JAARVERSLAG EN JAARREKENING 2015 STICHTING OPERA ZUID

JAARVERSLAG EN JAARREKENING 2015 STICHTING OPERA ZUID

INHOUDSOPGAVE 1. Bestuursverslag 2 2. Verslag Raad van Toezicht 2015 17 3. Governance Code Cultuur 18 4. Balans per 31 december 2015 22 5. Functionele exploitatierekening 2015 23 6. Kasstroomoverzicht 2015 25 7. Grondslagen voor de jaarrekening 26 8. Toelichting balans per 31 december 2015 28 9. Toelichting exploitatierekening 2015 32 10. Prestatieoverzicht 2015 37 11. Handtekeningenblad 38 12. Controleverklaring 39 jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 1

1. BESTUURSVERSLAG EN JAARREKENING 2015 Inleiding BIS-instelling Opera Zuid maakt als BIS-instelling twee grote zaalproducties per seizoen op een hoog artistiek en muzikaal niveau, toegankelijk voor een breed publiek in de regio Zuid-Nederland en daarbuiten. Daarnaast maakt Opera Zuid kleinere talentontwikkelingsproducties en educatieve producties in samenwerking met collegagezelschappen waarin jonge talentvolle zangers en andere kunstenaars in een professionele omgeving een voorstelling kunnen maken. Het gezelschap bestaat uit een huisensemble met solisten die een breed repertoire beheersen en een facilitaire kern (artistieke leiding, technische dienst, kostuumatelier en kantoor). Opera Zuid 25 jaar Het seizoen 2015/2016 bestaat Opera Zuid 25 jaar en dat wordt gevierd met een feestelijk programma, met onder andere de Italiaanse opera klassiekers Rigoletto (najaar 2015) en La Bohème (voorjaar 2016). Ook is er speciaal voor dit jubileum een tentoonstelling over 25 jaar Opera Zuid. De tentoonstelling vond plaats in november 2015 in het Theater aan het Vrijthof in Maastricht. Deze zal worden herhaald in het voorjaar 2016 in het Parktheater in Eindhoven. Talentontwikkeling De afgelopen 25 jaar heeft Opera Zuid zich ontwikkeld van een productiekern tot een internationaal operagezelschap, dat bovendien tien jaar geleden in Nederland het voortouw heeft genomen op het gebied van internationale talentontwikkeling. Jonge zangers uit onder andere Nederland, Zuid-Afrika, IJsland en Rusland krijgen de kans om zich als artiest te ontwikkelen en hun debuut te maken in diverse rollen. Ook de komende jaren zal Opera Zuid zich blijven inzetten voor de ontwikkeling van het talent van jonge zangers en kunstenaars van diverse artistieke disciplines. Producties Grote zaalproducties Opera Zuid heeft in het kalenderjaar 2015 twee grote producties gemaakt, namelijk La Cenerentola van Gioacchino Rossini en Rigoletto van Giuseppe Verdi, plus een talentontwikkelingsproject met jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 2

jongeren. Opera Zuid staat bekend om de focus op talentontwikkeling en in januari 2015 werd dat nog eens benadrukt door de uitvoering van een echte jeugdopera, Carmen. De uitvoerenden waren allen studenten van onder andere het Conservatorium Maastricht en Tilburg en het orkest en het koor waren beiden jongerengezelschappen. Daarnaast bracht Opera Zuid twee kleinere co-producties: The Sound of Musical en Distinguished Dreams #2. Theaterconcerten Naast de grote producties produceerde Opera Zuid samen met het Noord Nederlands Orkest uit Groningen een serie van negen theaterconcerten, getiteld The Sound of Musical. Hierin traden de twee jonge talenten Veerle Sanders en Rubèn Plantinga van Opera Zuid op, samen met de masterstudent Annemarijn Maandag van Muziektheater Klassiek van Fontys Hogeschool Tilburg. Ze zongen en dansten stukken uit bekende musicals zoals My Fair Lady, Singin in the Rain, Annie en The Sound of Music. Nederlandse Dansdagen Het daadwerkelijke programma van het jubileumseizoen startte met een bijzondere samenwerking tussen de dans- en muziekwereld. Opera Zuid bracht samen met festival de Nederlandse Dansdagen Distinguished Dreams #2. Jonge zangers van ons huisensemble zongen en dansten samen met drie jonge internationale topchoreografen in een pop-up store in het centrum van Maastricht. Deze productie stond in het teken van talentontwikkeling. Drie choreografen/dansers en drie zangers werden gevraagd om in duo s twee korte, eigenzinnige performances te maken, gebaseerd op klassieke liederen. Naast Veerle Sanders en Anna Emelianova zong de jonge bas Sam Eggenhuizen. Hij maakte hiermee zijn debuut in een Opera Zuid-productie. Overige producties In 2015 werden diverse concerten gegeven op bijzondere locaties, zoals Château St. Gerlach in Valkenburg en Nieuwspoort in Den Haag. Op het eind van de zomer was Opera Zuid aanwezig bij verschillende uitmarkten in het kader van de opening van het cultureel seizoen in onder andere Maastricht, Sittard, Eindhoven, Den Haag en Amsterdam. Gedurende het verslagjaar heeft Opera Zuid, naast haar reguliere producties als La Cenerentola en Rigoletto onder andere de volgende activiteiten en concerten uitgevoerd: jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 3

Opera op de Parade in Den Bosch: een openluchtvoorstelling van La Cenerentola in theaterversie. Deze productie van Opera Zuid werd als gezamenlijk evenement gebracht door Theater aan de Parade, philharmonie zuidnederland en Opera Zuid; Muzikaal opluisteren van Le Dîner des Jeunes Talents, een gezamenlijk project met Château St. Gerlach. Dit was alweer de vierde editie met de titel Veaudeville. Aan dit diner werkte niet alleen vocalisten, acteurs, een tapdanseres en instrumentalisten mee, maar ook jonge koks. Deze avond viel bij de tachtig bezoekers zowel op cultureel als culinair vlak goed in de smaak; Ommetje Opera te Buggenem en Roermond met jong talent van Opera Zuid; * Een concert in het Stadspark in Maastricht tijdens Culture Valley, onderdeel van de INKOM in Maastricht. Jonge talenten lieten nieuwe studenten van Maastricht kennis maken met Opera Zuid; Op uitnodiging van de heer Ger Koopmans, Gedeputeerde Cultuur, zongen jonge talenten van Opera Zuid op het Limburgs Aspergediner te Den Haag, aangeboden door de Provincie Limburg; Optreden tijdens IPO Congres (Interprovinciaal Overleg van en voor de provincies) in Gouvernementsgebouw Maastricht; In de etalages van de Bijenkorf in Maastricht werd een selectie van kostuums van Opera Zuid gepresenteerd. Deze selectie verwees toeschouwers naar de tentoonstelling in Theater aan het Vrijthof in het kader van het jubileumseizoen; Tentoonstelling 25 jaar Opera Zuid in Theater aan het Vrijthof te Maastricht van 24 oktober t/m 27 november; De middag voorafgaand aan de première van de grote zaalproductie Rigoletto in het Theater aan het Vrijthof werd het jubileumseizoen gepresenteerd aan pers en publiek; Twee feestelijke operaconcerten met jong talent op het Landgoed Altembrouck in Voeren (België); Optredens op opendagen en seizoenpresentaties van verschillende theaters, zoals het Parktheater in Eindhoven en het Zuiderstrandtheater in Den Haag; Een optreden van één van onze jonge talenten tijdens de Uitmarkt in Amsterdam; Het geven van inleidingen voorafgaand aan de voorstellingen door een PR medewerker van Opera Zuid. Rondleidingen De rondleidingen hebben als doel om opera in het algemeen, een productie in het bijzonder en Opera Zuid als organisatie bij een brede groep geïnteresseerden onder de aandacht te brengen. Deze zijn succesvol en worden gecontinueerd. Tot de mogelijkheden van een rondleiding behoren: een bezoek aan het kostuumatelier en de kostuumopslag, de werkplaats, een tentoonstelling en een première van één van de producties. Eveneens behoort het bijwonen van (een deel van) een repetitie, een kijkje jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 4

