schoolregels, het in orde zijn van de studieplanners, het op tijd teruggeven van toetsresultaten en het op het bord aangeven van de hoofd en subdoelen van de les. Het betreft dus echt de standaardafspraken die in de school gelden. Indien dit één keer niet op orde is, is dat geen enkel probleem. Gebeurt dat twee keer dan volgt een gesprek. Bij drie keer of meer is er wel een probleem voor de betreffende leerkracht/docent. Het management krijgt door hiernaar te kijken een goed beeld van welke afspraken al dan niet goed te handhaven zijn. De terugkoppeling van leraren geeft hierbij waardevolle informatie. Het geeft tevens een goed beeld van de schoolcultuur. Is er nog sprake van een politiekambtelijke cultuur waarin de docent autonoom opereert of is er sprake van een professionele cultuur waarin de afspraken van de organisatie centraal staan (naar Van Emst)? 2. Zijn het lesniveau en tempo op orde, gekoppeld aan het betreffende niveau van de klas? Iedereen die les geeft weet dat dit een moeilijk punt is om als leraar zelf in te schatten. Juist door middel van de Walk Through kan er een goede inschatting gemaakt worden over wat het gemiddelde tempo en niveau behoort te zijn. Dit punt levert waardevolle informatie op voor de persoon die voor de klas staat. 3. Wordt er voldoende rekening gehouden met verschillen en op welke manier? Het algemene beeld van een Walk Through kan hier belangrijke informatie opleveren voor verdere coaching van leraren on the job. Het is zaak om te werken met een lesobservatieformulier dat objectief kan worden ingevuld. Je moet immers zoveel mogelijk praten over feiten. Elke les wordt meteen kort nabesproken met de leraar. Daarbij proberen we het accent te leggen op door de docent gevolgde workshops of andere ontwikkelpunten. Het is belangrijk daarover met elkaar in gesprek te gaan omdat we daarin ook organisatorische knelpunten benoemen en dus op grond daarvan het totaalbeeld bijstellen. Ons expertisecentrum speelt hierin een belangrijke rol. Zo wordt er momenteel in mijn school veel gepraat over het herinvoeren van toetsweken met centrale toetsen. Samen zoeken we naar een manier om dit binnen de huidige onderwijstijdnormen te realiseren. Afhankelijk van het ontwikkelstadium waarin een school zich bevindt zijn er natuurlijk ook andere elementen aan toe te voegen. Tip daarbij is wel om vooraf aan te geven welke zaken benadrukt worden, zodat verassingen uitblijven. Op deze wijze kan een Walk Through belangrijke informatie opleveren voor leraren en voor het algemene onderwijskundige beleid van de school. Het geeft tevens een goede doorkijk in de schoolontwikkeling, die met alle personeelsleden besproken kan worden.
Lesobservatieformulier Walk Through Lid MT: Docent Vak Kernteam Klas Tijdstip Aandachtspunt Ja/nee Opmerkingen Onderwijs basiszaken studieplanner aanwezig studieplanner gebruikt inzichtcijfers aanwezig (ljr 13) lesindeling in orde Kop (o.a. inleiding doelen) Terugblik Reflectie Heldere doelen Romp Twee werkvormen
Aandachtspunt Ja/nee Opmerkingen Staart samenvatting van les, verwijzen naar doelen Klassenmanagement Petjes af Geen kauwgom waargenomen Jassen uit Geen oortjes in Geen gebruik van mobiele telefonie e.d. 80% 100% van de lln is actief met de leerstof bezig Paspoort wordt gebruikt Zorg Zorgpiramide is in beeld en wordt gebruikt Gedrag van de docent laat zien dat er rekening mee
Aandachtspunt Ja/nee Opmerkingen gehouden wordt Onderwijsinhoudelijk Pedagogisch Maakt contact met de leerlingen Schept duidelijkheid Versterkt het zelfvertrouwen Didactisch Geeft feedback op het leerproces Laat leerlingen keuzes maken Laat leerlingen samenwerken Houdt rekening met verschillen door: 1. Differentiatie in tempo 2. Differentiatie in niveau 3. Differentiatie in leerstijl Transparantie einddoel voor docent duidelijk einddoel voor leerlingen duidelijk einddoel visueel op bord
Aandachtspunt Ja/nee Opmerkingen subdoel voor docent duidelijk subdoel voor leerling duidelijk subdoel visueel op bord i Zie recensies in de vorige drie nummers van MM. ii Het APS heeft deze scholing in huis voor zowel het primair als voortgezet onderwijs.