RAADSVOORSTEL Raadsvergadering : 6 juni 2011 Agendapunt : 8 Onderwerp : Financiering toeristisch beleid / invoering toeristenbelasting Portefeuillehouder : Klaas de Boer Beetsterzwaag, 3 mei 2011 Voorstel 1. De verordening toeristenbelasting Opsterland 2012 vast te stellen. 2. De eigen bijdrage voor de komende drie jaar ter hoogte van 60.000,- te dekken uit het vrije deel van de algemene reserve en hiervoor een bestemmingsreserve 'Toeristenbelasting Kansen Benutten' te vormen. 3. Het doel en het motief van de bestemmingsreserve als volgt vast te stellen: de gefaseerde invoering van toeristenbelasting mogelijk te maken en het afdekken van de gemiste inkomsten toeristenbelasting. 4. De looptijd van de reserve vast te stellen op 1 januari 2012 tot en met 31 december 2014. 5. De minimale omvang van de reserve vast te stellen op nihil en de maximale omvang op 60.000. 6. De meerjarenbegroting 2011-2014 te wijzigen (jaarschijf 2012 ev). Inleiding In de raadsvergadering van november 2010 heeft de Gemeenteraad besloten dat in de toekomst de uitgaven voor recreatiebeleid bekostigd moeten worden uit een nieuw in te voeren toeristenbelasting. Daarbij werd gedacht aan een tarief van 1,00 per persoon per overnachting. Uit overleg met branchevertegenwoordigers is gebleken dat een dergelijk vast tarief stuit op grote weerstand, mede omdat daarmee de kleinschalige accommodaties onevenredig zwaar worden belast. In overleg met de sector is gekozen voor een heffingsmaatstaf van een percentage van de logiesomzet. Uit een inventarisatie is gebleken dat de in de begroting geraamde opbrengst van 200.000,- niet haalbaar is. De omvang van de bedrijfstak en de omzet is daarvoor te gering. Na ampel overleg is uiteindelijk gekozen voor een gedifferentieerd percentage van 1,9 % voor hotels, groepsaccommodaties, bed & brochjes en recreatiewoningen, en 6,9 % voor campings e.d. Daarmee kan het budget van ca. 140.000,- voor Kansen Benutten in stand worden gehouden. Om de overgang niet te abrupt te laten verlopen wordt dit tarief in drie jaar tijd gefaseerd ingevoerd. Dat betekent wel dat gedurende die drie jaar minder opbrengsten uit de toeristenbelasting te voorzien zijn. Deze derving van inkomsten moet gecompenseerd worden door tijdelijk een hogere eigen bijdrage in de begroting voor Kansen Benutten. Beoogd effect Het vastgelegde recreatiebeleid Kansen Benutten uitvoeren. Argumenten 1.1 Het in de Nota kansen benutten uitgestippelde beleid blijft uitgangspunt voor de komende raadsperiode. Door de het invoeren van een toeristenbelasting per 1 januari 2012 wordt een financieel technische besparing op de gemeentelijke exploitatielasten gerealiseerd. 1.2 Het heffen van toeristenbelasting zal geen nadelige effecten hebben voor de aantrekkelijkheid van de gemeente. Meerdere malen is gebleken dat toeristen bij hun keuze zich niet laten leiden door de hoogte van de toeristenbelasting. Zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat de toeristen zich niet laten leiden door de overnachtingsplaats maar door de omgeving. Toeristen zien de toeristenbelasting dan ook niet als
belemmering. Voorts blijkt uit onderzoek van de ANWB dat het merendeel van de toeristen de toeristenbelasting acceptabel vindt. 