achter de schermen, een Meet&Greet met solisten, dirigent, regisseur en/of andere creatievelingen tot de mogelijkheden. Ook een interactieve zangworkshop is mogelijk. Eén en ander wordt omlijst met Limburgse vlaai, koffie of thee en/of een drankje na afloop. Verder zijn er diverse sponsorpakketten ontwikkeld, waarbij voor bedrijven een rondleiding op maat wordt samengesteld. Dit gebeurde onder andere voor een groep van Hannick reizen (leden van deze groep kregen ook na de matineevoorstelling in Maastricht een Meet&Greet met de solisten van de desbetreffende productie) en in het kader van andere bedrijfsuitjes. Net als voorgaande jaren loopt het goed; ook voor 2016 zijn er al veel aanvragen. Samenwerkingsverbanden en positie in de regio Samenwerkingspartners uit stad, regio en Nederland Opera Zuid maakte coproducties met culturele organisaties als De Nederlandse Dansdagen, het Theater aan het Vrijthof, de Limburgse Koorschool Cantarella, de conservatoria van Maastricht en Tilburg en de Toneelacademie van Maastricht. Philharmonie zuidnederland In 2015 hebben philharmonie zuidnederland en Opera Zuid gewerkt aan de totstandkoming van de gezamenlijke programmering voor de beleidsperiode 2017-2020. Uitgangspunten zijn de gemeenschappelijke ambities en doelstellingen op het gebied van opera. Door de jarenlange samenwerking hebben philharmonie zuidnederland en Opera Zuid een gezamenlijke operataal ontwikkeld. De samenwerking gaat uit van twee operaproducties per jaar. Het aantal repetities en voorstellingen zijn in overleg vastgesteld. Het orkest wordt geacht in het kader van zijn begeleidingsopdracht musici gratis voor Opera Zuid beschikbaar te stellen. Philharmonie zuidnederland gaat voor deze reguliere uitvoeringen uit van een totaalbedrag van 1,1 miljoen op basis van jaarlijks 28 voorstellingen en een gemiddeld aantal van 58 orkestleden per productie. Het afgelopen jaar werkte Opera Zuid wederom samen met de conservatoria in Maastricht, Tilburg, Den Haag, Amsterdam, de Toneelacademie Maastricht, Lichtstad Revue theater, Maastrichtse Operette Vereniging, Alles is Drama en vele andere professionele en amateurgezelschappen. Internationaal belang Opera Zuid heeft goede contacten met andere culturele instellingen om samenwerking te bevorderen. Opera Zuid onderhoudt tevens nauwe contacten met andere operahuizen over de mogelijkheden tot co-produceren en onderlinge overname van producties. Hieruit vloeide onder andere de verhuur voort van De productie Madama jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 5

Butterfly aan het Stadttheater in Hildesheim, Duitsland. In 2016 zal La Bohème ook uitgevoerd worden door Opera Zuid in Luxemburg. Daarnaast is Opera Zuid actief lid van Opera Europa, een platform voor professionele operahuizen en -festivals in Europa. Het Conservatorium Maastricht en Opera Zuid hebben twee maanden lang samengewerkt in het Huistheater van Opera Zuid aan de productie Le Nozze di Figaro van W.A. Mozart. De muzikale leiding was in handen van Jeremy Hulin en Oliver Klöter verzorgde de regie. European Opera Academy Samen met het conservatorium van Maastricht is een plan ontwikkeld voor de European Opera Academy. Gevorderd topzangtalent van diverse Europese conservatoria (de partnerinstituten van de Academy) volgen bij elkaars instituut diverse modules om zich te verdiepen in diverse specialismen. Éen van de modules is het zingen in een opera bij Opera Zuid. Mits de gelden daarvoor beschikbaar worden gesteld door de Provincie Limburg en de gemeente Maastricht en eventuele andere partners, zal getracht worden in de zomer van 2017 met getalenteerde zangers van de Europese conservatoria Le Nozze di Figaro uit te voeren die Opera Zuid eerder in het seizoen in de theaters bracht. International Opera Academy Academy in het kader van scouting en talentontwikkeling. De European Opera Academy biedt een voltijdse opleiding aan jonge operazangers in spe, die zich intensief willen voorbereiden op een professionele carrière in de opera. De IOA heeft ook een gespecialiseerde opleiding voor repetitoren. Deze opleiding is uniek in Vlaanderen en vormt een ideale voorbereiding op een carrière als repetitor in de opera of het muziektheater en als begeleider van zangers. De studenten-repetitor worden dagelijks geconfronteerd met de praktijk van de zangers. Zij werken mee aan projecten, worden begeleid door zangdocenten en coaches en kunnen onder leiding van hun docenten zelf aan de slag. Op die manier doen ze onmiddellijk professionele ervaring op. De IOA is een officiële onderwijsinstelling, gesubsidieerd door het Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap en voorziet in een erkend diploma. Opera Zuid kan in de toekomst jonge zangers en correpetitoren recruteren van de IOA. Luxemburg Met Les Théâtres de la Ville de Luxembourg in Luxemburg heeft Opera Zuid in 2015 plannen ontwikkeld voor structurele samenwerking. In december 2016 zullen in Luxemburg drie voorstellingen worden gegeven van de productie La Bohème van Opera Zuid. Les Théâtres de la Ville de Luxembourg en Opera Zuid streven in de periode 2017-2020 naar het maken van coproducties. jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 6

