Ambitiedocument Limburg Topprovincie Logistiek Meer toegevoegde waarde meer synergie Versie 10 januari 2012 1
1. Inleiding Limburg is hotspot op logistiek gebied binnen Nederland. Het heeft een excellente ligging als Europese draaischijf met diverse internationale afzetmarkten. Deze ligging willen we maximaal benutten voor de verdere economische ontwikkeling van de sector en de Limburgse economie. In dit ambitiedocument zullen we beschrijven wat we willen bereiken op dit gebied en wat we daarvoor gaan doen. Strategische positie De ligging van de Provincie is belangrijk, maar belangrijker is wat je er mee doet. Zijn we bereid om ruimte te bieden aan de logistieke sector? Zijn de verbindingen op orde? Hebben we voldoende, flexibel en gekwalificeerd personeel? Lukt het ons om kennis over logistieke stromen om te zetten in daadwerkelijke omzet en creëren we daarmee voldoende toegevoegde waarde? Over een lengte van 160 kilometer ligt Limburg aan de Maas; van noord tot zuid. De Maas, die door haar directe verbinding met de havens van Rotterdam en Antwerpen een belangrijke rol speelt in de economische geschiedenis van Limburg. Maar niet alleen de Maas, ook de spoorverbindingen en de snelwegen boden en bieden Limburg een uitstekende uitgangspositie op logistiek gebied. Limburg is strategisch gelegen tussen de belangrijkste Nederlandse en Belgische zeehavens en het Europese achterland. De provincie is centraal gelegen in een afzetmarkt van circa 30 miljoen mensen die binnen een straal van 100 km vanuit Limburg kan worden bevoorraad. Bovendien ligt de provincie midden in de grensoverschrijdende Technologische Top Regio (TTR) die vier Euregio s omvat en gekenmerkt wordt door een hoge concentratie aan publieke en private kenniscentra. Deze kenniscentra, bijvoorbeeld de RWTH Aachen, bieden uitstekende kansen voor (grensoverschrijdende) samenwerking. Definitie De logistieke sector zorgt voor de juiste dingen, op het juiste tijdstip, in de juiste hoeveelheden, tegen optimale kosten op de juiste plaats Belangrijke groeisector voor de komende jaren De logistieke sector is in Limburg van groot belang voor de regionale economie. In 2010 was ongeveer 7,5% van de werkzame mensen in Limburg in de logistieke sector aan het werk, dat zijn 40.000 mensen. Dat logistieke bedrijven ook van belang zijn voor de ondersteuning van de eigen industrie, blijkt uit het relatief hoge percentage (circa 40%) van de vervoerde tonnage via de weg dat binnen de provincie wordt gerealiseerd. Ook verzorgen de logistieke bedrijven de steeds groeiende goederenstromen van en naar de economische centra in Limburg en dóór de provincie (transito). Logistiek is en blijft een belangrijke groeisector voor de komende jaren. Toppositie versterken Deze toppositie moeten we zien te behouden en waar mogelijk versterken om onze concurrentiepositie, welvaart en toekomstige werkgelegenheid te vergroten. Dat kan alleen door een nog sterkere inzet op logistiek. De sector logistiek is zowel één van de nationale als Limburgse topsectoren als het gaat om de economische prioriteiten voor de toekomst. 2
Leeswijzer Dit document omschrijft de provinciale ambitie voor de logistiek in de periode 2012-2015. Het beoogt daarmee geen rapport of klassieke beleidsnota te zijn. Met dit ambitiedocument wordt invulling gegeven aan programmalijn 4.2 (Innovatiekracht en topsectoren) uit de programmabegroting 2012. Het ambitiedocument beschrijft achtereenvolgens: - het belang van de logistiek voor Limburg ( 2) - de ambitie ( 3) - de rol van de provincie ( 4) - het actieprogramma 2012-2015 ( 5) - de organisatie van de uitvoering ( 6). 3
