Samenwerkingsverband Regio Eindhoven Vergadering Dagelijks Bestuur d.d. 1 oktober 2012 Agendapunt : Portefeuille Onderwerp : Mobiliteit, coördinatie MIRT / gebiedsontwikkeling Midden en Oost, Gulbergen (drs. A.A.M. Jacobs) : Bepaling concessiegrenzen Provincie Noord-Brabant / SRE Probleemstelling : De Provincie Noord Brabant dient per 1-1-2015 haar concessies Openbaar Vervoer opnieuw te hebben aanbesteed. De concessiegrens met het SRE dient te worden aangescherpt. Voorstel : In principe instemmen met overdracht van het lijndeel Gemert - Boekel van lijn 25 van SRE naar Provincie en van het lijndeel Milheeze - Boxmeer van lijn 23 en de relatie Gemert - Boxmeer van provincie naar SRE per 1-1-2015, onder voorwaarde dat de provincie Noord-Brabant daar eveneens mee instemt. Besluit : Akkoord DB-lid Ja wel openbaar Ondernemingsraad Dienstcommissie Portefeuillehoudersoverleg Dagelijks Bestuur 2 e behandeling Regioraad Naam auteur: T.H. Dijk d.d. d.d. d.d. d.d. Diensthoofd bespreking bespreking besluitvorming Secretaris SRE instemming besluitvorming Voorlichting door : SRE / MD / RHCe Beschrijving bijlage(n): Geen bijlagen 30786\TDI\HSW\-1
Adviesnota vergadering Dagelijks Bestuur d.d. 1 oktober 2012 AGENDAPUNT Onderwerp Bepaling concessiegrenzen Provincie Noord-Brabant/ SRE Samenvatting adviesnota In het kader van de aanbesteding 2015 van de provincie Noord-Brabant is het van belang om nieuwe afspraken over de lijnen 23 en 25 te maken, zodat allerlei verrekeningen naar elkaar toe niet meer aan de orde zijn en er duidelijkheid is in de aansturing naar de vervoerders. Als basis voor het voorstel voor de verdeling van de lijnen 23 en 25 is gezamenlijk een vervoerkundige uitwerking gemaakt van het toekomstige lijnennet in dit deel van Brabant (Eindhoven, Nuenen, Helmond, Gemert, Veghel en Boxmeer). Dit leidt tot een gewijzigde concessiegrens. Concessiegrenzen Een aantal buslijnen overschrijdt de concessiegrenzen. Tussen provincie Noord-Brabant en SRE betreft dit de lijnen 141/142 tussen Oirschot en Best, de lijnen 156/157 tussen Son en Eindhoven en de lijnen 23 en 25 tussen SRE en Oost-Brabant. Deze lijnen kennen en kenden een zogenaamde bestuurlijke knip, d.w.z. dat er ergens op de lijn een grens lag waar de bestuurlijke verantwoordelijkheid van verschillende overheden begon en eindigde. In 2008/2009 zijn een aantal bestuurlijke knips beslecht: Oirschot Best (lijn 141 en 142) en Son Eindhoven (lijn 156 en 157). Grensknips anno 2012. De lijnen 23 (Boxmeer Helmond) en 25 (Veghel Helmond) kennen nog deze bestuurlijke knip. Dat betekent dat de lijnen een gedeelde verantwoordelijkheid kennen, omdat ze in twee concessiegebieden lopen: Noord-Brabant en SRE. De reiziger ondervindt hiervan geen hinder; de lijnen worden door één vervoerder gereden en door onderlinge afstemming en afspraken is er per lijn één opdrachtgever. Lijn 23 valt onder de verantwoordelijkheid van het SRE en wordt gereden door Hermes en lijn 25 valt onder de verantwoordelijkheid van de provincie Noord Brabant en wordt gereden door Arriva. De overheden verrekenen de kosten en opbrengsten met elkaar. Beide lijnen kennen een uurdienst en een gemiddeld gebruik. Het zijn zeker niet de grootverdieners binnen de concessies en een efficiënte exploitatie is van belang om een goede balans tussen kosten en opbrengsten te behouden. In het kader van de aanbesteding 2015 van de provincie Noord-Brabant is het van belang om nieuwe afspraken over deze lijnen te maken, zodat allerlei verrekeningen naar elkaar toe niet meer aan de orde zijn en er duidelijkheid is in de aansturing naar de vervoerders. Als basis voor het voorstel voor de verdeling van de lijnen 23 en 25 is gezamenlijk een vervoerkundige uitwerking gemaakt van het toekomstige lijnennet in dit deel van Brabant (Eindhoven, Nuenen, Helmond, Gemert, Veghel en Boxmeer). 30786\TDI\HSW\-2
