WijkLeerbedrijf Venray

Voorstel WijkLeerbedrijf Venray In samenwerking met de gemeente Venray Calibris Advies Mariël Goffin 11 mei 2015 - Versie 1.1 cco-15-108-mg-sz 1

2

Inhoudsopgave 1. Aanleiding... 4 2. Wat is een WijkLeerbedrijf... 5 3. WijkLeerbedrijf Venray... 7 Doelstelling... 6 Resultaten... 6 Samenwerkingspartners. 8 Doelgroepen... 9 Maatschappelijk rendement... 8 Financiering... 9 4. Plan van aanpak voor opstart WijkLeerbedrijf... 11 3

1. Aanleiding Op 13 april jl. heeft Calibris Advies tijdens een overleg met regiomanager Ben Rutten van Metggz, beleidsmedewerkers WMO, Onderwijs en Maatschappelijke Diensten en wethouder Peeters van de gemeente Venray een toelichting gegeven op het concept WijkLeerbedrijf. Het concept is inhoudelijk toegelicht en mogelijkheden met regionale partners zijn verkend. Naar aanleiding van dit overleg heeft Calibris Advies op verzoek van wethouder Peeters een voorstel voor een haalbaarheidsonderzoek uitgewerkt. Op verzoek van Elleke Raedts is ook een gespecificeerde opgave van de kosten voor het vervolgtraject en een tijdsplanning opgenomen. Dit voorstel geeft een toelichting op het concept WijkLeerbedrijf en een beschrijving van de doelstelling, beoogde resultaten, doelgroep, samenwerkingspartners, rendement en kosten van het WijkLeerbedrijf. 4

2. Wat is een WijkLeerbedrijf Het WijkLeerbedrijf is een initiatief waarmee op een innovatieve en ondernemende wijze kan worden ingespeeld op problematiek binnen gemeenten. Uitbreiding en verandering van taken, in tijden van bezuiniging, stelt gemeenten, zorg- en welzijnsinstellingen en het onderwijs voor dilemma s. Hoe blijven kwetsbare wijkbewoners langer zelfstandig? Hoe kan gezorgd worden voor een goede aansluiting onderwijs- arbeidsmarkt? Hoe komen kansarme groepen alsnog aan werk? En hoe worden de kosten beheersbaar gehouden? Deze vragen zijn aan de orde van de dag. Er moeten handvaten gevonden worden voor uitdagingen waar gemeenten voor staan, namelijk de grote decentralisaties in het sociaal domein: actuele ontwikkelingen rond WMO/AWBZ vraagstukken, goedkope vormen van WMO-ondersteuning voor kwetsbare burgers, transitie van langdurige zorg en de participatiewet. Men wil meer Wijk- of Buurtgericht gaan werken, er bestaat een noodzaak om innovatieve en ondernemende initiatieven te ontplooien. Tenslotte is het van belang om tussen al deze ontwikkelingen, partijen en initiatieven dwarsverbanden te leggen. Hierbij rekening houdend met dossiers als Jeugdwerkeloosheid, Sectorplannen, Social Return, Sociale wijkteams en het voorkomen van vroegtijdig schooluitval. Het WijkLeerbedrijf is zo n innovatief en ondernemend initiatief, waar veel partijen baat bij hebben. Onderstaande tekening illustreert voor welke vraagstukken het WijkLeerbedrijf een oplossing biedt. Het WijkLeerbedrijf is een fysieke plek in de wijk van waaruit werkzoekenden en mbo-deelnemers zich inzetten voor wijkbewoners door het vervullen van informele hulp- en ondersteuningsvragen. Deelnemers met een afstand tot de arbeidsmarkt volgen een opleidingstraject met aan het eind van het traject een 5