2. Het belang van de logistiek voor Limburg Strategische ligging Limburg ligt strategisch tussen de mainports Rotterdam en Antwerpen en het achterland (Ruhrgebied). Dat biedt kansen voor logistiek. Noord-Limburg (Venlo-Venray en omstreken) en Zuid- Limburg (Sittard-Geleen en omstreken) vormen de twee belangrijke logistieke knooppunten van de provincie. Midden-Limburg is vanuit logistiek oogpunt het schakelgebied dat vanuit de logistieke knooppunten wordt gefaciliteerd (zie figuur hieronder). Regionale accenten Noord-Limburg en meer specifiek de regio Venlo-Venray vervult een strategische brugfunctie op één van de belangrijkste multimodale goederen-vervoercorridors (Maas, A67 en Brabantroute) van Europa die de mainports Rotterdam en Antwerpen verbindt met het industriële hart van Europa. De regio Venlo-Venray steunt op een zeer omvangrijk areaal aan logistieke warehouses en dienstverleners en beschikt over diverse moderne rail- en bargeterminals. De bedrijvigheid in de regio Noord-Limburg heeft de laatste jaren een sterk logistiek accent gekregen, hetgeen blijkt uit de vestiging van grote, internationaal opererende bedrijven, die goederen via meerdere modaliteiten aan- en afvoeren. Zuid- Limburg is gelegen aan: - de Maas/Julianakanaal; - de A2;; - de logistieke Oost-West as A76, onderdeel van de goederenvervoercorridor Antwerpen Genk - Born / Stein-Aken; - de spoorlijn Maastricht-Eindhoven en verder. De havens van Born en Stein vormen hierin multimodale schakels, met name voor de binnenvaart. De logistieke functie van Zuid-Limburg is momenteel voornamelijk gericht op de ondersteuning van de aanwezige (met name chemische en medische) bedrijvigheid in plaats van op het internationaal goederenvervoer. Echter, met de aanwezigheid van de in luchtvracht gespecialiseerde luchthavens van Maastricht en Luik en 4
met de geplande aanleg van een railterminal Chemelot heeft Zuid-Limburg uitstekende logistieke faciliteiten om toekomstige groei mogelijk te maken. Logistieke bedrijvigheid De logistieke knooppunten ondersteunen de bedrijvigheid van de volgende kennisintensieve economische clusters met toonaangevende bedrijven. In Noord-Limburg is dat vooral de agrobusiness (Greenport en FloraHolland te Venlo) en metaalelektro (Océ Technologies te Venlo). In Zuid-Limburg is er vooral bedrijvigheid rondom de chemie (DSM en SABIC te Sittard-Geleen, Chemelot Campus te Sittard-Geleen), health care & cure (MUMC+, Medtronic te Heerlen en diverse bedrijven rondom Maastricht-Aachen-Airport) en automotive (Nedcar te Born). De sector logistiek is daarmee tevens een belangrijke enabler voor andere Limburgse topsectoren. % logistieke banen tov totaal aantal banen 4,50% 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% Zeeland Limburg Zuid-Holland Noord-Brabant Noord-Holland Gelderland Overijssel Friesland Flevoland Utrecht Groningen Drenthe % logistieke vestigingen tov totaal aantal vestigingen 4,50% 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% Zeela nd Zuid-Hollan d Friesland Gro ninge n Lim burg No ord-braba nt Geld erland Flevoland Drenthe No ord-hollan d Overijssel Utre cht 5
3. De ambitie De groei van goederenstromen (in volume) door onder andere de realisatie van de Tweede Maasvlakte, biedt perspectief om nieuwe banen te creëren. Zowel aan de onderkant van de arbeidsmarkt als voor hoger opgeleid en gekwalificeerd personeel. Ook de locatiedynamiek van de sector in de afgelopen 10 jaar laat dit zien, zie figuur hieronder. De uitdaging waar we in Limburg voor staan is om de logistieke sector te faciliteren in: A) het creëren van toegevoegde waarde (Value Added Logistics, Value Added Services, VAL/VAS) B) ketenregie. Ad A. Toegevoegde waarde ontstaat wanneer er in Limburg tijdens het logistieke proces bijkomende waarde aan het product wordt toegevoegd of aanvullende diensten aan de klant worden aangeboden. Het kan dan gaan om kwaliteitscontroles, maar ook om deelaspecten van het productieproces zelf, zoals de assemblage van onderdelen. Ad B. Bij ketenregie gaat het om het coördineren en regisseren van goederenstromen (en bijbehorende informatie- en financiële stromen) van grondstofleverancier tot klant, inclusief retourstromen en