Begroting 2016 12 oktober 2015



Vergelijkbare documenten
Ingekomen stukken. Vergadering : 22 januari 2015

uw brief van: ons kenmerk: bijlage(n): datum: juni 2015

uw brief van: ons kenmerk: bijlage(n): datum: juni 2014

Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 19 mei 2014 Agendapunt: 12

Begroting 2014 DEFINITIEF 31 oktober 2013

Begroting oktober 2014

Oplegnotitie begroting 2017

BEGROTING bij ongewijzigd beleid Werkvoorzieningschap De Sluis

Financieel verslag Derde Kwartaal d.d. 13 december DSW Rijswijk en omstreken

Portefeuillehouder van der Laan Datum collegebesluit 28 april 2015 Opsteller Cor Tiemersma Registratie GF Agendapunt

GR SW ''FRYSLÂN'' Begroting 2015

Aan de gemeenteraad. Registratienummer: GF Datum: 8 mei 2012 Agendapunt: 18. Behandelend ambtenaar: De heer C. Tiemersma

Winst- en verliesrekening Caparis NV - 1e kwartaalcijfers 2015

Financieel verslag Prognose d.d. 25 maart DSW Rijswijk en omstreken

Subsidieresultaat A V. NTW (netto toegevoegde waarde) B

GR SW ''FRYSLÂN'' Begroting 2017

Gewijzigde begroting 2012

GR SW ''FRYSLÂN'' Begroting 2016

advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed

Openbaar Lichaam Sociale Werkvoorziening Drechtsteden

AGENDAPUNT voor burgemeester en wethouders

IW4 vooruitblik op de jaren 2019, 2022 en 2028

Financiële gevolgen van het beëindigen van tijdelijke contracten in de sociale werkvoorziening

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT

Managementsamenvatting

FINANCIEEL ECONOMISCH JAARVERSLAG

Subsidieresultaat A V. NTW (netto toegevoegde waarde) B N

Ingekomen stukken. Vergadering : 19 juni 2014

Financieel economisch verslag

Notitie beschut werk. Aanleiding. Indicatiestelling beschut werk UWV

Raadsinformatieavond. dinsdag 22 april Transitieplan UW

Beschut werk in Aanleiding

Individuele rapportage bedrijfsvergelijkend onderzoek Cedris 2013

Definitief bijgestelde begroting 2015 van Vixia BV en GR

Financiële resultaten Caparis NV

FINANCIEEL ECONOMISCH VERSLAG

Managementsamenvatting

Inhoud. Voorwoord 5. Begroting NTW overzicht per bedrijf 10. Begrote investeringen [3]

Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 16 april 2013 Agendapunt: 7

BaanStede. Denkt mee. Werkt mee.

JAARSTUKKEN Stichting De Wissel

VOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS. Behandeld door: J.Woltersd.d Afdeling/Cluster: SEM Telefoonnr.

Eerste Kwartaal verslag

Raadsvoorstel agendapunt

Onderwerp: voorstel tot vaststelling van de No

EMCOBGROEP. College van Burgemeester en Wethouders van de deelnemende gemeenten Emmen, Coevorden en Borger-Odoorn

Gewijzigde begroting 2011 versie 2

GR SW ''FRYSLÂN'' Begroting 2014

FINANCIEEL ECONOMISCH VERSLAG

Risicoanalyse en scenariostudie als onderbouwing van de Kadernota. Samenvatting

De Algemene Vergadering wordt gevraagd in te stemmen met de Begroting 2016 van NOC*NSF

Willemsoord BV Rapportage aan de gemeenteraad

Notitie tijdelijke dienstverbanden medewerkers Risse

Financieel verslag Prognose d.d. 17 juni DSW Rijswijk en omstreken

Transitie Participatiewet: Regionale Stellingen

Begroting 2017 NV Empatec

RAPPORT VOOR DE ONDERNEMINGSRAAD VAN CAPARIS

Raadsvoorstel. Geachte raad,

De missie van DZB en de Wet werken naar vermogen

Aan de Raad. 1. Aanleiding Het voorstel wordt aan de raad voorgelegd in zijn kaderstellende rol

Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2015

BEGROTING 2015 WERKVOORZIENINGSSCHAP ZUID-KENNEMERLAND

Financiële resultaten Caparis NV

Voorstel raad en raadsbesluit

De raad van de gemeente Emmen Ontwikkeling, Beleid en Directiestaf. uw kenmerk bijlage behandeld door M.J. Visser

Caparis NV. Rapportage 1 e kwartaal 2015

Raadsbesluit Raadsvergadering: 28 mei 2014

Caparis NV. Rapportage 1 e kwartaal 2012

Programma. Wat is de Participatiewet? Hoe kunnen wij u helpen?

4. Ten aanzien van de conceptmeerjarenbegroting uw zienswijze kenbaar maken aan het bestuur van WOZL.

VERGADERING GEMEENTERAAD 2014

In de volgende paragrafen volgt een nadere uiteenzetting van tijdstippen en besluiten,.

Gewijzigde begroting 2015 Breed als zelfstandige GR, geen onderdeel Werkbedrijf

J A A R STUKKEN Energiek BV. Permar Energiek BV Ede

STUUR HOUDEN. Voldoende snelheid in het schip houden, zodat het naar het roer luistert. STUUR HOUDEN 1

Begroting Bedrijfsresultaat

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2014

FINANCIEEL RESULTAAT 2016

Sociale werkbedrijven de toekomst

Bor Veen Algemeen Directeur Werkkracht

Financieel verslag Eerste Kwartaal DSW Rijswijk en omstreken

De vergoeding van Krímpenwijzer en Krimpens Sociaal team stijgt met 87 (van 69 naar 163).

Beschut Werk in de praktijk. presentatie 30 maart 2016 Jan-Jaap de Haan (Cedris)

M E M O. : de gemeenteraad. : het college van burgemeester en wethouders. Datum : oktober : analyse en maatregelen.

Jaarrekening: Overige gegevens: Jaarrekening 2010 van Permar Energiek BV I N H O U D S O P G A V E : -Balans per 31 december

College voor Arbeidszaken Kamer Gesubsidieerde Arbeid

3. Beoogd resultaat Vaststellen van de concept begrotingen 2018 van Wedeka bedrijven en de EMCO-groep.

On-line versie IROKO Rekenmodel Participatiebudget: maak uw eigen Wat als analyses

Coen van Hoorn raad

Meerjarenbegroting 2016 ev

* 1 6. O INK d.d. 08/02/2016

2014 In cijfers SOCIALE WERKVOORZIENING

Begroting november 2012

B&W Vergadering. Dossiernummer 1637 Vertrouwelijk Vergaderdatum 25 april 2017 Agendapunt Zaaknummer Gemeenteraad

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050)

Felua groep heeft als missie mensen met een afstand tot werk te begeleiden naar zo regulier mogelijk werk.

