biovak Sjoerd de Hoop en Maria van Boxtel Foto Dick Boschloo Detaillisten, ambachtelijke verwerkers zoals slagers en bakkers, chefkoks van kwaliteitsrestaurants of instellingskeukens: de BioVak 2010 gaat de keten in. Als je de tuinder kent, kun je samenwerken aan een geurig en smaakvol eindproduct. Boer, detaillist en horeca-ondernemer samen naar BioVak 2010 Verkoop met het gezicht van de boer Piet Segeren plukt voor de kruidenthee 22
Foto Iris van de Graaf Drees Peter van den Bosch: Het is leuk dat in de supermarkt producten liggen van een boer die de klanten zelf kennen. Kok Evert Thielen bereidt samen met zijn koksmaat een Boergondisch feestmaal op Landgoed Croy Natuurvoedingswinkelier Inno Kock en zijn medevennoten kopen een deel van het assortiment rechtstreeks in de regio. De grote, ruime winkel in Wageningen biedt met schapkaartjes duidelijkheid over de herkomst van verschillende groenten van biologische tuinderijen uit de buurt. Inno Kock: De producent mag bij ons ook uit de kast komen. Onze winkel Buys&Ko is een firma van drie winkeliers en een aantal stille vennoten. Wij zijn van origine een consumenteninitiatief, waarin onze klanten letterlijk participeren. De winkel wil de participatie van de klanten op een moderne manier vormgeven. We geven consumenten een klantenkaart met een bescheiden korting, mits de consument geld inlegt en zo zorgt voor voorraadfinanciering. Dat maakt het voor ons weer makkelijker om onafhankelijk te opereren en in de regio in te kopen. Wij willen als winkel dienend zijn voor een sociaal duurzame landbouw. Hoewel er natuurlijk haken en ogen aan zitten, wil Inno Kock zijn profiel met boeren en klanten verder versterken. Wij bouwen een nieuwe bedrijfsstructuur, samen met onze klanten die we in 2010 als klantencoöperatie erbij willen betrekken. Boeren en winkeliers moeten meer van elkaar weten om beter te kunnen samenwerken: letterlijk om de tafel met elkaar. Het mag geen anonieme keten meer zijn. Boeren in de supermarkt René Clement is afdelingschef Groente en Fruit bij Plus Markt Vermeulen in Amersfoort. Hij is trots op het assortiment biologisch in de zaak. Onze winkel is meerdere keren bekroond omdat wij als supermarkt het grootste assortiment biologisch in het schap hebben. We werken nu met tussenhandel Willem&Drees en daar zijn we erg tevreden over. Willem&Drees garanderen biologische en streekproducten afkomstig uit de regio, in een straal van 25 kilometer. De biologische pompoenen, bloemkool, Santana appels, aardappeltjes, broccoli en bijzondere stoofperen Vieze wilde mannetjes liggen te glimmen in speciale houten kisten bij het groenteschap en vallen zo flink op. Wij hebben een heel trouwe groep klanten. De producten hebben een schapkaart met informatie over de boer en zijn product. Rechtstreeks bij de boer kopen heeft voor René Clement een risico: de juiste hoeveelheden, goede kwaliteit en constante aanvoer van een goed assortiment. Willem&Drees nemen dat over en helpen ons doordat wij nu met één leverancier te maken hebben. Voor de Plus Markt zit er geen extra marge op de biologische groenten. Dan lijkt het minder interessant, maar het gaat ons om de regionaliteit van het product. Onze klanten weten nu wie de boer is, de naam en het adres staan op de kaart. Dat voegt iets toe aan de kwaliteit van de winkel. Hoewel hij er nog nooit is geweest, lijkt het Clement leuk om eens op de BioVak te komen kijken en natuurlijk met collega s na te denken over nieuwe stappen. Tussenhandel Ook de leveranciers van René