Hondenbeleid gemeente IJsselstein (CONCEPT) november 2015 1
Voorwoord In de openbare ruimte van de gemeente IJsselstein moet iedereen zich prettig voelen en iedereen moet die openbare ruimte kunnen gebruiken. Honden maken onderdeel uit van de IJsselsteinse gemeenschap en zorgen voor plezier, gezelschap en levendigheid in de buurt. Hondenbezitters worden ook ingezet voor het vergroten van onze veiligheid in het project Waaks! Honden kunnen echter ook voor overlast zorgen. Hondenpoep in de openbare ruimte geeft overlast en loslopende honden kunnen aanleiding zijn voor gevoelens van onveiligheid. Hoe lossen we dat op? Hoe zorgen we er voor dat de openbare ruimte schoon en veilig is? Dat hondenbezitters hun hond op een prettige manier kunnen uitlaten? Dat gaan we doen met helder beleid, duidelijke regels goede voorlichting/communicatie, bebording, honden(poep)voorzieningen én handhaving. Om zo een openbare ruimte te creëren waarvan iedereen kan genieten. Vincent van den Berg Wethouder gemeente IJsselstein IJsselstein, november 2015 2
Leeswijzer Het hondenbeleid van de gemeente IJsselstein is gebaseerd op drie pijlers: 1. Faciliteren; 2. Handhaven; 3. Waarnemen. Aan elke pijler is een hoofdstuk gewijd; de hoofdstukken 2, 3 en 4. In hoofdstuk 5 staat de uitvoeringsagenda en hoofdstuk 6 bevat de financiële situatie. De vrijstelling voor hulphonden vindt u in hoofdstuk 7. In hoofdstuk 8 is een samenvatting van het beleid opgenomen. Bijlage: 1. Overzicht van maatregelen, kosten en beoogde effecten 3. Foto s en kaart van de voorgestelde hondenuitrenvelden. 2. Kaart IJsselstein met locaties van de hondenuitrenvelden 3
Inhoud Voorwoord 2 Leeswijzer 3 Inhoudsopgave 4 1. Inleiding 5 2. Faciliteren 7 3. Handhaven 9 4. Waarnemen 12 5. Uitvoeringsagenda 13 6. Financiën 14 7. Hulphond 15 8. Samenvatting 16 Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Overzicht van maatregelen, kosten en beoogde effecten Foto s voorlopige uitrenvelden Kaart IJsselstein met locaties uitrenvelden 4
1. Inleiding Een aantrekkelijke woon-, werk- en leefomgeving is van belang voor elke burger. Zowel voor hondenbezitters als niet-hondenbezitters. De aanwezigheid van hondenpoep staat een positieve beleving en een goed gebruik van de openbare ruimte echter in de weg. 1.1 Overlast en maatregelen In IJsselstein ervaart de burger hondenpoep aantoonbaar als een overlast in de woon- en leefomgeving. Met het vaststellen van deze nota wordt het hondenpoep probleem niet opgelost. Wel wordt nagestreefd de overlast te verminderen door: meer eenduidigheid in de regels voor alle bewoners en bezoekers; meer bewustwording van regels te creëren bij hondenbezitters; aan te sturen op een mentaliteitsverandering bij hondenbezitters; verbetering van de uitlaatmogelijkheden; gericht toezicht en handhaving en daarmee aansturen op een beter naleefgedrag. 1.2 Doel Het doel van het hondenbeleid is: het verduidelijken en vastleggen van de regels voor het uitlaten van honden; het realiseren van voorzieningen; het inzichtelijk maken van de kosten van het hondenbeleid inclusief de kosten en opbrengsten van de hondenbelasting; de ergernis over hondenpoep en de vervuiling van de openbare ruimte door uitwerpselen van honden te verminderen; hondenpoep niet toe te staan op plekken die worden gebruikt voor recreëren en spelen. Het hondenpoepprobleem wordt uiteraard niet opgelost door het opstellen van beleid alleen. Door middel van voorzieningen, voorlichting en handhaving worden de hondenbezitters gestimuleerd hun hond op een verantwoorde wijze uit te laten. Het college wil door middel van deze nota komen tot een eenduidige afspraak met betrekking tot het hondenbeleid voor de jaren 2016 t/m 2024. Gedurende deze periode zal het beleid periodiek worden geëvalueerd en waar nodig bijgesteld (zie ook hoofdstuk 4). 1.3 Huidige aanpak De gemeente IJsselstein maakt gebruik van een hondenuitlaatkaart en heeft enkele artikelen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) gewijd aan honden. De APV bevat drie artikelen over honden. De artikelen gaan over loslopende honden, verontreiniging door honden en gevaarlijke honden. Artikel 2.57 gaat over loslopende honden en vormt de grondslag voor de huidige uitlaatkaart. Dit artikel geeft het college van B&W de vrijheid om plaatsen aan te wijzen waar honden niet aangelijnd hoeven te zijn. In dit artikel staat ook dat honden verboden zijn op voor het publiek toegankelijke plaatsen en kennelijk als zodanig ingerichte kinderspeelplaatsen, zandbak of speelweiden en op door het college aangewezen plaatsen. In artikel 2.58 van de APV staat dat honden niet mogen poepen op voetpaden, kinderspeelplaatsen, zandbakken, speelweides en andere door het college aangewezen plaatsen. Het college heeft in de huidige situatie een groot aantal plekken aangegeven waar de opruim- en aanlijnplichtplicht niet geldt (zie hondenuitlaatkaart). Hieraan is toegevoegd dat iedereen die een hond uitlaat verplicht is voldoende 5