Concept Herstructureringsplan Caparis Een nieuw perspectief

Caparis NV. Rapportage 4e kwartaal 2015

Transcriptie:

Begroting 2016 12 oktober 2015

Inhoudsopgave 1 Samenvatting... 4 2 Inleiding... 6 2.1 Algemene ontwikkelingen... 6 2.2 Begroting 2016 versus begroting 2015... 9 2.3 Begroting 2016 versus jaareindeverwachting 2015... 10 2.4 Sociale ontwikkelingen... 10 2.5 Leeswijzer... 11 3 Uitgangspunten begroting 2016... 12 3.1 Algemeen... 12 3.2 Bezetting Sw-personeel... 12 3.3 Trajecten... 13 3.4 Arbeidsmatige dagbesteding... 13 3.5 Huisvesting... 13 3.6 Overige uitgangspunten... 14 3.7 Omzetten GR-gemeenten... 16 3.8 Organieke uitgangspunten... 16 4 Risicoparagraaf begroting 2016... 17 5 Sociale doelstellingen 2016... 20 5.1 Werkladder tabel... 20 5.2 Ziekteverzuim... 21 6 Financiële begroting per bedrijfsonderdeel... 22 6.1 Caparis totaal... 22 6.2 AEB... 24 6.3 Deta/BW/Business Post/Schoonmaak... 26 6.4 Groenservice... 28 6.5 Industrie... 30 6.6 Beschermd werken... 32 6.7 Concern... 34 7 Investeringen... 36 8 Kasstroomprognose... 38 9 Bijlage leningenoverzicht inclusief prognose... 39 Begroting 2016 Pagina 3 van 39

1 Samenvatting Voor u ligt de begroting 2016 van Caparis N.V. Deze begroting is opgesteld aan de vooravond van een herstructureringsproces van de sociale werkvoorziening. De komende jaren zal Caparis een proces ingaan van transformatie naar een nieuwe organisatie met een nieuwe opdracht. Enerzijds zal er sprake zijn van een versnelde en verantwoorde afbouw van de sociale werkvoorziening. Anderzijds krijgt Caparis de mogelijkheid om nieuwe diensten te ontwikkelen waarbij Caparis haar expertise en infrastructuur kan inzetten. In 2016 zal hier een transitieplan voor worden opgesteld. Na goedkeuring van dit plan, zal gestart worden met de uitvoering hiervan. De uitvoering zal een uitdagende taak zijn, maar wij hebben er het volste vertrouwen in dat we dit proces samen met alle betrokkenen tot een goed einde kunnen brengen. In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste kengetallen uit de begroting 2016 opgenomen (bedragen in * 1). Begroting 2015 Verwachting 2015 Begroting 2016 Netto toegevoegde waarde 19.881.000 18.935.000 18.776.000 Opbrengsten Begeleid Werken 1.521.000 1.697.000 1.534.000 Totale opbrengsten 21.402.000 20.632.000 20.310.000 Totaal bedrijfskosten 18.614.000 17.283.000 17.696.000 Incidentele baten (-) en lasten -/- 300.000 -/- 294.000 -/- 300.000 Bedrijfsresultaat Caparis NV 3.088.000 3.643.000 2.914.000 Sw in dienst (fte) 2.060 2.006 1.915 Trajecten (fte) 126 91 115 Begeleid werken (fte) 124 130 125 Dagbesteding (fte) 0 1 1 Bezetting doelgroep (fte) 2.310 2.228 2.156 Kader (fte) 166 159 158 Inhuur kader (fte) 3 5 3 Totaal kader (fte) 169 164 161 Uit bovenstaand overzicht blijkt dat we voor 2016 een bedrijfsresultaat verwachten van 2.914.000 positief. Dit is een daling van 174.000 ten opzichte van de begroting 2015 en 729.000 ten opzichte van de jaareindeverwachting. De effecten van de invoering van de Participatiewet op 1 januari 2015 en daarmee het stoppen van de instroom in de Wet sociale werkvoorziening zijn duidelijk zichtbaar. Doordat er minder Sw-medewerkers beschikbaar zijn, dalen de opbrengsten. De bedrijfskosten dalen met 918.000 ten opzichte van de begroting 2015. Ten opzichte van de jaareindeverwachting 2015 stijgen de bedrijfskosten naar verwachting met 413.000. Deze stijging wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door cao-effecten van het kaderpersoneel. Begroting 2016 Pagina 4 van 39

De goede financiële resultaten van de afgelopen jaren en het verwachte positieve bedrijfsresultaat 2016, leidt ertoe dat Caparis in staat is haar schuldenpositie aanzienlijk te reduceren. De omvang van de langlopende leningen daalt in 2016 naar verwachting tot 4.268.000. Dit is een halvering ten opzichte van de verwachte eindstand 2015 ( 8.469.000) rekening houdend met de mogelijkheid om eind 2016 een deel van de langlopende lening versneld (boetevrij) af te lossen. Er is hierbij geen rekening gehouden met een eventuele dividenduitkering aan gemeenten. Bij het vaststellen van de jaarrekening 2015 zal een besluit worden genomen over de resultaatsbestemming 2015. De benodigde investeringen kunnen naar verwachting volledig vanuit de operationele kasstromen worden gefinancierd. Caparis hoeft daarmee geen nieuwe (langlopende) financiering aan te trekken. Dit alles bij elkaar leidt tot een financieel gezond Caparis. Door de krimp in het aantal Sw-medewerkers komt de bedrijfsvoering, en daarmee de financiële resultaten, onder druk te staan. De expertise en infrastructuur van Caparis past uitstekend bij het doel van de Participatiewet om iedereen die aan het werk kan ook aan het werk te krijgen. Caparis heeft de kennis en kunde om mensen met een arbeidsbeperking goed te ontwikkelen en te begeleiden naar werk. Hiermee levert Caparis een belangrijke bijdrage aan het welzijn van de doelgroep. Caparis richt zich daarom steeds meer op alternatieve doelgroepen. Te denken valt aan het inzetten van mensen met een loonkostensubsidie, arbeidsmatige dagbesteding en de beschutte voorziening onder de Participatiewet. Wij hebben inmiddels met 5 gemeenten raamcontracten afgesloten voor het uitvoeren van de arbeidsmatige dagbesteding. Wij zijn daarnaast in 2015 met enkele gemeenten een samenwerking gestart waarbij de expertise en infrastructuur van Caparis wordt ingezet om deze doelgroepen te ontwikkelen en begeleiden in en naar het werk. Ook werken wij met enkele gemeenten en grote werkgevers samen om mensen die onder de Participatiewet vallen te ontwikkelen en vervolgens met loonkostensubsidie aan het werk te krijgen. Zo wordt de aanwezige infrastructuur en expertise, het klanten-/relatienetwerk en het beschikbare werk ook voor nieuwe doelgroepen optimaal ingezet. We beperken hiermee de terugval in het bedrijfsresultaat en dempen gelijktijdig de (uitkerings)lasten voor de desbetreffende gemeenten. Wij zien het jaar 2016 met vertrouwen tegemoet en gaan met al het personeel, zowel Sw als kader, en in samenwerking met de overige betrokkenen de schouders er onder zetten om van 2016 wederom een succesvol jaar te maken en om inhoud te geven aan de besluiten die door de aandeelhouders zijn gemaakt ten aanzien van de transformatie van Caparis. Begroting 2016 Pagina 5 van 39

