Collegevoorstel Inleiding Sinds 2003 ondersteunt de gemeente Heusden de gemeente Otjiwarongo, een en ander naar aanleiding van een uitspraak van de raad om in het kader van internationale solidariteit een stad in een Derde Wereldland te willen ondersteunen. Tot nu toe zijn we daarbij steeds gefaciliteerd door steun vanuit het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking. In de collegevergadering 22 januari 2008 is de samenwerking met Otjiwarongo besproken. In deze vergadering heeft u ingestemd met het actieplan voor de komende jaren dat als basis diende voor het aanvragen bij VNG-International (intermediair tussen ministerie en gemeente) van financiële ondersteuning. Samengevat betekent dit concreet dat de speerpunten voor de komende jaren zullen zijn: - versterken van de thuiszorg; - versterken van het management en administratie van de gemeente Otjiwarongo en het Hulpcentrum en daarmee het vergroten van de slaagkans van de verschillende deelprojecten die vanuit de gemeente en het Hulpcentrum worden aangestuurd (een uitvoeriger toelichting op het programma volgt later in dit voorstel). Naar aanleiding van het voorstel dat in uw vergadering van 22 januari 2008 is besproken heeft u gevraagd om: 1. geadviseerd te worden over de taak-/rolverdeling tussen de gemeenten en de Stichting Vrienden van Otjiwarongo en 2. nader inzicht te verkrijgen in het te verwachten perspectief voor wat betreft de benodigdheid van het gemeentelijk budget ad. 43.000,-- voor de samenwerking met Otjiwarongo. Deze notitie richt zich vooral op de samenwerking met Otjiwarongo. Over de financiële aspecten volgt een afzonderlijk voorstel. Terugblik Werkwijze tot op heden Nagenoeg alle activiteiten op het terrein van samenwerking met en steun aan Otjiwarongo lopen tot nu toe via de gemeente Heusden. De gemeente Heusden geeft dit op haar beurt vorm via de gemeente Otjiwarongo. Vernieuwingen, veranderingen en activiteiten worden samen met de gemeente Otjiwarongo opgestart. Taken die in eerste instantie niet in het gemeentelijk pakket waren opgenomen, maar die wel belangrijk zijn in de strijd tegen HIV/Aids en de armoedebestrijding, maken mede door de inbreng van Heusden - inmiddels wel onderdeel uit van het gemeentelijk beleid.zo zijn we er in geslaagd om nieuwe relevante functies te creëren en daarvoor mensen aan te trekken, die inmiddels in de begroting van Otjiwarongo zijn opgenomen. De rol van Heusden is vooral gericht op borging in de gemeente Otjiwarongo en in de gemeenschap aldaar van de opgestarte en op te starten activiteiten. 1/7
Het eerste project De samenwerking startte met steun aan het Otjiwarongo Multi Purpose Helpcenter (OMPHC). Dit centrum dat via Stop Aids Now was opgericht moest goed gaan functioneren in de samenleving van Otjiwarongo. Er stond alleen een gebouw dat zijn functie nog moest gaan waarmaken. Tijdens het eerste project is er een manager voor het centrum aangesteld, in eerste instantie bekostigd uit de projectgelden, later opgenomen in de gemeentebegroting van Otjiwarongo. Daarna zijn er allerlei (werk)afspraken gemaakt over de rol van de gemeente Otjiwarongo en de rol van het centrum. Hierbij ging het vooral om structuur aanbrengen. Belangrijke activiteiten die in deze periode zijn gestart en/ of verbeterd zijn: de opvang van wezen en andere kwetsbare kinderen en het structureren van allerlei activiteiten van de Namibische vrijwilligers. Twee vrijwilligers van de VU-Amsterdam en twee vrijwilligers uit onze gemeente hebben zich ook maandenlang ter plaatse ingezet voor de uitbouw van het Hulpcentrum. Het tweede project Dit project was vooral gericht op het tot stand brengen van een gecoördineerde aanpak vanuit de gemeente Otjiwarongo in de strijd tegen HIV/AIDS en de gevolgen daarvan. Vanuit het project is hiervoor aanvankelijk met Heusdense middelen - een coördinator