VOORTGANGSVERSLAG3 EQ1D Dit rapport is geschreven voor de Haagse Hogeschool. Op deze hogeschool volg ik de duale opleiding HBO elektrotechniek. In dit rapport is de ontwikkeling van de competenties zoals vastgesteld in leercontract 3 geëvalueerd. Dit is gedaan halverwege het derde semester om weer te geven hoe de ontwikkelingen van de competenties verloopt, of de werkzaamheden overeenkomen met wat is vastgesteld in leercontract 3 en of er eventueel wijzigingen zijn of gaan opgetreden in leercontract 3.
Voortgangsverslag werkend leren Semester III EQ1D G.M. Brouwer Den Haag 13-01-2014 De Haagse Hogeschool 5
Voorwoord Op dit moment ben ik tweedejaars student elektrotechniek duaal. Dit houdt in dat ik 28 uur per week werk en daarnaast de opleiding HBO elektrotechniek volg. Door 28 uur per week te werken wordt vrijstelling verkregen van projecten. Het is daarbij natuurlijk wel noodzakelijk dat de werkplek direct verband houdt met de opleiding HBO elektrotechniek. De competenties die de reguliere studenten behalen door middel van projecten op de hogeschool worden zodoende door de duale studenten behaald door middel van het aan de opleiding gerelateerde werk. Dit rapport is bedoeld voor mijn docent die namens de hogeschool mij begeleidt in het duale leertraject. Daarnaast is dit rapport uiteraard ook beschikbaar voor geïnteresseerden. Tot slot wil ik vermelden dat dit rapport mede tot stand is gekomen door Jacobs Engineering en Dosign Engineering. Deze twee bedrijven hebben ervoor gezorgd dat ik als duaal student aan de slag kan bij Jacobs Engineering. Daarnaast wil ik mijn begeleiders: Kees Peelen, Aad van Dijk, John Huver en Nico van der Molen bedanken voor hun ondersteuning en uitleg tijdens het werk. Ook wil ik hen bedanken voor het mogelijk maken van het verrichten van leerzame werkzaamheden waardoor het voor mij mogelijk was een goed leercontract met voor mij uitdagende werkzaamheden op te stellen. Den Haag, 13-01-2014 6
Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 6 2. Uitleg competentiematrix 7 3. Het project 8 4. Ontwikkeling competentie inzicht 9 5. Ontwikkeling competentie ontwerpen 10 6. Ontwikkeling competentie werken in een team 11 7. Conclusie 12 Literatuurlijst 13 Appendix I 14 7
Samenvatting Aan het begin van dit derde semester is vastgesteld aan welke competenties er zou worden gewerkt en door middel van welke taken dit zou worden gaan. Dit is vastgelegd in leercontract 3. Dit voortgangsrapport is geschreven om tussentijds de balans op te maken en te kijken of de ontwikkeling van de in leercontract 3gespecificeerde competenties op schema ligt. Er zijn twee projecten waarop ik dit semester mijn competenties ga ontwikkelen. Het eerste is het C-DP38 project wat is gestart om de emissie te reduceren. Het andere project is het C-DO36 project wat als doel heeft om gebruikt te maken van milieuvriendelijker koelvloeistoffen. De competenties inzicht heb ik ontwikkel tot niveau 2 door site visits uit te voeren, een EDB training te volgen, blokschema s te maken en een materiaallijst op te stellen. De ontwikkeling van deze competentie ligt op schema. De competentie ontwerpen ligt nu op niveau 2 doordat ik afgelopen semester een instrument index en specificaties heb gemaakt. De taken die horen bij de ontwikkeling van deze competentie zijn al uitgevoerd dus de ontwikkeling van deze competentie ligt dus op schema. Dit semester heb ik veel moeten overleggen met collega s. De keuze die op instrumentatie gebied zijn gemaakt heb ik doorgespeeld aan de andere disciplines. Met deze disciplines is vervolgens overlegd of de keuze die gemaakt zijn op instrumentatie gebied ook op het gebied van hun discipline is te implementeren. Alle taken die horen bij de ontwikkeling van deze competentie heb ik uitgevoerd. De ontwikkeling van deze competentie loopt dus zoals geplant. Bekend zijnde met de inhoud van dit voortgangsverslag kan geconcludeerd worden dat alle taken ter bevordering van de ontwikkeling van het drietal competenties zoals vastgesteld in het leercontract zijn verricht. Vervolgens kan geconcludeerd worden dat de ontwikkeling van elke van het desbetreffende drietal competenties op schema ligt. 5