2 Inleiding 2.1 Algemene ontwikkelingen Voor u ligt de begroting 2016 van Caparis NV. Caparis is van oudsher een uitvoeringsorganisatie voor de Wet sociale werkvoorziening (hierna: Wsw). Sinds een aantal jaren biedt Caparis ook dienstverlening aan voor het ontwikkelen, plaatsen en begeleiden van andere doelgroepen. Dit voor gemeenten, UWV, zorgverzekeraars (2e spoor trajecten; re-integratie van zieke medewerkers van andere bedrijven), enzovoorts. Caparis heeft zich daarmee ontwikkeld tot een belangrijke schakel tussen overheid en bedrijfsleven in het proces van arbeidsfit maken en het naar werk toeleiden van mensen die niet zelfstandig in staat zijn om het minimumloon te verdienen. Caparis beoordeelt de kandidaat-werknemers op hun competenties en verhoogt die. Caparis beschikt over een groot netwerk van private en publieke opdrachtgevers waarbij de doelgroep kan worden geplaatst. Voor mensen met een (nog) te grote achterstand tot de arbeidsmarkt, biedt Caparis een passende werkplek binnen een beschermde omgeving. Deze begroting is opgesteld in een periode waarin Caparis samen met de aangesloten gemeenten in een herstructureringsproces zit. Het bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Sociale werkvoorziening Fryslân (hierna: GR) heeft op 5 december 2014 de uitgangspunten van dit herstructureringsproces geformuleerd. De geformuleerde ontwikkelrichting is door de GR als volgt verwoord: Gemeenten willen in de uitvoering van de Participatiewet en de WMO keuzevrijheid en flexibiliteit. De gemeenten onderschrijven dat de expertise en infrastructuur van Caparis NV voor de uitvoering van deze wettelijke taken toegevoegde waarde heeft. Bij de inkoop van deze taken wordt Caparis NV niet gezien als preferente aanbieder (geen omzetgaranties). Caparis NV en de gemeenten gaan onderzoeken welke diensten kunnen voorzien in de behoeften van gemeenten. Nu de instroom in de sociale werkvoorziening stopt, kan niet worden volstaan met een krimpscenario door natuurlijk verloop alleen. Gemeenten willen zoeken naar mogelijkheden om gecontroleerd en in de tijd gefaseerd, de uitvoering van de Wsw versneld af te bouwen. Dit betekent dat er andere oplossingen gezocht moeten worden voor Sw-medewerkers en daaruit volgt een herstructurering van Caparis NV, waarbij klantcontacten zoveel mogelijk behouden moeten blijven om de werkgelegenheid voor de Sw-medewerkers (en andere doelgroepen) overeind te houden. In de transitieperiode van de huidige naar de gewenste situatie zijn gemeenten bereid door (extra) opdrachten en/of tijdelijke inzet van personeel (uitkeringsgerechtigden) bij te dragen, zodat frictiekosten zoveel mogelijk beperkt kunnen blijven. Gemeenten willen beschut werken (in het kader van de Wsw) blijvend door Caparis NV laten uitvoeren. Een aantal gemeenten heeft de wens om op termijn een deel van de sociale werkvoorziening zelf uit te voeren. Het bestuur van de GR wil deze gemeenten de ruimte geven om dit mogelijk te maken, onder de voorwaarden dat dit voor eigen rekening en risico van die gemeenten plaatsvindt, en die gemeenten tevens eventuele frictiekosten vergoeden. Begroting 2016 Pagina 6 van 39

De GR heeft de werkgroep herstructurering (bestaande uit een vertegenwoordiging van gemeenten en Caparis NV) gevraagd om de geformuleerde ontwikkelrichting verder uit te werken. Dit heeft geleid tot een (concept)rapportage. Deze rapportage bevindt zich op het moment van het opstellen van deze begroting nog in het besluitvormingsproces. De geformuleerde ontwikkelrichting betekent enerzijds dat de sociale werkvoorziening, zoals we die nu kennen, de komende jaren versneld maar verantwoord moet worden afgebouwd. Hier staat anderzijds tegenover dat er ook een nieuw perspectief voor de medewerkers van Caparis is: onderzocht zal gaan worden welke vormen van alternatieve dienstverlening ontwikkeld en aangeboden kunnen worden. Het herstructureringsproces is door zowel Caparis als de aangesloten gemeenten gedefinieerd als een gezamenlijk zoekproces. Op voorhand is namelijk niet precies te voorspellen welke kansen en bedreigingen zich op welk moment zullen voordoen. De komende jaren zal het dan ook een zoekproces blijven. In 2016 zal Caparis de eerste plannen ontwikkelen om uitvoering te geven aan de wens van de gemeenten om te komen tot een versnelde en verantwoorde afbouw van de sociale werkvoorziening. De plannen worden nadat alle relevante betrokkenen hun rol hebben kunnen uitoefenen (waaronder de ondernemingsraad van Caparis NV) uitgevoerd. De nu voorliggende begroting is geschreven op basis van de huidige stand van zaken. In het betreffende begrotingsjaar kunnen zich met betrekking tot het herstructureringsproces kansen en bedreigingen voordoen. Deze kunnen significante invloed hebben op de uiteindelijke realisatie in 2016; zowel financieel als sociaal. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de risicoparagraaf (hoofdstuk 4). Inherent aan de invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015 is dat er geen instroom van Sw-medewerkers meer is. De Sw-medewerkers die op 31 december 2014 een dienstverband voor onbepaalde tijd hebben, behouden hun rechten en plichten. Een gevolg hiervan is dat het aantal Sw-medewerkers de komende jaren zal gaan dalen. In de begroting 2016 hebben we met deze ontwikkeling rekening gehouden. Mits bedrijfseconomisch verantwoord, proberen we de opdrachten van klanten zo lang mogelijk vast te houden. Waar nodig worden de opdrachten uitgevoerd door tijdelijk bijstandsgerechtigden in te zetten (met een dienstverband, eventueel in combinatie met loonkostensubsidie). Op deze wijze kunnen we enerzijds het werk en de werkgelegenheid voor de doelgroep behouden. Anderzijds besparen de gemeenten op de uitkeringslasten van bijstandsgerechtigden en de frictiekosten bij Caparis. Caparis beschikt over veel kennis en ervaring om mensen met een arbeidsbeperking te ontwikkelen, plaatsen en begeleiden. Deze kennis en ervaring wordt ook door de aangesloten gemeenten en overige partijen (bijvoorbeeld werkgevers en UWV) erkend. Caparis heeft gedurende 2015 haar dienstverlening voor de overige doelgroepen (mensen met een arbeidsbeperking, niet zijnde de Wsw) verder ontwikkeld en in de markt gezet. Dit proces zal in 2016 worden voortgezet om het eerder toegelichte perspectief voor het personeel te kunnen realiseren. Enkele voorbeelden van deze alternatieve dienstverlening zijn: uitvoeren van loonwaardemetingen met behulp van Dariuz; bemiddeling van mensen met een arbeidsbeperking; jobcoaching voor mensen met een arbeidsbeperking; Begroting 2016 Pagina 7 van 39

detachering voor mensen met een arbeidsbeperking; uitvoeren van re-integratietrajecten; het bieden van werkervaringsplaatsen/werkleerplekken; uitvoeren van beschut werken onder de Participatiewet; uitvoeren van arbeidsmatige dagbesteding (onderdeel van de WMO). Met deze dienstverlening kan Caparis haar kennis en ervaring ook voor andere doelgroepen en mogelijk ook andere klanten/werkgevers gaan inzetten. Hiermee denkt Caparis een belangrijke bijdrage te kunnen leveren aan de doelstelling van de Participatiewet: zoveel mogelijk mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk helpen. Om dit te realiseren is Caparis ook actief betrokken bij de Arbeidsmarktregio Fryslân/Werkbedrijf Fryslân. Caparis werkt daar onder andere samen met de gemeenten, het UWV en de collega Sw-bedrijven Empatec en NEF. Caparis heeft in het eerste half jaar van 2015 dan ook al bijna 100 plaatsingen gerealiseerd, waarvan bijna 70 garantiebanen. De verwachting is dat dit aantal verder zal toenemen. Caparis voert inmiddels met verschillende partijen gesprekken over de alternatieve dienstverlening. Deze gesprekken bevinden zich in verschillende stadia: met enkele partijen bevinden gesprekken zich in een verkennende fase, bij andere partijen is al sprake van contractering. In de begroting 2016 is alleen rekening gehouden met opbrengsten uit de alternatieve dienstverlening indien sprake is van contractering danwel andere concrete afspraken op basis waarvan de omzet kan worden begroot. Rendementsverbeteringen die Caparis binnen haar eigen mogelijkheden kan realiseren, zijn eveneens verwerkt in de begroting. Tijdens de begrotingsbehandeling van het Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid (eind november 2014) hebben Kerstens cs. een motie ingediend. De motie heeft als doel om het proces van verbetering van effectiviteit en efficiency door de bedrijven in de sociale werkvoorziening te faciliteren. Deze motie is door de Tweede Kamer overgenomen en er is 30 miljoen beschikbaar gesteld. Voor de Arbeidsmarktregio Fryslân is voor de transformatie van de sociale werkvoorziening een bedrag van 1.417.000 beschikbaar. Omdat er sprake is van 50% cofinanciering, is in potentie 2.834.000 beschikbaar voor de transformatie van de sector. Caparis heeft samen met Empatec en NEF, via de centrumgemeente Leeuwarden, een aanvraag ingediend. De aanvraag richt zich op drie thema s, te weten: 1. ontwikkeling en (externe) plaatsing van Sw-medewerkers en eventuele nieuwe werknemers vanuit de Participatiewet; 2. bevordering en ontwikkeling expertise medewerkers van de sociale werkbedrijven; 3. bijdragen aan transformatie/innovatie van de regionale infrastructuur. De gezamenlijke aanvraag is momenteel in behandeling bij Cedris en het Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid. De benodigde cofinanciering kan vanuit de eigen middelen van de drie Sw-bedrijven worden ingebracht, waardoor geen (aanvullende) bijdrage van de Friese gemeenten noodzakelijk is. De plannen hebben een doorlooptijd van circa één jaar: tot september 2016. Na afloop dient verantwoording te worden afgelegd aan het Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid. Vervolgens vindt definitieve toekenning van de subsidie plaats. Wij verwachten dat deze definitieve Begroting 2016 Pagina 8 van 39