aangetrokken, die inmiddels ook is ingebed in de organisatie van de gemeente Otjiwarongo. Deze coördinator is er in geslaagd in en rond Otjiwarongo organisaties en partijen bij elkaar te brengen en hun betrokkenheid bij de strijd tegen HIV/AIDS te vergroten. De mate waarin dit is gelukt was vooraf niet verwacht. Ook zijn in deze periode small grants en het melkpoederproject voor zuigelingen van HIV/Aids besmette moeders opgestart. Small grants zijn kleine projecten die door een financiële injectie worden opgezet, zoals tuinproject, naaiatelier, project schooluniformen enz. Huidige situatie Het derde project VNG-I heeft definitieve goedkeuring gegeven en daarmee financiële steun toegezegd aan het plan voor de verdere ondersteuning aan Otjiwarongo over de periode 1-5-2008 tot 31-12-2010. Dit plan is in nauw overleg tussen Otjiwarongo en Heusden opgesteld. Er is gekeken naar wat is bereikt en waaraan de komende jaren dringend behoefte bestaat. De gemeente Heusden leidt ook dit derde project. Het accent van dit plan ligt op het verder ontwikkelen van thuiszorg vanuit het Hulpcentrum en het versterken van het management en de administratie van de gemeente Otjiwarongo en het Hulpcentrum. Hoe beter de aansturing en organisatie vanuit de gemeente/het Hulpcentrum loopt, des te groter de slaagkans wordt voor alle projecten die van daaruit worden opgestart en geregisseerd. Met de komende missie (eind september) zal de feitelijke start van het derde project plaatsvinden. In nauw overleg met vertegenwoordigers van Otjiwarongo zijn de doelen voor de komende jaren bepaald. Dit heeft geleid tot het programma 2008-2010. Het programma 2008-2010 Het hoofddoel van dit nieuwe programma is het beperken van de impact van HIV/AIDS voor de mensen in Otjiwarongo die besmet zijn of anderszins getroffen zijn door deze ziekte. De officiële projecttitel is: Towards an integrated Community Based Care. De speerpunten voor dit programma zijn: 2/7
- het (re)organiseren en professionaliseren van thuiszorg (Home Based Care). Hiervoor is een social worker aangetrokken. Bij de sollicitatieprocedure zijn (Mieke Croughts van) de GGD en de gemeente Heusden betrokken. De social worker is per 1 augustus 2008 gestart. Deze social worker zal zorgen voor training en aansturing van de vrijwilligers. Hierdoor wordt de toegankelijkheid en kwaliteit van de thuiszorg verbeterd. - het ondersteunen van de gemeentelijke organisatie, onder meer bij het maken en uitvoeren van beleid op het gebied van HIV/AIDS. Dit richt zich met name op de implementatie van HIV/AIDS jeugdbeleid. Hiervoor worden contacten tussen steden in Namibië bevorderd. Het borgen van het HIV/AIDS beleid op de eigen werkplek en binnen de eigen- en gerelateerde organisaties wordt door de afdeling social services opgepakt. - het doorontwikkelen en verder initiëren van het tuinproject, het broodbakproject, de gaarkeuken etc. Door deze activiteiten wordt de thuiszorg van voedingsmiddelen voorzien. Met het bevorderen en stimuleren van andere projecten uit het centrum zoals het schooluniformproject, supportgroep, hai//om women etc. wordt uiteraard doorgegaan. Structuur - partners De hulp en ondersteuning vanuit Heusden dient zich zodanig te ontwikkelen dat het ook zonder rijkssteun succesvol zal zijn. Daarmee wordt de ondersteuning duurzaam en autonoom. De gemeente Otjiwarongo zelf moet als eerste worden genoemd van de samenwerkende partijen die de strijd tegen o.a. de HIV-Aids problematiek hebben aangebonden. Zij heeft van het begin van de samenwerking laten zien bereid te zijn zonodig de gemeentelijke organisatie aan te passen en gelden beschikbaar te stellen. Een actieve en gemotiveerde partner dus. Op het Heusdense tableau opereren de gemeente, de GGD, en het d Oultremont college. Deze partijen hebben goed samengewerkt bij de uitvoering van de projecten en bij