GDW Kennisdelingsconferentie 31 maart 2011 GDW wordt Zorg, Welzijn en Sport Impressies van geslaagde kennisdeling Boeiend en spraakmakend, dat was de kennisdelingsconferentie op 31 maart, georganiseerd door de bedrijfstakgroep GDW van de MBO Raad en kenniscentrum Calibris. Daarbij is afscheid genomen van de aanduiding GDW (Gezondheidszorg, Dienstverlening en Welzijn) in de naam van de bedrijfstakgroep. Daar komt vanaf 1 september 2011 Zorg, Welzijn en Sport (ZWS) voor in de plaats. De nieuwe naam geeft duidelijker aan op welke pijlers de bedrijfstakgroep rust, en komt de communicatie met het werkveld ten goede. Drie onderdelen Begin april is op de site van de bedrijfstakgroep een kort verslag van deze kennisdelingsconferentie geplaatst. Dit artikel biedt een uitgebreidere impressie van drie onderdelen: de plenaire presentatie van actuele beleidsthema s, de deelsessie over de verbondenheid van het Graafschap College met zijn regio, en de deelsessie over examinering met een initiatief op dit gebied van de sector Sport & Bewegen. Het artikel eindigt met een overzicht van de sites waarop verdere informatie over diverse onderwerpen staat vermeld. Vooraf komt trendwatcher Adjiedj Bakas de conferentie opwarmen. In een caleidoscoop van beeld en geluid brengt hij snel en wendbaar een aantal trends voor de toekomst voor het voetlicht, inclusief de gevolgen daarvan voor onder meer de zorgsector. Zijn directe link met het onderwijs is beperkt maar duidelijk: Bezuinigingen op onderwijs zijn een zegen. Die dwingen u tot nadenken, en dan zult u merken dat er een hoop onzin uit kan. Bij de plenaire presentatie van de actualiteit neemt Anky Veldman, voorzitter van de bedrijfstakgroep GDW, het actieplan Focus op vakmanschap van de minister van OCW op de korrel. Verkorting? Maatwerk! In haar presentatie staat de aangekondigde verkorting van de opleidingsduur centraal, evenals de beperking van de bekostiging van dertigplussers. Van de opleidingsduur kun je zeggen dat we die zelf hebben weggegeven. Want veel niveau vier-opleidingen zitten nu al in kortere varianten dan 4 jaar. Maar dan nog blijft maatwerk nodig. Een verkorting over de hele linie maakt niet alleen de doorstroom naar
hbo lastiger, maar is ook in een aantal opleidingen strijdig met de eisen die de wet- BIG stelt. Het snijden in de bekostiging van dertigplussers komt er nu op neer dat er voor deze groep geen bekostiging meer zal zijn in bol en deeltijd-bol. In de bbl nog wel, maar dan voor maximaal twee jaar. De kwalificatiedossiers zijn uitontwikkeld, nu gaan we de onderhoudsperiode in. Naast deze dossiers hebben we in de loop der jaren documenten ontwikkeld die de opleidingsinstituten en de leerbedrijven ondersteunen bij het leerproces. Komende maand mei starten we een online onderzoek waarin we gebruikers vragen of deze servicedocumenten nog voorzien in hun behoeften. Hoe zit het met de waarde van een mbodiploma na een bbl-traject van twee jaar, inclusief de drievoudige kwalificering waar de wet ons toe verplicht? En welke kant moeten bijvoorbeeld de AG-opleidingen op, die veel dertigplussers in bol-trajecten hebben? Zij kunnen niet uit de voeten met een bblopleiding van twee jaar. Kortom: er leven tal van vragen. Hopelijk helpen de brief van de MBO Raad en de meer branchespecifieke brief van onze bedrijfstakgroep de Tweede Kamer om een helder onderscheid te maken tussen gewenste en ongewenste beleidsvoornemens van de minister. Feedback gevraagd Hanny Vroom, programmamanager Ontwikkeling en Innovatie van Calibris, meldt dat de kwalificatiedossiers 2011-2012 zijn vastgesteld en dat het de bedoeling van de minister is om de komende drie jaar geen of zo min mogelijk veranderingen door te voeren. Verder buigt het bestuur van Calibris zich in het najaar over de mogelijkheid om ook leerbedrijven buiten de directe context van het kwalificatiedossier te erkennen. Een opleiding als Pedagogisch Werk heeft daar bijvoorbeeld baat bij, omdat er in de jeugdzorg een tekort aan stageplaatsen is. Het kwalificerende deel in de beroepspraktijkvorming dient uiteraard in de beroepscontext van het kwalificatiedossier plaats te vinden. Op zijn vroegst zal zo n bredere erkenning er in 2012 kunnen zijn. Deelsessie voor strategen: Waarom zijn we ooit roc geworden? Getrouw aan zijn motto krachtig onderwijs voor een krachtige regio heeft het Graafschap College het initiatief genomen om onderwijs, overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties in de Achterhoek met elkaar te verbinden aan een agenda voor 2020. Een initiatief dat past in de strategie die dit college reeds jaren hanteert. Al in 1992 zette het Graafschap College hechte samenwerking in de steigers met het Centrum Vakopleiding van de toenmalige Arbeidsvoorziening. Het doel van toen is het doel van nu: de regio voorzien van een zo breed mogelijk opleidings- en scholingsaanbod voor jongeren en volwassenen.