toekenning op zijn vroegst eind 2016 zal gaan plaatsvinden. Om voorgaande redenen is in de begroting 2016 geen rekening gehouden met deze subsidie. Caparis verwacht het jaar 2015 af te sluiten met een bedrijfsresultaat van 3.643.000 positief 1. Caparis heeft hiermee de positieve lijn die vanaf 2012 is ingezet gecontinueerd. Daarmee is een belangrijke stap gezet in het meerjarig realiseren van een positief bedrijfsresultaat. Ook voor 2016 verwachten wij een positief bedrijfsresultaat; namelijk van 2.914.000. Wij realiseren ons terdege dat, inclusief de (verwachte) positieve bedrijfsresultaten, het sociale domein de aangesloten gemeenten geld kost. Er blijft sprake van een aanzienlijk negatief subsidieresultaat 2 waar zowel Caparis als de aangesloten gemeenten geen invloed op hebben. Dit is een substantieel bedrag waarmee de gemeenten geconfronteerd worden als gevolg van hun maatschappelijke en wettelijke verplichtingen rondom de sociale werkvoorziening. Deze kosten doen zich echter voor ongeacht waar en door wie de sociale werkvoorziening binnen het werkgebied wordt uitgevoerd. In het 1 e half jaar van 2015 heeft Caparis de situatie bereikt waarbij het eigen vermogen op het (statutair) vereiste niveau is. Wij verwachten dan ook dat er door de gemeenten geen aanvullende (kapitaal)stortingen in Caparis NV gedaan hoeven te worden. De aandeelhoudersvergadering besluit, conform de statutaire bepalingen, bij het vaststellen van de jaarrekening 2015 over de uiteindelijke resultaatbestemming. 2.2 Begroting 2016 versus begroting 2015 De begroting 2016 toont een bedrijfsresultaat van 2.914.000 positief (begroting 2015: 3.088.000 positief). Wij verwachten dat in 2016 het bedrijfsresultaat zal dalen ten opzichte van de begroting 2015. Er is vanaf 1 januari 2015 geen instroom in de Wsw meer; er is alleen sprake van uitstroom. Een gevolg hiervan is dat er minder Swmedewerkers beschikbaar zijn om alle opdrachten uit te kunnen voeren. Waar mogelijk en bedrijfseconomisch verantwoord worden andere doelgroepen ingezet om het werk uit te voeren (bijvoorbeeld bijstandsgerechtigden die een tijdelijk dienstverband krijgen). Dit leidt tot een lager bedrijfsresultaat voor Caparis NV. Hier staat echter tegenover dat de aangesloten gemeenten besparen op haar uitkeringslasten. Ook verwachten we dat het (fictieve) Wsw-budget daalt met 600 per Se tot 25.300 per Se. Dit resulteert in daling van de opbrengsten Begeleid Werken van bijna 90.000. De begrote netto toegevoegde waarde van Caparis (inclusief opbrengsten begeleid werken) valt als gevolg van deze ontwikkelingen 1.092.000 lager uit in vergelijking met de begroting 2015. De begrote kosten 2016 zijn naar verwachting 919.000 lager in vergelijking met de begroting 2015. Nagenoeg alle kostencategorieën in de begroting 2016 zijn in lijn met of onder het niveau van de begroting 2015. Met name de kosten voor dienstverlening derden en advies zullen naar verwachting hoger uitvallen ten opzichte van de begroting 2015. De hogere kosten dienstverlening derden wordt veroorzaakt doordat, met het oog op de krimp van de bezetting Sw-medewerkers, enkele functies tijdelijk worden ingevuld met inhuur. Hierdoor kan de bezetting kaderpersoneel mee krimpen met de bezetting Sw-medewerkers. De hogere advieskosten worden hoofdzakelijk veroorzaakt door de 1 Jaareindeverwachting op basis van 2 e kwartaal rapport 2015 Caparis NV 2 Subsidieresultaat: (fictieve) Rijkssubsidie minus loonkosten Sw, vervoerskosten Sw en overige CAOgerelateerde kosten van Sw-medewerkers Begroting 2016 Pagina 9 van 39

invoering van het Individueel Keuze Budget per 1 januari 2017 (onderdeel van landelijke afspraken) en na instemming door de ondernemingsraad de invoering van het binnen gemeenten gebruikelijke functiewaarderingssysteem HR21. Tot slot is in de begroting 2016 rekening gehouden met advies- en onderzoekskosten die het gevolg zijn van het huidige herstructureringsproces. 2.3 Begroting 2016 versus jaareindeverwachting 2015 Ten opzichte van de jaareindeverwachting 2015 zal het begrote bedrijfsresultaat 2016 naar verwachting met 729.000 dalen (begroting 2016: 2.914.000 positief/ jaareindeverwachting 2015: 3.643.000 positief 3 ). De netto toegevoegde waarde (inclusief opbrengsten Begeleid Werken) zal naar verwachting met 322.000 dalen. Deze daling wordt veroorzaakt door de eerder toegelichte daling van het aantal Swmedewerkers. De kosten zullen naar verwachting in 2016 413.000 hoger zijn dan de jaareindeverwachting 2015; de incidentele baten zijn naar verwachting circa 6.000 hoger. De begrote loonkosten kader zijn 367.000 hoger. De stijging wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de nieuwe loonafspraken. Daarnaast worden de kosten van de gedurende 2015 aangetrokken werkleiding, voor een heel jaar meegenomen in 2016. De overige personeelskosten kader en Sw stijgen ten opzichte van de jaareindeverwachting door extra investeringen in trainingen en cursussen om op die manier de door- en uitstroom van het personeel te bevorderen, de kwaliteit van de huidige dienstverlening op niveau te houden en personeel te ontwikkelen voor de nieuwe dienstverlening. De stijging van de advieskosten is reeds hiervoor toegelicht. De kosten van inhuur derden zullen naar verwachting dalen met 175.000 (ten opzichte van de jaareindeverwachting 2015) door de verdere afbouw van inzet van derden. De rentelasten zullen naar verwachting in 2016 verder dalen. Caparis heeft de afgelopen jaren de leningenportefeuille aanzienlijk terug gebracht. Ook in 2016 wordt een verdere reductie van de leningen verwacht (aflossingen). Voor een nadere toelichting op de in deze begroting gehanteerde uitgangspunten, wordt verwezen naar hoofdstuk 3. 2.4 Sociale ontwikkelingen Wij verwachten dat het aandeel detacheringen/begeleid Werken in 2016 uitkomt op een aandeel tussen de 34,5% en 35,5%. De doelstelling voor 2015 bedraagt een aandeel tussen de 36,0% en 37,0%. De verwachte realisatie 2015 bedraagt circa 36,5%. De daling in de begroting 2016 wordt verklaard doordat er geen instroom in de Wsw meer plaatsvindt. Daarnaast heeft het besluit van de GR ten aanzien van de tijdelijke contracten waarschijnlijk tot gevolg dat de arbeidsovereenkomst van een groep gedetacheerden niet zal worden omgezet in overeenkomsten voor onbepaalde tijd. 3 Jaareindeverwachting op basis van 2e kwartaal rapport 2015 Caparis NV Begroting 2016 Pagina 10 van 39