opruimmiddelen op zak te hebben. Hiermee is het handhaven op de opruimplicht gemakkelijker gemaakt. Toch blijkt dat, mede door het grote aantal plaatsen waar de hondenpoep niet opgeruimd of de hond niet aangelijnd hoeft te worden, bewoners veel overlast ervaren van hondenpoep en loslopende honden. In artikel 2:59 van de APV staat dat gevaarlijke honden extra kort aangelijnd dienen te zijn en voorzien van een muilkorf. Hierbij wordt verwezen naar de regeling agressieve dieren. Deze regeling is echter komen te vervallen, vandaar dat aan de APV enkele artikelen worden toegevoegd die regelen hoe op te treden bij gevaarlijke honden en bijtincidenten. 1.4 Inwonerspanel In april 2014 is er een enquête gehouden onder het inwonerspanel van de gemeente IJsselstein. Er zijn 1.228 leden van het Inwonerspanel uitgenodigd. In totaal hebben 711 inwoners de vragenlijst ingevuld (58%). Het onderwerp hondenbeleid is daarin aan bod gekomen. 18% Van de respondenten is in het bezit van één of meerdere honden. Een aantal vragen is specifiek aan de hondenbezitters gesteld. Vragen over mogelijke overlast van honden(poep), aanlijnplicht, controle/handhaving en geschikte losloopplekken zijn aan alle respondenten gesteld. Aan respondenten is ook gevraagd of men in hun buurt mogelijkheden ziet om een geschikte hondenlosloopplek te realiseren die niet in conflict is met de aanwezigheid van bijvoorbeeld een speeltuin of verkeer. Vaker genoemde antwoorden zijn de dijk bij de Intratuin, Park Hogebiezen en Lagebiezen. Figuur 1: Resultaten bewonersenquete 1. Opruimplicht Ruimt u de poep van uw hond(en) op? Ja, altijd 20% Ja, vaak 38% Soms wel, soms niet 26% Nee, (bijna) nooit 16% Indien u niet opruimt. Waarom niet? Te weinig afvalbakken 36% Niemand heeft er last van 33% Vindt u dat er voldoende afvalbakken zijn in gebieden waar opruimplicht geldt? 2. Aanlijnplicht Bent u het eens met de geldende aanlijnplicht binnen de bebouwde kom? Heeft u last van loslopende honden in de bebouwde kom? Nee 70% Ja 85% Nee 10% Weet niet 5% Soms overlast 33% Vaak overlast 20% Weet niet 2% (Bijna) nooit overlast 45% 6
2 Faciliteren In de openbare ruimte van de gemeente IJsselstein moet iedereen zich prettig voelen en iedereen moet die openbare ruimte kunnen gebruiken. Ook de hondenbezitters. Welke voorzieningen zetten we in om de overlast van hondenpoep en loslopende honden tegen te gaan? 2.1 Algemene regel In IJsselstein geldt in het algemeen: Honden zijn welkom, maar overal * geldt aanlijn- en opruimplicht. *uitzonderingsgebieden daargelaten. 2.2. Uitzonderingsgebieden Vanwege de bruikbaarheid van de openbare ruimte zijn diverse gebieden aangewezen, waar de algemene regel niet (helemaal) geldt. In bijlage 2 kunt u zien waar in de gemeente deze uitzonderingsgebieden gelegen zijn. Er zijn drie soorten uitzonderingsgebieden aangewezen namelijk 1. Verboden voor honden. 2. Uitrenvelden/losloop stroken. 3. Buitengebied. 2.2.-1 Verboden voor honden In de gemeente IJsselstein zijn honden absoluut niet welkom op alle speelplekken (speeltuinen, speelweiden, zandbakken, trapveldjes, etc.). Voor hulphonden is uiteraard een uitzonderingsregel op het verbod gemaakt, zie blz. 15. 2.2.-2 Uitrenvelden /losloopstroken Voor een goede gezondheid van de hond is beweging van groot belang. Dit kan ongewenst gedrag als gevolg van stress voorkomen, zoals onnodig lang en hard blaffen, hetgeen overlast kan veroorzaken. Het is daarom dat de gemeente uitrenvelden en losloopstroken aanlegt waar honden veilig vrij kunnen bewegen. Op deze uitrenvelden en losloopstroken zijn honden welkom en geldt géén aanlijnplicht en géén opruimplicht. Voor de veiligheid van de honden, de bewoners en het verkeer worden enkele van deze velden omheind. Een omheining kan zijn een hek of een natuurlijke barrière zoals een heg of sloot. Deze velden en stroken worden gereinigd om eventuele overlast voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken. Reinigen van de velden is ook belangrijk omdat in hondenpoep ziektebronnen kunnen zitten die schadelijk zijn voor mens en dier, zoals bacteriën, schimmels en wormen. Bij de selectie van de uitrenvelden en losloopstroken wordt gezocht naar een zo goed mogelijke dekking binnen IJsselstein. Waarbij het uitgangspunt is dat binnen een straal van 1 kilometer een uitrenveld, losloopstrook of het buitengebied bereikbaar is. Tevens wordt gekeken naar de afstand tot woning in verband met mogelijke overlast. Op basis van beschikbare ruimte in de wijk, toegankelijkheid en afstand tot woningen is in eerste instantie gekozen voor de realisatie van 5 omheinde uitrenvelden op onderstaande voorlopige locaties: 1) Hogebiezen, 2) Lagebiezen, 3) Planetenbaan, 4) Dissel boomgaard, 7