Terugkeerstrategie Jan Bart Wilschut is directeur van Regio Achterhoek, een samenwerkingsverband van acht gemeenten met in totaal 300.000 inwoners. Hij voelt zich nauw met de agenda voor 2020 verbonden. Naast de bekende landbouw en recreatie heeft de Achterhoek ook ongekend veel innovatieve industrie in huis, meldt hij. Door vergrijzing en wegtrekken van jongeren slinkt onze beroepsbevolking de komende jaren. Straks is er te veel werk voor te weinig mensen. onderwijsaanbod van het Graafschap College uit te breiden met een associate degreeopleiding voor jeugdzorg en een hbonascholingsaanbod van de HAN voor praktijkondersteuners van huisartsen. Theo Blom, directeur van de sector Zorg & Welzijn van het Graafschap College, benadrukt dat een samenhangende opleidingsstructuur nodig is om te kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen. Al onze opleidingen en cursussen zijn integraal onderdeel van de staande onderwijsorganisatie. Het maakt daarbij niet uit of bekostiging bij OCW vandaan komt of van een opdrachtgever uit de markt. Wel streven we er naar om binnen vijf jaar tien procent van onze omzet uit contractactiviteiten te halen. Onze strategie is er op gericht jongeren die nu wegtrekken na hun studie of eerste baan weer terug te laten komen. Met hun gezinnen, zodat ze hun kinderen hier kunnen grootbrengen. Want de Achterhoek is een regio met een eigen identiteit. Die blijft trekken. En in de aantrekkingskracht van onze regio speelt het onderwijsaanbod van het Graafschap College een cruciale rol. Als voorbeeld noem ik het bestuurlijk convenant dat colleges van B&W hebben afgesloten met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Er is namelijk geen hbo in de Achterhoek. Terwijl een hboaanbod heel aantrekkelijk is, ook voor volwassenen. Stevige structuur Zo hebben we met een grote regionale thuiszorgorganisatie een constructie opgezet waarin wij alle opleidingen voor hun medewerkers verzorgen. Hoe steviger onze structuur en hoe meer we geworteld zijn in de regio, des te beter kunnen we beroepsonderwijs overeind houden bij een terugtredende landelijke overheid. Zeker nu de landelijke politiek zich zo druk maakt over taal en rekenen. Dat past helemaal in de avoisering van het beroepsonderwijs, die het beroepsspecifieke deel van de opleidingen steeds verder onder druk zet. Hbo-aanbod Via dit convenant biedt het Graafschap College een opleiding hbo-verpleegkunde aan. In deeltijd, voor mensen met een baan, waarbij de werkgever de opleiding betaalt. Als vooropleidingseis geldt mbo-verpleegkunde, en de opleiding duurt tweeënhalf jaar. Daarnaast lopen er initiatieven om het Hebben politici geen idee van wat er in roc s gebeurt; hoe wij opleiden voor de economie van de toekomst? Zeker nu is het belangrijk stil te staan bij de vraag waarom we ooit roc zijn
geworden. Het antwoord brengt ons naar mijn mening tot primaire verbondenheid met de regio. En als het zou moeten om te kiezen, dan gaat de regio voor het land. Hier ligt een uitdaging die we als roc niet alleen kunnen aangaan. Daar hebben we onze bondgenoten in de regio hard bij nodig. vakken tot een landelijk stelsel van examens te komen. Het onderwijs doet er goed aan proactief op die druk in te spelen. Dat kan door samen met sociale partners exameninstrumenten te ontwikkelen en een landelijk kwaliteitskeurmerk voor beroepsgerichte examens van de grond te tillen. Als dat lukt, is het wellicht mogelijk om centrale examinering voor beroepsgerichte vakken te voorkomen. Deelsessie over gedeelde verantwoordelijkheid Examinering: van profielen naar instrumenten Het examenprofiel voor Zorg, Welzijn en Sport is eind maart besproken in de paritaire commissie van Calibris. Er is nog nader bestuurlijk overleg nodig over enkele thema s die de sociale partners graag daarin opgenomen willen