Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg 1 8331 XE Steenwijk Steenwijk, 8 december 2009 Nummer voorstel: 2009/135 Voor raadsvergadering d.d.: 22-12-2009 Agendapunt: Onderwerp: Beschikbaarstelling kredieten voor realisatie voorzieningen voor energie en binnenklimaat primair onderwijs Aan de raad van de gemeente Steenwijkerland wordt voorgesteld te besluiten: Conceptbesluit: Voor het treffen van voorzieningen op het gebied van energie en binnenklimaat in de schoolgebouwen van het primair onderwijs, inclusief de cofinanciering op grond van de regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009 een bedrag beschikbaar te stellen van 657.042,--. Dit bedrag ten laste te brengen van de reserve huisvesting onderwijs. Het subsidie ad 257.042,-- ten gunste te brengen van de reserve huisvesting onderwijs. Inleiding Reeds enkele jaren wordt steeds meer aandacht geschonken aan de kwaliteit van het binnenklimaat van schoolgebouwen. De vraag of de leerlingen in een gezonde omgeving verblijven werd daarbij gekoppeld aan onderzoek te komen tot reductie van de energiekosten. Schoolbesturen gingen daarover in gesprek met het gemeentebestuur en er ontstond een landelijke discussie wie de kosten zou moeten betalen. De eigenaar van het gebouw i.c. het schoolbestuur die normaliter verantwoordelijk is voor de binnenkant van het gebouw of de gemeente waar de zorgplicht zich tevens uitstrekt tot het treffen van (nieuwe) bouwkundige voorzieningen. Daarnaast is het gedrag ook van grote invloed. Duidelijk is dat men dat in de school zelf goed moet regelen. De financiële crisis heeft een en ander in een versnelling gezet. Het rijk heeft een regeling afgekondigd op grond waarvan bijdragen kunnen worden aangevraagd voor het treffen van maatregelen in energiebesparing en binnenklimaat. Ook het eigen gemeentelijk beleid is gericht op het geven van financiële impulsen om de (lokale) werkgelegenheid te stimuleren. De regeling vereist een cofinanciering. Een goede mogelijkheid om een kwaliteitsslag in de onderwijshuisvesting te maken en een bijdrage te leveren aan de lokale economie. Met dit voorstel wordt ook uitvoering gegeven aan het programma Duurzaamheid als opgenomen in de programmabegroting 2010-2013. Het item frisse scholen wordt daarin specifiek benoemd: Onderzoek en uitvoering van duurzame maatregelen naar lagere energielasten en een gezonder binnenklimaat in basisscholen. Situatie Steenwijkerland. 1
Mede met gebruikmaking van provinciale subsidie op het gebied van energie en duurzaamheid heeft de gemeente vanaf 2006 een aantal opdrachten verstrekt om de situatie in de schoolgebouwen in beeld te brengen: energierapportage en het programma Check it out. Mede naar aanleiding van publicaties over binnenklimaat in schoolgebouwen vorig najaar is besloten dit pro-actief door te trekken. Op het huisvestingsprogramma werd een bedrag opgevoerd voor nader onderzoek naar het binnenklimaat op de scholen. De aandacht werd geheel gericht op het basisonderwijs. Voor het openbaar en het bijzonder basisonderwijs waren verschillende rapporten opgesteld. Het onderzoek was met name gericht op synchronisatie van de aanwezige rapporten zonodig aangevuld met nader onderzoek op een aantal scholen. Dit is uitgevoerd door EnerDeco. Het eindrapport van dat onderzoek spoorde met de aankondiging van het rijk om via de gemeenten een financiële impuls te geven voor kwaliteitsverbetering van de schoolgebouwen. Dat rijkssignaal is opgepakt om vervolgens met de schoolbesturen in overleg te gaan met de insteek om een flinke kwaliteitsslag te maken: naast de te verwachten rijksmiddelen, een gemeentelijke bijdrage en een even grote schoolbestuurlijke bijdrage te leveren. Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009 De regeling is op 11 september 2009 afgekondigd en biedt subsidiemogelijkheden op een 5-tal gebieden: isolatie, cv-installatie, luchtbehandeling, zonwering en verlichting. De regeling benoemt binnen die gebieden een aantal maatregelen/voorzieningen met daaraan gekoppeld genormeerde kosten. De volgende voorwaarden zijn van belang: Voor Steenwijkerland is het subsidiebedrag vastgesteld op 257.042. Er mag een beroep op de regeling worden gedaan tot 125% van het maximumsubsidie. Mocht het geval zich voordoen dat een aantal gemeenten niet het maximale subsidiebedrag claimen of in het geheel geen beroep doen op het subsidie zal een tweede verdeelronde plaatsvinden waarbij gemeenten die meer dan 100% hebben gevraagd voor een extra bijdrage in aanmerking komen tot het maximum van 125%. Er moet voor 40% van de subsidiabele projectkosten cofinanciering aanwezig zijn: dit kan de gemeente zijn, dit kan een derde zijn. De gemeentelijke insteek is om voorzieningen te optimaliseren en daar ook op te investeren. De schoolbesturen zijn gevraagd mee te dragen in de kosten. Er zal dus ook meer uitgevoerd worden dan de regeling aan ruimte biedt. Er zal per school moeten worden aangegeven welke verbetermaatregelen, voorzien van gedetailleerde informatie, in het projectvoorstel zijn opgenomen en uitgevoerd zullen worden. De aanvraag moet per school onderbouwd zijn door een Energie en Binnenklimaat Advies (EBA). Een EBA opgesteld door een onafhankelijk deskundige in dienst van een daartoe gecertificeerd bedrijf. De eisen waaraan een dergelijk rapport moet voldoen is begin oktober door SenterNovem (uitvoeringsorgaan van de het ministerie van economische zaken) bekend gemaakt. Los van de werkelijke kosten van het op laten stellen van deze rapporten wordt per BRINnummer (per school) 1.000,-- subsidie verstrekt als bijdrage in de kosten. Uiterlijk 31 december 2009 moeten de projectvoorstellen zijn ingediend. De gemeente moet de aanvragen ondertekenen en indienen. Schoolbesturen moeten de aanvraag medeondertekenen. De uitvoering moet in 2010 plaatsvinden en ook in dat jaar worden afgerond. Dat betekent dat na ontvangst van de subsidiebeschikking programma van eisen, bestek, aanbesteding, uitvoering, oplevering en financiële afwikkeling vóór 31 december 2010 moet zijn afgerond. De gemeente moet bij de controle op de jaarrekening 2010 (de zgn. SiSa) rekening en verantwoording afleggen. Budget 2
Bij het bekend worden van het voornemen van het rijk om ca. 160 mln beschikbaar te stellen voor de energiebesparing en klimaatverbetering van schoolgebouwen is dezerzijds een inschatting gemaakt naar het bedrag dat voor onze gemeente beschikbaar zou kunnen komen. Niet wetende welke positie het voortgezet en hoger onderwijs zou innemen is voor Steenwijkerland uitgegaan van 400.000,--. Het eindrapport gaf aan dat een investering van ca. 1,2 mln nodig zou zijn om de scholen van een passende en adequate ventilatie voorziening te voorzien. In het overleg met de schoolbesturen is tegen die achtergrond een gemeentelijke inspanning genoemd van 400.000. Met schoolbesturen is vervolgens ook besproken om een vergelijkbare financiële inspanning te leveren als de gemeente met het doel om een zo maximale kwaliteitsverbetering te bereiken. Als daar volledig in meegegaan zou worden was 3 x 400.000 beschikbaar, nl. rijk, gemeente en schoolbesturen voor eenzelfde bedrag. Het uitgangspunt dat schoolbesturen eenzelfde bedrag als de gemeente gaan bijdragen is binnen het schoolbestuurlijk overleg besproken. Aangegeven dat de gemeente dit uitgangspunt kon handhaven. Schoolbestuurlijk overleg OOGO Op 30 september 2009 is op dit punt OOGO-overleg geweest. Verwezen wordt naar het ter inzage liggende verslag. Uitvoering Het eindrapport van EnerDeco geeft inzicht in situatie in de schoolgebouwen en oplossingsmogelijkheden. Dit rapport voldoet niet aan de eisen die aan een EBA worden gesteld. Het is de bedoeling om de middelen naar rato per schoolbestuur beschikbaar te stellen. Betekent wel dat per schoolbestuur een afweging moet worden gemaakt wat hun totaal budget is (rijk, gemeente plus eigen middelen) en daar een passende prioritering op hun gebouwen en te treffen maatregelen op los te laten. De scholen, waarvoor men voorzieningen wil treffen, zullen moeten beschikken over een EBA. Als bijdrage in de kosten voor het opstellen van een EBA wordt per BRINnummer (per school) separaat een subsidie verstrekt van 1.000,--. Deze keuzes als ook