Talentontwikkeling Broedplaats voor talent Opera Zuid heeft zich ook in 2015 geprofileerd als broedplaats voor talent en vervulde daarom een coördinerende rol in de sector bij de ontwikkeling van jonge artiesten en professionals in alle disciplines die de opera rijk is. Opera Zuid vindt het belangrijk om studenten van diverse opleidingen de kans te bieden een afstudeerproject te realiseren in een professionele omgeving. Zij kunnen daarbij gebruikmaken van de faciliteiten en de aanwezige expertise op het gebied van onder andere techniek, regie en productieleiding. Opera Zuid onderkent het belang van dergelijke vormen van talentontwikkeling en innovatie en heeft mede daarom deze extra activiteiten opgenomen in haar beleid. Opera Zuid richt zich in dit kunstenplan op jong operatheatertalent en algemene talentontwikkeling (stageplaatsen, kansen geven aan jonge theatermakers, voorstellingsleiders, regieassistenten, assistent-dirigenten, decor- en kostuumontwerpers, marketeers). Zo bieden ook de operaproducties van de komende seizoenen kansen aan jong operatalent, met als positief gevolg dat er een jonger publiek naar de voorstellingen komt (collega-zangers, vrienden met andere kunststudies, familie etc.). Internationalisering Veel talentvolle zangers die bij Opera Zuid de kans kregen om hun eerste grote rollen te zingen, maakten daarna de overstap naar grote nationale en internationale operahuizen, zoals Karin Strobos, Johanni van Oostrum, Helen Lepalaan en Elmar Gilbertsson. Tevens maakte dirigent Arjan Tien zijn succesvolle Opera Zuid debuut bij La Cenerentola, doordat hij enkele voorstellingen overnam van de daarvoor geëngageerde dirigent. Dit resulteerde in een uitnodiging om bij Opera Zuid de productie Le Nozze di Figaro te dirigeren in 2016. Operawerkplaats Opera Zuid geeft, onder de titel Werktheater Opera Zuid jonge, nog studerende zangers de kans om speel- en zangervaring op te doen met een voor hen geschikt repertoire. Tijdens het repetitieproces van een opera, krijgen de studenten spelles van de regisseur, werken met een hoofdrolspeler aan aria's of met de dirigent aan het muzikale idioom van een componist. In 2015 was dat de opera La Traviata van Giuseppe Verdi. Dit maakt Werktheater Opera Zuid tot een creatieve operawerkplaats voor zangers die aan hun master zijn begonnen. Het is een aanvulling op de operaklas, met een rechtstreekse verbinding tussen de studenten van de diverse Conservatoria en het operahuis. Ook de Toneelacademie Maastricht toont interesse om in 2016 mee te werken aan de masterclasses. jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 7

Naar aanleiding van Werktheater Opera Zuid hebben enkele zangstudenten The Opera Company opgericht, een stichting die middels concertjes en kleine producties middelen verwerft, die besteed worden om masterclasses en workshops te financieren voor studenten die participeren en de operaklas volgen. Samenwerking De Nationale Opera, De Nederlandse Reisopera en Opera Zuid De samenwerking met de collega operagezelschappen is geïntensiveerd. De Nationale Opera, de Nederlandse Reisopera en Opera Zuid hebben een gezamenlijk productie ontwikkeld: Domenico Cimarosa s Il matrimonio segreto Het geheime huwelijk, geregisseerd door Monique Wagemakers. Deze talentontwikkelingsproductie werd in het voorjaar 2016 gepresenteerd in vier Nederlandse steden. De Nationale Opera, De Nederlandse Reisopera en Opera Zuid presenteerden in september 2015 met trots de eerste Dutch Opera Design Award. Talentvolle, jonge decor- en kostuumontwerpers werden uitgedaagd een ontwerp te maken. Ten overstaan van een internationale jury werden de concepten gepresenteerd in Nationale Opera & Ballet. In de jury hadden zitting: Pierre Audi (directeur Opera, De Nationale Opera), Nicolas Mansfield (algemeen en artistiek directeur De Nederlandse Reisopera), Miranda van Kralingen (intendant Opera Zuid), Monique Wagemakers (regie Il matrimonio segreto Het geheime huwelijk) en gevestigde ontwerpers onder wie Wolfgang Gussmann en Andrea Schmidt-Futterer. De winnaars waren Francesco Cocco & Federica Miani. Educatie Workshops Opera Zuid geeft operaworkshops en lessen op basisscholen en middelbare scholen. Deze lessen worden onder andere gegeven door de Masterstudent en jonge zanger Jacques de Faber die in 2014 deel uitmaakte van het huisensemble van Opera Zuid en de jonge sopraan Marleen Everink. Op aantrekkelijke wijze laat Opera Zuid de leerlingen kennismaken met de magische wereld van opera en in het bijzonder de sprookjesopera. Vragen zoals wat is opera?, wat is er zo bijzonder aan?, wie werken eraan mee?, hoe worden kostuums gemaakt?, hoe zit het decor in elkaar? werden tijdens deze workshops en lessen behandeld. Daarnaast stimuleert Opera Zuid tijdens deze workshops de eigen creativiteit van de leerlingen. Programma s voor de basisschool Een voorbeeld van een activiteit op basisscholen is In the Picture. Deze activiteit is onderdeel van Toon je Talent van Kaleidoscoop Maastricht en bestaat uit een bezoek aan Opera Zuid, gekoppeld jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 8

aan drie lessen in de klas. De lessen zijn multidisciplinair. Zo komen onder andere kunst, techniek, toneel en nieuwe media aan bod. Kinderkoor In 2015 werd gestart met het uitwerken van het idee om een kinderkoor te starten voor de opera in samenwerking met Kumulus en kinderkoor Kantharel dat ook al meewerkte aan het theaterconcert in Maastricht The Sound of Musical. Het koor zal KOKOZ heten (Kinderen Op Koor Opera Zuid) en zal meezingen in de productie La Bohème (voorjaar 2016). Bezoek scholen Op woensdag 13 mei 2015 bezochten 200 schoolkinderen (BO) en 20 begeleiders de voorgenerale van de voorstelling La Cenerentola in het Parktheater in Eindhoven als tegemoetkoming voor een afgelaste educatievoorstelling van philharmonie zuidnederland. Op dinsdag 10 november bezochten 180 leerlingen (VO) de voorgenerale van de productie Rigoletto in het Theater aan het Vrijthof in Maastricht. Opera voor en door jongeren Met Stichting Klassieke Zomer Parkstad, studenten van Fontys Hogeschool, Conservatorium Maastricht, de Koninklijke Philharmonie Bocholtz en het koor van het Grotiuscollege Heerlen heeft Opera Zuid een groots educatieproject opgezet: Carmen door de jeugd. Op basis van de bestaande productie van Opera Zuid, werd de opera uitgevoerd door maar liefst 100 jongeren, waaronder solisten van Fontys Hogeschool Tilburg en Conservatorium Maastricht. Reflectie Opera Zuid heeft er voor gekozen om interactieve educatieve activiteiten op scholen te realiseren. Door middel van evaluatieformulieren en gesprekken met onderwijzend personeel van de diverse scholen worden educatieve programma s bijgesteld en aangepast om de doelstellingen optimaal te kunnen realiseren. Publieksbereik In het verslagjaar heeft Opera Zuid meer producties gerealiseerd dan met de subsidieverstrekkers is afgesproken. Het aantal jaarlijkse activiteiten is gestegen van 48 in 2014 naar 59 in 2015; een stijging van 22%. Het totaal aantal bezoekers van de The Sound of Musical, La Cenerentola, Distinguished Dreams #2 en Rigoletto in 2015 bedroeg 26.193. De publiekslieveling in de openlucht Opera op de Parade werd bezocht door 10.000 bezoekers. Het bezoekersaantal is 9% gedaald ten opzichte van 2014 (28.795), maar dit is substantieel meer dan met de subsidieverstrekkers is afgesproken. De locatie en aard van de overige activiteiten biedt weinig mogelijkheden een groter publieksaantal te jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 9