Recente ontwikkeling: het visgraatmodel. Landelijk is de integratie van busnetwerken met de stoptreinen (sprinters) actueel en ook binnen het SRE staat dit op de bestuurlijke agenda. Het SRE onderzoekt momenteel de ontsluiting van Gemert naar de stations in zowel Helmond, als Boxmeer. Via Helmond naar Eindhoven (en verder) met het spoor is een mogelijke optie. En via Boxmeer naar Nijmegen is zeer interessant. Studenten uit Gemert aan de Universiteit van Nijmegen winnen bijna de helft aan reistijd (ca. 50 i.p.v. 90 minuten voor een enkele reis). Zowel bij het SRE als Noord-Brabant is extra investeren in het lijnennet voor deze uitbreidingen geen optie. De aanpassing moet bereikt worden via herstructurering of optimalisatie van het netwerk. Ambtelijk is er overeenstemming over de aanpassing van het lijnennet, zoals weergegeven op onderstaand kaartje. In het kort samengevat zijn er volgende aanpassingen in dit voorstel: De lijnenbundel tussen Gemert en Eindhoven wordt (mogelijk) teruggebracht van 6 naar 4 keer per uur. Deze 2 ritten worden omgelegd naar de as Gemert Helmond (via de N279) langs het ROC. De huidige lijn 121 tussen Gemert en Uden wordt teruggebracht van 2 naar 1 keer per uur (de huidige bezetting laat dit toe). In plaats daarvan wordt elk uur een rit geboden op een nieuwe lijn tussen Gemert en Boxmeer. De huidige lijn 23 wordt verlegd van Boxmeer Helmond via de Rips en Milheeze naar Boxmeer Helmond via Gemert. Door de laatste twee aanpassingen ontstaat er een halfuurdienst op werkdagen tussen Gemert en Boxmeer. En zijn er in totaal 3 ritten per uur tussen Gemert en Helmond. Eén hiervan wordt via Aarle Rixtel geleid, zodat die kern ook ontsloten blijft naar Helmond. De bediening van Milheeze en Bakel wordt verzorgd door de doortrekking van lijn 26 vanuit Deurne naar Helmond (exploitatief nuttig, omdat lijn 26 tussen Deurne en Meijel nu een los liggende verbinding is). De buurtbuslijnen worden aangepast op deze nieuwe situatie. De Rips krijgt een aansluiting op het netwerk van buurtbussen. 30786\TDI\HSW\-3
Deze aanpassing kan budgettair neutraal doorgevoerd worden en heeft aanmerkelijk meer kwaliteit en reismogelijkheden dan het bestaande netwerk. Dus voor hetzelfde geld meer opbrengsten. Uitdrukkelijk is dit een eerste vingeroefening. Nadere analyse en berekeningen moeten nog plaatsvinden, maar deze eerste analyse geeft voldoende grond te komen tot een wijziging in de concessiegrenzen. Gevolgen voor lijn 23 en 25. Door lijn 23 te bundelen met een rit van (Hermes)lijn 121 tussen Gemert en Boxmeer ligt het voor de hand beide lijn door dezelfde vervoerder te laten rijden, zodat exploitatieve koppelingen in Boxmeer mogelijk zijn. In dit geval is dat Hermes, onder verantwoordelijkheid van het SRE (bestendiging huidige situatie). Voor lijn 25 verandert de situatie aanmerkelijk. Lijn 25 heeft geen functie meer tussen Gemert en Helmond en wordt ingekort tot de verbinding Veghel Gemert. Reizigers tussen Veghel en Helmond en Boekel en Helmond moeten overstappen in Gemert. De vraag is dan: wie wordt verantwoordelijk voor de verbinding Veghel Gemert? Het meest voor de hand ligt deze lijn onder de concessie Noord-Brabant te brengen en wel om de volgende redenen: De verbinding Veghel Gemert ligt voor het grootste deel binnen de concessie Brabant. In de huidige situatie koppelt Arriva de ritten van lijn 25 aan die van lijn 158, waardoor er vanuit Gemert en Boekel een directe verbinding is naar Den Bosch (v.v.). Voor Hermes is dit een losse lijn op afstand van de thuisbasis. Dit leidt tot relatief veel lege (materieel)ritten en gaat ten koste van de efficiency. Daarmee dienen de huidige bestuurlijke knips tussen Noord-Brabant en het SRE te worden gewijzigd. Lijn Tot 1-1-2015 Na 1-1-2015 23 Helmond - Milheeze SRE SRE 23 Milheeze - Boxmeer PNB SRE 25 Helmond - Gemert SRE SRE 25 Gemert - Boekel SRE PNB 25 Boekel - Veghel PNB PNB (nieuw) Gemert - Boxmeer SRE Strikt genomen betekent dit dat het lijndeel Gemert - Boekel overgaat naar de bevoegdheid van de provincie Noord Brabant en dat het gebied in de driehoek Milheeze Gemert - Boxmeer overgaat naar de bevoegdheid van het SRE. Dit moet bestuurlijk tussen beide partijen besloten en vastgelegd worden. Grenzen per 2015 of 2017 Ervan uitgaande dat conform wordt besloten, dan is er per 2015 of 2017 (ingangsdatum nieuwe concessie Noord-Brabant of ingangsdatum nieuwe concessie SRE) geen bestuurlijke knip meer tussen de concessies Noord-Brabant en het SRE. In de voorbereiding van de aanbesteding Noord-Brabant wordt lijn 25 meegenomen als verbinding Veghel Gemert en het SRE neemt de verantwoordelijkheid om per 2015 een verbinding Gemert Helmond te bieden, als onderdeel van een aangepaste netwerk (conform bovenstaand plaatje). Het gedeelte Boxmeer Milheeze valt dan per 2015 of 2017 formeel onder de zeggenschap van het SRE. Voorkeur van SRE is deze situatie al per 2015 definitief te maken, maar 2017 is ook een mogelijkheid. Dit moet nog nader worden uitgewerkt. 30786\TDI\HSW\-4
Afwikkeling grensknips NB SRE. Op basis van deze afspraken en de nieuwe afspraken over lijn 23 en 25 moet er tot 2015 of 2017 tussen de overheden verrekend worden. Vanaf 2015/2017 wordt er niet meer verrekend tussen de overheden en de vervoerders. Bij de aanbestedingen Noord-Brabant en SRE is de verdeling en verantwoordelijkheid over de lijnen eenduidig. Er wordt een meerjarenoverzicht opgesteld voor de verrekening tussen Noord-Brabant en het SRE t/m 2014 of 2016. De procedure wordt gestart om deze herverkaveling juridisch te verzegelen. Risico-analyse. De volgende situaties kunnen zich voordoen: 1. SRE is akkoord met aanpassing en Noord-Brabant niet. Dan blijven de bestuurlijke knips in stand. Er komt waarschijnlijk wel druk om het lijnennet aan te passen, waarbij lijn 25 ingepast moet worden (2 vervoerders tussen Gemert en Helmond) en waarbij er meerdere jaren verrekeningen naar elkaar en naar vervoerders volgen. Er is geen duidelijke en eenduidige aansturing van vervoerders. Het huidige gedoe blijft onverkort. 2. SRE slaagt er niet de vervoerkundige aanpassingen te realiseren, waardoor per 2015 geen verbinding Gemert Boxmeer geboden wordt. Het SRE moet dan een losse lijn inleggen tussen Gemert en Helmond. 3. Het SRE slaagt er niet in per 2015 een afspraak met Hermes te maken over de verbinding Gemert Boxmeer. Afspraken met een derde moeten dan door het SRE gemaakt worden om deze verbinding te rijden van 2015 tot 2017. 4. Om elk risico te mijden kan Noord-Brabant overwegen om naast lijn 23 ook de volledige lijn 25 aan het SRE over te dragen. Dit benadeelt een aantal reizigers, maar legt de volledige verantwoordelijkheid bij het SRE (in geval dat het SRE deze overdracht accordeert). 5. Het SRE verliest de status van WGR-plus regio. Dan gaat deze aanpassing van lijn 23 den 25 alleen over aanpassing van concessiegrenzen onder dezelfde opdrachtgever. Ad 1) is onhandig, maar geen financieel risico; Ad 2) in dat geval blijft lijn 23 op de huidige route rijden; omdat de verbinding Gemert - Helmond een uitruil is met Gemert - Eindhoven is dit geen financieel risico; Ad 3) dit risico is zeer beperkt; Hermes is in principe geïnteresseerd in deze verbinding; Ad4) is voor SRE geen enkel probleem en op voorhand akkoord. Personele consequenties Geen Financiële consequenties Beperkt. Paragraaf en punt werkprogramma FL03-04-02: OV : Concessiebeheer VOORSTEL: In principe instemmen met overdracht van het lijndeel Gemert - Boekel van lijn 25 van SRE naar Provincie en van het lijndeel Milheeze - Boxmeer van lijn 23 en de relatie Gemert - Boxmeer van provincie naar SRE per 1-1-2015, onder voorwaarde dat de provincie Noord-Brabant daar eveneens mee instemt 30786\TDI\HSW\-5