2011-06861 1.3 De keuze voor een gefaseerde invoer maakt een begrotingsaanpassing noodzakelijk. In de meerjarenbegroting van 2011 is een opbrengst voorzien die het mogelijk zou maken dat er extra inkomsten zouden worden gegenereerd waarmee het beleid Kansen benutten zou kunnen worden uitgevoerd. Uit een inventarisatie van de omzetcijfers van de ondernemers uit de sector recreatie en toerisme is gebleken dat de omzet lager is dan verwacht. Uitgangspunt van het beleid is om voor Kansen Benutten netto 140.000,- beschikbaar te houden. Daardoor is het noodzakelijk dat er voor de kampeerbedrijven minimaal een tarief van 6,9 % en voor de vaste verblijfsaccommodaties een tarief van 1,9% wordt geheven. Voor vele bedrijven is een overgang van geen toeristenbelasting naar een afdracht van een dergelijk percentage van de logiesomzet een te grote stap. Invoering in één keer zal bedrijven in financiële moeilijkheden kunnen brengen. Kanttekeningen 1.1 Er is geen garantie dat de belastingopbrengst voldoende of juist teveel zal zijn. Bij het vaststellen van de tarieven voor het jaar 2012 is uitgegaan van de door de branche zelf aangeleverde omzetgegevens voor het jaar 2010. Uit gesprekken met vertegenwoordigers van de branche blijkt dat men vreest dat in 2011 een lagere omzet wordt bereikt. De opbrengst van de belasting zal dan tegenvallen, wat er zou toe kunnen leiden dat het volgende jaar hogere tarieven moeten worden vastgesteld. Het is echter ook mogelijk dat de opbrengst door stijgende omzetcijfers mee gaat vallen. Dat zou er toe kunnen leiden dat er lagere tarieven vast kunnen worden gesteld voor het volgende jaar. 1.2 Een toeristenbelasting kan misschien toch een nadelig effect hebben. Omdat Opsterland in het verleden geen toeristenbelasting heeft geheven, is de huidige concurrentiepositie van de recreatiesector in Opsterland gunstig ten opzichte van een aantal omringende gemeenten. Doordat dit voordeel nu wegvalt, zou het kunnen betekenen dat toeristen Opsterland gaan mijden, omdat de recreatiesector (relatief) duur(der) wordt. Dit kan op de langere termijn nadelige effecten hebben voor de aantrekkelijkheid van Opsterland als recreatiegebied. De lange termijn effecten zijn niet onderzocht. 1.3 Als alternatief kunnen ook de doelen bijgesteld worden Uit het overleg met de branche is gebleken dat zij liever zien dat er minder recreatiebeleid wordt uitgevoerd, dan dat zij belasting moeten betalen. Voor sommige exploitanten is het sowieso onduidelijk welke relatie er bestaat tussen hun gasten en ons recreatiebeleid. Zij pleiten daarom voor minder uitgaven op het gebied van recreatie, waardoor het tarief van de toeristenbelasting ook omlaag kan. 1.4 Sommige branche-onderdelen komen er beter van af dan andere. Het is lastig het diverse palet aan soorten onderkomens zodanig in groepen in te delen dat de belastingheffing werkbaar en overzichtelijk blijft. Daarbij komt ook nog dat Opsterland een hotel herbergt, dat qua prijs en kwaliteit lastig gelijk te schakelen is met andere accommodaties. Er is gekozen voor de meest gebruikelijk tweedeling tussen vaste onderkomens enerzijds, en mobiele onderkomens anderzijds. Door verschillende tarieven te hanteren is voor sommige soorten accommodaties het effect minder ingrijpend dan voor anderen. Een andere indeling of tarief zou echter weer andere nadelen en scheefgroei betekenen 1.5 Verordening moet vóór 1 juli worden vastgesteld Een wet kan pas in werking treden nadat het is bekend gemaakt. In sommige gevallen is het toch toegestaan een regeling met terugwerkende kracht te verlenen. Bepalend daarbij is of het in het voorof nadeel van de burger is. In dit geval is terugwerkende kracht niet mogelijk. De gedachte bij de toeristenbelasting is dat de belasting kan worden doorberekend aan de gasten. Dat is alleen mogelijk indien de belastingplichtige vooraf weet hoeveel hij per gast aan belasting moet afdragen en dus kan doorberekenen in het eigen tarief. Het is dus essentieel dat de hoogte van de belasting bekend is, voordat de belastingplichtige zijn prijzen vaststelt. De prijzen voor het kalenderjaar 2012 moeten op grond van de voorwaarden van de RECRON (branche eigen voorwaarden) vastgesteld worden vóór 1 juli 2011. Dat betekent dat ook de belastingtarieven voor 2012 al vóór 1 juli 2011 moeten zijn gepubliceerd.