hergebruik. Optimale afstemming tussen partijen in de totale keten is daarbij cruciaal: producenten en afnemers, logistieke en financiële dienstverleners, verladers en vervoerders, ICT-providers en beheerders. Daarbij gaat ketenregie ook over vervoer dat elders in de wereld plaatsvindt. Ketenregie kan op verschillende manieren vorm krijgen. Door centrale regie: een partij in de logistieke sector ontwikkelt zich tot (commerciële) ketenregisseur; of door gedistribueerde regie: partijen nemen gezamenlijk de regie door activiteiten met elkaar af te stemmen via een platform of een onafhankelijke tussenpersoon. Ketenregie maakt bij veel verladers onderdeel uit van het eigen bedrijfsproces, maar wordt ook steeds vaker uitbesteed aan gespecialiseerde marktpartijen in bijvoorbeeld Cross Chain Control Centers. Het is in iedere keten vooral belangrijk om te zorgen voor passende afstemming tussen de verschillende partijen. Dat is niet eenvoudig, omdat iedere schakel in de keten vaak een autonome organisatie is. Om daar goed mee om te gaan, rekening houdend met concurrentie- of machtsposities en de status quo, moeten passende businessmodellen en bestuursvormen ontwikkeld worden. Alleen zo kan de sector een grotere toegevoegde waarde ontwikkelen. Het rendement op de investeringen kan met VAL/VAS en ketenregie worden vergroot en biedt de logistieke sector de mogelijkheid toe te groeien naar een meer sophisticated verdienmodel. Dit wil zeggen niet meer van hetzelfde, maar we zetten sterk in op logistiek die kennis- en innovatiegedreven is. Dat is ook de strekking van het 6
topteamrapport 1 en het rapport dat in opdracht van de Provincie Limburg door Policy Research Corporation is opgesteld 2. De toegevoegde waarde wordt met name in die onderdelen van de logistieke keten gecreëerd die innovatie gedreven zijn zoals ketenregie en Value Added Logistics. Het is van belang dat de topsector Logistiek wordt voorzien van voldoende gekwalificeerd personeel, zodat de bedrijven hun concurrentiekracht kunnen versterken. Dit kan worden bereikt door een structurele verbetering van instroom, doorstroom van arbeidspotentieel in logistieke opleidingen, behoud en vraaggestuurd doorontwikkelen van werknemers en hun competenties. Toch zijn er ondanks deze gunstige vooruitzichten ook uitdagingen voor de sector. Middelen om te investeren in lange termijn innovatie zijn binnen de sector relatief beperkt. De logistieke sector is primair kostengedreven en veelal gericht op de korte termijn. Het organiserend vermogen is relatief beperkt en versnipperd (veel kleine spelers en relatief weinig grote). Daarnaast zijn er relatief weinig hulpstructuren voorhanden (of beperkt inzetbaar) om te faciliteren in kennisoverdracht en valorisatie. Kortom, er is weinig samenwerking binnen de sector, waardoor de gewenste ontwikkelingen onvoldoende van de grond komen. Het landelijke initiatief Dutch Institute for Advanced Logistics (Dinalog) - gesteund door het Rijk - heeft de opdracht meegekregen te zorgen voor kennisoverdracht tussen de onderwijs, kennisinstellingen en de logistieke sector (makelaarsfunctie) evenals het uitvoeren van projecten en experimenten op het gebied van ketenregie. Daarnaast zal ook de match tussen het onderwijs en logistieke arbeidsmarkt in de toekomst knelpunten gaan vertonen door krapte op de arbeidsmarkt. Op basis van een SWOT-analyse kan de ist (sterkte en zwakten) en soll situatie (kansen en bedreigingen) in kaart worden gebracht: Sterkten: - Goede verbindingen - Multimodaal infrastructuurnetwerk - Shuttleverbinding met de Mainports - Europese DC s - Aanwezigheid van kennis VAL/VAS - Opleidingen MBO/HBO/WO - Beschikbaarheid bedrijventerreinen Kansen: - Internationalisering in de sector - Innovatie (bijv. VAL/VAS en ketenregie) - Sterke groei van goederenvervoer (bijv. door Tweede Maasvlakte) - Duurzaamheid (C2C) - Extended Gate functie Zwakten: - Beperkte Kennis-Kunde-Kassa