diploma of certificaat waardoor hun kansen op de arbeidsmarkt toenemen. Voor MBO-studenten levert het WijkLeerbedrijf een stageplaats en de mogelijkheid hun opleiding af te ronden. Hierbij levert het WijkLeerbedrijf een belangrijke bijdrage aan het terugdringen van het tekort aan stageplaatsen op mboniveau 1 en 2 (zorg en welzijn). Door intensieve begeleiding in een veilige leeromgeving is er een hoger studie- en opleidingsrendement en minder voortijdig schoolverlaters (VSV). Binnen het WijkLeerbedrijf zijn twee trajecten mogelijk: 1. Een kwalificerend traject: opleiding Assistent Dienstverlening & Zorg (mbo-niveau 1) of Helpende Zorg & Welzijn (mbo-niveau 2). Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt of kwetsbare MBO-studenten die hun competenties beter ontwikkelen in een praktische (leer)omgeving kunnen in het WijkLeerbedrijf een opleiding volgen. De lessen en het praktijkdeel van de opleiding vindt plaats in het WijkLeerbedrijf. Deelnemers aan dit traject zullen, afhankelijk van het niveau van de opleiding, gemiddeld 1 à 2 jaar over het traject doen, waarna ze gediplomeerd worden als Assistent Dienstverlening & Zorg of Helpende zorg en welzijn. Met ingang van september 2016 wordt het kwalificatiedossier Helpende Zorg & Welzijn vervangen voor het kwalificatiedossier Dienstverlening. Dit dossier is breder en biedt uitstroommogelijkheden naar facilitaire dienstverlening, horeca en sport en bewegen. Hierdoor neemt de kans op betaald werk toe. 2. Een niet-kwalificerend traject: oriëntatie, werkervaring en taal Niet voor iedereen zal een kwalificerend traject weggelegd zijn. Het WijkLeerbedrijf biedt daarom ook mogelijkheden voor oriëntatie op werken in de zorg, welzijn, facilitaire dienstverlening en de wijk, het opdoen van werkervaring en het verbeteren van de taalvaardigheden. Deze trajecten zijn aanvullend op de kwalificerende trajecten. In een WijkLeerbedrijf is er sprake van een samenwerkingsverband van zorg- en welzijnsinstellingen, gemeente, onderwijs en andere maatschappelijke partners in een wijk. De hulp die vanuit het WijkLeerbedrijf wordt geboden is een belangrijke, structurele bijdrage daar waar de mantelzorg en inzet van vrijwilligers niet toereikend is. Dit geeft mensen de mogelijkheid langer zelfstandig thuis te blijven wonen en dringt de eenzaamheid van mensen in de wijk terug. De samenwerking met vrijwilligers en mantelzorg heeft als belangrijk neveneffect activering van de wijk, meer sociale cohesie en een gevoel van bijdrage aan de eigen samenleving. Kortom, Het WijkLeerbedrijf is: een fysieke, toegankelijke plek in de wijk; een plek waar jongeren en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt informele zorg- en ondersteuningsvragen (niet-geïndiceerd) van buurtbewoners vervullen; een plek waar de informele zorgvraag van de buurtbewoners centraal staat; een plek waar wijkbewoners die het nodig hebben een steuntje in de rug krijgen; een plek waar jongeren en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt een praktijkgerichte opleiding volgen op niveau 1 of 2; een plek waar de opleiding volledig plaats vindt in en vanuit het WijkLeerbedrijf; een plek waar studenten extra ondersteuning krijgen van een wijk/stage coördinator; een plek die tot stand komt dankzij een stevige samenwerking tussen gemeente, instellingen, onderwijs en bedrijven. 6

Calibris Advies speelt met het concept WijkLeerbedrijf in op de hervormingsplannen voor de langdurige zorg. Meer informele zorg moet de zorg betaalbaar houden. Voor veel mensen is hulp uit het informele circuit niet vanzelfsprekend of voor handen. Het WijkLeerbedrijf kan in deze hulp voorzien. 7