de vertaalslag en het aanreiken van de gegevens voor de aanvraag vraagt expertise. Enerzijds is de gemeente in het kader van de regeling de aanvragende partij en verantwoordelijk voor dit proces, anderzijds is gesteld dat de gemeente ook hier het schoolbestuur als de bouwheer ziet; dus verantwoordelijk voor opdracht en uitvoering van het project voor hun eigen scholen. Daar komt de tijdsdruk nog bij, nl de korte termijn die beschikbaar is voor het opstellen van een projectplan/subsidieaanvraag die aan de eisen voldoet. Sturing en begeleiding is om die reden zeer wenselijk geacht. De gemeente heeft schoolbesturen een bureau aangedragen, dat kennis en ervaring heeft om dergelijke technische projecten te begeleiden. Het is vervolgens aan de schoolbesturen om dit bureau al dan niet te contracteren voor het opstellen van bestek, aanbesteding, uitvoeringstoezicht etc. Provinciaal subsidie De provincie is benaderd om ook een subsidie beschikbaar te stellen voor milieumaatregelen in schoolgebouwen. Er is een ambtelijke toezegging dat de provincie voor 20% bereid is bij te dragen. Een formele bevestiging ontbreekt nog. Financiën Op dit moment ziet de opbouw van het budget voor het project er als volgt uit: Subsidie rijk 257.042 Bijdrage gemeente 400.000 (incl. vereiste aanvulling rijkssubsidie 40%) 3
Totaalbudget gemeente 657.042 Bijdrage schoolbesturen 400.000 Totaal project budget 1.057.042 Bij toekenning van een extra subsidie van 25% wordt het projectbudget verhoogd met ruim 64.250. Bij een provinciaal subsidie van 20% op het investeringsbedrag op grond van de regeling wordt het projectbudget nog eens verhoogd met 85.680. In de maximale variant is er een budget beschikbaar van 1.206.972,--. Voorgesteld wordt te besluiten maximaal een beroep te doen op de regeling Verbetering Binnenklimaat primair onderwijs en de raad voor te stellen een bedrag van 657.042 beschikbaar te stellen voor het treffen van voorzieningen op het gebied van energie en binnenklimaat primair onderwijs inclusief de cofinanciering van de rijksregeling. Dit bedrag ten laste te brengen van de reserve onderwijshuisvesting. Het subsidie ten gunste te brengen van de reserve onderwijshuisvesting, zodat de netto last van de gemeente 400.000,-- bedraagt. Inkoop- en aanbestedingsprocedure Schoolbesturen zijn bouwheer en opdrachtgever voor het treffen van de voorzieningen. Bij het beschikbaar stellen van de gelden zullen de schoolbesturen worden gestimuleerd om het lokale bedrijfsleven met name uit te nodigen in de aanbestedingstrajecten. In het voortraject heeft EnerDeco de eindrapportage opgesteld. Voor het opstellen van een subsidieaanvraag moet voor de scholen waar het subsidie voor wordt aangevraagd een Energie en Binnenklimaat Advies worden opgesteld. Deze liggen in het verlengde van de rapportage die EnerDeco eerder heeft opgesteld. Gelet op de kostprijs en de tijdsdruk (binnen één maand) waarbinnen de EBA s moeten worden opgesteld is EnerDeco gevraagd dit te verzorgen. Bijlagen bij het voorstel Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009 Verslag OOGO 30 sept 2009 Ondertekening De secretaris De burgemeester drs. A.J. Peterson drs. H.H. Apotheker Betrokken partijen afdeling adviseur behandeld in raadscommissie MO Ulbe Koopman, tel.:0521 538 421, email: ulbe.koopman@steenwijkerland.nl x ja, nl. 8 december 2009 nee 4
Raadsbesluit Steenwijk, 22 december 2009 Nummer: 2009/135 De raad van de gemeente Steenwijkerland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 8 december 2009, nummer 2009/135; b e s l u i t : Voor het treffen van voorzieningen op het gebied van energie en binnenklimaat in de schoolgebouwen van het primair onderwijs, inclusief de cofinanciering op grond van de regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009 een budget beschikbaar te stellen van 657.042,--. Dit bedrag ten laste te brengen van de reserve huisvesting onderwijs. Het te ontvangen subsidie op grond van deze regeling ten gunste te brengen van de reserve huisvesting onderwijs. De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, R.G.H.P. Moonen drs. H.H. Apotheker 1