Clement, Willem&Drees, leren graag nieuwe boeren en detaillisten kennen via de Bio- Vak. Willem Treep en Drees Peter van den Bosch hebben in het najaar van 2008 hun baan in de retail opgezegd en zijn gestart met een eigen tussenhandel. Zij bieden boeren en telers die zich met hun product op de winkelvloer willen onderscheiden een ingang bij de supermarkt. Drees Peter van den Bosch: Het is een goede aanvulling of zelfs een alternatief voor de verkoop vanaf de boerderij, de zoge- BioVak 2010 Op de BioVak krijgt de horeca en de ambachtelijke detailhandel speciale aandacht op het Proefplein Streekproducten. Ondernemers met smaak delen hun ervaringen in de workshops. En chefkoks Caspar Bürgi, Ward van der Graaf en Eric van Veluwen koken met bijzondere biologische producten op het Proefplein Streekproducten. Ze laten u proeven en discussiëren met boeren en koks over smaak. EKOLAND 11-2009 23
Inno Kock: Boeren en winkeliers moeten letterlijk om de tafel met elkaar. Het mag geen anonieme keten meer zijn. naamde huisverkoop. Afgelopen zomer zijn we gestart met producten als aardbeien, kersen, sla en bloemkool. Bij tien supermarkten hebben we geëxperimenteerd met ons concept, en het werkt. Het is een soort shop-in-shopformule, met houten opvallende presentatiekisten en informatie over de herkomst van de producten. Nu zijn we een half jaar verder en fors aan het uitbreiden in het aantal verkooppunten. Het gaat alleen om AGF, en het assortiment wisselt afhankelijk van het seizoen. De missie van Willem&Drees is heel eenvoudig: producten die in de buurt verbouwd worden, makkelijk voor de consument in die regio beschikbaar maken. Mensen gaan zeker een paar keer per jaar zelf producten bij de boer kopen, maar het grootste deel halen ze toch bij de supermarkt. Het is dan leuk dat daar producten liggen van een boer die ze zelf kennen. Het bezoek aan de boerderij is dan alleen maar een extraatje. Zo maak je duurzaam consumeren leuk, lekker en gezellig. De echte smaak van rucola Kok Evert Thielen van de Gertrudahoeve is wild van de bloemetjes van rucola-sla. De pure en bittere smaak van rucola, in een heel klein wit bloemetje op het bord. Daar kun je gasten echt mee verrassen. Thielen koopt s zomers kruiden in bij Piet Segeren van kruidenkwekerij Croy Cruyden en groenten bij buurman Wouter van Mill en Marieke Boudewijns van Tuinderij Croy. De kok komt zelf naar het Frankrijk heeft meer In Frankrijk zijn regionale producten een belangrijk middel om met het boerenproduct onderscheidend te zijn en een betere prijs te krijgen. Er speelt een duidelijk politiek signaal, want Franse boeren vinden dat alleen de grote multinationals aan de voeding verdienen. De kleine ondernemers verdienen te weinig en zoeken nu hun eigen weg, merkte Iris van de Graaf van Van Eigen Erf op, toen ze Franse collega s op hun regionale beurs bezocht. Boeren in Bretagne werken veel met verkoop vanaf de boerderij aan particulieren en ook aan instellingen en scholen. Er worden daar complete maaltijden samengesteld met producten uit de regio. De Franse gasten zijn op hun beurt uitgenodigd voor de BioVak 2010 in Nederland. We hopen ook van hun ervaringen te leren. land om de producten uit te zoeken en is enthousiast: De boerderij en het restaurant zijn twee werelden, maar het is heel leuk om die samen te brengen. Ik merk dat de boeren het leuk vinden en ze komen ook in mijn restaurant eten. Daardoor krijg je meer respect voor je eigen producten. Er gaat een wereld voor een boer open. Met 55 gewassen, waaronder