Wij verwachten een totaal verzuim Sw van 12,9% (doel 2015: 13,5%/verwachting 2015: 13,7%). Voor het kaderpersoneel verwachten we een totaal verzuim van 3,1% (doel 2015: 4,3%/verwachting 2015: 2,8%). Wij verwijzen voor een nadere toelichting over de werkladder en het ziekteverzuim naar hoofdstuk 5. 2.5 Leeswijzer In hoofdstuk 3 worden de belangrijkste uitgangspunten voor de begroting beschreven. In hoofdstuk 4 worden vervolgens de belangrijkste risico s in de begroting 2016 beschreven. Hoofdstuk 5 beschrijft de sociale doelstellingen op het gebied van de werkladder en het ziekteverzuim (Sw en kader) waarna in hoofdstuk 6 de financiële begroting per bedrijfsonderdeel wordt gepresenteerd en toegelicht. Hoofdstuk 7 toont de begrote investeringen 2016. In hoofdstuk 8 is tot slot op hoofdlijnen de kasstroomprognose opgenomen. Begroting 2016 Pagina 11 van 39

3 Uitgangspunten begroting 2016 3.1 Algemeen Wij beschrijven in hoofdstuk 3 de belangrijkste uitgangspunten voor de begroting 2016. In hoofdstuk 2 hebben wij toegelicht dat deze begroting is opgesteld in een periode dat Caparis en gemeenten nog samen in de onderzoeksfase van de herstructurering zitten. De komende periode zullen de plannen/maatregelen verder worden uitgewerkt; dit betreft: het opvangen van de krimp in Sw-personeel bij de Groen detacheringen door het overplaatsen van medewerkers van andere Groen-afdelingen; het onderzoeken van de effecten van het vorige aspect op de Centrale Technische Dienst van het bedrijfsonderdeel Groenservice; het desinvesteren van de kavel grond in Wolvega; het verder onderzoeken van en komen met voorstellen betreffende de toekomstbestendigheid van de activiteiten Kwekerij en Houtstek; het onderzoeken van de mogelijkheden tot samenwerking tussen het Grafisch Centrum en Business Post. Vervolgens hebben diverse betrokkenen (onder andere de Raad van Commissarissen en de ondernemingsraad van Caparis) nog invloed op deze plannen voor zover dit is voorgeschreven in bijvoorbeeld de statuten, reglementen en de Wet op de Ondernemingsraden. Na de formele goedkeuring kunnen de plannen worden uitgevoerd. De realisatie van voorgaande plannen is, met uitzondering van het 1 e aspect, nog niet verwerkt in de begroting 2016 omdat de potentiele effecten nog niet duidelijk zijn. Bovendien dienen de plannen nog verder te worden uitgewerkt en dient het besluitvormingsproces nog te worden doorlopen. 3.2 Bezetting Sw-personeel Wij verwachten voor 2016 een gemiddelde bezetting Sw-personeel van 1.915 fte 4. Wij verwachten dat de bezetting in 2016 daalt met 91 fte ten opzichte van de verwachte gemiddelde bezetting over heel 2015 (2.006 fte). Deze daling wordt veroorzaakt door het afsluiten van de instroom in de Wsw per 1 januari 2015. Bij het bepalen van de verwachte bezetting 2016 is rekening gehouden met natuurlijk verloop (pensionering) en het verwachte effect van de uitstroom van tijdelijke contracten als gevolg van de besluitvorming van de GR in december 2014. Alleen Sw-medewerkers met een tijdelijk contract die naar verwachting duurzaam zijn aangewezen op een beschutte voorziening krijgen nog een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Ook is in de begrote bezetting rekening gehouden met natuurlijk verloop door bijvoorbeeld overlijden. De uiteindelijke gemiddelde bezetting over 2016 zal naar verwachting derhalve afwijken van de begroting. De mate waarin is vooraf niet vast te stellen. Wij verwachten de dalende bezetting in de bedrijfsvoering deels te kunnen opvangen door de inzet van andere doelgroepen en/of uitzendkrachten. 4 Betreft de totale bezetting, dus zowel het totaal van de Sw-medewerkers afkomstig van de aangesloten gemeenten als van de gemeenten buiten de GR-regio. Bezetting is exclusief Begeleid Werken. Begroting 2016 Pagina 12 van 39

3.3 Trajecten Het Arbeids Expertise Bureau (hierna: AEB) is het bedrijfsonderdeel binnen Caparis wat zich volledig richt op het uitvoeren van trajecten. Deze trajecten worden uitgevoerd voor gemeenten, UWV, zorgverzekeraars en overige klanten. Caparis heeft in 2015 voor een groot aantal aangesloten gemeenten trajecten voor bijstandsgerechtigden uitgevoerd. Hiermee zijn goede resultaten gerealiseerd 5. In de begroting 2016 is als uitgangspunt gehanteerd een voortzetting van de kwalitatief goede dienstverlening. Daar waar mogelijk en gewenst zal de dienstverlening verder geoptimaliseerd worden. Caparis verwacht in 2016 voor een deel van de aangesloten gemeenten weer trajecten te kunnen uitvoeren. De trajecten worden ingezet voor uitkeringsgerechtigden met een achterstand op de arbeidsmarkt. De begrote trajectdienstverlening is gebaseerd op gesprekken met de aangesloten gemeenten. Caparis maakt met de individuele gemeenten afspraken over de wijze waarop de inzet van de trajecten vormgegeven en vergoed zal worden. Hierbij zijn verschillende vormen mogelijk, zoals een vaste trajectvergoeding en/of een bonus bij uitplaatsing. In hoofdstuk 2 is toegelicht dat Caparis alternatieve dienstverlening heeft ontwikkeld en nog aan het ontwikkelen is. Afhankelijk van de fase waarin de gesprekken met de (potentiële) klanten zich bevinden, is in de begroting 2016 al dan niet omzet opgenomen. 3.4 Arbeidsmatige dagbesteding Caparis is in 2015 gestart met het uitvoeren van arbeidsmatige dagbesteding. Met vijf gemeenten zijn hiervoor raamcontracten gesloten. De organisatie is ingericht voor dagbesteding en de promotie richting gemeenten en doelgroepen is opgestart. De eerste cliënten zijn in 2015 gestart. In de begroting 2016 gaan we er vooralsnog van uit dat de dagbesteding in 2016 op dat niveau zal blijven, maar we hopen natuurlijk dat er meer gebruik van deze voorziening zal worden gemaakt. Om dit te realiseren wordt extra ingezet op het promoten van deze nieuwe dienstverlening. De insteek is om cliënten die zijn aangewezen op arbeidsmatige dagbesteding ook verder te ontwikkelen. Mogelijk dat ze op termijn kunnen doorstromen naar andere bedrijfsonderdelen van Caparis of een reguliere baan (met bijvoorbeeld loonkostensubsidie en jobcoaching). Dit heeft dan ook een positief (financieel) effect op de gemeenten. 3.5 Huisvesting Caparis is vanaf 2008 gestart met het reduceren van huurlocaties door verdere integratie van de activiteiten op de eigen locaties. De afgelopen jaren zijn diverse huurlocaties afgestoten. Op dit moment zijn nagenoeg alle activiteiten geconcentreerd op de eigen grote locaties. Het bedrijfsonderdeel Groenservice maakt om efficiencyredenen nog wel gebruik van uitrijdlocaties welke geografisch zijn verspreid in het werkgebied. Met ingang van 1 januari 2015 is het aantal gehuurde vierkante meters in Leeuwarden gereduceerd van circa 4.500 m2 naar 2.500 m2. Eind 2015 zal afscheid worden genomen van een uitrijdlocatie van Groenservice. In de begroting 2016 is 5 Zie onder andere de kwartaalrapportages van Caparis. Begroting 2016 Pagina 13 van 39