5) Dissel vijver. Daarnaast zijn er de niet-omheinde losloopstroken Zijdewetering Noord en Geluidswal Zenderpark. Het plaatsen van een omheining om de uitrenvelden is vergunningplichtig. Indien dit beleid is vastgesteld zal tot het aanvragen van vergunningen worden overgegaan. Figuur 2 laat zien welke eisen aan inrichting en beheer worden gesteld voor een uitrenveld. 2.2.-3 Buitengebied Ook het gehele buitengebied is uitzonderingsgebied: hier geldt géén opruimplicht en géén aanlijnplicht. Overigens is in de APV wel geregeld dat degene die zijn hond uitlaat, zijn hond onder appèl moet houden. Daarnaast is het is verboden om honden los te laten lopen in weilanden in verband met de bacterie die in uitwerpselen zit en waarvan vee ziek kan worden. Deze regel geldt ook in alle hooi- en weilanden in de natuurterreinen waar vee graast. Onderstaand verbod, artikel 460 uit het Wetboek van Strafrecht, heeft eveneens betrekking op het buitengebied. De gemeente vindt het belangrijk om de bewoners te betrekken bij het aanwijzen van deze locaties en heeft dan ook in overleg met een groep bewoners (zowel hondenbezitters als niet-hondenbezitters) deze 5, en andere, mogelijkheden bekeken. Uitgangspunt is de realisatie van maximaal 7 (omheinde) uitrenvelden met bijbehorende faciliteiten. Dat betekent dat in de kostenberekening de aanleg van twee extra omheinde velden, op nog nader te bepalen locaties, is meegenomen. Twee opties die worden voorgesteld vanuit de gemeente zijn de Randdijkse bosjes voor IJsselveld en het Biezenpad ter hoogte van het Bloesempad voor Zenderpark. Een uitgebreide aanduiding van de locaties vindt u in de bijlagen. Hij die zich, zonder daartoe gerechtigd te zijn, bevindt op enige grond die bezaaid, bepoot of beplant is, of die ter bezaaiing, bepoting of beplanting is gereedgemaakt, of gedurende de maanden mei tot en met oktober op enig wei- of hooiland, wordt gestraft met een geldboete van de eerste categorie. Deze boete is 90,-. 2.4 Voorzieningen De volgende voorzieningen worden ingezet om hondenbezitters goed te informeren en goed gebruik van de openbare ruimte te stimuleren: 2.4.-1 Afvalvoorzieningen Om de opruimplicht te ondersteunen: 8
worden er extra afvalbakken geplaatst langs looproutes van de hondenbezitters en bij de uitrenvelden. In het kader van het omvormingsplan openbare ruimte zal een aantal afvalbakken worden verwijderd. 16 Afvalbakken worden verplaatst naar de uitrenvelden en aan uitlaatroutes. De frequentie van lediging is wisselend tussen 1 x per week of 1 x per 2 weken, dit aan de hand van de werkelijk vullingsgraad. Met RMN vindt hierover afstemming plaats. De hondenscholen en dierenpensions wordt gevraagd de folder beschikbaar te stellen voor hun klanten. Figuur 2: Eisen voor hondenuitrenveld Eisen voor hondenuitrenveld Voorzieningen Bebording, afvalbak 2.4.-2 Bebording De algemene regel is dat overal binnen de bebouwde kom van IJsselstein een opruim- en aanlijnplicht geldt. Wanneer de hondenbezitter zijn hond uitlaat, moet het duidelijk zijn welke gebieden zijn aangewezen als uitzondering op de algemene regel. Hiervoor is bebording nodig. Juist vanwege de algemene regel, het laaghouden van de kosten en het behoud van een rustig straatbeeld is het uitgangspunt dat alleen bij de uitzonderingsgebieden borden worden geplaatst. Om verwarring te voorkomen is gekozen voor een eenduidige bebording die bij de uitrenvelden en aan het begin en eind van de uitlaatstroken worden geplaatst. Borden zijn nooit helemaal bestand tegen vandalisme; uiteraard is er wel gekozen voor duurzaam materiaal, dat niet gemakkelijk vernield wordt. Vanzelfsprekend moeten de borden zo geplaatst worden dat ze goed zichtbaar zijn. 2.4.-3 Informeren Een folder, waarin de basisregels staan, informeert de hondenbezitter over het hondenbeleid. De folder wordt: aan alle geregistreerde hondenbezitters toegezonden, zodra het nieuwe beleid is vastgesteld; bij nieuwe registraties van honden verstrekt; gepubliceerd op de website van de gemeente www.gemeenteijsselstein.nl en de wijkpagina s. berichten op facebookpagina s van de gemeente en de wijkpagina s. Publicatie in de Zenderstreeknieuws Schoonmaken Afscherming d.m.v. (indien nodig) Ondergrond Maandelijks/Tweewekelijks Hek Kort gemaaid gras 9
3 Handhaven Hoe leer je hondenbezitters, die de opruim- en/of aanlijnplicht negeren, dat dat niet langer kan? Door de hondenbezitter te informeren en de hondenbezitter die blijft negeren aan te spreken en/of te bekeuren. 3.1 Aanspreken eigen verantwoordelijkheid Een belangrijk uitgangspunt van het hondenbeleid is hondenbezitters blijven aanspreken op de eigen verantwoordelijkheid met als doel begrip en draagvlak te creëren voor het beleid. De gemeente ondersteunt door regels aan te scherpen, voorzieningen te bieden, voorlichting te geven, schoonmaak te regelen en te handhaven. Vanaf 1 januari 2016 zal handhaving op het hondenbeleid zich geheel gaan richten op het geleiden van het nieuwe beleid: het uitleggen ervan aan hondenbezitters/-begeleiders, zie 2.4-3; het waarschuwen voor toekomstige sancties. 3.2 Waarom handhaven? Omdat de overlast van hondenpoep een grote ergernis is. De algehele aanlijn- en opruimplicht vraagt een mentaliteits- en gedragsverandering van een deel van de hondenbezitters. Gezien de huidige overlast zal naar verwachting een deel van de hondenbezitters zich niet vrijwillig voegen naar het nieuwe beleid. Handhaving is dan een belangrijk instrument om het nieuwe beleid in zijn volle breedte te laten werken. 