Middelen Begrotingswijziging noodzakelijk? Ja Er wordt een gefaseerde invoering van de toeristenbelasting voorgesteld. De fasering houdt in dat er minder belasting wordt geheven dan strikt noodzakelijk. Effect hiervan is dat er de eerste drie jaar niet de gewenste netto-opbrengst wordt gehaald van 140.000,-. Om deze fasering mogelijk te maken dient u eigen financiële middelen beschikbaar te stellen. De eigen bijdrage neemt in vier jaar af naar nihil. Hiertegenover staat een verhoging van het tarief toeristenbelasting en daarmee samenhangende belastinginkomst. Fasering: Belastingtarief mobiele onderkomens Belastingtarief vaste onderkomens Uitgaven Inkomsten Begrotingsjaar 2012 30.000 Begrotingsjaar 2012 30.000- * 5,40% 1,60% Begrotingsjaar 2013 20.000 Begrotingsjaar 2013 20.000- * 5,90% 1,70% Begrotingsjaar 2014 10.000 Begrotingsjaar 2014 10.000- * 6,40% 1,80% Begrotingsjaar 2015 - Begrotingsjaar 2015 - ** 6,90% 1,90% * Verminderde opbrengst toeristenbelasting t.o.v. uitgangspunt 140.000,-. ** Volledige realisatie conform uitgangspunt 140.000,-. De jaarlijkse perceptiekosten (aanslagoplegging en bezwaarprocedures) wordt geraamd op 12.000,-. De kosten hiervan zijn opgenomen in het belastingtarief. De stand van het vrije deel van de algemene reserve voor deze raadsvergadering bedroeg 10.690.000,- Hoe de effecten te meten Er vindt jaarlijks een evaluatie plaats gedurende de periode 2012 t/m 2015. Als blijkt dat de werkelijke opbrengst gedurende de periode afwijkt van het uitgangspunt van 140.000,- zullen de tarieven in het daaropvolgende jaar worden aangepast. Behandelingsvoorstel Niet van toepassing. Toevoeging college n.a.v. de commissiebehandeling Niet van toepassing. Bijlagen 1. Verordening Toeristenbelasting Opsterland 2012 2. Communicatie rondom invoering Toeristenbelasting 2012. 3. Voorbeelden van uitwerking tarieven voor 2012 en 2015. Ter inzage gelegde stukken Burgemeester en wethouders van de Gemeente Opsterland, Francisca Ravestein, burgemeester. Koen van Veen, secretaris.
Afdeling : Ontwikkeling Behandelend ambtenaar : Fokke Blauw Telefoonnummer : 0512 386 346 Emailadres : Fokke.blaauw@opsterland.nl
raadsbesluit Raadsvergadering : 6 juni 2011 Agendapunt : 8 Onderwerp : Financiering toeristisch beleid / invoering toeristenbelasting De raad van de Gemeente Opsterland, gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 3 mei 2011, gelet op het bepaalde in artikel 224 van de gemeentewet, besluit: 1. De verordening toeristenbelasting Opsterland 2012 vast te stellen. 2. De eigen bijdrage voor de komende drie jaar ter hoogte van 60.000,- te dekken uit het vrije deel van de algemene reserve en hiervoor een bestemmingsreserve 'Toeristenbelasting Kansen Benutten' te vormen. 3. Het doel en het motief van de bestemmingsreserve als volgt vast te stellen: de gefaseerde invoering van toeristenbelasting mogelijk te maken en het afdekken van de gemiste inkomsten toeristenbelasting. 4. De looptijd van de reserve vast te stellen op 1 januari 2012 tot en met 31 december 2014. 5. De minimale omvang van de reserve vast te stellen op nihil en de maximale omvang op 60.000. 6. De meerjarenbegroting 2011-2014 te wijzigen (jaarschijf 2012 ev). De begroting als volgt te wijzigen: LASTEN Ontspannen Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Huidig bedrag 3.905.066 1.299.854 Bedrag wijziging 140.000* 12.000 Nieuw bedrag 4.033.066 1.311.854 Ja BATEN Ontspannen Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Huidig bedrag 446.040 31.894.278 Bedrag wijziging 122.000 30.000 Nieuw bedrag 568.040 31.924.278 * Het lastenbedrag voor het jaar 2012 is als volgt opgebouwd, 122.000,- opbrengst toeristenbelasting plus eigen bijdrage 30.000,- minus 12.000,- perceptiekosten. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de Gemeente Opsterland van 6 juni 2011. De griffier, De voorzitter, Ieke Zwart Francisca Ravestein