bijzondere groenten als wortelpeterselie en regenboogsnijbiet, hebben Wouter en Marieke ook van alles te bieden. Ook Piet Segeren teelt een schat aan producten, zoals dropplanten, tuinzuring of Vietnamese chrysant. Lekker als salade, maar ook goed te drogen als thee. De inkoop leidde al tot nieuwe samenwerking: deze zomer een Boergondisch feestmaal op de tuin en afgelopen herfst een culinaire wandeling over Landgoed Croy. Volop bezoekers hadden we. De meeste biologische tuinders leveren slechts kleine hoeveelheden aan restaurants. Het versterkt de naam van mijn kwekerij dat de kruiden worden gebruikt door een uitstekend restaurant in de streek, stelt Piet Segeren tevreden vast. En ik heb op deze manier ook nog wat aan doorgeschoten en bloeiende rucola-sla. Volg de seizoenen Bijzondere biologische producten in kleine hoeveelheden bij restaurants krijgen is logistiek gezien nog vaak lastig. Ook Erik de Mönnink van restaurant de Swarte Ruijter uit Holten haalt daarom zelf zijn bestellingen op bij de Maatschap Olden. Of de sous-chef rijdt even langs. Het is voor ons allebei toch op de weg naar het restaurant. Het echtpaar Olden is helemaal ingesteld op de komst van de koks. Ze faxen ons de bestelling door, dan zetten we het s ochtends klaar. Vers geoogst en s avonds in het restaurant. Erik de Mönnink volgt met de menukaart de seizoenen. Wel zo handig als je wilt koken met biologische producten uit de regio. We vertellen onze gasten graag over onze plaatselijke leveranciers. Ontwikkelingen in de horeca waaien vaak over naar de rest van de keten, en steeds meer chefkoks zetten een culinaire trend door gerechten met een pure smaak te serveren. Vaak biologisch, en in samenwerking met boeren en tuinders. Als je de tuinder kent, kun je samenwerken aan een geurig en smaakvol eindproduct. Foto Dick Boschloo Willem & Drees Piet Segeren 24
Handel en afzet Maria van Boxtel Vijf jaar lang online boodschappen doen bij de Hofwebwinkel Lekker makkelijk uit de buurt De Hofwebwinkel, een initiatief van vier biologische boeren uit de Flevopolder, bezorgt al vijf jaar producten uit de regio in Flevoland, het Gooi en richting Amsterdam. De webwinkel is de nieuwste en snelst groeiende vorm van directe verkoop. Ekoland was op het jubileumfeest en ondervroeg de klanten: waarom kopen jullie bij een boerenwebwinkel? Ontmoet verschillende webwinkeliers op het Proefplein Streekproducten op de BioVak 2010. Kijk voor het programma op www.vaneigenerf.nl. Monna Remmers uit Emmeloord is vanaf het begin vaste klant. We lazen het in de krant en vonden het zo n leuk initiatief. De volgende dag hebben we ons meteen aangemeld. Het zijn de regionale boeren uit de polder, daar komen de producten vandaan. In Emmeloord zijn met een kleine natuurvoedingswinkel en een zorgboerderij met huisverkoop de alternatieven minder beschikbaar. De Hofwebwinkel heeft een volledig assortiment, met brood, zuivel en groenten uit de polder, dat vinden wij erg fijn. Monna Remmers bestelt de gebruikelijke groenten, brood, kaas en zuivel en wat droogwaren via de Hofwebwinkel. Maar het is niet zo dat ik nooit meer naar de supermarkt ga. Toen de kinderen nog thuis woonden, kochten we meer in de supermarkt. Ik schat dat we nu één derde tot de helft bij de webwinkel kopen. Zonder kinderen in huis denken we sneller: dat nemen we ook lekker biologisch erbij. Zelden koopt ze biologische producten elders. Zo heel af en toe fiets ik naar de zorgboerderij. Trouwe klanten Monna Remmers is een trouwe klant, net als