3. WijkLeerbedrijf Venray Doelstelling Het doel van het WijkLeerbedrijf is het bieden van informele zorg aan mensen in de wijk. Het gaat hierbij om veelal kwetsbare mensen die onvoldoende steun kunnen krijgen van hun eigen netwerk of om mantelzorgers die extra ondersteuning kunnen gebruiken. Daarnaast biedt WijkLeerbedrijf mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt én kwetsbare mbo-leerlingen een passende opleidings- en werkervaringsplaats om op die manier hun positie op de arbeidsmarkt te vergroten. Resultaten Het WijkLeerbedrijf resulteert in: Levering van minimaal 10.000 informele zorg uren per jaar (zorg- en ondersteuningsvragen van wijkbewoners en wijkbehoeften die buiten de AWBZ of de WMO vallen). Bijvoorbeeld licht huishoudelijk werk zoals wassen en strijken, samen boodschappen doen, oppas bij demente of zieke ouderen, begeleiden van ouderen bij activiteiten in de wijk, ondersteunen van participatie activiteiten in de wijk, maaltijden koken bij zorgvragers thuis en begeleiden naar ziekenhuis. Belangrijke voorwaarde is dat activiteiten niet geïndiceerd zijn vanuit WMO. Het is niet betaald werk. Minimaal 60 unieke klanten die 1 of meer dagdelen per week informele hulp krijgen. De informele zorg draagt bij aan het verminderen van formele zorg; Tussen 18-24 deelnemers volgen binnen het WijkLeerbedrijf een opleiding Assistent Dienstverlening & Zorg niveau 1 of Helpende Zorg en Welzijn niveau 2; Gemiddeld 80 % van de deelnemers aan het WijkLeerbedrijf behalen een diploma of certificaat voor een praktijkgerichte opleiding op niveau 1 of 2; Het maatschappelijk rendement levert een kostenbesparing door: - minder formele zorg (door rendement van informele zorguren) - terugdringen van eenzaamheid - verminderen van het huisartsenbezoek - het langer thuis kunnen blijven wonen - het activeren van de wijk(en) (ontlasten van mantelzorgers /vrijwilligers) - vermindering zorgkosten en criminaliteit - minder mensen met een uitkering en meer mensen met een diploma én een baan Biedt de kans aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt om via participatietrajecten werkervaring op te doen en tegelijkertijd te werken aan de ontwikkeling van competenties, met als doel hen voor te bereiden op een opleiding en/of werk; Bevordert samenwerking tussen de lokaal betrokken organisaties in de wijk. Vanuit het perspectief van praktijkgericht onderwijs resulteert het WijkLeerbedrijf aanvullend in: meer stageplaatsen op niveau 1 en 2 en daarmee meer doorstroom naar niveau 3; hoger studie- en opleidingsrendement en minder voortijdig schoolverlaters (VSV). een inspirerende, op de praktijk gerichte leeromgeving voor studenten. Samenwerkingspartners Het WijkLeerbedrijf is een samenwerkingsverband tussen de gemeente Venray, zorg- en welzijnsinstellingen, de onderwijsinstelling, Calibris Advies en andere partners in de wijk. Afspraken worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst en door alle partijen ondertekend. 8