zien, voordat het ter accordering kan worden voorgelegd aan de Stichting Beroepsonderwijs Bedrijfsleven i.o. (SBB). Dit profiel is een startdocument. De roc s en het regionale bedrijfsleven gaan er in cursusjaar 2011 2012 mee aan de slag om te ervaren of het in de praktijk werkt. In de aanloop naar dit testjaar is deze deelsessie een geschikt moment om bij te praten met Nicoline Adèr, beleidsadviseur van de MBO Raad en werkgroepleider Examenprofiel. Houd intensief contact met uw instellingsvertegenwoordiger in de bedrijfstakgroep GDW, adviseert Nicoline met nadruk. Want de ontwikkelingen gaan snel, en we staan voor belangrijke strategische keuzen die ook voor uw roc belangrijk zijn. Er is politieke druk om ook voor beroepsgerichte Varianten van samenwerking Nicoline laat weten dat de bedrijfstakgroep GDW momenteel verschillende varianten onderzoekt van duurzame samenwerking tussen de diverse partners die bij examinering betrokken zijn. Op haar vraag of dit onderwerp leeft binnen de roc s volgt een geanimeerd gesprek. Daarin komt het belang van kwaliteitsnormen en gemeenschappelijke richtpunten naar voren. Die maken het mogelijk ook in kleinere locaties in een geaccordeerde context te werken. Er komt in de discussie een duidelijke waarschuwing tegen onafhankelijke exameninstellingen naar voren. Daarbij klinkt een krachtig pleidooi om gebruik te maken van de producten die de roc s gezamenlijk ontwikkelen, zoals de AGopleidingen al een aantal jaren doen. De suggestie van een landelijk keurmerk vindt weerklank; de inspectie kan producten met zo n keurmerk aan de voorkant beoordelen, en het examenproces aan de achterkant. Anderen benadrukken het belang van ruimte voor
afspraken met het werkveld in de regio, zeker in die gevallen waarin een roc al jaren zijn examinering in samenspraak met het werkveld goed op orde heeft. S&B: krachten bundelen Sabine Terheggen, strategisch adviseur van Calibris, brengt een initiatief van de Achterban Sport & Bewegen (onderdeel van de bedrijfstakgroep GDW) en Calibris voor het voetlicht, gericht op herkenbaarheid en eenduidigheid. Vroeger waren er in deze sector vijf CIOS-opleidingen en nu zijn er ruim dertig roc s die S&B-opleidingen aanbieden, geeft zij aan. Dat heeft geleid tot verlies aan herkenbaarheid. De sector wil die weer terugwinnen, ook op het gebied van examinering. Informatie over het vervolg De dynamiek van het mbo laat zich niet in een impressie van een kennisdelingsconferentie vangen. De ontwikkelingen gaan door, en de informatievoorziening ook. Om te beginnen verschijnen de verslagen en presentaties van alle deelsessies van 31 maart op de site van de MBO Raad / Bedrijfstakgroep GDW. Dat geldt ook voor de uitkomsten van de Kamerbehandeling van het Actieplan eind april. Informatie over de feedback op de kwalificatiegerelateerde documenten van Calibris staat vermeld op www.calibris.nl. De meest recente versie van het GDWexamenprofiel tenslotte is te vinden op www.examenprofiel.nl. Tekst: Ruud Sneller Foto s: Marina Popova (ex-leerling Rijn IJssel) April 2011 Daar komt bij dat de opleidingen van de sportbonden, die vaak als keuzeonderdeel in de S&B-opleidingen zijn opgenomen, te maken hebben met veel verschillende examenproducten. Ook de sportbonden willen toe naar meer eenduidigheid en afstemming. Een groot pluspunt van dit initiatief op dit moment is de intentie om het werkveld te betrekken bij het maken en vaststellen van examenproducten. Dat is een belangrijk onderdeel van dit initiatief. Het zou mooi zijn als wij daarmee ervaringen opdoen waar ook anderen in het mbo baat bij hebben. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de GDW beleidsadviseur Toinny Grϋndemann: t.grundemann@mboraad.nl of met het secretariaat Tiny Verbeek: t.verbeek@mboraad.nl of via de website www.mboraad.nl/gdw