verkrijgen; het bezoekersaantal van de grote zaalproducties is ten opzichte van 2014 licht gedaald. Bezoekersaantallen van andere voorstellingen en activiteiten, zoals de eindproductie van het Conservatorium Maastricht of concerten, zijn niet meegerekend. Naast deze producties werden diverse concerten gegeven op bijzondere locaties zoals in het Openluchttheater Valkenburg. Personeel en organisatie Algemeen Het P&O-beleid werd bepaald door een zorgvuldige aansturing op artistieke kwaliteit. Tevens werd ingezet op een grotere efficiëntie en effectiviteit, verbetering van de communicatie, kostenbeperking en betere sturing op output en kwaliteit, vitaliteit en verjonging van het medewerkersbestand. Het gemiddelde aantal fte s is licht gestegen van 9,99 fte s in 2014 naar 10,87 fte s 2015. Gelieerde rechtspersoon Naast Stichting Opera Zuid is de Stichting Facilitaire Ondersteuning Opera Zuid (SFOOZ) als gelieerde rechtspersoon actief. SFOOZ stelt zich als doel: 1. het beschikbaar stellen van artiesten alsmede technisch en ondersteunend personeel aan Stichting Opera Zuid en eventuele andere culturele instellingen; 2. het delen van expertise van artiesten alsmede van technisch en ondersteunend personeel door diensten aan andere kunstinstellingen te verlenen; 3. het verhuren en/of verkopen van opera- en theaterproducties. SFOOZ heeft in het jaar 2015 een bijdrage geleverd aan de uitvoeringen door Stichting Opera Zuid van The Sound of Musical, de Jeugdopera Carmen en de grote zaalproducties La Cenerentola en Rigoletto. Van SFOOZ is een zelfstandige Jaarrekening 2015 opgesteld. Personele zaken In 2015 heeft de zakelijk manager na een meerjarig dienstverband afscheid genomen bij Opera Zuid. De functie werd tot medio juli 2015 ad interim ingevuld. Per 1 augustus 2015 werd een nieuw zakelijk manager benoemd met de omvang van 0,8 fte. In dezelfde periode is een controller aangesteld met de omvang van 0,55 fte. Vanwege zwangerschapsverlof van één van de medewerkers PR & Marketing hebben er enkele tijdelijke mutaties plaatsgehad. Ook hier is een nieuwe medewerker aangesteld voor de omvang van 0,6 fte. Verloningen In 2015 heeft Opera Zuid het besluit genomen om de salarisadministratie in 2016 door een extern bureau te laten uitvoeren. Opera Zuid kiest voor een bedrijf dat deskundig is op het gebied van payroll, bekend is met de artiestenregeling en flexibel is. Tentoo neemt de verloning van de medewerkers over, jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 10

inclusief jaaroverzichten, verantwoordelijkheden en risico s. Opera Zuid krijgt hier minder verplichtingen en meer vrijheid voor terug. Stagières In 2015 hebben diverse mensen stage gelopen bij diverse afdelingen. Hierdoor levert Opera Zuid een bijdrage aan talentontwikkeling op het artistieke vlak en op het gebied van vakmanschap (PR en Marketing, Techniek, Company Management, en Kostuumatelier). Veiligheidsbeleid Opera Zuid voert een actief veiligheidsbeleid en inventariseert en evalueert conform de ARBO-wet de verschillende risico s met als doel deze zo goed mogelijk te beheersen. Jaarlijks volgen de medewerkers en Intendant van Opera Zuid de opleiding en/of herhaling voor bedrijfshulpverlener bij het Nederlands Instituut voor Bedrijfshulpverlening. Zakelijk beleid Bestuursmodel Opera Zuid werkt met een Raad-van-Toezicht-model. De intendant/statutair-bestuurder van Opera Zuid vormt samen met de zakelijk manager het Management Team. De zakelijk manager rapporteert aan de intendant die voorzitter is van het MT. Wet normering bezoldiging topfunctionarissen De Stichting Opera Zuid heeft bij de bezoldiging van de intendant/bestuurder de beleidsregels van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in acht genomen. Voor een toelichting wordt verwezen naar de exploitatierekening in de Jaarrekening 2015. Financiering Opera Zuid besteedt alle subsidiegelden aan de producties, met uitzondering van de subsidie van de Gemeente Maastricht. Deze is bestemd voor de huisvesting aan het Malpertuisplein 60 te Maastricht en de opslagruimte c.q. loods aan de François de Veyestraat 9 te Maastricht. Conform de eisen die het Ministerie van OCW en de Provincie Limburg stellen aan het eigen vermogen zijn er bestemmingsreserves gevormd per subsidiënt, naar rato van hun aandeel in de totale inkomsten/totale subsidie. Positief resultaat In 2015 werd een positief resultaat geboekt van 27.343,-. Hoewel de opbrengsten niet het voor 2015 begrote niveau behaalden zijn de beheers- en activiteitenlasten ruim binnen de begroting geble- jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 11