organisatie (K3 structuur) - Weinig grote spelers en beperkt organiserend vermogen van de sector - Krapte op de arbeidsmarkt - Slecht imago van de sector Bedreigingen: - Concurrentie van andere logistieke hotspots, Betuweroute en verschuiving van activiteiten richting o.a. Oost- Europa - Marges en omzet verder onder druk - Hoge olieprijs (brandstofkosten vormen in vgl. met andere sectoren een relatief grote kostencomponent) - Toenemende congestie Het is de uitdaging om de relatief sterke positie van Limburg op logistiek gebied te behouden en te versterken om de concurrentie met andere regio s succesvol aan te gaan, onze sterktes 1 Topteam Logistiek (2011). Partituur naar de top. Adviesrapport. Juni 2011. 2 Policy Research Corporation (2011). Blauwdruk logistieke ontwikkeling in Limburg. April 2011. 7
uit te bouwen en de kansen te benutten. Door zowel de sector zelf (de software) te versterken als de harde randvoorwaarden (hardware), zal Limburg een aantrekkelijke provincie zijn en blijven voor (nieuwe en bestaande) bedrijven. Ambitie: Limburg Topprovincie Logistiek: Naar meer toegevoegde waarde en synergie We streven in Limburg naar een sterke zelfstandige topsector logistiek, waarvoor de basics excellent zijn. Een topsector die daarnaast op de lange termijn uitblinkt als enabler voor innovatie, de concurrentiekracht van de andere topsectoren in Limburg (Chemie, Agrofood, Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, High Tech en Life Sciences & Health) vergroot en het Limburgse (economische) vestigingsklimaat versterkt. Vertrekpunten daarbij zijn: - Blijven investeren in de fysieke infrastructuur vooral daar waar de knooppuntfunctie aangepast danwel versterkt moet worden; - Blijvende aandacht voor optimale benutting van alle modaliteiten om de toekomstige logistieke stromen in samenhang te faciliteren; - Stimuleren van innovatie in de logistiek voor economische structuurversterking en het verzekeren van toekomstige werkgelegenheid. Actielijnen: 1. Versterken en uitbouwen van het basale infrastructuurnetwerk, de basics ; 2. Stimuleren van innovatie ten behoeve van waardecreatie binnen de sector; 3. Investeringsbevordering en lobby. Maatschappelijke doelen (peiljaar 2015 t.o.v. 2010): - 10% hogere investeringen in de logistiek afgezet tegen de ontwikkeling van het nationaal gemiddelde; - 40 nieuwe bedrijfsvestigingen, zowel logistieke dienstverleners als productie- en distributiebedrijven; - behoud van werkgelegenheid (40.000 arbeidsplaatsen); - verhoging van de Research & Development-uitgaven met 10%; - toename overslag containers op multimodale terminals met 30%. De bijdrage van de Provincie aan deze doelstellingen zit vooral in het creëren van randvoorwaarden voor de sector, gerichte ondersteuning van innovatieprojecten en investeringsbevordering voor bedrijven. Investeringen zullen voor het merendeel door het bedrijfsleven zelf worden gedaan. 4. De rol van de Provincie Het uitgangspunt voor de Provincie is dat de regio s Noord- en Zuid-Limburg complementair zijn in hun logistieke activiteiten. Noord-Limburg is met name gericht op distributie logistiek en Zuid-Limburg is meer gericht op verladers (partijen die lading aanbieden). De Provincie wil maximale synergie tussen de regio s tot stand brengen. Juist dat is de versterkende kracht. Geen dubbelingen in beleid en investeringen, maar juist vanuit een provinciaal perspectief de meerwaarde opzoeken. Of het nu gaat om investeringen op de juiste plek, een gespreid en met het regionale bedrijfsleven afgestemd opleidingenaanbod, innovatie, of het voeren van 8