hiermee rekening gehouden. Wij verwachten in 2016 vooralsnog geen verdere reductie van het aantal huurlocaties. Wel zal worden onderzocht onder welke condities de kavel grond in Wolvega (eigendom Caparis) kan worden gedesinvesteerd. Voor het begroten van de onderhoudskosten wordt jaarlijks de staat van alle locaties geïnspecteerd door de afdeling Vastgoed. Op grond van deze inspecties wordt een inventarisatie gemaakt van het noodzakelijke onderhoud voor het komende jaar. Deze inventarisatie dient, tezamen met de wettelijk verplichte aanpassingen, als leidraad voor het bepalen van de onderhouds- en investeringsbegroting van de afdeling Vastgoed. Dit kan ertoe leiden dat er van jaar op jaar fluctuaties in de onderhouds- en investeringsbegroting plaatsvinden. Jaarlijks vindt een dotatie plaats aan de voorziening groot onderhoud. Op het moment dat groot onderhoud wordt uitgevoerd, worden de kosten volledig onttrokken aan de voorziening groot onderhoud (mits toereikend). De jaarlijkse dotatie is opgenomen in de begroting 2016 van Caparis. Uit de in 2014 uitgevoerde inspectie is gebleken dat de magazijnvloer bij FoodPack in slechte staat verkeert en dat er in 2016 groot onderhoud moet plaatsvinden. Op dit moment wordt nader onderzocht hoe dit het beste uitgevoerd kan worden. De hiermee samenhangende kosten moeten vanuit de voorziening groot onderhoud en de investeringsbegroting 2016 worden gedekt. Onduidelijk is nog of de huidige voorziening groot onderhoud hiervoor toereikend zal zijn. 3.6 Overige uitgangspunten Caparis streeft naar een meerjarig positief bedrijfsresultaat. Dit geldt dan ook als een belangrijk financieel uitgangspunt voor de begroting 2016. In de jaren 2013 en 2014 zijn positieve bedrijfsresultaten gerealiseerd. Het jaar 2015 zal naar verwachting ook met een positief bedrijfsresultaat worden afgesloten. De doelstelling van een meerjarig positief bedrijfsresultaat komt in de nu voorliggende begroting wederom tot uitdrukking. Wel zijn er enkele onzekere factoren/risico s. Deze zijn in hoofdstuk 4 nader toegelicht. De belangrijkste overige financiële uitgangspunten en aannames voor de begroting 2016 zijn hieronder toegelicht: In de begroting zijn geen aanvullende gemeentelijke bijdragen ter dekking van de bedrijfsvoering opgenomen. De gemeentelijke omzet is opgenomen op basis van de begroting 2015, de jaareindeverwachting voor heel 2015, de lopende contracten en informatie verstrekt door de gemeenten. Sociale partners zijn gestart met de onderhandelingen over een nieuwe cao voor kaderpersoneel. De uitkomsten hiervan zijn nog niet bekend. Wel is gecommuniceerd dat de salarissen per 1 januari 2016 worden verhoogd met structureel 1,4%. Bovendien zal in juli 2016 een eenmalige uitkering plaatsvinden van 0,74% indien voor 1 juli 2016 er nog geen nieuwe cao is. In de begroting 2016 is met deze loonontwikkeling rekening gehouden. Voor wat betreft de sociale lasten en pensioenpremies is rekening gehouden met een stijging van totaal circa 1,0%. Het invullen van vacatures voor kaderpersoneel vindt in eerste instantie plaats door middel van tijdelijke dienstverbanden waarbij de kaders van de Wet Werk en Zekerheid als maximaal uitgangspunt gelden. Na deze maximale periode wordt Begroting 2016 Pagina 14 van 39

beoordeeld of omzetting naar een vast dienstverband onvermijdelijk is gezien de actuele situatie. Hiermee houdt Caparis enige flexibiliteit voor toekomstige wijzigingen in de opdracht van de GR en de eigen organisatie. De huisvestingslasten zijn begroot conform de werkwijze zoals beschreven in paragraaf 3.5. De huisvestingskosten worden intern doorbelast op basis van het werkelijke aantal vierkante meters die een afdeling in gebruik heeft. Het aantal door te belasten vierkante meters wordt gereduceerd indien een afdeling de vierkante meters bezemschoon en vrij voor verhuur oplevert. De kosten van leegstand worden niet doorbelast en blijven achter bij de afdeling Vastgoed (onderdeel van Concern). Niet in gebruik zijnde vierkante meters worden, indien mogelijk, verhuurd. De verhuuropbrengsten worden verantwoord bij de afdeling Vastgoed en worden niet verrekend met de doorbelaste vierkante meters. De rente is gebaseerd op de huidige leningenportefeuille. Wij streven er naar om in 2016 geen nieuwe lang- en kortlopende leningen af te sluiten. De rentelasten van de langlopende leningen zijn dan ook begroot op basis van de huidige leningenportefeuille. Uitgangspunt is dat de rente- en aflossingsverplichtingen in 2016 worden gefinancierd vanuit de operationele kasstroom en de beschikbare liquide middelen. Eind 2016 kan een lening ad 2,7 miljoen versneld en boetevrij worden afgelost. Wij zijn voornemens om van deze optie gebruik te maken. Wij willen hiermee de leningenportefeuille van Caparis verder reduceren/afbouwen. De accountantskosten zijn begroot op basis van het contract met de externe accountant. De begrote advieskosten hebben hoofdzakelijk betrekking op: o de verwachte advieskosten als gevolg van de implementatie van een nieuw functiewaarderingssysteem (HR21); o de invoering van het Individueel Keuze Budget (IKB); o de inzet van een fiscalist met betrekking tot het Wet modernisering vennootschapsbelasting o de advies- en onderzoekskosten in het kader van de uitvoering van het herstructureringsproces. De overige kosten zijn gebaseerd op de huidige verplichtingen en verwacht verbruik. Voor zover bekend is rekening gehouden met stijging van inkoopprijzen. De bonus Begeleid Werken (hierna: BW) betreffende 2014 is begroot voor een bedrag van 300.000. Dit is conform de begroting 2015. De beschikkingen van de bonus BW 2013 en 2014 worden in december 2015 respectievelijk december 2016 verwacht. Met ingang van 1 januari 2016 wordt de Wet modernisering vennootschapsbelasting ingevoerd. Dit betekent dat overheidsbedrijven in principe ook vennootschapsbelasting moeten betalen tenzij aan bepaalde vrijstellingen wordt voldaan. Caparis lijkt van de vrijstellingen gebruik te kunnen maken. Wij hebben daarom in de begroting 2016 geen last uit hoofde van de vennootschapsbelasting opgenomen. Wij hebben geen rekening gehouden met de mogelijke subsidie uit hoofde van de motie Kerstens. Wij verwijzen voor de volledigheid naar hetgeen daarover is toegelicht in hoofdstuk 2. Er is geen rekening gehouden met eventuele afwaardering van gebouwen en terreinen. Caparis is van mening dat afwaardering van vastgoed op dit moment nog niet aan de orde is. Voor de volledigheid wordt verwezen naar de risicoparagraaf (hoofdstuk 4). Begroting 2016 Pagina 15 van 39

