Doorbeleggen na pensioendatum: wat is het en hoe leggen we het onze deelnemers uit? Twan van Erp, Tatjana Taubert 17 mei 2016 Pagina 1 Pagina 1
Agenda 1. Verbeterde premieregelingen 2. Risico s en spreidingsmechanisme in de uitkeringsfase 3. Hoe leggen we het onze deelnemers uit? Kennissessie Doorbeleggen 17 mei 2016 Pagina 2
Verbeterde premieregelingen: persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling Pagina 3
Schets van DB versus DC. Pagina 4
Wet verbeterde premieregeling (naar verwachting per 1-8-2016) Persoonlijk pensioenvermogen Doorbeleggen na pensionering mogelijk gemaakt Shop-recht; vaste versus variabele uitkering Collectieve risicodeling in uitkeringsfase Pagina 5
Risico-afbouw tot pensioendatum max. Het verborgen probleem van DC Start Plft. Pagina 6
Rendementsportefeuille Doorbeleggen: afbouw over levensduur max. Opmerkingen 1. Uitkering is onzeker 2. Uitkeringsfase; eens ingelegd, blijft ingelegd 3. Collectieve en solidaire risicodeling 4. Indexatie en afstempelen (5-jaarsperiode) 5. Standaard 100 % dekkingsgraad, gesloten contract Start Plft. Pagina 7
Doorbeleggen, waar leidt het toe? Een 5 15% hoger verwacht pensioenresultaat voor de deelnemer, met een variabele uitkering Beheersbare risico s in de uitkeringsfase De opstap naar de toekomstige pensioenoplossing (Nationale Pensioendialoog, Hoofdlijnennota Kabinet, SER rapporten, etc.) Pagina 8
Risicodeling in de uitkeringsfase Sterfterisico (moet collectief) Langlevenrisico (keuze) Beleggingsrisico (keuze) Via toedelingskringen (max 10 jaar tevoren) Spreiding schokken over max 5 jaar Gesloten systeem Geen buffers aanhouden Wel mogelijk stijgende/dalende uitkering Pagina 9
Agenda 1. Verbeterde premieregelingen 2. Risico s en spreidingsmechanisme in de uitkeringsfase 3. Hoe leggen we het onze deelnemers uit? Kennissessie Doorbeleggen 17 mei 2016 Pagina 10
Risico s en spreidingsmechanisme in de uitkeringsfase
Pensioenrisico s in de uitkeringsfase Individueel nemen of collectief delen? Sterfterisico Langlevenrisico Inflatierisico Pagina 12
Sterfterisico Collectieve risicodeling wordt wettelijk voorgeschreven. Hoe groot moet het collectief zijn? A minder dan 1.000 mensen B meer dan 1.000 mensen Pagina 13
Sterfterisico Pagina 14
Langlevenrisico Met wat voor een schokken dienen we rekening te houden in de uitkeringsfase? A minder dan 5% B meer dan 5% Zou u dit risico collectief delen of niet? Pagina 15
Langlevenrisico Pagina 16
Inflatierisico Stel dat inflatie de hele pensioenperiode 4% hoger is dan verwacht. Het pensioen valt dan in reële termen ongeveer: A 20% lager uit B 30% lager uit Zou u dit risico collectief delen of niet? Pagina 17
Impact van een spreidingmechanisme in de uitkeringsfase Stel er vindt een schok plaats van - 5% De schok wordt uitgesmeerd over 5 jaar Versimpelde weergave van uitkering: 100 99 98 97 96 95 Maar hierbij is geen rekening gehouden met sterfte. Hoe groot is de totale schok? A groter dan 5,5% B kleiner dan 5,5% Pagina 18
Impact van een spreidingmechanisme in de uitkeringsfase Pagina 19
Conclusie Veel expliciete keuzes voor sociale partners, bestuur en deelnemers Servicedocument biedt hulp Uitdaging: Hoe leggen we het de deelnemer uit? Pagina 20