een gezamenlijke lobby nog sterker dan voorheen kan op deze punten synergie worden bereikt. Dat is de kerninzet van de Provincie Limburg. In de regio Venlo wordt actief ingezet op de Strategische Uitvoeringsagenda NV Regio. Deze activiteiten worden overgenomen door Greenport Venlo Innovation Centre. In Zuid-Limburg is onlangs de Stichting Limburg Economic Development (LED) opgestart. In dat kader wordt gewerkt aan een Masterplan Logistiek Zuid-Limburg. Deze regionale initiatieven kunnen op actieve regionale ondersteuning van de Provincie rekenen. Ook het European Logistic Centre Limburg (ELCL) onderneemt activiteiten op logistiek gebied. De Provincie is bij uitstek de partij die de verschillende initiatieven en de daaruit voortkomende projecten waar mogelijk en indien nodig gecoördineerd naar een hoger niveau (provinciaal, Landelijk, Euregionaal) getild kunnen worden. De rol van de Provincie ligt daarbij met name op het gebied van regievoering, afstemming, samenwerking, agendasetting. Voor een sterke logistieke regio zijn in de eerste plaats bereikbaarheid en ruimte van groot belang. Ten aanzien van bereikbaarheid wordt ingezet op een goede infrastructuur via weg, water, spoor, lucht en buistransport. Door toenemende filevorming (congestie) komt de bereikbaarheid en daarmee de leverbetrouwbaarheid in het gedrang en is nog meer dan voorheen stimulering van en sturing op multimodaal transport noodzakelijk. Hiervoor is onder andere een effectieve lobby richting rijksoverheid (o.a. via MIRT-overleg) cruciaal. Door de toenemende complexiteit van logistieke systemen wordt deze sector steeds kennisintensiever. Hier liggen grote kansen voor onze regio. De Provincie zet daarom in op kennis, innovatie en onderwijs op logistiek gebied. Op die manier kan onze regio een sterkere rol spelen in de ketenregie. De positie van Limburg als logistieke hotspot kan aanzienlijk worden versterkt door strategische samenwerkingsrelaties met de Mainports Rotterdam en Antwerpen en de continentale draaischijf Duisburg. Dit leidt tot meer sturing op logistieke goederenstromen, waardoor meer toegevoegde waarde activiteiten (VAL/VAS) en ketenregie in Limburg mogelijk worden. Kortom, meer toegevoegde waarde voor Limburg. Ook op andere grootschalige logistieke ontwikkelingen in het nabije buitenland (o.a. Luik) zullen wij anticiperen om de positie van Limburg te versterken. Voor een nadere uitwerking van de euregionale kansen en potenties komen wij nog terug wanneer wij de relevante netwerken, samenwerkingsverbanden en vervoersstromen preciezer in kaart gebracht hebben. Tenslotte staat Limburg sterker als er één gezamenlijke lobbystrategie in Den Haag en Brussel wordt gevoerd, onder regie van de Provincie. 5. Het actieprogramma 2012-2015 Bovengenoemde ambitie en rolbeschrijving leiden tot drie majeure actielijnen die de focus voor de periode 2012 2015 aangeven: 1. Versterken en uitbouwen van het infrastructuurnetwerk, de basics 2. Stimuleren van innovatie ten behoeve van waardecreatie binnen de sector 3. Investeringsbevordering en lobby 9
Actielijn 1. Versterken en uitbouwen van het infrastructuurnetwerk, de basics 1.1 Activiteiten versterken logistieke knooppunten De Provincie zet in op met name de knooppunten Noord-Limburg en Zuid-Limburg. Deze knooppunten kunnen een compleet logistiek dienstenpakket aanbieden en hebben, op enkele uitzonderingen na, goede multimodale verbindingen naar alle relevante bestemmingen. Concreet zet de Provincie in op het faciliteren en optimaliseren van de bargeterminals in Born, Wanssum en Venlo. Verder zal de Railterminal Trade Port Noord (onderdeel van Railport Venlo) in onderlinge afstemming met de bestaande railterminals in Venlo worden gerealiseerd. Over de railterminal Chemelot voor het logistieke knooppunt Zuid-Limburg, is een investeringsbesluit genomen, waarmee knooppunt Zuid-Limburg optimaal ontsloten wordt. Chemelot is daardoor de enige locatie in Zuid-Limburg waar het fysiek nog mogelijk is om een spoorhub te creëren voor de grote en zware goederenstromen die met name aanwezig zijn in Zuid-Limburg (chemische industrie, papierindustrie, staalindustrie en de energie- en afvalindustrie) en voor het bundelen van losse wagentransporten. De samenwerking tussen de