3.3 Hoe handhaven? Handhaving op aanlijn- en opruimplicht kan alleen op heterdaad. De handhaving zal hoofdzakelijk uitgevoerd worden door de BOA s, deze hebben meerdere beleidsprioriteiten en kunnen dus niet overal tegelijk zijn. Aanspreken van de hondenbezitter op diens verantwoordelijk is daarom een belangrijk handhavingsinstrument. De verplichting om een opruimmiddel op zak te hebben geeft de BOA ook een handvat om de hondenbezitter aan te spreken. De BOA s beschikken over poepzakjes en dispensers voor de zakjes die ze kunnen weggeven zodat zij een hondenbezitter kunnen aanspreken op diens verantwoordelijkheid. Dit is een publieksvriendelijke en faciliterende manier van aanspreken waarmee ingezet wordt op gedragsverandering. Na de gewenningsperiode en na meerdere waarschuwingen zal de handhaving zich concentreren op de aanpak van de grootste overlastveroorzakers. 3.4 Planning Na het vaststellen van het beleid wordt gestart met het inrichten van de uitrenvelden en het plaatsen van de bebording en afvalbakken. Ook het communicatietraject wordt gestart en er wordt een bewonersavond georganiseerd waar de twee extra locaties voor uitrenveldjes worden besproken. 3 Maanden na vaststelling van het nieuwe beleid zullen de BOA s daadwerkelijk boetes gaan uitschrijven bij overtredingen. 3.5 Boetes (prijspeil 2015) Na de periode van 3 maanden of na herhaaldelijke waarschuwingen binnen die periode, kunnen de BOA s daadwerkelijk boetes gaan uitschrijven. Negeren van de opruimplicht: 140,00. Negeren aanlijngebod: 90,00. Negeren aanlijngebod op plekken die verboden zijn voor honden: 140,00. Betreden verboden gebieden voor honden: 140,00 3.6 Melden overlast Onze BOA s kunnen niet overal tegelijk zijn voor een strikte handhaving van het hondenbeleid. Met het uitgangspunt van een helder en eenduidig hondenbeleid moeten bewoners ook elkaar kunnen aanspreken op overlast. Mocht een bewoner zich hier niet veilig of prettig bij voelen dan is er altijd de mogelijkheid om overlast te melden bij het Klant Contact Centrum of de website van de gemeente IJsselstein. 10
3.7 Juridisch kader De gemeenteraad heeft met het vaststellen van de APV regels vastgesteld die gelden binnen de gemeente IJsselstein. Voor wat betreft het uitlaten van honden en het opruimen van hondenpoep staan de regels in de artikelen 2:57 en 2:58. Overtreding van de in de APV opgestelde regels kan worden bestraft. 3.8 Beoogd effect Op het moment dat een hondenbezitter in verband met een overtreding wordt aangesproken of geverbaliseerd, kan deze zich niet verschuilen achter onwetendheid of onduidelijkheid. 3.8 A.P.V. aanlijnplicht en opruimplicht In de Algemene Plaatselijke Verordening IJsselstein worden de volgende regels ten aanzien van de aanlijn- en opruimplicht opgenomen:. Artikel 2:57 Loslopende honden 1. Het is de eigenaar of houder van een hond verboden die hond te laten verblijven of te laten lopen: a. binnen de bebouwde kom op een openbare plaats zonder dat die hond aangelijnd is; b. op een voor het publiek toegankelijke en kennelijk als zodanig ingerichte kinderspeelplaats, zandbak of speelweide of op een andere door het college aangewezen plaats; c. op de weg zonder voorzien te zijn van een halsband of een ander identificatiemerk dat de eigenaar of houder duidelijk doet kennen. 2. Het verbod genoemd in het eerste lid onder a geldt niet op door het college aangewezen plaatsen. 3. De verboden genoemd in het eerste lid gelden niet voor zover de eigenaar of houder van een hond zich vanwege zijn handicap laat begeleiden door een geleidehond of hulphond die aantoonbaar als zodanig gekwalificeerd is of als een eigenaar of houder van een hond deze aantoonbaar gekwalificeerd opleidt tot geleidehond of hulphond. Artikel 2:58 Verontreiniging door honden 1. Degene die zich met een hond op een openbare plaats begeeft is verplicht ervoor te zorgen dat de uitwerpselen van die hond onmiddellijk worden verwijderd. 2. Het bepaalde in het eerste lid is niet van toepassing op door het college aangewezen plaatsen. 3. De in het eerste lid gestelde verplichting geldt niet voor degene die zich vanwege zijn handicap laat begeleiden door een geleidehond of hulphond die aantoonbaar als zodanig gekwalificeerd is. 4. De strafbaarheid wegens overtreding van de in het eerste lid gestelde verplichting wordt opgeheven, indien de eigenaar of houder van de hond de uitwerpselen met een doeltreffend hulpmiddel onmiddellijk verwijderd en in de daarvoor bestemde afvalbakken stopt of mee naar huis neemt. 5. De eigenaar of houder van de hond is verplicht, indien hij zich op een openbare plaats bevindt, een doeltreffend hulpmiddel bij zich te hebben dat geschikt is voor het opruimen van de uitwerpselen van de hond. 6. De eigenaar of houder van de hond die zich met die hond op een openbare plaats bevindt, is verplicht dit doeltreffende hulpmiddel op eerste vordering van een toezichthoudend ambtenaar te laten zien. 7. Het is verboden uitwerpselen al dan niet rechtstreeks te verwijderen via het riool. 3.9 A.P.V. Gevaarlijke honden In de Algemene Plaatselijke Verordening IJsselstein worden de volgende regels opgenomen ten aanzien gevaarlijke honden en hoe om te gaan met bijtincidenten. Er is geen aanleiding is om te denken dat er binnen de gemeente IJsselstein een structureel probleem is met gevaarlijke honden. Toch worden enkele regels vastgelegd in de APV mocht er situaties ontstaan met gevaarlijke honden. In het kort regelt de APV het volgende: 11