Agenda 1. Verbeterde premieregelingen 2. Risico s en spreidingsmechanisme in de uitkeringsfase 3. Hoe leggen we het onze deelnemers uit? Kennissessie Doorbeleggen 17 mei 2016 Pagina 21
Hoe leggen we het onze deelnemers uit? Pagina 22
Pagina 23
Doorbeleggen een goede stap vooruit! Zoals het was DC: vooruitzicht pensioen onzeker Maar daarna bij ingang wel een zekere uitkering Met doorbeleggen DC: vooruitzicht pensioen onzeker Verwachting: hogere uitkering, maar onzekerheid over de hoogte Pagina 24
Maar communicatief best een uitdaging! Deelnemers zeggen dat ze willen kunnen kiezen, maar ze kiezen niet! De rationele mens Ingewikkeld Toekomst Onzeker Neemt beslissingen op basis van informatie en keuzemogelijkheden De emotionele mens Neemt beslissingen op basis van gevoel en ervaringen Pagina 25
Inzicht in behoeftes van deelnemer is belangrijk Voor introductie Na introductie Deelnemerreis met persona s Deelnemerreis met deelnemers Feedback vragen aan deelnemers Beeld krijgen bij verschillende doelgroepen Toetsen beleving en 1 e set communicatie Beoordelen vertegenwoordiging deelnemergroepen in persona s Toetsen beleving persona s bij echte deelnemers Aanvullen communicatie Na elk doorlopen contactmoment Te weten komen wat de deelnemer: had verwacht en heeft ervaren. Of hij tevreden is en wat wij nog zouden kunnen verbeteren Elk contact leidt tot betere communicatie! Pagina 26
Een deelnemerreis geeft inzicht in behoeftes Persona s Aantal afhankelijk van proces en betrokken deelnemergroep. Veelal bepaald door: opleidingsniveau, financiële kennis, affiniteit met pensioen, digitaal bewust etc. Voor doorbeleggen belangrijkste criteria Hoe gaat iemand om met onzekerheid? Hoe neemt iemand beslissingen? Pagina 27
De emoties worden zichtbaar Wat voelt een persona bij elke fase van doorbeleggen? Elke negatieve emotie biedt kansen om de communicatie te verbeteren! Pagina 28
Negatieve emoties geven tips voor communicatie Bij introductie Pensioen in zicht Periodiek (aankoop voor en op pensioendatum) - Aparte communicatie voor en na 55 jaar - Algemene uitleg in woord en beeld - Met algemene rekenvoorbeelden inzicht geven (interactief) - Gelegenheid bieden voor vragen stellen - Inzicht in keuzes - vast / variabel - flexopties - Persoonlijk financieel plaatje (interactief) - Duidelijke actie - Helder proces - Ontwikkeling kapitaal en rendement - Uitleg over spreiden rendement - Verwacht pensioenkapitaal op pensioendatum (scenario s) - Pensioen voor komend en afgelopen jaar - Indicatie pensioen voor komende 10 jaren Pagina 29
Onze inzichten Tijdig De juiste communicatie op het juiste moment. Dit voorkomt onrust en mogelijk ook irritatie. Gelaagd Veel volledige communicatie geeft niet altijd een beter gevoel. Geef relevante informatie en verwijs naar meer elders. Luisteren Bied gelegenheid om vragen te stellen of mee te luisteren naar vragen van anderen. Accepteren Onzekerheid zal blijven bestaan ondanks zorgvuldige communicatie bij deelnemers die hier gevoelig voor zijn. Pagina 30
Onze eindconclusie Doorbeleggen heeft grote impact voor deelnemers Goede communicatie biedt hulp bij besluitvorming en kan onzekerheid verminderen maar zal het niet altijd wegnemen! ONZEKER Pagina 31
Heeft u vragen? Pagina 32 Pagina 32