Limburgse binnenhavens wordt nader geconcretiseerd in een intentieverklaring en een uitvoeringsagenda. Projecten 2012-2015 (indicatief): - realisatie Railterminals Trade Port Noord en Chemelot (incl. spooremplacement); - implementatie quick wins binnenhavens en professionalisering binnenhavens (Uitvoeringsagenda Havenbeheer Limburg); - Intensiveren contacten met mainports en knooppunten, in samenwerking met onder meer ECT, Havenbedrijf Antwerpen, Duisport, gemeenten, WIT en Seacon; tevens de regio tussen de mainports en knooppunten beter profileren; - Informatie- en IT-verbetering van en naar mainports en knooppunten; - Strategisch netwerkplan Mainport Rotterdam (bestuurlijke achterlandtafel Rotterdam- Limburg; extended gate), havens Antwerpen, Duisburg en Luik; - Projecten: uitrol Single Window en Secure Lane provinciebreed, Roll on / Roll off voorzieningen, I-connect, ICT platform (bijv. Portbase). De overige activiteiten op het gebied van spoor, weg, water en buis, zoals bijvoorbeeld verbreding A2 en Railport Venlo, zullen in het programma Ruimte & Infra nader worden uitgewerkt. Nieuwe beleidslijnen zullen ook verankerd worden in het nieuwe Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL III). 1.2 Activiteiten logistieke bedrijventerreinen De Provincie zal samen met ander overheden voldoen aan de vraag naar multimodaal ontsloten (logistieke) bedrijventerreinen. Daarbij staan met name de volgende terreinen centraal: Greenport Venlo, Sint Joost, Holtum-Noord, MAA Aviation Valley, Avantis/Trilandis. Het juiste bedrijf op de juiste plaats dat wil zeggen dat op een bedrijventerrein, dat goed per spoor en/of water bereikbaar is, alleen bedrijven gevestigd zijn, die ook daadwerkelijk gebruik maken van die modaliteit. Maastricht-Aachen-Airport 10
Om nog beter aan te haken aan de regionale economische ontwikkelingen en kansen voor economie, toerisme en vestigings- en investeringsklimaat te benutten, richt Maastricht- Aachen Airport (MAA) op korte termijn een Luchtvaartontwikkelingsraad in met vertegenwoordigers van overheid, bedrijfsleven en deskundigen. De economisch toegevoegde waarde van deze luchthaven zit in de luchtvracht. Juist in deze groeimarkt kan MAA voor de regio een strategische positie innemen. De luchtvracht wordt wereldwijd steeds belangrijker in de totale logistieke keten. In Nederland zijn alleen Schiphol en MAA erkend als luchthavens voor luchtvracht. MAA kan de toenemende vraag naar luchtvracht snel, veilig en effectief verwerken en dat is wat bedrijven vragen. Het vrachtvervoer door MAA en de daarbij behorende logistieke afwikkeling dragen relatief meer bij aan de rentabiliteit dan het passagiersvervoer. Met name de verwerking en bewerking van goederen is een belangrijke impuls voor de regionale ontwikkeling en de ontwikkeling van het omliggende bedrijventerrein. Dit laatste onderdeel levert een aanzienlijke bijdrage aan het vestigingsklimaat in Limburg en de versterking van het toeristisch product in de regio en daarmee aan de verankering van de luchthaven in de regio. De luchthaven is een belangrijke enabler voor de ontwikkelingen in de directe nabijheid van de luchthaven en het naastgelegen bedrijventerrein. De luchthaven maakt de groei van specifieke bedrijvigheid mogelijk zoals vliegtuigmaintenance, luchtvaart specifiek onderwijs, afhandeling van luchtvracht en dergelijke. Projecten 2012-2015 (indicatief): - Coördinatie uitgifte logistieke kavels en realisatie nieuwe kavels in lijn met het provinciale beleid en benutten van potenties bestaande aanbod van de vijf majeure bedrijventerreinen; - optimaliseren van de bedrijventerreinen als het gaat om het bevorderen van het gebruik van multimodale vervoersstromen; - ondersteuning oprichting van en participatie in Luchtvaartontwikkelingsraad. Actielijn 2. Stimuleren van innovatie ten behoeve van waardecreatie binnen de sector Deze actielijn zullen wij in nauw overleg met