1. Inleiding Dit rapport is geschreven voor de Haagse Hogeschool. Op deze hogeschool volg ik de duale opleiding HBO elektrotechniek. In dit rapport staat de ontwikkeling beschreven van de competenties in overeenstemming met het leercontract voor semester 3. Duaal studeren betekend leren en werken naast elkaar. Het werk dient gerelateerd te zijn aan de studie HBO elektrotechniek. Zodoende kan de duale HBO elektrotechniek student in plaats van aan projecten deel te nemen op de Haagse Hogeschool zoals de voltijd HBO elektrotechniek student doet en daarmee competenties ontwikkelen deze competenties ontwikkelen op zijn werkplek. Daar zijn wel eisen aan verbonden. Op deze werkplek dient de student een vaste mentor te hebben. Met deze mentor stelt de student aan het begin van elk semester een leercontract op. Daar staat in door middel van welke taken de student een competentie gaat ontwikkelen. Dit leercontract is terug te vinden in Appendix I. De Haagse Hogeschool wil dit leercontract inzien en goedkeuren. Vervolgens wordt dit voortgangsverslag geschreven om aan te tonen dat de ontwikkeling van de competenties op schema ligt. Als er wijzigingen zijn opgetreden in het leercontract dient dit eveneens in dit verslag te worden opgenomen. Ook dient de student dan een gewijzigd leercontract toe te voegen in het voortgangsverslag. De exacte gang van zaken rondom het duale leertraject staat omschreven in een handleiding [1]. Hierin staan templates van alle documenten die ingeleverd dienen te worden. Ook staat beschreven hoe de beoordeling plaats vindt. Zoals overeengekomen in het leercontract heb ik gewerkt aan de competenties: inzicht, ontwerpen en werken in een multidisciplinair team. In hoofdstuk 2 wordt de competentiematrix uitgelegd. Aan de hand van deze matrix wordt bepaald op welk niveau de competentie zit. Op die manier is het voor u duidelijk wat er bedoeld wordt met competentieniveau s. In hoofdstuk 3 wordt nadere informatie gegeven over het project waarop ik aan de competenties heb gewerkt. Vervolgens wordt in hoofdstuk 4 uitgelegd hoe de competentie inzicht zich heeft ontwikkeld sinds de opstelling van het leercontract. Hetzelfde wordt in hoofdstuk 5 gedaan voor de competentie ontwerpen en in hoofdstuk 6 voor de competentie werken in een multidisciplinair team. Ten slotte volgt uit de conclusie of de ontwikkeling van de competenties waar in overeenstemming met het leercontract aan is gewerkt op schema ligt. 6
2. Uitleg competentiematrix Om elk semester het onderdeel werkend leren succesvol af te ronden is het noodzakelijk om competenties naar een hoger niveau te brengen. Binnen de studie elektrotechniek wordt gewerkt aan de volgende tien competenties: 1. Inzicht krijgen 2. Ontwerpen 3. Plannen 4. Uitvoeren 5. Werken in een team 6. Projectleiding geven 7. Oriëntatie op het beroep 8. Omgaan met verschillende culturen 9. Leren leren 10. Professionaliseren Om de competenties naar een hoger niveau te helpen wordt het niveau van een competentie ingedeeld aan de hand van een competentie matrix die hieronder in Tabel 1 staat weergegeven. Aan de hand van deze matrix kan een duidelijk beeld verkregen worden van het niveau van de competentie. rol van de student taak van de student geleid zelfstandig sturend eenvoudig 1 2 3 lastig 2 3 >3 complex 3 >3 >3 Tabel 1: competentiematrix In dit verslag zal telkens worden gerefereerd aan deze competentie matrix. Aan de hand van de competentiematrix zal worden uitgelegd waarom een competentie naar een hoger niveau is gebracht. 7