In het vooronderzoek wordt onderzocht welke partijen geïnteresseerd zijn om te participeren in het WijkLeerbedrijf, wat de wensen zijn ten aanzien van de invulling van het WijkLeerbedrijf en welke bijdrage(n) zij bereid zijn te leveren. Op dit moment is enkel gesproken met Metggz, de gemeente Venray en ROC Gilde Opleidingen (oriënterend). Vooruitlopend op de nog te maken afspraken met de gemeente Venray, ROC Gilde Opleidingen, zorg- en welzijnsinstellingen en andere relevante partners vindt u hieronder een voorstel voor bijdrage vanuit de partijen: 1. De gemeente Venray is opdrachtgever voor het WijkLeerbedrijf en draagt bij aan de financiering van de project- en organisatiekosten. Daarnaast kan worden bijgedragen in: de promotie van het WijkLeerbedrijf het publieke gezicht tijdens opening, diploma-uitreiking en pers contacten gebruik website gemeente voor naamsbekendheid het beschikbaar stellen van een locatie hulp bij invullen van de noodzakelijke cofinanciering vanuit ESF gelden en subsidies. 2. Het Gemeentelijke Werkbedrijf/ Werkgeversservicepunt verzorgt een eerste selectie van deelnemers en draagt bij aan de (gedeeltelijke) financiering van de uitkeringskosten en het opleidingstraject. 3. Zorg- en welzijnsinstellingen leveren hulp- en ondersteuningsvragen van wijkbewoners aan die geschikt zijn voor de deelnemers van het WijkLeerbedrijf. Daarnaast kan worden bijgedragen in: Het beschikbaar stellen van een (part-time) coördinator voor het coördineren van de informele (niet geïndiceerde) zorgtaken en het begeleiden van deelnemers. het aanbieden van een arbeidscontract na het opleidingstraject de promotie van het WijkLeerbedrijf de invulling aan de SROI verplichting (vanuit aanbesteding WMO in regio) 4. ROC Gilde Opleidingen is als opleider verantwoordelijk voor de opleiding en kwalificering van de deelnemers. De onderwijsinstelling wordt gevraagd bij te dragen door: een docent (1 FTE) beschikbaar stellen voor onderwijs en begeleide onderwijsuren van deelnemers; deelnemers beschikbaar stellen via stageplaatsen op niveau 1 en 2. 5. Calibris Advies is kennishouder, projectleider en uitvoerder van het concept WijkLeerbedrijf. De projectleider van Calibris Advies zet het WijkLeerbedrijf op, maakt afspraken met samenwerkingspartners, draagt zorg voor de begroting en financiering, zorgt voor begeleiding en coaching van de coördinator, zorgt voor de juridische basis, bewaakt de voortgang en rapporteert de resultaten en brengt expertise in vanuit het landelijk kennisplatform van Calibris Advies. Doelgroepen Binnen het WijkLeerbedrijf bestaat de mogelijkheid voor deelnemers om een kwalificerend traject en een niet-kwalificerend traject te doorlopen. De basis van het WijkLeerbedrijf bestaat uit een kwalificerend traject voor 18-24 deelnemers. Op grond hiervan is de (co)financiering van het WijkLeerbedrijf geregeld. Doelgroepen die voor een kwalificerend traject in aanmerking komen zijn: jongeren, volwassenen en ouderen (60+) met een WWB of Wsw uitkering 9