Greenport Venlo Innovation Centre (GVIC), Dinalog, (Breda) en het innovatieve bedrijfsleven het komende jaar nader uitwerken. Hier worden alvast een paar accenten gezet. Activiteiten stimuleren innovatie In nauw overleg met het Greenport Venlo Innovation Centre en de innovatieafdelingen van onder andere Seacon, Sabic, DSM en de onderwijsinstellingen Fontys en Universiteit Maastricht zullen projecten geïnitieerd worden. Denk daarbij aan projecten als de Green Hub, Ketenregie en VAL/VAS, maar ook aan innovatieve logistieke concepten (bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid en beheersbaarheid) en innovatieve verladersconcepten. Daarbij zal ook nadrukkelijk worden ingespeeld op het nationale topsectorenbeleid. Projecten 2012-2015 (indicatief): In nauw overleg met het Greenport Venlo Innovation Centre en de Stuurgroep Logistiek Zuid- Limburg: - Opzetten ronde-tafel-bijeenkomsten c.q. kennismatches voor het delen van logistieke ervaringen en het bereiken van synergie samen met onder meer TLN, EVO, KvK 11
Limburg, ECL Limburg, Janssen Distribution Services, KLG Europe en Access Business Group; - Valorisatieprojecten met Greenport Venlo Innovation Centre, Fontys Hogschool en Universiteit Maastricht op logistiek gebied en benutten expertise Dinalog (bijv. Dinalog Ultimate en Dinalog Extended Single Window); - Kennisuitwisselingsprogramma logistieke dienstverleners en verladers om processen op het gebied van innovatie en duurzaamheid te kunnen verbeteren; - Ronde-tafel-bijeenkomsten met experts over de logistieke vragen van de toekomst zoals greenlanes/aeo-certificering, six sigma voor logistiek midden- en kleinbedrijf en risicomanagement (resilience); - Ontwikkeling knooppuntenregie voor extended gate functie Limburg; - actief inspelen op nationale Topsectoren beleid Logistiek; - samenwerking Rotterdam (pilot Portbase/ECT/BCTN/Seacon) en Antwerpen (Porthus); - Projecten ondersteunen op het gebied van: ketenregie, VAL/VAS activiteiten, Green Hub. Activiteiten onderwijs & arbeidsmarkt Het tekort aan logistieke professionals dreigt op te lopen op alle niveaus. Ter illustratie: tegenover een nationale werkgelegenheid van 8,5% in de logistieke sector staat een instroom van 1% logistieke studenten in het HBO. Het opstellen van een Human Capital Agenda voor de sector Logistiek zal in 2012 gestalte krijgen. Hiermee wordt de vraag en het aanbod voor de sector op provinciaal niveau in kaart gebracht. Vervolgens zal hier op programmatische wijze uitwerking aan worden gegeven samen met de direct betrokken partners. Daarnaast zullen andere projecten op het terrein van onderwijs en arbeidsmarkt in samenhang hiermee bezien worden (Sector ServicePunt Logistiek). Projecten 2012-2015 (indicatief): - opstellen van een Human Capital Agenda Logistiek in 2012 en bijbehorende programmatische vervolgaanpak in 2013-2015; - uitrol project Sector ServicePunt Logistiek naar heel Limburg. Actielijn 3: Investeringsbevordering en lobby Activiteiten investeringsbevordering en participatie netwerken Om de positie van Nederland als ketenregisseur van internationale goederenstromen te versterken, zijn strategische allianties met andere wereldwijde mainports en economische centra van groot belang. Zie hier bijvoorbeeld de toenadering van Havenbedrijf Rotterdam richting Duisburg, Antwerpen en deelname in havenontwikkeling in onder meer Oman, China en Brazilië. Hierbij gaat het vooral om de aansluiting op global freight lanes en wereldwijde ICT-netwerken. Maar ook de financiële deelneming van het Havenbedrijf Antwerpen in de Railterminal Chemelot. Projecten 2012-2015 (indicatief): - In samenwerking met andere partijen (LIOF, NFIA, Nederland Distributieland, ELCL en private acquisiteurs) komen tot gezamenlijke acquisitie-strategie; - inbrengen van de unique selling points van Limburg in relatie tot de internationale posities van Rotterdam, Antwerpen, Luik en Duisburg; 12