ven door een strakke sturing op de kosten. Ook ten opzichte van 2014 waren de publieksopbrengsten lager, maar overige inkomsten en inkomsten uit private middelen hoger, terwijl ook de beheers- en activiteitenlasten aanzienlijk onder het niveau van 2014 uitkwamen. Het positieve resultaat wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserves. Het eigen vermogen bedraagt per ultimo 2015 95.508,-. De verschuiving van beheerslasten personeel en activiteitenlasten personeel is te wijten aan het feit dat personeel van de afdelingen Techniek en het Atelier in 2015 voor 20% zijn toegerekend aan beheerslasten en voor 80% aan activiteitenlasten. Daarmee bestaat een beter beeld van de aan producties toe te rekenen kosten. Om de effectiviteit van de organisatie te versterken is gekozen voor een kleine uitbreiding van personeel. De meerkosten die dit met zich mee heeft gebracht zijn ruimschoots gecompenseerd door stringente keuzes in de activiteitenlast. Per saldo zijn de personeelslasten gedaald ten opzichte van 2014. Liquiditeit en financiële positie De liquiditeit is in 2015 sterk teruggelopen. In 2013 heeft een bevoorschotting van frictiegelden plaatsgevonden. Deze bevoorschotting is in de loop van de Kunstenplanperiode 2013-2016 verrekend. Dit heeft als gevolg een jaarlijkse terugloop van de liquiditeit van 83.333,-. Een tweede oorzaak in de terugloop van de liquiditeit is veroorzaakt doordat de inkomsten van de najaarsproductie 2015 grotendeels pas zijn binnengekomen in januari 2016. Mede door de bevoorschotting van de subsidie, een strak cashmanagement (tijdige facturatie en inning van debiteuren), kostenbewaking en beperkte investeringen, is de liquiditeit in 2016 toereikend Solvabiliteit Mede vanwege de beperkte mogelijkheid om eigen vermogen op te bouwen is de solvabiliteitsratio (eigen vermogen/ totaal vermogen) op balansdatum 0,16. Cultureel ondernemerschap In het kader van het programma cultuurprofijt vanuit het Ministerie van OCW streeft Opera Zuid ernaar de eigen inkomsten te verhogen. Door het initiëren en uitvoeren van verschillende acties op het gebied van samenwerking met theaters, andere culturele partijen en het bedrijfsleven, streeft Opera Zuid naar een verhoging van de bezoekersaantallen en daarmee de eigen inkomsten. Publieke en private (cultuur-)fondsen Opera Zuid heeft zich in 2015 ingezet voor extra sponsor- en fondsenwerving. Deze staat hoog op de interne agenda. Vanwege de personeelswissel bij het zakelijk management in 2015 kon pas laat worden gestart met extra fondswerving. Niettemin is het streefbedrag behaald; het resultaat aan opbrengsten aan sponsor- en fondsenwerving in 2015 bedraagt 54.792,- (begroting 2015 53.000,-). In 2015 zijn bijdragen ontvangen van de Van Bijleveltstichting, Stichting Goede Doelen, Stroeve & jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 12

Lemberger Vermogensbeheer en Stichting Baeten Geven Fonds. Daarnaast ontvangt Opera Zuid bijdragen uit sponsoring van Andi Druk, T36, SIMAC, Rondleidingen Opera Zuid en Heidebloem NV. Ten behoeve van de productie Opera op de Parade zijn gezamenlijk met philharmonie zuidnederland en het Theater aan de Parade ( s-hertogenbosch) fondsen geworven om de activiteit financieel te ondersteunen. Bijdragen zijn ontvangen van de gemeente s-hertogenbosch, ABN AMRO (hoofdsponsor), Bannink Advocaten, Intrasurance, Ricoh, Build to Build, Heijmans, Henk Boer Winery, Libéma, Dimensys en Het Brabants Dagblad. Deze bijdragen zijn geoormerkt aan de activiteit Opera op de Parade en zijn naar rato verrekend met de aangesloten partners. De bedragen zijn verwerkt in de Jaarrekening 2015 in de post overige inkomsten. Eigen inkomstennorm Het percentage eigen inkomsten ten opzichte van de totale structurele subsidie bedraagt 36%. Dit is ruim boven de minimumnorm van 23,5% Zichtbaarheid Opera Zuid heeft als doel om meer zichtbaar te zijn in het straatbeeld en het dagelijks (online) leven van vandaag de dag, zodat de merknaam Opera Zuid sterk op de kaart komt te staan. Door ludieke en spontane locatievoorstellingen, imago- en guerrilla marketing (mede via social media) wil opera Zuid korte metten maken met het elitaire imago van opera door aan te tonen dat opera juist midden in het leven staat. Ook heeft Opera Zuid zich gericht op het meer inzetten van sociale media en het voeren van online marketing, specifiek ingezet op bepaalde doelgroepen, zoals voor de jeugd (basisonderwijs en middelbaar onderwijs). Hierbij spelen de jeugdige ambassadeurs een belangrijke rol. Daarnaast profileert Opera Zuid zich middels radio- en televisie- uitzendingen op de regionale en landelijke televisie. Zo werden producties uitgezonden op Brava.nl, L1 en werd Opera op de Parade door Omroep Brabant uitgezonden. Risicomanagement Opera Zuid is zich bewust van de risico s die zij loopt op het gebied van de financiering, artistieke en maatschappelijke opinievorming, politiek draagvlak en interne beheersing. Daarnaast zijn er risico s op strategisch, operationeel gebied, evenals op financieel en juridisch terrein. Het beheersen van deze risico s wordt bepaald door kwaliteit, integriteit, corporate en interne communicatie. Voor risicobeheersing en interne controle zijn bij Opera Zuid in 2015 de volgende instrumenten operationeel: 1. periodieke financiële rapportages per jaar, kwartaal en maand; 2. projectrapportages; 3. liquiditeitsprognoses per kwartaal of zoveel vaker als nodig is; 4. treasurybeleid; jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 13

5. periodieke bespreking over de audit-bevindingen met penningmeester Raad van Toezicht, de intendant en zakelijk manager; 6. het opvolgen van de aanbevelingen uit de Management Letter van de externe accountant; 7. inzet van flexibel personeel en freelancers; 8. inhuur van diensten; 9. het zoveel mogelijk gebruik maken van uitkoopsommen; De volgende instrumenten zullen in 2016 worden ontwikkeld of in 2016 operationeel worden: 1. autorisatiematrix ten aanzien van het aangaan van verplichtingen en betalingen; 2. verbetering interne processen met betrekking tot facturering; 3. opstellen van gevoeligheidsanalyses; 4. gedragscode; 5. rapportage over de realisatie van strategische en operationele doelstellingen aan de hand van Key Performance Indicators; 6. stringenter liquiditeitsbeheer Strategie bij tegenvallende inkomsten Opera Zuid heeft een appartement in bezit voor de tijdelijke huisvesting van solisten et cetera met een boekwaarde van 63.185,-. De boekwaarde is beduidend lager dan de huidige marktwaarde en de hypothecaire lening. Bij tegenvallende inkomsten kan de marktwaarde van dit onroerend goed worden ingezet. Bij een tegenvallende prognose van zaalbezettingen zal eerst worden getracht door middel van extra publiciteit meer publiek te verwerven. In het uiterste geval worden voorstellingen afgelast zoverre de contracten dit toelaten. Contracten van artiesten zijn flexibel opgesteld. Toekomst Voor het komende seizoen heeft Opera Zuid bekende opera s zoals Le Nozze di Figaro van Wolfgang Amadeus Mozart en Il Barbiere di Siviglia van Giocchino Rossini geprogrammeerd. Er is voor het huidige kunstenplan duidelijkheid over de orkestbegeleiding van het nieuwe orkest: er is, mede door sturing van Provincie Limburg en Provincie Noord-Brabant, toegezegd dat Opera Zuid per seizoen kan rekenen op 28 orkestbegeleidingen om niet, door de philharmonie zuidnederland. Voor de komende seizoenen biedt dit voldoende mogelijkheden om Opera Zuid goed op de kaart te houden in Nederland en de producties af te zetten bij de verschillende theaters. Naast deze twee grote operaproducties zal, voor de zichtbaarheid van Opera Zuid, een derde activi- jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 14