- indien een hond gevaarlijk of hinderlijk wordt geacht kan het college besluiten tot extra verplichtingen ten aanzien van kort aanlijnen en muilkorven. - Bij bijtincidenten heeft de burgemeester de bevoegdheid tot onvrijwillige inbeslagname van de hond - Bij de beoordeling of het een gevaarlijke hond betreft of de inschatting van het gevaarsrisico na een bijtincident kan de burgemeester een risico-assessment laten uitvoeren. De kosten hiervoor zijn voor de hondenbezitter. Naast de APV kan bij een bijtincident ook nog een strafrechtelijke procedure worden gestart. Artikel 2:59: Gevaarlijke honden 1. Het is de eigenaar of houder van een hond verboden die hond te laten verblijven of te laten lopen op een openbare plaats of op het terrein van een ander: a. anders dan kort aangelijnd nadat het college aan de eigenaar of de houder heeft bekendgemaakt dat het die hond gevaarlijk of hinderlijk acht en aanlijngebod in verband met het gedrag van die hond noodzakelijk vindt; b. anders dan kort aangelijnd en voorzien van een muilkorf nadat het college aan de eigenaar of de houder heeft bekendgemaakt dat het die hond gevaarlijk of hinderlijk acht en een aanlijn en muilkorfgebod in verband met het gedrag van die hond noodzakelijk vindt. 2. Onverminderd het bepaalde in artikel 2:57, eerste lid onder c, geldt voor het bepaalde in het eerste lid bovendien dat de hond voorzien moet zijn van een optisch leesbaar, niet-verwijderbaar identificatiemerk in het oor of de buikwand. 3. In het eerste lid wordt verstaan onder: a. muilkorf: een muilkorf vervaardigd van stevige kunststof, of van stevig leer of van beide stoffen, die door middel van een stevige leren riem rond de hals zodanig is aangebracht dat verwijdering zonder toedoen van de mens niet mogelijk is en die zodanig is ingericht dat de drager geen mens of dier kan bijten, dat de afgesloten ruimte binnen de korf een geringe opening van de bek toelaat en dat geen scherpe delen binnen de korf aanwezig zijn b. kort aanlijnen: aanlijnen van een hond met een lijn met een lengte, gemeten van hand tot halsband, die niet langer is dan 1,50 meter. Artikel 2:59A: Weging ernst bijtincidenten 1. Bij weging van de ernst van bijtincidenten wordt onderscheid gemaakt tussen honden die betrokken zijn bij (zeer) ernstige bijtincidenten en overige honden die zijn betrokken bij een licht bijtincident. 2. Bij (zeer) ernstige bijtincidenten bijt een hond een persoon of brengt de hond ernstig letsel toe aan een ander dier, veelal een hond. 3. Bij een licht bijtincident bijt een hond een ander dier, veelal een hond, maar is geen sprake van ernstig letsel, of is sprake van een bijtincident zonder ernstige gevolgen dat gezien de context verklaarbaar is. Artikel 2:59B Optreden tegen ernstige bijtincidenten 1. De houder van een hond die een (zeer) ernstig bijtincident heeft begaan wordt gevraagd om afstand te doen van zijn hond. 2. De burgemeester geeft bevel tot het onvrijwillig in beslag nemen van de hond indien de houder niet vrijwillig afstand doet van de hond en de burgemeester vreest dat de kans op bijtrecidive aanwezig is, of als de hond al eerder een bijtincident heeft veroorzaakt. 3. Bij het onvrijwillig in beslag nemen kan in opdracht van de houder de hond aan een risico-assessment worden onderworpen die de burgemeester betrouwbaar acht. De test zal moeten uitwijzen of de hond resocialiseerbaar of elders herplaatsbaar is, of dat het risico bij terugplaatsing bij de houder als te groot moet worden ingeschat. 4. De kosten van vervoer, verblijf, test en eventueel laten doden van de hond komen voor rekening van de houder van de hond. 5. Bij bijtrecidive of bij (zeer) ernstige bijtincidenten informeert de gemeente het Openbaar Ministerie, zodat dit kan overwegen of het instellen van strafvervolging tegen de houder van de hond, terzake van mishandeling, vernieling, geen voldoende zorg dragen voor 12