- gerichte participatie in netwerken en het benutten van internationale contacten o.a. Euregionaal Logistiek Overleg: Provincie Limburg (NL), IHK Aken, ELCL, Logistics in Wallonia, Logistiek platform Limburg(B), AGIT, POM-Limburg (Be). Daarnaast kijken we ook naar kansen voor investeringsbevordering buiten Europa. Activiteiten lobby (inter)nationaal beleid Op landelijk niveau heeft het Rijk het initiatief Dinalog gesteund. Dinalog heeft met name de opdracht meegekregen te zorgen voor kennisoverdracht tussen de onderwijs/kennisinstellingen en de logistieke sector (makelaarsfunctie). Tevens zou Dinalog voorzien in een fysieke infrastructuur waar nieuwe praktijktoepassingen geëxperimenteerd kunnen worden zoals het concept van ketenregie. Marktpartijen constateren op basis van ervaringen dat deze ambitie in de praktijk slechts gedeeltelijk wordt ingevuld mede doordat het landelijk initiatief te ver van de regionale DNA afstaat. Projecten 2012-2015 (indicatief): - maximaal faciliteren van de rol die het Greenport Venlo Innovation Centre vanuit het regionaal perspectief (met name gericht op Noord-Limburg) vervult en waarbij ook nadrukkelijk de link met Midden- en Zuid-Limburg gemaakt zal worden; - actieve participatie in de nationale Kennis- en Innovatieagenda; - politiek lobbyplan nationale topsectorenbeleid; - actieve lobby in Den Haag en Brussel inzake financiering logistieke activiteiten en projecten (bijv. voor pilotproject 24-uursbediening). 6. De organisatie van de uitvoering In de verkenning Blauwdruk Logistieke ontwikkeling in Limburg (april 2011) van Policy Research Corporation (zie bijlage) zijn belangrijke sleutelfiguren van logistieke bedrijven en instanties geïnterviewd. Ook is er overleg geweest met de Regio Venlo en ELCL waaruit bleek dat vooral een provinciaal ambitiedocument de diverse ontwikkelingen op logistiek gebied in samenhang kan brengen. Greenport Venlo Innovation Centre & Stuurgroep Logistiek Zuid-Limburg Voor Noord-Limburg beschouwen we het opgericht Greenport Venlo Innovation Centre als een belangrijke speler in de uitwerking en uitvoering van dit ambitiedocument. Voor Zuid- Limburg wordt er momenteel gewerkt aan een uitwerking via het Kompas Zuid-Limburg (Limburg Economic Development) en de stuurgroep Logistiek. Juist vanuit een provinciaal oogpunt en de ambitie om meer toegevoegde waarde en synergie te organiseren is het van belang dat de nadere uitwerking van dit ambitiedocument in nauw overleg met de regionale overheden, bedrijfsleven en intermediairs worden opgepakt. Los daarvan neemt de Provincie haar eigen verantwoordelijkheid op het gebied van mobiliteit, ruimtelijke ordening, bedrijventerreinen, arbeidsmarkt, innovatie, om juist ook vanuit deze integrale blik de ambitie voor de Logistiek waar te maken. Samenhang andere programma s en begroting 2012 Er is nauwe samenhang tussen de programma s Economie & Concurrentiekracht enerzijds en Ruimte en Infra (aspecten POL, infrastructuur) anderzijds. 13
Financiën In de begroting 2012 zijn procesmiddelen gereserveerd voor de nadere uitwerking en het bij elkaar brengen van partijen. Meer algemeen zijn het de middelen rondom Bereikbaarheid en Infrastructuur, het Concurrentiekrachtfonds en het Innovatiefonds intensiveringen waar mogelijk een beroep op gedaan kan worden. Indien er sprake zal zijn van financiering van majeure projecten zullen de Staten daar tijdig over worden geïnformeerd. Tenslotte Concluderend zien wij als Provincie veel kansen op het gebied van Logistiek. Onze excellente ligging in Europa biedt mogelijkheden tot verdere ontwikkeling van deze sector. In dit document hebben wij onze ambities voor u uiteengezet. Middels investeringen in de infrastructuur, aandacht voor optimale benutting van alle modaliteiten en het stimuleren van innovatie ziet de Provincie een rol voor zich weggelegd. Opdat deze sector mag leven, groeien en bloeien als nooit tevoren! 14