teit in samenwerking met één of meerdere partners gerealiseerd worden. In het najaar 2016 en/ of voorjaar 2017, zal een educatief project plaatsvinden in samenwerking met Het Laagland met als werktitel De Prins op het Knappe Paard. Deze jeugdopera wordt gebracht voor kinderen van acht tot tien jaar. Regisseur en acteur Lennart Monaster zal met jonge acteurs en zangers middels een onconventionele raamvertelling het mysterie van de liefde bespreekbaar maken. De regisseur wil op een luchtige, manier aantrappen tegen de Disney-versie van de liefde, omlijst door Barokmuziek. Hiervoor is een projectsubsidie aangevraagd bij het Ministerie van OCW vanwege de Beleidsregel eenmalige cultuursubsidies 2016. De afzet van producties en de bezoekersaantallen zijn een blijvend aandachtspunt voor het bestuur en de Raad van Toezicht. Het komende seizoen 2016/2017 zijn alle voorstellingsdata van onze reguliere producties verkocht. Voor de toekomst wordt onderzocht of de mogelijkheid bestaat om Opera Zuid producties die op Brava.nl zijn uitgezonden ook internationaal via BravaHD uit te zenden. Verder zal Opera Zuid haar rol als belangrijke culturele speler voor zowel Provincie Limburg als voor Provincie Noord-Brabant blijven invullen. Voor dit kunstenplan, dat loopt tot en met 31 december 2016, zal het beleid om jonge operatalenten, dirigenten, theatermakers en andere creatievelingen een kans te geven, worden gecontinueerd. Naast de stageplekken voor assistenten regie en voorstellingsleiding zullen ook weer stageplekken voor andere disciplines, al dan niet op creatief gebied, geboden worden. De huidige vorm van produceren, het inhuren op freelance basis van productiepersoneel, zal blijven zorgen voor stabilisatie van de kwaliteit en flexibiliteit. Het huisensemble zal worden gecontinueerd aangezien dat de continuïteit van een hoge kwaliteit waarborgt. Ook zorgen de leden van het ensemble voor meer herkenbaarheid bij het publiek. We zijn ervan overtuigd dat de geleverde artistieke prestaties, de ontwikkeling van talent, de flexibele wijze van produceren, alsmede het hoge eigen inkomstenpercentage ertoe zullen bijdragen dat Opera Zuid in het kunstenplan 2013-2016 succesvol zal zijn. Met de toegekende 1.000.000 rijkssubsidie (exclusief indexering) en 600.000 provinciale subsidie (Limburg en Noord-Brabant) per jaar kan Opera Zuid het ingediende realistische beleidsplan realiseren. Het vergroten van het publieksbereik, het aantal bezoekers en de activiteiten die ontwikkeld worden op het gebied van educatie en sponsoring zijn de speerpunten die de basis voor ons beleidsplan voor het huidige kunstenplan vormen. Marketing en communicatie In de marketing van Opera Zuid is gekozen voor een cross-mediale aanpak. Hierbij verandert de benadering van 'schieten' naar 'betrekken'. De komende jaren wordt het publiek van Opera Zuid niet jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 15

meer alleen geïnformeerd volgens de klassieke marketingmix, maar ook vanuit een moderne marketing. Naast de klassieke marketingmix (4 p s) gaat relatiemarketing en online marketing een nog grotere rol spelen. De diverse uitingen van Opera Zuid zullen gericht zijn op de bezoeker: luisteren, betrekken, informeren en interactief. Gedrukte media wordt gecombineerd met sociale media, online magazine, filmpjes, vlogs, online campagnes en online advertising. De publiciteitsmiddelen van Opera Zuid bieden de mogelijkheid om ons deels visueel te profileren en deels tekstueel. Beide vormen moeten met elkaar in balans zijn. De communicatie met het publiek zal gericht zijn op goed informeren en visueel laten zien wie we zijn, wat we doen en waar we voor staan én met name op het meenemen van de bezoeker in de wereld van Opera Zuid in de vorm van storytelling. Met deze cross-mediale strategie wordt het bereik vergroot. Via flyers en programmaboekjes kunnen bezoekers geleid worden naar online kanalen zoals de website, het online magazine en sociale mediakanalen waar bezoekers meer achtergrondinformatie vinden. Opera Zuid streeft naar een winstgevende en langdurige relatie met bestaande bezoekers, die gericht is op het ontwikkelen van wederzijdse afhankelijkheid, wederzijdse voordelen en het vergroten van de klantwaarde van elke individuele bezoeker. Daarnaast worden nieuwe jongere doelgroepen aangesproken via online media om zodoende nieuwe bezoekers aan ons te binden en opera levend te houden. Om dit te bewerkstelligen wordt nauw samengewerkt met de theaters. Dit alles moet ons inziens leiden tot een maximaal publieksbereik. Namens het bestuur, L.M.N. van Kralingen Intendant Opera Zuid jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 16

2. VERSLAG RAAD VAN TOEZICHT 2015 De Raad van Toezicht heeft kennis genomen van het verslag van het Bestuur over het boekjaar 2015. De jaarrekening is door Wolting & Versteegh accountants en belastingadviseurs gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien. De Raad van Toezicht heeft de jaarrekening vastgesteld en decharge verleend aan het Bestuur. De Raad van Toezicht heeft de taak om toezicht te houden op het beleid van de directie van Opera Zuid, stelt zich daarbij actief op en staat de Bestuurder ook met raad en daad ter zijde. Bij de vervulling van haar taak richt de Raad zich op het belang van de Stichting Opera Zuid en haar stakeholders, waaronder haar subsidiënten en bezoekers. Het toezicht richt zich onder andere op het doelmatig en efficiënt besteden van de door subsidie verkregen middelen en het verwerven van eigen inkomsten. In het afgelopen jaar is een aantal hierna genoemde onderwerpen regelmatig aan de orde geweest. Begroting en realisatie: veel aandacht is uitgegaan naar de realisatie van een positief exploitatiesaldo ter compensatie van de negatieve saldi in de twee voorafgaande jaren. Door onder andere handhaving van het eigen inkomsten percentage op 36% en een strakke bewaking van de kostenniveau s is dit gelukt. Opnieuw is dit jaar gebleken dat Opera Zuid met een beperkt budget er in slaagt kwalitatief hoogwaardige opera te realiseren, welke toegankelijk zijn voor een breed publiek. Veel aandacht is ook uitgegaan naar een zorgvuldige overdracht van de werkzaamheden van de vertrekkende Zakelijk Manager naar de nieuwe Zakelijk Manager. Door zijn indiensttreding is het Management Team weer op sterkte en de bedrijfsvoering van Opera Zuid weer op een adequaat niveau gebracht. Andere onderwerpen waren: programmering en bezoekersaantallen, talentontwikkeling, realisatie doelstellingen Kunstenplan 2013-2016 en samenwerking met philharmonie zuidnederland. De Raad van Toezicht feliciteert de directie en medewerkers van het gezelschap met het 25-jarig jubileum en dankt hen voor hun grote betrokkenheid en inzet in 2015 bij het realiseren van prachtige operaproducties. Namens Raad van Toezicht Stichting Opera Zuid, G.H. Hoefsloot, voorzitter jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 17