onschadelijk houden van een gevaarlijk dier, of overtreding van de APV aan de orde is. 6. Indien de burgemeester bij de situatie uit het tweede lid niet vreest dat bijtrecidive zal plaatsvinden, dan kan het college de hond aanwijzen als gevaarlijke hond. Artikel 2:59C: Optreden tegen overige honden 1. Bij vrees voor het ontstaan van ernstige bijtincidenten, of bij een licht bijtincident kan het college besluiten tot aanwijzing van de hond als gevaarlijke hond in de zin van artikel 2:59 APV. 2. Het college kan in bepaalde situaties aangeven dat het noodzakelijk is dat de hond een risico-assessment ondergaat. 3. Bij zeer ernstige vrees voor het ontstaan van een (zeer) ernstig bijtincident kan het college besluiten dat de houder onvrijwillig afstand moet doen van de hond. 4. Als de houder van een hond die als gevaarlijke hond is aangewezen in strijd met artikel 2:59 APV de hond houdt en de hond een nieuw bijtincident veroorzaakt dan geeft het college toepassing aan het vorige lid en gaat het na of er aanleiding is dat naast de bestuursrechtelijke maatregel een strafrechtelijke sanctie op zijn plaats is wegens overtreding van de APV. Het programma is inhoudelijk opgebouwd aan de hand van prioriteiten, doelstellingen en kengetallen. In het HUP wordt tevens aangegeven hoeveel capaciteit aan toezicht en handhaving beschikbaar is. Verantwoordelijk voor toezicht en handhaving in de openbare ruimte is het BOA-team. Een BOA is een persoon die opsporingsbevoegdheid heeft. Hij beschikt over de bevoegdheid om verdachten staande te houden en bestuurlijke strafbeschikkingen (BSB) op te leggen. Met een BSB kan aan personen die bepaalde overtredingen begaan een geldboete worden opgelegd, zo ook in het geval van hondenoverlast. Ten aanzien van het handhaven van het hondenbeleid zal in eerste instantie ingezet worden op gedragsverandering. Het uitgangspunt hierbij is eerst publieksvriendelijk optreden door het geven van waarschuwingen en uitdelen van hondenpoepzakjes. Bij herhaling of weigeren zich te confirmeren aan het beleid zal worden overgegaan tot het geven van boetes. 3.10 Inzet handhaving Het handhavingsbeleid, zoals vastgelegd in het Integraal handhavingsbeleidsplan IJsselstein, wordt jaarlijks vertaald in een Handhavings Uitvoerings Programma (HUP). Het HUP is gericht op toezichts- en handhavingstaken die worden uitgevoerd door het team Dienstverlening (voor de aandachtsgebieden Bouw- en Woningtoezicht en Ruimtelijke Ordening) en Realisatie & Beheer (voor de aandachtsgebieden APV en Bijzondere wetgeving). 13
4 Waarnemen Met het nieuwe beleid wil de gemeente IJsselstein bereiken dat: de overlast van honden vermindert; de hondenbezitters beschikken over voorzieningen, waardoor zij ook prettig gebruik kunnen maken van de openbare ruimte. 4.1 Zichtbare resultaten Het nieuwe beleid moet leiden tot minder klachten over honden, hondenpoep en het ontbreken van voldoende uitlaatvoorzieningen. Het waarnemen kan breed worden ingezet en richt zich op: 1. Het aantal processen verbaal: het aantal overtredingen dat daadwerkelijk is geverbaliseerd. 2. Het aantal ingediende meldingen via het Klant Contact Centrum (KCC) dat betrekking heeft op honden en hondenpoep, zoals overlastsituaties, verzoeken tot reiniging of gebrek aan voorzieningen. 3. De ervaren knelpunten van het beleid: in de praktijk zullen de toezichthouders in het contact met de burgers signalen krijgen over eventuele knelpunten van het beleid. Deze signalen zullen verzameld worden, zodat bij de evaluatie gerichte bijsturing mogelijk is. 4. De tweejaarlijkse veiligheidsmonitor: hierin zijn de gevolgen van het beleid te zien. 4.2 Meten is weten Het rapport Dimensus Monitor IJsselstein 2014, Veiligheid en leefomgeving is de nulmeting voor dit beleid. Hiernaast is daarvan een overzicht gegeven. Het dient als startpunt om dit beleid te kunnen volgen. Figuur 3: Resultaten veiligheidsmonitor Gestelde vraag - Kunt u voor elk voorval/misdrijf aangeven of dit naar uw eigen idee vaak, soms of (bijna) nooit voorkomt in uw buurt? Hiermee komt hondenpoep, na parkeeroverlast op de tweede plek Gestelde vraag - Wat zijn volgens u de TWEE belangrijkste problemen in uw buurt, waarvan u vindt dat die met voorrang moeten worden aangepakt? U kunt voor het benatwoorden van deze vraag kiezen uit de bij de voorgaande vraag 1 genoemde voorvallen en misdrijven in uw buurt. Hiermee komt hondenpoep na te hard rijden en parkeeroverlast op de derde plek. Figuur 4: Uitwerking per buurt Antwoord over honden - 28% van de mensen ervaart vaak hondenpoep als overlast - 41% van de mensen ervaart soms hondenpoep als overlast Antwoord over honden De beantwoording van de laatste vraag is uitgewerkt per buurt IJsselstein Centrum IJsselstein Zuidwest IJsselstein Zuidoost AchterveldWest/ Zuid en Groenvliet Achterveld Noord/Oost Oranje- en Europakwartier IJsselveld Oost IJsselveld West - 26% van de mensen ervaart hondenpoep als het grootste probleem in zijn/haar buurt niet in de top 5 3e probleem (15%) 1e probleem (21%) 3e probleem (15%) 1e probleem (25%) 3e probleem (13%) 4e probleem (14%) 3e probleem (16%) 14
5 Uitvoeringsagenda De uitvoeringsagenda bestaat vooral uit de inrichting van de uitrenvelden: het plaatsen van afrastering, afvalbakken en bebording. In onderstaande tabel staat per locatie of er afrastering nodig is, het type en het aantal afvalbakken en borden. Naast deze voorzieningen worden er in de woonwijken langs een aantal uitlaatronden ook extra afvalbakken geplaatst. Figuur 5 Uitvoeringsagenda Locatie hondenuitrenveld Afrastering Type afrastering Aantal afvalbak Aantal borden Uitvoeren in Dissel boomgaard ja hek 1 1 Q1 Dissel vijver ja hek 2 2 Q1 Planetenbaan ja hek 1 1 Q1 Lagebiezen ja hek 1 1 Q1 Hogebiezenpark ja hek 2 2 Q1 Zijdewetering n.v.t. n.v.t. 3 aanwezig Q1 Geluidswal Zenderpark n.v.t. n.v.t. 3 2 Q1 Optionele locatie 1 ja hek 1 1 Q2 Optionele locatie 2 ja hek 1 1 Q2 15