Bijlage 2 Communicatie rondom invoering Toeristenbelasting 2012 Ter voorbereiding Verordening Toeristenbelasting Opsterland 2012 Naar aanleiding van de coalitieonderhandelingen in 2010 kwam het besluit over de invoering van de toeristenbelasting naar buiten. Daarbij werd nadrukkelijk gesproken over een tarief van 1,00 per persoon per nacht, waarmee gedacht werd een opbrengst binnen te halen die boven het huidige budget van Kansen Benutten zou uitstijgen. Daardoor zou er meer ruimte zijn voor nieuwe plannen en activiteiten. Na het bekend worden van dit voorstel hebben vertegenwoordigers van de sector recreatie en toerisme uit Bakkeveen e.o. contact opgenomen met de gemeente Opsterland om een onderhoud te vragen met de verantwoordelijke leden van het college. Overleg 24 juni 2010. Sector: 5 ondernemers uit Bakkeveen en omgeving Gemeente: betrokken portefeuillehouders (Financiën en Recreatie en Toerisme), beleidsadviseur recreatie en toerisme. De ondernemers zetten hun standpunt uiteen over het invoeren van de toeristenbelasting. Er is veel onrust ontstaan na het tot stand komen van het akkoord en het raadsbesluit. Ook bij de gasten is onrust ontstaan, in het bijzonder onder de langkampeerders. Deze doelgroep (met seizoenplaatsen) wordt het zwaarst getroffen, want het zijn volgens de ondernemers meestal de mensen met een smalle beurs. De maatregel valt slecht in een krimpende markt, vooral in voor- en naseizoen. 1,- per overnachting vindt men niet reëel. Investeringsplannen van ondernemers worden bijgesteld naar aanleiding van dit besluit, terwijl ondernemers juist ruimte willen om te investeren. Het eventueel invoeren van de toeristenbelasting op korte termijn levert problemen op voor de ondernemers in hun relatie tot langkampeerders. De ondernemers zijn gebonden aan levervoorwaarden van de RECRON. Veranderingen in de tarieven dienen 6 maanden van te voren bekend worden gemaakt aan de klant. Ook zal het problemen geven om de systemen tijdig in orde te brengen. Prijsstellingen en facturen voor het volgend seizoen in 2011 worden nu al voorbereid. Er is tevredenheid over de inzet van de gemeente tot nu toe op het gebied van recreatie en toerisme. Men vindt dan ook dat de maatregel indruist tegen de doelstellingen van Kansen Benutten. De ondernemers willen blijven meedenken en in gesprek blijven met de gemeente over de effecten die de maatregel zal hebben op investeringen in de bedrijven. Ze vinden dat er te licht wordt gedacht over de invoering van toeristenbelasting. De ondernemers willen met alle ondernemers praten over de maatregel en daarop een voorstel ontwikkelen voor de gemeente over de invoering van toeristenbelasting. De ondernemers krijgen van de gemeente daartoe een adressenlijst. De gemeente wacht op een voorstel van de kant van deze informele groep ondernemers. Overleg 15 oktober 2010 Sector: 5 ondernemers uit Bakkeveen e.o. Gemeente: betrokken portefeuillehouders (Financiën en Recreatie en Toerisme), beleidsadviseur recreatie en toerisme, medewerker belastingen. Vervolgoverleg van 24 juni 2010. De aanwezige ondernemers bieden de notitie OLOF aan: Het Opsterlands ondernemersfonds. OLOF wordt aangeboden door een informele initiatiefgroep. Zij vertegenwoordigen namelijk niet de gehele sector en andere ondernemers uit Opsterland. De aanwezige ondernemers zien OLOF als een alternatief voor de toeristenbelasting. OLOF wil een opslag op de ozb. Iedereen profiteert van toeristen, dus daarom wil men over een bredere groep ondernemers belasting heffen. Toeristenbelasting maakt het recreatie-toeristisch product 10% duurder. Het standpunt van de gemeente Opsterland uiteengezet door de portefeuillehouders. De werkgroep Ate Duursma heeft onderzoek gedaan naar ondernemersfonds. Het collectief is mislukt door afwijzing van LTO. OZB komt ten goede aan de algemene middelen en niet aan recreatie. De