het op de kaart zetten van Otjiwarongo in onze gemeenschap. Daarnaast zijn er nog vele partijen actief in onze gemeente en daarbuiten. Zonder volledig te willen en kunnen zijn kunnen genoemd worden: Gered gereedschap, de wereldwinkel, Sphinx, Lions Drunen, Rotary Heusden, diverse kerkgenootschappen, de Vincentiusvereniging, diverse bedrijven enz. Sinds kort kan ook de de Stichting Vrienden van Otjiwarongo aan dit rijtje toegevoegd worden. De oprichting van de Stichting is formeel een feit. De Stichting staat in de startblokken om feitelijk aan de slag te gaan. Alles bij elkaar een stevig fundament in onze gemeente voor doorontwikkeling van de stedenband en de hulpverlening aan Otjiwarongo. Tot nu toe (en in elk geval tot 2010) hebben we financiële ondersteuning ontvangen van het ministerie van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking.VNG-I keurt de projecten goed namens het ministerie. Door de goedkeuring stelt VNG-I financiële middelen en kennis beschikbaar gedurende het project. De steun vanuit VNG-I is dan ook projectmatig en niet structureel. Naast Heusden hebben nog twee Nederlandse gemeenten een stedenband met een Namibische gemeente. In februari 2008 heeft VNG-I een conferentie in Namibië georganiseerd ter afsluiting van het 2 e project. Tijdens deze conferentie zijn intentieverklaringen getekend voor de continuering van de stedenbanden tussen Smallingerland- Gobabis, Nieuwegein- Rundu en Heusden- Otjiwarongo. Samen met Smallingerland en Nieuwegein brengt Heusden de problematiek in Namibië onder de aandacht van de rijksoverheid. De ervaringen van deze drie samenwerkingsverbanden worden zowel in Namibië als in Nederland gedeeld en benut. 3/7
Waardering van het project Vanuit de gemeente Otjiwarongo is veel waardering voor de wijze waarop vanuit Heusden steun wordt verstrekt. Binnen de gemeenschap van Otjiwarongo wordt het Hulpcentrum als iets gezien dat er werkelijk toe doet. In eerste instantie had het centrum last van een zeker stigma omdat het zich hoofdzakelijk op de HIV/Aidsproblematiek concentreerde, maar met het verbreden van de activiteiten (melkpoederproject, opvang van wezen en andere kwetsbare kinderen enz.) is de waardering binnen de leefgemeenschap groot geworden. Dat blijkt onder meer ook uit de giften die door bepaalde bedrijven aldaar aan het Hulpcentrum worden gegeven (de Spar bijv. schenkt structureel bepaalde hoeveelheden vlees). De gemeentelijke organisatie implementeert diverse werkconcepten/processen die vanuit Heusden worden aangereikt en ondersteunt (ook feitelijk door het geven van workshops e.d.). Denk hierbij aan het Frontoffice/backoffice concept (hoe primair en basaal ook), het postproces, de wijze van administreren en rapporteren, beleid ontwikkelen m.b.t. de HIV/Aidsproblematiek e.d. In Namibië wordt ook vanuit bredere kring waardering uitgesproken voor de dingen die zijn en worden bereikt. Het in samenwerking brengen van medici (hier vanzelfsprekend, daar niet) en het functioneren van het Hulpcentrum zijn daar voorbeelden geworden van effectiviteit. Ook tijdens het HIV/Aids congres op 30 november 2007 in de Rai in Amsterdam was het Hulpcentrum een best practice, dat tijdens het congres door Manfred Uxamb (gemeentesecretaris/ceo) en Agatha Mweti (hoofd communicatie en sociale services) persoonlijk werd toegelicht. VNG-I is erg enthousiast over de wijze waarop vanuit Heusden hulp wordt geboden. Met name de overgang van project naar permanente inbedding van posities binnen de gemeentelijke organisatie van Otjiwarongo wordt als succesformule gezien. Degenen die vanuit Heusden nauw betrokken zijn bij de samenwerking herkennen en onderschrijven deze positieve waardering. Vooruitblik Stichting Vrienden van Otjiwarongo Deze Stichting is opgericht met de bedoeling om een deel van de hulpverlening aan Otjiwarongo een meer privaat