jongeren, volwassenen en ouderen (60+) met een WW uitkering studenten die al staan ingeschreven voor een beroeps opleidende leerweg (BOL) of beroepsbegeleidende leerweg (BBL). Aanvullend is het mogelijk om deelnemers een niet-kwalificerend traject te laten doorlopen. Naast bovenstaande doelgroepen komen daar de volgende doelgroepen voor in aanmerking: jongeren vanuit het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs kwetsbare jongeren met een (lichte verstandelijke) beperking (instroom Wajong) deelnemers die een werkervaringsplaats zoeken of arbeidsfit willen blijven vroegtijdig schoolverlaters deelnemers vanuit participatietrajecten voor vrijwillige ondersteuning van mantelzorgers (preventie van ondersteuningsvragen bij risicovolle doelgroepen) Maatschappelijk rendement Calibris heeft een methodiek ontwikkeld om het maatschappelijk rendement van een WijkLeerbedrijf uit te rekenen. Deze berekeningen zijn door het CBS nog eens nagerekend. Het maatschappelijk rendement van een WijkLeerbedrijf wordt vastgesteld op basis van de kans op werk en de bijdrage aan de maatschappij. De rendementen die hierbij een rol spelen zijn: de waarde van een diploma, mensen uit de uitkering, minder zorgkosten, informele zorg, langer thuis kunnen blijven wonen, terugdringen van eenzaamheid en het ondersteunen van mantelzorgers. De rendementen hebben allemaal een waarde. Het maatschappelijk rendement van een WijkLeerbedrijf zal tijdens het vooronderzoek nader worden uitgewerkt. De genoemde rendementen zijn van verschillende aard. Het gaat over: de waarde van een diploma, mensen uit de uitkering, minder zorgkosten, informele zorg, langer thuis kunnen blijven wonen, terugdringen van eenzaamheid en het ondersteunen van mantelzorgers. De rendementen hebben allemaal een waarde. Door verschil van aard zijn ze lastig om ze bij elkaar op te tellen. Om een beeld te krijgen van het maatschappelijke rendement van een WijkLeerbedrijf, doen we dit wel. Omdat mensen voor meerder jaren profijt hebben van een diploma, een baan of hogere kwalificatie, is er ook nog een tijdseffect. Het Maatschappelijk rendement is te berekenen in: a) Maatschappelijk rendement op niveau van deelnemers na opleiding op niveau 2. b) Maatschappelijk rendement op niveau van burgers/wijk/instanties per jaar tijdens het opleidingstraject. De rendement berekeningen zijn gebaseerd op feitelijke cijfers uit de praktijk. Financiering Hieronder vindt u een globale begroting voor de opzet en implementatie van een WijkLeerbedrijf. De totale benodigde inzet aan menskracht en middelen is inzichtelijk gemaakt. De totale investering voor het eerste projectjaar bedraagt 78.200,-. Een 2 e jaar (en verder) ligt dat bedrag beduidend lager, 54.200,-. Hierin zitten onder andere de kosten voor de voorbereiding/onderzoek, gebruik kennisplatform concept, de 10

organisatie, projectleider, PR en communicatie en gebruikskosten van het leerhome en een online begeleidingsinstrument voor deelnemers. Voorbereiding/ onderzoek haalbaarheid Jaar 1 Jaar 2 Stakeholderanalyse 6.400,- 3.200,- Kandidatenanalyse Projectanalyse Gebruik kennisplatform concept WijkLeerbedrijf Gebruik en ontwikkeling methodes Materialen, Instrumenten, toolkit, werkwijzen, overeenkomsten en methodieken Subsidie en juridische ondersteuning Profielen coördinator/ begeleider, projectleider Omgeving voor kennisdeling Projectadministratie Training begeleiders Activering van de wijk Selectie assessment tool Uitvoering WijkLeerbedrijf Rol Projectleider Project en procesmanagement Bewaken concept, onderhandelen, regisseren Kwaliteitsbewaking Selectie coördinator en deelnemers Aansturen coördinator en projectadministratie Coördineren marketing, PR en communicatie Onderhouden contacten stakeholders Toeleiding deelnemers naar arbeidsmarkt Competent Online begeleidingsinstrument incl. implementatie 20.000,- 15.000,- 32.000,- 24.000,- 5.000,- 5.000,- Basistraining werkbegeleiders 4.800,- 2.000,- Communicatie en activering wijk: PR / communicatie via Elise Website / redactie via Elise Folder / flyer via Elise Opening WijkLeerbedrijf / media Fietstassen / shirts / banners 10.000,- 5.000,- Totaal 78.200,- 54.200,- De genoemde bedragen zijn exclusief BTW. Na de fase van voorbereiding/ onderzoek haalbaarheid zal duidelijk zijn of er draagvalk is bij de stakeholders en er een coalitie gevormd is die in het WijkLeerbedrijf gaat samenwerken. Mocht deze coalitie niet tot stand komen, dan zal er geen vervolg worden gegeven aan de uitvoering van het plan van aanpak. Calibris Advies zal 1 maand na de start van de voorbereiding hierover rapporteren naar de contactpersoon binnen de gemeente Venray. 11