3.7 Omzetten GR-gemeenten Onderstaande tabel toont de begrote omzet 2016 bij de aangesloten gemeenten (bedragen in * 1.000). Opdrachten gemeenten Totaal Tot. begr. '16 A'karsp. H'veen L'warden O'werf Op.land Smal. T-diel W'werf Gerealiseerd 2014 7.459 932 653 2.000 372 529 1.316 894 763 Begroting 2015 7.031 664 720 1.923 366 498 1.318 823 719 Jaareindeverwachting 2015 7.047 787 718 1.899 345 539 1.245 856 658 Begroting 2015 2016 Begroting 2016 per gemeente Huisdrukwerk 118 75 - - - 20 25 30 - - Postbezorging 761 783 52 100 344 42 45 109 59 32 Detachering 516 483-37 335 16 11 48 36 - Schoonmaak 640 702-51 340 102 112-97 - Groenvoorziening (incl. OHW) 4.312 4.071 621 422 766 135 338 690 524 575 Totaal diensten/producten 6.347 6.114 673 610 1.785 315 531 877 716 607 Totaal arbeidsontwikkeling 684 685 10 150 55 25 10 350 10 75 Totaal generaal 7.031 6.799 683 760 1.840 340 541 1.227 726 682 Met alle gemeenten is tijdens het opstellen van de begroting contact opgenomen om de verwachte gemeentelijke omzet 2016 af te stemmen. De resultaten hiervan zijn in voorgaande tabel verwerkt. Uit deze tabel blijkt dat de begrote omzet 2016 bij GRgemeenten op totaalniveau naar verwachting 232.000 lager zal uitvallen ten opzichte van de begroting 2015. De aangesloten gemeenten spannen zich maximaal in om werk aan Caparis te gunnen. De opdrachten van de aangesloten gemeenten leveren een belangrijke bijdrage aan het resultaat van Caparis. Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat in bovenstaande tabel nog geen rekening is gehouden met de voornemens van enkele gemeenten om de Sw (deels) zelf uit te gaan voeren. Op dit moment is nog onvoldoende duidelijk wanneer dit zich zal voordoen, de omvang en de consequenties hiervan voor Caparis. De omzet GR-gemeenten bedraagt naar verwachting 2016 30,8% van de totale externe omzet. Dit is in lijn met het aandeel in de begroting 2015 (31,0%). 3.8 Organieke uitgangspunten De begroting 2016 is gebaseerd op de huidige organisatorische inrichting van Caparis. Voor het jaar 2016 worden geen organieke wijzigingen binnen Caparis verwacht die een substantiële invloed hebben op de begroting 2016. Het is echter mogelijk dat de uitvoering van het herstructureringsproces organisatorische wijzigingen voor Caparis met zich meebrengt. Op dit moment is hier nog onvoldoende duidelijkheid over. Begroting 2016 Pagina 16 van 39

4 Risicoparagraaf begroting 2016 In deze paragraaf wordt ingegaan op de belangrijkste nu bekend zijnde risico s ten aanzien van het realiseren van de begroting 2016. Indien deze risico s zich voordoen zal, waar mogelijk, bijsturing plaats gaan vinden. Een consequentie van het zich voordoen van één of meerdere risico s kan zijn, dat de plannen voor 2016 moeten worden herzien. Dit kan ook leiden tot het opstellen van een aangepaste sociale en financiële verwachting voor 2016. De belangrijkste risico s die op dit moment worden onderscheiden zijn: 1. Economisch klimaat en (gemeentelijke) omzet De nu voorliggende begroting 2016 is gebaseerd op de op dit moment bekend zijnde uitgangspunten (volumes en prijs). Hiermee is, waar mogelijk, rekening gehouden met het huidige economische klimaat. Van onze relaties en klanten hebben wij op dit moment geen andere signalen dat de verwachte afzet van Caparis lager zal uitvallen of dat de tarieven verder onder druk komen te staan. Indien zich substantiële volumedalingen voordoen of wanneer sprake is van sterke tariefdruk, dan dienen we mogelijk de financiële verwachting 2016 aan te passen aan de op dat moment bekend zijnde uitgangspunten. Een verdere reductie van kosten is beperkt te realiseren. Een daling van de omzet trachten wij ten eerste op te vangen door het acquireren van vervangend werk. Gezien het huidige economische klimaat zal het verkrijgen van vervangend (rendabel) werk waarschijnlijk niet eenvoudig of op korte termijn te realiseren zijn. Ook zullen wij bij een verlies aan omzet ons kostenpatroon proberen aan te passen. Omdat de afgelopen jaren al een aanzienlijke besparing op kosten heeft plaatsgevonden, is het verder bezuinigen op kosten geen eenvoudige taak. Dit laat onverlet, dat er bij verlies aan omzet in ieder geval een besparing op de variabele kosten zal plaatsvinden. Een besparing op loonkosten van kaderpersoneel is veelal niet mogelijk omdat de Sw-medewerkers ook bij te weinig werk wel begeleid moeten worden. Omdat Caparis een sociale werkvoorziening is, is het ontslaan van Sw-medewerkers geen optie om de kosten verder te reduceren. Dit in tegenstelling tot private ondernemingen die veelal deze mogelijkheid wel hebben. Vier van de aangesloten gemeenten hebben het voornemen om vanaf 2016 een deel van de sociale werkvoorziening zelf uit te voeren, bijvoorbeeld het groenonderhoud en de schoonmaakwerkzaamheden. Op dit moment is nog niet goed in te schatten wanneer dit zich precies zal voordoen en welke financiële en sociale effecten voor Caparis hieruit gaan voortvloeien. In de begroting voor 2016 is daarom vooralsnog uitgegaan van de huidige orderportefeuille en de nu bekend zijnde informatie. In het eerste kwartaal van 2016 zal de werkelijke invulling van deze opdrachten bekend worden. Indien de desbetreffende vier gemeenten in 2016 de sociale werkvoorziening deels zelf gaan uitvoeren, dan zal dit leiden tot een begrotingswijziging voor Caparis. 2. Uitvoering herstructureringsproces en waardering vastgoed We hebben in hoofdstuk 2 toegelicht dat Caparis in een herstructureringsproces zit. De verwachting is dat het bestuur van de GR eind 2015 of begin 2016 een besluit neemt over de eindrapportage van de werkgroep herstructurering. Vervolgens zal de Begroting 2016 Pagina 17 van 39