3. Het project Al geruime tijd werk ik op het kantoor van Jacobs te Hoogvliet. Vanaf het begin van semester drie ben ik werkzaam geweest op het project C-DZ38. Na twee maanden is dit project abrupt afgebroken en ben in voor dezelfde opdrachtgever namelijk DuPont op het project C-DO36 gaan werken. Op dat project werk ik tot nu toe. Wat beide projecten inhouden is hieronder kort uiteengezet. Het C-DZ38 project was een project wat tot doel had de hoeveelheid uitstoot exact te meten. Aan de hand van die resultaten kon dan worden bepaald of het desbetreffende mengsel van gassen al dan niet zou worden afgefakkeld om zo de uitstoot te reduceren. Wegen het verleggen van prioriteiten en gebrek aan budget is dit project in de ontwerpfase beëindigd. Vanwege het toepassen van minder gevaarlijke koelvloeistoffen worden er twee compressoren vervangen. Om dit alles in goede banen te leiden is het project C-DO36 in het leven geroepen. Tijdens dit project zullen er twee nieuwe compressors geplaatst worden. De beide compressors zijn als package unit besteld. Dit houdt in dat alles wat nodig is om de compressoren te laten werken, denk hierbij aan instrumentatie, PLC etc, als een geheel door een leverancier geleverd en gebouwd wordt. Naast deze twee package units omvangt het project nog een gebied dat uitgedacht en ontworpen dient te worden door Jacobs. Voor dat gebied buiten de package units verricht ik nu werkzaamheden betreffende de discipline instrumentatie. 8
4. Ontwikkeling competentie inzicht Competentieomschrijving Analyse van de opdracht, doorgronden van de opdracht zodat een inschatting gemaakt kan worden met betrekking tot de benodigde kennis en vaardigheden, de gerelateerde taken/raakvlakken en de benodigde disciplines (zie dit breed; bijvoorbeeld IPO, CI); mate van innovatie. Taken in overeenstemming met leercontract Aan de hand van de projectomschrijving en relevante tekeningen blokschema s opgesteld. Diverse site visits. EDB (Engineering DataBase) training gevolgd. Material Take Off (MTO) gemaakt. Verband met de competentie Wanneer een project van start gaat is het belangrijk dat er een globaal overzicht ligt waaruit afgeleid kan worden wat er moet gebeuren op het project. Op ingenieursbureaus is het gebruikelijk dat hiervoor een blokschema wordt gemaakt. Als er een goed blokschema is gemaakt kan de opdracht gemakkelijk doorgrond worden. Doormiddel van site visits wordt het voorstellingvermogen vergroot. Hierdoor is het mogelijk om dingen voor te stellen in de werkelijkheid. Zodoende wordt het praktisch inzicht vergroot en kan er een betere inschatting van de mogelijkheden worden gemaakt. Bij Jacobs wordt voor grote projecten gebruik gemaakt van een Engineering Database afgekort EDB. Elke discipline voorziet die database van de aan zijn disciplines gerelateerde data. Als voorbeeld: er moet een specificatie gemaakt worden voor een druktransmitter. De discipline proces zet dan onder het tagnummer van de druktransmitter alle proces data van de leiding waarop de druktransmitter zit. De discipline instrumentatie vult de rest van de gegevens aan zodat de datasheet compleet wordt. Door gebruikt te maken van EDB wordt er inzicht verkregen wat elke discipline voor zijn rekening neemt. Het maken van een MTO is tegenwoordig zeer belangrijk. Aan de hand van een MTO wordt beslist of een project uiteindelijk tot in detail wordt uitgedacht en uiteindelijk wordt uitgevoerd. Het is dus zeer belangrijk dat alle benodigde materialen worden meegenomen in de MTO. Inzicht in het project is hierbij dus een pre! Competentieontwikkeling Alle taken die in het leercontract gekoppeld waren aan het ontwikkelen van deze competentie zijn uitgevoerd. De ontwikkeling van de competentie ligt dus op schema. 9