In de begroting is geen rekening gehouden met de bijdrage vanuit zorg- en welzijnsinstellingen, onderwijs en andere partners in de wijk. Hieronder een overzicht met de kosten die niet zijn opgenomen en als cofinanciering worden ingebracht in het WijkLeerbedrijf. Rol Trajectbegeleider/coördinator (door instellingen/gemeente: 60.000) Facilitering en vervanging trajectbegeleider/ coördinator (door instelling/gemeente: 10.000) Intake deelnemers (door onderwijs: 15.000) Docent (door onderwijs: 75.000) Praktijkbegeleiding voor leerlingen in de instelling (door instelling: 25.000) Deelname aan stuurgroep/werkgroep ( om niet, door allen: 16.000) Opleidingskosten (boekengeld, inschrijfgeld onderwijs) (door gemeente/ zelf: 18.000) Aanvullende taaltraining (optioneel) (door Calibris: 6.400) Leerhome (huur) (door gemeente / wijk) Inrichting en verbruikskosten leerhome (kantoorartikelen, Internet, koffie/thee ed.) (door onderwijs/wijk) De ervaring leert dat de mogelijkheid bestaat om met ESF subsidie het investeringsbedrag te verminderen. De gemeente fungeert als aanvrager van deze subsidie, maar Calibris Advies kan ondersteuning bieden in de administratieve afhandeling. Uitkering deelnemers De doelstelling is om met het WijkLeerbedrijf een aantal deelnemers vanuit een uitkering een opleiding te laten volgen naar niveau 1 of 2. Het Werkbedrijf zal worden gevraagd om financiële middelen beschikbaar te stellen zodat de deelnemers de opleiding met behoud van uitkering kunnen volgen. Mogelijk moeten de deelnemers volgens de geldende cao s bij de zorginstelling in dienst komen of worden gedetacheerd. In dit geval wordt gevraagd de loonkosten te compenseren. 12

4. Plan van aanpak voor opstart WijkLeerbedrijf Voorbereiding Gedetailleerde afstemming van inspanningen, investeringen en verwachtingen. Projectplan, begroting en samenwerkingsovereenkomst opstellen. Samenstellen stuurgroep bestaande uit beslissingsbevoegde vertegenwoordigers van de samenwerkende partijen. De Stuurgroep bewaakt de doelstellingen van het WijkLeerbedrijf. Resultaat: Duurzame coalitie gevormd. Getekende samenwerkingsovereenkomsten en goedgekeurde begroting. Mocht coalitie niet worden gevormd, zal plan van aanpak niet verder worden uitgevoerd. Benodigde tijd: 1 maand Planning- en inrichtingsfase Aantrekken van de coördinator en docent. Samenstellen projectgroep bestaande uit medewerkers van de participerende projectpartners. Zij fungeren als eerste aanspreekpunt op uitvoerend niveau. Zij participeren in werkgroepen, die bijeenkomen om procedures, werkafspraken en bestaande ontwikkelde concepten (verder) te ontwikkelen en aan te passen. De werkgroepen kunnen wisselen van samenstelling, afhankelijk van de vragen die in een werkgroep moeten worden opgepakt. Voorbereiden opleidingstraject. Ophalen van hulp- en ondersteuningsvragen. Werven en selecteren deelnemers. Resultaat: het WijkLeerbedrijf is startklaar. Benodigde tijd: 3 maanden Tijdens de uitvoeringsfase worden de volgende activiteiten uitgevoerd: Start met beoogde groep van 18-24 deelnemers. Feestelijke opening en publiciteit voor Elise WijkLeerbedrijf. Matching studenten aan hulpvragers. Monitoren van resultaten. Verslaglegging en verantwoording naar stuurgroep en eventuele subsidieverstrekkers. Beoordelen resultaten: 18-24 deelnemers hebben een positieve stage afgesloten met diploma en 10.000 hulp- en ondersteuningsvragen uit de wijk zijn beantwoord. Begeleiding deelnemers naar werk of vervolgopleiding. Benodigde tijd: 12-24 maanden 13