herstructurering worden uitgewerkt in een transitieplan. In dit transitieplan worden dan de plannen en maatregelen voor de komende jaren uitgewerkt. Nadat alle betrokkenen, waaronder aandeelhouders, Raad van Commissarissen en ondernemingsraad, hun rol hierin hebben kunnen spelen, zal gestart worden met de uitvoering. Dit zal dan mogelijk ook gepaard gaan met herstructurerings- of frictiekosten. Wij streven er naar om deze herstructurerings- of frictiekosten zoveel mogelijk te beperken, maar op dit moment is nog onduidelijk in hoeverre Caparis in 2016 geconfronteerd zal gaan worden met deze kosten. In de nu voorliggende begroting 2016 is daarom geen rekening gehouden met deze kosten. Wel is in de begroting rekening gehouden met onderzoekskosten om maatregelen verder uit te werken. Als onderdeel van het transitieplan zal ook in kaart worden gebracht wat op termijn de effecten van de maatregelen zijn op de infrastructuur en het kaderpersoneel. Mocht blijken dat minder eigen vierkante meters nodig zijn, dan zou dat kunnen leiden tot een lagere waardering van het vastgoed. In die situatie dienen ook de mogelijke effecten op de huidige kredietfaciliteit en de mogelijkheden om aan deze langlopende verplichtingen te voldoen te worden bepaald. Dit omdat de maximale leencapaciteit van Caparis 130% van de boekwaarde van de materiële vaste activa bedraagt. In dat geval zal overleg met het bestuur van de GR, de aandeelhouders en de Raad van Commissarissen worden gevoerd om te komen tot een oplossing. Om dit risico te beperken gebruikt Caparis haar vrij beschikbare middelen om de bestaande leningenportefeuille verder te reduceren. Wij verwachten dat de som van de opgenomen financiering ultimo 2016 circa 35% bedraagt. Hierbij gaan we uit van een versnelde aflossing ultimo 2016 van 2,7 miljoen (zie ook paragraaf 3.6). De in te zetten herstructurering kan op termijn ook leiden tot reorganisatiekosten. We hebben in de begroting 2016 hier vooralsnog geen rekening mee gehouden. We gaan er op dit moment nog vanuit dat er geen afwaardering van het eigen vastgoed gedurende 2016 noodzakelijk is. In de begroting 2016 is hier dan ook geen rekening mee gehouden. 3. Besluitvorming tijdelijke contracten Sw-medewerkers Het bestuur van de GR heeft in december 2012 besloten dat Caparis geen vaste dienstverbanden meer mag aanbieden aan Sw-medewerkers. Het dagelijks en algemeen bestuur hebben d.d. 5 december 2014 besloten dat alle tijdelijke contracten maximaal verlengd mogen worden op basis van de toen geldende Flexwet (per 1 juli 2015 vervangen door de Wet Werk en Zekerheid). Na afloop van de maximale termijn op basis van de Flexwet of Wet Werk en Zekerheid wordt vervolgens beoordeeld of de medewerker duurzaam is aangewezen op een beschutte voorziening. Indien de conclusie is dat de medewerker duurzaam is aangewezen op een beschutte voorziening, wordt in principe een contract voor onbepaalde tijd aangeboden. Zo niet, dan wordt het tijdelijke contract niet omgezet en wordt de betreffende medewerker overgedragen aan de gemeente voor bemiddeling binnen de kaders van de Participatiewet. De effecten van het besluit van 5 december 2014 zijn voor 2015 nog beperkt. In de jaren 2016 en 2017 zal de uitstroom van tijdelijke contracten substantiëler zijn en Begroting 2016 Pagina 18 van 39

een grotere weerslag hebben op de bedrijfsvoering van Caparis. In de begroting 2016 is met de verwachte uitstroom rekening gehouden en zijn de verwachte sociale en financiële effecten verwerkt. 4. Ontwikkeling salarissen, sociale lasten en pensioenpremies kaderpersoneel Wij hebben in paragraaf 3.6 toegelicht dat de sociale partners zijn gestart met de onderhandelingen over een nieuwe cao voor kaderpersoneel. De uitkomsten hiervan zijn op dit moment nog niet bekend. Wel is gecommuniceerd dat de salarissen per 1 januari 2016 worden verhoogd met structureel 1,4%. Bovendien zal in juli 2016 een eenmalige uitkering plaatsvinden van 0,74% indien voor 1 juli 2016 er nog geen nieuwe cao is. In de begroting 2016 is met deze loonontwikkeling rekening gehouden. Omdat de onderhandelingen nog niet zijn afgerond, kan nog geen rekening worden gehouden met eventuele andere cao-effecten. Een extra stijging van 1% leidt tot circa 92.000 extra loonkosten kader op jaarbasis. 5. Bonus Begeleid Werken 2014 Brancheorganisatie Cedris heeft gecommuniceerd dat de bonus BW tot en met de realisatie van BW in het jaar 2014 zal worden uitgekeerd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Op dit moment is echter nog geen duidelijkheid over de exacte hoogte van deze bonus. In 2014 is voor het laatst een bonus BW uitgekeerd voor een bedrag van 426.000. Deze bonus had betrekking op het jaar 2012. In 2015 zal naar verwachting de bonus BW betreffende 2013 worden uitgekeerd. De bonus BW 2014 zal in 2016 worden uitgekeerd. Vooralsnog gaan wij er vanuit dat de in 2015 en 2016 te ontvangen bonus lager zal zijn dan de bonus die in 2014 is ontvangen. We constateren de afgelopen jaren een dalende lijn in de omvang van deze bonus. Wij hebben daarom voorzichtigheidshalve een bedrag van 300.000 als bonus BW in de begroting 2016 opgenomen. In de begroting 2015 is eveneens een bedrag ad 300.000 opgenomen. De uiteindelijke omvang kan derhalve afwijken van het in de begroting 2016 opgenomen bedrag. 6. Invoering Wet modernisering vennootschapsbelasting In 2015 is de Wet modernisering vennootschapsbelasting definitief geworden. De beoogde invoeringsdatum is 1 januari 2016. Gevolg van deze wet is dat overheidsbedrijven waaronder Caparis mogelijk ook vennootschapsbelasting over winsten moeten betalen. Dit betekent dat een organisatie ook een fiscale balans en resultatenrekening moet opstellen en aangiften moet doen. Wij hebben in het 2e kwartaal van 2015 door een fiscalist laten onderzoeken in hoeverre Caparis vanaf 1 januari 2016 ook vennootschapsbelasting moet betalen. Uit dit onderzoek blijkt dat dit voor Caparis waarschijnlijk vooralsnog niet van toepassing is. De Belastingdienst is gevraagd om zich uit te spreken over ons standpunt. Wij hebben op het moment van het opstellen van de begroting 2015 nog geen reactie ontvangen. In de begroting 2016 wordt vooralsnog geen rekening gehouden met vennootschapsbelasting en eventuele implementatie- en uitvoeringskosten van de wet. Indien de belastingdienst van mening is dat Caparis niet onder de vrijstelling valt en daarom wel vennootschapsbelasting moet gaan betalen, dan zal het begrote bedrijfsresultaat naar verwachting tussen de 480.000 en 720.000 lager uitvallen. Begroting 2016 Pagina 19 van 39

5 Sociale doelstellingen 2016 5.1 Werkladder tabel Op dit moment is de opdracht van de GR aan Caparis voor wat betreft 2016 nog niet definitief overeengekomen. Als gevolg van de invoering van de Participatiewet, zal er geen instroom in de Wsw meer plaats gaan vinden. Sw-medewerkers met een contract voor onbepaalde tijd, houden hun rechten en plichten. Omdat er geen instroom meer plaats zal vinden, zal de komende jaren per saldo alleen maar sprake zijn van uitstroom van bestaande Sw-medewerkers (bijvoorbeeld als gevolg van pensionering). Daarnaast zal het besluit van de GR betreffende de tijdelijke contracten de komende jaren leiden tot extra uitstroom. De afgelopen jaren heeft Caparis het aandeel detacheringen/begeleid Werken (inclusief groepsdetacheringen) aanzienlijk doen stijgen. Het aandeel detacheringen/begeleid Werken is gestegen van 18% in 2008 tot naar verwachting 36% in 2016. Wij achten een verdere groei niet realistisch. Dit gezien het afsluiten van de Wsw voor nieuwe Swmedewerkers, de besluitvorming van de GR inzake de tijdelijke contracten en het voornemen van een viertal gemeenten om de sociale werkvoorziening deels zelf uit te gaan voeren. Ook is er minder potentieel beschikbaar om uit te plaatsen. De verwachting is dat het aandeel detacheringen/begeleid Werken zal dalen. Desalniettemin zullen wij in 2016 alert blijven op kansen bij werkgevers. Wanneer zich kansen voordoen voor bijvoorbeeld een groepsdetachering, dan zullen wij deze kans proberen te realiseren. Indien zich de situatie voordoet dat wij een vacature hebben die niet door een Sw-medewerker kan worden ingevuld, dan proberen wij deze vacature in te vullen door het plaatsen van een trajectdeelnemer. Wij willen de aangesloten gemeenten op deze manier helpen hun uitkeringslast te beperken. In onderstaande tabel is de verwachte werkladder voor 2016 opgenomen: Werkladder Min Max Begeleid werken 6,0% 6,5% Detacheringen 28,5% 29,0% Totaal deta/bw 34,5% 35,5% Beschut buiten 12,0% 12,5% Beschut binnen 52,0% 53,0% Begroting 2016 Pagina 20 van 39