3. GOVERNANCE CODE CULTUUR Samen met het Bestuur heeft de Raad van Toezicht aandacht besteed aan de naleving van de principes van de Governance Code Cultuur. Bestuur en Raad van Toezicht onderschrijven het belang van naleving van de code, hoewel door de beperkte omvang van de organisatie van Opera Zuid dit soms minder formeel en expliciet plaatsvindt dan in grotere organisaties. Hieronder wordt aan de hand van de negen principes van de code aangegeven op welke wijze de Raad van Toezicht en Bestuur de code naleven. 1. Het Bestuur is verantwoordelijk voor het in acht nemen van de GCC. In het jaarverslag 2015 en op de website van Opera Zuid zal expliciet aandacht aan de wijze van naleving van de code worden besteed. 2. Het Bestuur kiest het besturingsmodel van de organisatie bewust. Tijdens een evaluatie van het functioneren van Bestuur en Raad van Toezicht in 2015 is opnieuw vastgesteld dat het huidige bestuursmodel adequaat is. Dit gezien de scheiding van bestuurlijke en toezichthoudende taken en de mogelijkheid op deze wijze deskundigheid van uiteenlopend karakter bij Opera Zuid te betrekken. De statuten en reglementen stemmen met de code overeen. 3. Het Bestuur is verantwoordelijk voor de organisatie en is zowel in- als extern duidelijk over taken bevoegdheden en werkwijzen. In 2015 zijn verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden van het Bestuur op de website vermeld. De Bestuursreglementen voldoen aan de code. Bestuur noch leden van de Raad van Toezicht bekleden nevenfuncties die kunnen leiden tot belangenverstrengelingen. Gezien de beperkte omvang van de organisatie bestaat er geen Ondernemingsraad. Echter met de medewerkers vindt gestructureerd overleg plaats over personeelsaangelegenheden. In 2016 zal een klokkenluidersregeling worden opgesteld. Inzake strategische beslissingen wordt door het Bestuur goedkeuring gevraagd aan de Raad van toezicht: budget, langdurige samenwerkingen, benoemingen managementteam. De Raad van Toezicht is gedurende het verslagjaar steeds geïnformeerd, gevraagd en ongevraagd. 4. De Raad van Toezicht stelt de rechtspositie en bezoldiging van het Bestuur vast. De bezoldiging van het Bestuur past bij het karakter van de functie en de omvang van de organisatie (zie bezoldigingsinformatie). 5. De Raad van Toezicht legt taken, verantwoordelijkheden en werkwijze vast en handelt ernaar. De verantwoordelijkheden en taken van de Raad van Toezicht liggen vast in de statuten en reglemen- jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 18

ten. De Raad van Toezicht heeft in 2015 zes keer vergaderd met het Bestuur en één keer zonder bestuur ter evaluatie van het eigen functioneren en het functioneren van het Bestuur. Met het Bestuur (Algemeen Directeur) heeft een evaluatiegesprek plaatsgevonden. 6. De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor zijn samenstelling en waarborgt deskundigheid, diversiteit, en onafhankelijkheid. De huidige Raad van Toezicht bestaat uit 7 leden, waarvan 3 vrouw en 4 man zijn. Een breed scala aan deskundigheid is aanwezig in de Raad: algemeen bestuurlijk, financieel, juridisch, kennis van de werkwijze van onze subsidienten en marketing. De huidige samenstelling van de Raad van toezicht is als volgt: Drs. G.H.Hoefsloot, voorzitter vanaf 16/06/10, 2de termijn, herbenoembaar in 2016. Functies: Lid Raad van Commissarissen Brabantste Ontwikkelings Maatschappij (BOM) BV; Voorzitter Raad van Commissarissen Altera Vastgoed NV; Voorzitter Raad van Commissarissen Tilburg Bastianen Groep BV; Lid Raad van Commissarissen Winters Bouw & Ontwikkeling BV; Drs. C.J.N.M.Jacobs, vicevoorzitter vanaf 14/10/10, 2de termijn, herbenoembaar in 2016. Functies: Voorzitter bestuur Festival Musica Sacra, Festival Religieuze Muziek Maastricht; Bestuurslid Jumping Indoor Maastricht, Stichting voor beheer en exploitatie jaarlijks concours hippique (JIM); Lid Raad van Toezicht Bureau Europa Maastricht; Lid Bestuur Stichting Brightland Creations; Lid Bestuur Stichting Personeel Spaarbank Maastricht; Adviseur Bestuur Stichting Ragen ; Adviseur Bestuur Stichting Maquette Maastricht; Adviseur Bestuur Stichting Dierenpark Maastricht. Mr. J.F.M. Heuvelmans, secretaris vanaf 16/05/13, 1ste termijn, herbenoembaar in 2016. Hoofdfunctie: advocaat, Bogaerts & Groenen advocaten Nevenfuncties en lidmaatschappen: Voorzitter Bedrijven Overleg Regio Tilburg; Voorzitter Stichting MusicallFoundation Tilburg; Voorzitter Stichting Ondersteuning Oisterwijkse Initiatieven; Bestuurslid BZW community zakelijke dienstverleners; Keygroup Member Lions Club Oisterwijk; jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 19

Lid Raad van Toezicht Fonds Spiegelglas; Lid BZW kring Midden-Brabant; Lid BORT-TOP; Lid Communicatieclub Bourgondië Tilburg; Lid Ondernemersvereniging De Toestroom Oisterwijk; Lid KoBra Tilburg; Lid netwerkclub Netwerk Midden-Brabant. Drs. J.H.M.Monsewije, penningmeester vanaf 16/10/09, 2de termijn, herbenoembaar in 2016. Hoofdfunctie: Voorzitter College van Bestuur Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg Nevenfuncties: Lid Raad van Toezicht Stichting Cultura Nova; Lid Raad van Toezicht Daelzicht ; Bestuurslid Ondernemend Parkstad Limburg; Lid Kringbestuur Zuid Limburg Limburgse Werkgeversvereniging; Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Relim. Mevr. drs. I. Griede, lid vanaf 16/10/09, 2de termijn, aftredend in 2016. Hoofdfunctie: Senior private banker ING Private banking. Mevr. J.R.H. Maij-Weggen, lid vanaf 03/12/09, 2de termijn, herbenoembaar in 2016. Functies: Vicevoorzitter Board Wereldorganisatie Dierenbescherming (WAP/WSPA) Hoofdkantoor in Londen; Voorzitter Stichting Bartimeus-Sonneheerdt (gevestigd in Doorn); Mevr. Drs. M.H.T.M. Stultiens-van Straaten, lid vanaf 11/10/12, 1ste termijn, aftredend in 2016. Hoofdfunctie: Creatief directeur Artishock events & marketing. Nevenfuncties: Lid Comité van Aanbevelingen De Soete Moeder Kloosterhotel ; Lid Raad van Advies Jazz in Duketown; Bestuurslid Cubus (Stichting Cultuur en Business); Ambassadeur Weight a moment; Bestuurslid Vrienden Hospice Duinsche Hoeve. Dr.ir. H.P.M. Kivits, ere-voorzitter Het Bestuur (de Directie) bestond uit: Miranda van Kralingen - algemeen directeur jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 20