6 Financiën 6.1 Hondenbelasting De mogelijkheid om hondenbelasting te heffen is al in 1851 in de Gemeentewet opgenomen. De hondenbelasting is een algemeen dekkingsmiddel. Het heffen van hondenbelasting door een gemeente voor de algemene middelen is niet in strijd met het discriminatieverbod. Dat oordeelt de Hoge Raad in zijn uitspraak van 18 oktober 2013 over de hondenbelasting van de gemeente Sittard-Geleen. De Gemeentewet geeft gemeenten de bevoegdheid om een belasting te heffen voor het houden van een hond. Volgens de Hoge Raad is die bevoegdheid mede ingegeven door de kosten die voor gemeenten voortvloeien uit de bevuiling van openbare wegen en plaatsen voor honden. Daarom is het onderscheid tussen houders van honden en andere personen naar het oordeel van de Hoge Raad gerechtvaardigd en vormt het geen discriminatie. Het is volgens de Hoge raad niet nodig dat de gemeente een relatie legt tussen de opbrengst van de hondenbelasting en de kosten die voor de gemeente aan de bevuiling door honden zijn verbonden. De inning van de hondenbelasting verloopt via Belastingsamenwerking Rivierenland (BSR). Zij verzorgen zowel de inning als de handhaving op de hondenbelasting. De tarieven worden jaarlijks vastgesteld door de gemeenteraad in de belastingverordening. 6.2 Kosten Het hondenbeleid brengt een aantal extra kosten met zich mee. Het gaat om incidentele kosten, zoals het inrichten van de uitrenvelden (afrastering, borden en afvalbakken) en extra afvalbakken langs uitlaatroutes. Daarnaast structurele kosten die betrekking hebben op het schoonhouden van de uitrenvelden, het legen van de vuilnisbakken en onderhoud van hekken, borden en afvalbakken. In het eerste jaar (2016) wordt de inrichting van de uitrenvelden gerealiseerd en de plaatsing van afvalbakken en borden. In onderstaand figuur is een overzicht van de kosten opgenomen. Structurele kosten Aanvullende structurele kosten nieuw beleid 10.000 hondenbelasting 5.000 kcc 25.000 maaien 10.000 handhaving 50.000 totaal Totale structurele kosten 87.000 Opbrengsten hondenbelasting 100.000 Saldo kosten en opbrengsten 13.000 Kosten hondenbeleid 100 onderhoud bebording Incidentele kosten 4.600 ledigen extra bakken 2.000 verwijderen en verplaatsen borden 500 communicatie 2.000 verplaatsen 16 afvalbakken 30.000 reinigen uitrenvelden 3.000 communicatie nieuw beleid 1.000 onderhoud hekken 50.000 aanleg omheining uitrenvelden 37.000 totaal 57.000 Totale kosten incidenteel Tarief hondenbelasting 2015 maand jaar 1e hond 4,42 53,04 ieder 2e, 3e hond etc. 8,78 105,36 kennel 158,28 16
7 Hulphond De meeste hondenbezitters houden hun hond als huisdier. In sommige gevallen is de hond geen huisdier, maar een hulphond. Er zijn door verschillende instanties diverse soorten hulphonden beschreven. Hulphonden zijn er zowel voor mensen met een visuele als fysieke beperking/aandoening. 7.1 Vrijstelling Hondenbezitters die een hond houden die aantoonbaar is opgeleid tot en dient als hulphond verkrijgen enkele vrijstellingen: de hondenbelasting wordt niet geheven voor honden die zijn opgeleid tot en dienen als elke vorm van hulphond. Hulphonden hebben wel toegang tot een voor het publiek toegankelijke en als zodanig ingerichte kinderspeelplaats, zandbak of speelweide. De eigenaar van een hulphond is niet verplicht de opruimplicht te volgen als dit vanwege de handicap niet mogelijk is. Deze vrijstellingen gelden alleen voor degene die zich vanwege zijn handicap laat begeleiden door een hulphond die aantoonbaar als zodanig is gekwalificeerd. 17
8 Samenvatting In de gemeente IJsselstein leven ongeveer 1800 honden. Deze honden maken onderdeel uit van de IJsselsteinse gemeenschap en zorgen voor plezier, gezelschap en levendigheid in de buurt, maar soms ook voor overlast. In IJsselstein, net als in veel andere gemeenten, is hondenpoep een bron van ergernis. Hondenpoep is bovendien schadelijk voor de gezondheid. Aangezien de gemeente IJsselstein het hondenbezit niet aan banden legt neemt de hondenpoep niet af. Wel gaat de gemeente de hondenbezitter stimuleren hun hond op een andere manier uit te laten door o.a. te zorgen voor eenduidige regels, goede voorzieningen, duidelijke voorlichting en controle op het uitlaatgedrag van hondenbezitters. Het hondenbeleid heeft tot doel: o Het verduidelijken en vastleggen van de regels voor het uitlaten van honden; o Het realiseren van voorzieningen; o Het inzichtelijk maken van de kosten die verband houden met de hondenbelasting; o De ergernis over hondenpoep en de vervuiling van de openbare ruimte door uitwerpselen te verminderen; o Hondenpoep niet toestaan op die plekken in de openbare ruimte die worden gebruikt voor recreëren en spelen. Het hondenbeleid van de gemeente IJsselstein is gebaseerd op drie pijlers: o Faciliteren o Handhaven o Waarnemen De algemene regel luidt: binnen de bebouwde kom moeten in de openbare ruimte honden aan de lijn worden gehouden en de poep opgeruimd. Faciliteren De gemeente IJsselstein kiest er voor om diverse gebieden aan te wijzen als uitzondering op de algemene regel. Deze kunnen drie verschillende functies hebben: 1. Verboden voor honden 2. Hondenuitrenveld (gebied waar de hond los mag lopen maar wel een opruimplicht geldt). 