gemeente wil de toeristenbelasting voorbestemmen aan Recreatie en Toerisme. Het invoeren van de toeristenbelasting gaat door, in afwachting van het besluit van de raad van 1 november 2010. De gemeente wil de sector betrekken bij invoering toeristenbelasting per 2012. Invoering per 2011 is niet haalbaar. Er moet worden gesproken over de te gebruiken methodiek, de heffingsmaatstaf en de tarieven en de knelpunten bij de ondernemers. Vervolgtraject Vanaf februari 2011 heeft de gemeente het project Toeristenbelasting opgestart. Er is enkele malen intern overleg geweest en een extern adviseur heeft de mogelijkheden op een rij gezet betreffende de heffingsmaatstaf en het tarief. Tevens zijn er een aantal externe overlegmomenten geweest. Enkele ondernemers uit de sector hebben zich opgeworpen als woordvoerders namens de sector Overleg 14 februari 2011 Sector: woordvoerders sector, Gemeente: extern adviseur, beleidsadviseur recreatie en toerisme, medewerker belastingen. De heffingsmaatstaven worden besproken. Afspraak: is afgesproken om voorlopig uit te gaan van een heffingsmaatstaf op basis van een percentage van de logiesomzet. Overleg 28 februari 2011 Sector: Twee ondernemers uit de hotelsector, Gemeente: beleidsadviseur recreatie en toerisme. Overleg over de specifieke situatie over de specifieke situatie van de hotels binnen Opsterland. Hoteliers hebben liever een tarief per persoon per nacht. Verwachting uitgesproken door vertegenwoordiger van de gemeete dat er met een gedifferentieerd tarief wordt gewerkt t.ov. kampeersector en vaste verblijfsaccommodaties. Overleg 1 maart 2011 Sector: woordvoerders sector, Gemeente: senior jurist, beleidsadviseur recreatie en toerisme, medewerker belastingen. Overleg met vertegenwoordigers van de sector. De gemeente gaat een inventarisatieonderzoek doen naar de logiesomzetcijfers om te kunnen bepalen welke tarieven gehanteerd moeten worden. De vertegenwoordigers aschatten de totale omzet op 4 à 4,5 miljoen euro. Overleg 14 april 2011 Sector: woordvoerders sector, hotelondernemer, Gemeente: senior jurist, beleidsadviseur recreatie en toerisme. Overleg met de woordvoerders van de sector aangevuld met directeur van hotel. Resultaten Inventarisatieonderzoek Alle bij de gemeente bekende ondernemers en exploitanten van de verblijfsaccommodatie is gevraagd een opgave te doen van de logiesomzetcijfers uit 2010. Hieruit bleek dat de totale omzet van bijna 3,7 miljoen lager uitkwam dan werd verwacht. Gevolg: Er is weinig ruimte voor een marktvriendelijke tariefstelling in relatie tot het gewenste uitgangspunt van de gemeente om te komen tot een netto-opbrengst van 140.000,-. De omzet is laag waardoor er weinig speelruimte is om de gewenste opbrengst te halen. Naar aanleiding van de Inventarisatie stelt de gemeente een gedifferentieerd tarief voor van 7% (kampeersector) en 2 % (vaste verblijfsaccommodaties) van de logiesomzet. Daarmee kan het uitgangspunt van een netto-opbrengst van 140.000,- voor het budget Kansen Benutten worden gehaald. Daarmee blijven voor de kampeersector de tarieven omgerend naar per persoon per nacht onder de 1,-. Voor de vaste verblijfsaccommodaties lopen de resultaten ver uiteen. Een laag bedrag omgerekend per persoon per nacht voor de groepsaccommodaties en een hoog bedrag per persoon per nacht voor het grootste hotel in Opsterland. Algemeen een teleurstellende reactie van de drie woordvoerders. Periode na 14 april 2011. De beleidsadviseur recreatie en toerisme heeft diverse gesprekken gevoerd met individuele ondernemers en met de RECRON. Het voorstel wordt bijgesteld. De gemeente wil werken met een
lager tarief vanaf 2012 van resp. 5,4 en 1,6%, dat jaarlijks wordt verhoogd tot een tarief van resp. 6,9 en 1,9 % in 2015. Dat betekent dat aan de raad wordt voorgesteld om van 2012 t/m 2014 ook een financiële bijdrage te blijven leveren aan het beleid Kansen Benutten. Dit voorstel is individueel met de drie vertegenwoordigers van de sector uit het overleg van 14 april 2011 besproken en met een individuele campingondernemer. De reacties lopen uiteen van begrip voor het voorstel tot het constateren van te veel differentiatie. Er wordt o.a. gepleit voor een betaling in termijnen. Een andere ondernemer wil graag op schrift de uitkomst van het overleg in de raad ontvangen. De projectgroep besluit om het laatste voorstel om te zetten naar een verordening 2012 en een raadsvoorstel.