de andere klanten die bij haar de producten komen ophalen omdat zij afhaalpunt voor de Hofwebwinkel is. Sinds jaar en dag bestellen we elke week. Ik vind het plezier en gemak belangrijk, en we staan achter het idee. Laatst hadden ze een jubileumfeest omdat ze vijf jaar bestonden, dat was echt een leuke dag! En als afhaalpunt heb je wat meer contact met de boeren, dan hoor je er ook een beetje bij. Ze vindt bestellen via internet heel erg handig, en de productkwaliteit is prima. Daar heb ik nooit klachten over. Het enige onhandige is dat je de groenten die je per stuk bestelt, niet kunt zien. De meeste producten koop je per kilo, zoals bietjes, maar dan koop je een bloemkool en soms is ie zo groot, dan moet je bijna gasten uitnodigen. Een andere keer is het weer klein genoeg voor met z n tweeën. Dat je daarbij een beetje moet gokken, dat is eigenlijk het enige nadeel. Naast klanten uit de Flevopolder zelf, heeft de Hofwebwinkel ook klanten in de regio Amsterdam en het Gooi. Tina Efthymiou vindt de Hofwebwinkel een briljant initiatief. We woonden in Bussum en waren vaste klant op de Biologische Boerenmarkt in Almere. Anderhalf jaar geleden zijn naar IJburg verhuisd en toen werd de markt wel ver rijden, dat voelde een beetje dubbel. Een collega tipte haar over de Hofwebwinkel. Tina Efthymiou bestelde een paar keer en dat is goed bevallen. Persoonlijk en gemak Klanten van deze webwinkel zijn gehecht aan de persoonlijke aanpak van de boerenwebwinkel, net als bij andere vormen van directe verkoop. Daarnaast vinden ze gemak heel erg belangrijk. Tina Efthymiou: Het is echt super. Ik bestel in één keer en heb dan voor het weekend alles in huis. Ze schat in dat zij zo n 80% van haar biologische boodschappen via de webwinkel haalt. Ik koop er groente, zuivel en vlees. Ze hebben prima vlees en heel goede kwaliteit groenten, beter dan bij de supermarkt. Bij de supermarkt koopt ze wat dingetjes erbij: speciale producten, ook voor de kinderen, wat ze op school horen en dan ook willen hebben. Tina Efthymiou vindt inkopen bij de webwinkel heel gemakkelijk: Producten die ik iedere week bestel, staan standaard voor me klaar en ik hoef de bestelling alleen maar te bevestigen. Ze is dan ook tevreden. Het voelt gewoon goed. De webwinkel en de groep boeren hebben iets persoonlijks; op de site staan alle boeren, dat is gezellig. En als ik eens een mailtje stuur om iets te vragen, krijg ik snel een persoonlijk mailtje terug. Dat vind ik speciaal. De Hofwebwinkel Op het bedrijf van Wil en Lisan Sturkenboom is de fruitloods vijf jaar geleden gedeeltelijk ingericht als magazijn voor een webwinkel. Wil Sturkenboom nam samen met zijn collega s Waleson, van IJzendoorn en Jeuken-Krul het initiatief tot de Hofwebwinkel. Met z n vieren bieden ze een redelijk compleet aanbod van regionaal geproduceerd fruit, groente, vlees, brood en zuivel, ook door aanvulling van producenten uit de buurt en de groothandel. Webwinkelen sluit helemaal aan bij de consument van nu, stellen de beherende vennoten Lambertus Zijlstra en Peter van IJzendoorn, verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. We groeien na vijf jaar uit de fruitloods. www.hofwebwinkel.nl 32
Webwinkelen sluit helemaal aan bij de consument van nu Het jubileumfeest van de Hofwebwinkel In de kas was allerlei lekkers te proeven Zelf pizza s bakken Foto s Dick Boschloo In een enorme pan gaarde de risotto Peter van IJzendoorn staat klanten te woord Lambertus Zijlstra op de bakfiets Foto De Hofwebwinkel EKOLAND 11-2009 33