karakter te geven. Fondsenwerving voor goede doelen kan beter via een private stichting dan via de gemeente verlopen. De Stichting zet zich in voor een breder maatschappelijk draagvlak voor de hulp aan Otjiwarongo. De Stichting wil projecten, zoals bijv. het melkpoederproject, financieel ondersteunen. Daar waar mogelijk en gewenst wil de Stichting ook feitelijke hulp en adviezen geven. De Stichting is inmiddels notarieel gevestigd. De statuten zijn als bijlage toegevoegd. Het Stichtingsbestuur is samengesteld uit de volgende personen: dhr. H. Willems ( voorzitter), mw. A. van de Griendt (secretaris), dhr. T. Kwaks (penningmeester), dhr. H. van 4/7
Rooij, mw. I. Claessens en dhr. F. Huijboom. Dhr. A. Jansen is als adviseur betrokken bij de Stichting. Op korte termijn zal de Stichting prioriteiten bepalen en aangeven op welke projecten men zich wil richten. Het is de bedoeling dat projecten, zowel financieel als praktisch, overgenomen worden van de gemeente Heusden. Rol van de gemeente Indien de Stichting Vrienden van Otjiwarongo activiteiten van de gemeente Heusden overneemt kan de rol van de gemeente kleiner worden. De gemeente Heusden kan zich dan meer en meer gaan toespitsen op datgene waar de samenwerking zich voor de gemeente in essentie op richt, namelijk het ondersteunen van het management en de organisatie van de gemeente Otjiwarongo, inclusief die van het Otjiwarongo Multi Purpose Help Center (capacitybuilding). De ondersteuning aan de gemeente betreft vooral de verbetering van de bedrijfsvoering en van het procesmatig werken. De ondersteuning aan het management van het OMPHC richt zich vooral op het beheer en de organisatie van de vele activiteiten en op de administratie. Daarnaast blijft de gemeente de leidende partij in de relatie met de andere twee gemeenten die in Namibië actief zijn, met VNG-I en met het ministerie. De gemeentesecretaris treedt op als coördinator/projectleider en onderhoudt regelmatig kontakt met zijn collega Uxamb over voortgang e.d. Afstemming rol van de gemeente en rol van de stichting De hierboven aangegeven rollen van de gemeente en de Stichting kunnen elkaar versterken in één en hetzelfde doel, de bestijding van HIV/AIDS en armoede in Otjiwarongo. Indien de Stichting taken van de gemeente wil overnemen zal dit op basis van een plan van aanpak moeten gebeuren. Het college kan dan taken en eventueel middelen overdragen aan de Stichting. Indien gewenst kunnen er aan deze overdracht ook voorwaarden worden gesteld. Ook lijkt een gestructureerd afstemmingsoverleg tussen (vertegenwoordigers van) de Stichting en de gemeente een must. Inzet van middelen: Zie hiervoor het advies dat afzonderlijk aan u zal worden uitgebracht. Communicatie Er zal een persbericht worden opgesteld. Ook in de interne Nieuwsbrief zal donderdag a.s. een stuk worden opgenomen, ook over de aanstaande missie. Op 28 oktober 2008 is er een bijeenkomst met de gemeenteraad, waarvoor ook externen zullen worden uitgenodigd, waarbij in de volle omvang een toelichting aan de raad zal worden verstrekt over de bereikte resultaten tot nu toe en de plannen voor de komende jaren. Overigens is het de bedoeling dat we met grotere regelmaat dan voorheen over de voortgang van het project gaan communiceren. Ook de Stichting zal voor de nodige publiciteit gaan zorgen. 5/7
Advies: Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen 6/7
BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 16 september 2008; besloten: 1. kennis te nemen van het vorenstaande en met de daarin aangegeven ontwikkelingen e.d. in te stemmen; 2. de Stichting Vrienden van Otjiwarongo uit te nodigen een plan van aanpak aan u voor te leggen op basis waarvan u kunt beoordelen welke middelen u eventueel wilt overdragen aan de Stichting en onder welke condities. namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 7/7