5. Ontwikkeling competentie ontwerpen Competentieomschrijving Specificaties vertalen naar oplossingen en vervolgens een keuze maken uit de verschillende oplossingen. De volgende stap in het ontwerpen is het dimensioneren, programmeren, coderen en/of configureren. Taken in overeenstemming met leercontract Instrument Index opstellen. Specificaties maken. Verband met competentie De eerste stap om iets te specificeren is een lijst maken met de te specificeren onderdelen. Op de instrumentatieafdeling van een ingenieursbureau wordt dit gedaan door een instrument index op te stellen. Dit is een lijst van alle instrumenten die op een project gekocht, weggehaald of gemodificeerd dienen te worden. Om een keuze te maken uit verschillende oplossingen is het noodzakelijk om een specificatie te maken. De instrument technicus kan dan beslissen welk meetprincipe toegepast kan worden. Door deze vervolgens bij verschillende leveranciers in te dienen krijgt de hij de keus de beste aanbieding te kiezen bij een specificatie. Ontwikkeling van de competentie Op het project C-DO36 heb ik de volledige instrument index gemaakt. Ook heb ik op datzelfde project alle specificatie gemaakt. Het betreft specificatie voor de volgende instrumenten: Magnetische flowmeter Thermal relief valve Pressure relief valve Pressure transmitter Control valve Self-acting valve Ontwikkeling van de competentie Alle taken om deze competentie te ontwikkelen tot niveau twee heb ik al uitgevoerd. De ontwikkeling van de competentie ligt dus op schema. 10
6. Ontwikkeling competentie werken in een team Competentieomschrijving Deze competentie omvat de rollen voorzitter, notulist en deelnemer in vergaderingen. Een relatie met de opdrachtgever onderhouden, onderlinge werkverdeling, verslaglegging; elkaar informeren en presenteren zijn componenten die het werken in een team ook omvatten. Ook relatie met andere disciplines hoort hierbij. Taken in overeenstemming met leercontract Overleg met diverse disciplines. Verband met de competentie Dit is een van de belangrijkste dingen in mijn ogen op een project. De relaties met de disciplines is zeer belangrijk. Zij bekijken bijvoorbeeld een specificatie met een andere blik. Het kan ook belangrijk zijn om met verschillende disciplines de juiste oplossing voor een bepaald probleem te zoeken. Ook ik het zeer belangrijk om af te spreken wie wat doet. Soms kan een handeling namelijk op het grensgebied van twee disciplines liggen. Competentieontwikkeling Op het project C-DO36 heb ik een nauwe relatie onderhouden met de disciplines proces en werktuigbouw. Met de discipline proces was het belangrijk om te overleggen welk principe het best kon worden toegepast betreffende een bepaalde meting. Aan de discipline werktuigbouw moest ik geregeld de inbouwmaten van instrumenten doorgeven. De taak overleg met diverse disciplines is zodoende uitgevoerd en de ontwikkeling van de competentie ligt dus op schema. 11
7. Conclusie Bekend zijnde met de inhoud van dit voortgangsverslag kan geconcludeerd worden dat alle taken ter bevordering van de ontwikkeling van het drietal competenties zoals vastgesteld in het leercontract zijn verricht. Vervolgens kan geconcludeerd worden dat de ontwikkeling van elke van het desbetreffende drietal competenties op schema ligt. 12
Literatuurlijst [1] Witte, P. (2012). Handleiding werkend leren. Den Haag: Haagse Hogeschool. 13
Appendix I Student: Rens Brouwer De Haagse Hogeschool Elektrotechniek Leercontract 3 Datum gereed Nr. Omschrijving van de taak Competentie Niveau Planning Oplevering Beoordeeld door 1 Aan de hand van de projectomschrijving en relevante tekeningen blokschema s opgesteld. Inzicht 2 2 Diverse site visits. Inzicht 2 3 EDB (Engineering DataBase) training gevolgd. Inzicht 2 4 Material Take Off (MTO) gemaakt. Inzicht 2 5 Instrument Index opstellen. Ontwerpen 2 6 Specificaties maken. Ontwerpen 2 7 Werken in een Overleg met diverse diciplines. team 2 14