In 2015 is een maximale zittingstermijn van leden van de Raad van Toezicht vastgelegd (voorzitter 4 x een zittingstermijn van 3 jaar; leden 3 x een zittingstermijn van 3 jaar). Daarbij is een rooster van aftreden opgesteld waarbij niet teveel leden tegelijk aftreden zonder herbenoembaar te zijn. 7. De Raad van Toezicht geeft tevoren aan welke inzet van de leden wordt verwacht en welke vergoeding daar tegenover staat. De Raad van Toezicht bestaat uit een voorzitter, vicevoorzitter, secretaris, penningmeester en drie leden. Er is een remuneratie/benoemingscommissie gevormd. De Raad van Toezicht is onbezoldigd. 8. Toezichthouders en Bestuurders vermijden elke vorm van belangenverstrengeling. De Raad van Toezicht ziet hierop toe. De leden van de Raad van Toezicht zijn onafhankelijk. Besluiten waarbij tegenstrijdige belangen kunnen spelen worden aan de Raad van Toezicht voorgelegd ter goed of afkeuring. De nevenfuncties van leden van de Raad van Toezicht worden vermeld in het jaarverslag. 9. Het Bestuur is verantwoordelijk voor het financieel beleid en risicobeheer door sluitende interne procedures en externe controle. Het bestuur rapporteert op kwartaalbasis over de financiële gang van zaken met name de realisatie van de begrotingen van de producties, de ontwikkeling van eigen inkomsten, de beheerskosten en het verloop en de prognose van de liquiditeit. De Raad van Toezicht heeft een machtigingsregeling vastgesteld voor de betalingsbevoegdheden van de Zakelijk Manager. De penningmeester voert overleg met de Zakelijk Manager over de financiële gang van zaken en het betalingsverkeer. 10. De Raad van Toezicht heeft in 2014 een nieuwe accountant (Wolting & Versteegh Accountants en Belastingadviseurs) benoemd voor een periode van vier jaar. Jaarlijks zullen de werkzaamheden van de accountant worden geëvalueerd. De accountant heeft in de Raad van Toezicht verslag gedaan van zijn bevindingen en zal geen opdrachten krijgen die zijn onafhankelijkheid in gevaar zouden kunnen brengen. Bestuur, M. van Kralingen, bestuurder Raad van Toezicht, G.H. Hoefsloot, voorzitter jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 21

Stichting Opera Zuid, Maastricht 4. Balans per 31 december 2015 ACTIVA 31 december 2015 31 december 2014 Vaste activa Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen 63.185 66.195 Inventaris en inrichting 8.073 10.622 Vaste bedrijfsmiddelen 13.006 4.782 84.265 81.599 Totaal vaste activa 84.265 81.599 Vlottende activa Vorderingen Debiteuren 185.777 101.902 Belastingen en sociale verzekeringen 51.035 88.518 Overige vorderingen en overlopende activa 99.287 93.854 336.099 284.274 Liquide middelen 160.351 325.721 Totaal vlottende activa 496.450 609.995 TOTAAL ACTIVA 580.715 691.594 PASSIVA Eigen vermogen Algemene reserve 51.867 42.320 Bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2009-2012 3.021 3.021 Bestemmingsfonds OCW 12.068 0 Bestemmingsfonds provincie Limburg 24.484 19.664 Bestemmingsfonds gemeente Maastricht 4.068 3.160 40.620 22.824 Voorzieningen Voorziening Vrienden van Opera Zuid 20.500 22.500 20.500 22.500 Langlopende schulden Hypothecaire lening 77.143 77.143 Kortlopende schulden Crediteuren 89.323 73.530 Schulden aan gelieerde rechtspersonen 33.327 84.720 Belastingen en sociale premies 13.897 8.908 Overige schulden en overlopende passiva 251.016 356.627 387.563 523.785 TOTAAL PASSIVA 580.715 691.594 jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 22

Stichting Opera Zuid, Maastricht 5. Functionele exploitatierekening 2015 Begroting Realisatie Realisatie 2015 2015 2014 BATEN Opbrengsten Directe opbrengsten Publieksinkomsten buitenland 0 0 30.000 Publieksinkomsten binnenland Recette 20.000 4.861 8.689 Uitkoop 475.000 300.044 317.076 Garantiesommen 0 57.500 0 Partage 0 52.115 247.142 Totaal publieksinkomsten binnenland 495.000 414.520 572.907 Publieksinkomsten totaal 495.000 414.520 602.907 Sponsorinkomsten 90.000 29.242 27.010 Waarvan sponsoring in natura 0 0 0 Waarvan overige sponsorinkomsten 90.000 29.242 27.010 Overige inkomsten 62.500 30.829-61.749 Waarvan vergoedingen van coproducenten 50.000 30.829-92.496 Waarvan overig 12.500 0 30.747 Indirecte opbrengsten 90.000 62.607 74.635 Verhuur/verkoop producties 0 27.846 0 Totaal opbrengsten 737.500 565.044 642.803 Bijdragen Subsidie OCW CuNo 1.000.000 1.024.642 1.023.238 Subsidie Provincie Limburg CuNo 300.000 300.000 300.000 Subsidie Provincie Noord-Brabant CuNo 300.000 300.000 300.000 Subsidie gemeente Maastricht 75.000 77.076 77.076 Overige subsidies uit publieke middelen 0 0 0 Totaal structurele subsidies 1.675.000 1.701.718 1.700.314 Overige (niet-structurele) subsidies/bijdragen Overige subsidies/bijdrage uit publieke middelen 35.000 0 0 Overige bijdrage uit private middelen Waarvan particulieren incl. Vriendenvereniging 8.000 6.528 6.563 Waarvan bedrijven 5.000 8.264 0 Waarvan private fondsen 5.000 0 0 Waarvan private fonds Van Bijleveltstichting 0 20.000 20.000 Waarvan Stichting Goede Doelen 0 20.000 0 Totaal overige (niet structurele) subsidies/bijdrage 53.000 54.792 26.563 Totaal bijdragen 1.728.000 1.756.510 1.726.877 TOTALE BATEN 2.465.500 2.321.554 2.369.680 jaarverslag en jaarrekening 2015 stichting opera zuid pagina 23