3. Buitengebied De gemeente geeft met behulp van borden aan waar deze uitzonderingsgebieden zijn. Om de opruimplicht te ondersteunen is er voor gekozen om extra afvalbakken te plaatsen. Het buitengebied (buiten de bebouwde kom) is een uitrengebied, tenzij ter plaatste anders is aangegeven. Hier gelden dus dezelfde regels als voor de hondenuitrenvelden. Handhaven Omdat de overlast van hondenpoep een belangrijke ergernis is wordt handhaving hierop ingezet. De algehele opruim- en aanlijnplicht uit de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) vraagt een mentaliteits- en gedragsverandering van een deel van de hondenbezitters in IJsselstein. Om ook onwillige hondenbezitters te stimuleren om de APV na te leven is handhaving een noodzakelijk onderdeel van het nieuwe beleid. Waarnemen Het beleid moet leiden tot minder klachten over honden, hondenpoep en het missen van voldoende geschikte uitlaatvoorzieningen. De gemeente volgt de uitwerking van het beleid. De overlast van honden wordt hiermee inzichtelijk gemaakt. Op basis van de waarnemingen stelt de gemeente het beleid bij waar nodig. Daarnaast zal de tweejaarlijkse bewoners enquête aanleiding zijn voor een dialoog met de gemeenteraad over hoe we samen de overlast verder kunnen verminderen. Hulphond De hond is in veel gevallen een huisdier, maar in enkele gevallen ook hulphond. Vaak zijn deze hulphonden een steun voor mensen met een visueel-, fysieke- of psychische beperking. Deze hulphonden zijn, wanneer in functie, uitgesloten van de regelgeving in dit hondenbeleid. Gevaarlijke honden In enkele gevallen kan een hond ook gevaarlijk zijn. In de APV zijn enkele bepalingen opgenomen waarmee de burgemeester de bevoegdheid krijgt extra aanlijnverplichtingen op te leggen of zelfs overgaan tot inbeslagname van de hond. De beoordeling is op basis van een risico-assessment. De kosten hiervan zijn voor de hondenbezitter. Communiceren De in te zetten communicatiemiddelen zijn de gemeentelijke website (www.ijsselstein.nl), de gemeentelijke infopagina in de Zenderstreek Nieuws, een speciale folder en eenduidige bebording in de openbare ruimte. 18
Bijlagen 19
Bijlage 1: Maatregelen, kosten en beoogde effect Uitrenvelden kosten soort kosten soort beleid beoogd effect: Veiligheid, overlast verminderen, stimuleren gebruik, helderheid regels aanleg omheining uitrenvelden 50.000 incidenteel aanvullend onderhoud hekken 1.000 structureel aanvullend Maaien 25.000 structureel huidig Omheinde terreinen zijn veilig voor honden, verkeer en omwonenden. Goede dekking van velden over Ijsselstein zorgt ervoor dat ze ook gebruikt worden. Waarbij 6-7 velden het minimum lijkt te zijn. Omheining zijn de uitzonderingsgebieden op opruim- en aanlijnplicht. Schone en verzorgde velden stimuleren het gebruik en mogelijk ook opruimen zonder verplichting Met het maaien van de velden wordt al een deel van de velden opgeschoond. reinigen uitrenvelden 30.000 structureel aanvullend Extra reinigen beperkt de (stank)overlast voor de omgeving. Handhaving & signalering kosten soort kosten soort beleid beoogd effect: Gedragsverandering, consequent uitvoeringsbeleid handhaving Uitgangspunt publieksvriendelijk en gericht op gedragsverandering. Waar nodig streng handhaven 10.000 structureel huidig richting de grootste overlastveroorzakers. Klantcontactcentrum gemeente Ijsselstein 5.000 structureel huidig Eén centraal meldpunt voor opnemen en afhandelen van (anonieme) klachten van overlast of schade aan de uitlaatvelden voor gericht uitvoeringsbeleid Borden kosten soort kosten soort beleid beoogd effect: Helderheid regels onderhoud bebording 100 structureel huidig Met publieksvriendelijke borden worden de uitzonderingsgebieden aangegeven verwijderen en verplaatsen borden 2.000 incidenteel aanvullend Borden bij de huidige uitzonderingsgebieden worden weggehaald en waar mogelijk hergebruikt. Afvalbakken kosten soort kosten soort beleid beoogd effect: Overlast verminderen ledigen extra bakken 4.600 structureel aanvullend verplaatsen 16 afvalbakken 2.000 incidenteel aanvullend Met gericht plaatsen van afvalbakken wordt gestimuleerd dat hondenbezitters de uitwerpselen opruimen. Communicatie kosten soort kosten soort beleid beoogd effect: Gedragsverandering, helderheid regels, consequent uitvoeringsbeleid communicatie 500 structureel aanvullend communicatie nieuw beleid 3.000 incidenteel aanvullend Om te komen tot gedragsverandering is het nodig om herhaaldelijk aandacht te vragen voor het nieuwe beleid. 20
Bijlage 3 Locaties uitrenvelden Dissel boomgaard Dissel vijver Hogebiezenpark Lagebiezen 21