Bijlage 3 Voorbeelden van de uitwerking van de tarieven voor 2012 en 2015. Ook omgerekend naar per persoon per nacht. Uitwerking tarieven 2012 Camping personen 2 3 4 5 1 tarief 34,00 38,00 42,00 46,00 5,4% 1,84 2,05 2,27 2,48 p.p.p.n 0,92 0,68 0,57 0,50 Camping personen 2 3 4 2 tarief 22,50 25,50 28,50 5,4% 1,22 1,38 1,54 p.p.p.n 0,61 0,46 0,38 Minicamp. personen 2 3 4 pp 6,50 9,75 13,00 auto 1,25 1,25 1,25 carav 3,25 3,25 3,25 elect 2,80 2,80 2,80 mil.hef 1,00 1,00 1,00 TOT 14,80 18,05 21,30 5,4% 0,80 0,97 1,15 p.p.p.n 0,40 0,32 0,29 Groepsacc. personen 1 tarief 9,00 1,6% 0,14 p.p.p.n 0,14 B&B personen 2 3 tarief 59,00 73,50 1,6% 0,94 1,18 p.p.p.n 0,47 0,39 Hotel personen 2 3 1 tarief 90,00 120,00 1,6% 1,44 1,92 p.p.p.n 0,72 0,64 incl. ontbijt Hotel personen 2 2 2 3 3 2 tarief 182,00 232,00 282,00 287,00 337,00 1,6% 2,91 3,71 4,51 4,59 5,39 p.p.p.n 1,46 1,86 2,26 1,53 1,80 incl. ontbijt
Uitwerking tarieven 2015 Camping personen 2 3 4 5 1 tarief 34,00 38,00 42,00 46,00 6,9% 2,35 2,62 2,90 3,17 p.p.p.n 1,17 0,87 0,72 0,63 Camping personen 2 3 4 2 tarief 22,50 25,50 28,50 6,9% 1,55 1,76 1,97 p.p.p.n 0,78 0,59 0,49 Minicamp. personen 2 3 4 pp 6,50 9,75 13,00 auto 1,25 1,25 1,25 carav 3,25 3,25 3,25 elect 2,80 2,80 2,80 mil.hef 1,00 1,00 1,00 TOT 14,80 18,05 21,30 6,9% 1,02 1,25 1,47 p.p.p.n 0,51 0,42 0,37 Groepsacc. personen 1 tarief 9,00 1,9% 0,17 p.p.p.n 0,17 B&B personen 2 3 tarief 59,00 73,50 1,9% 1,12 1,18 p.p.p.n 0,56 0,39 Hotel personen 2 3 1 tarief 90,00 120,00 1,9% 1,71 2,28 p.p.p.n 0,86 0,76 incl. ontbijt Hotel personen 2 2 2 3 3 2 tarief 182,00 232,00 282,00 287,00 337,00 1,9% 3,46 4,41 5,36 5,45 6,40 p.p.p.n 1,73 2,20 2,68 1,82 2,13 incl. ontbijt