voor professioneel PC CAD- gebruik Maart 2006 jaargang 17

3 voor professioneel PC CAD- gebruik Maart 2006 jaargang 17 Special: CAD-gebruikers aan het woord over hun werk binnen de Bouw & Architectuur Derde Nationale AutoCAD gebruikersdag Wildfire 3.0 meer dan alleen nieuwe functies www.cadplaza.nl

Ontwerpen en evalueren in een 3D omgeving, glashelder kunnen communiceren met opdrachtgevers én een soepele work-

COLOFON CAD-Magazine is een vaktijdschrift voor (potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Mapping en Visualisatiesystemen en informeert over de ontwikkelingen en toepassingsgebieden, alsmede over software- en hardware-producten, leveranciers en gebruikers. CAD-Magazine verschijnt 8x per jaar in Nederland en België. Directie/uitgevers: Dhr. R. Groothuis Dhr. K. van der Lei ruud.groothuis@cadmag.nl koos.van.der.lei@cadmag.nl Redactie: redactie@cadmag.nl Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Hoofdredacteur: Dhr. Ing. L.J.A. Koops lambertjan.koops@cadmag.nl Redacteur: Dhr. Drs. R. Takken remco.takken@cadmag.nl Aan deze uitgave werkten mee: Will Barendsz Renso Kuster Ilja Boeije Ria Mual Jaap Dubbelaar Ellen Prinse Natasja Eerens Edwin Schalk Wim Feith Rob Sman Peter Floor Chris Verhaeghe Jean-Pierre van Gastel Johan Vreede Gerard IJzermans Bertus Zuijdgeest Danny Joseph Advertentie-exploitatie: wilfred.westerhof@cadmag.nl Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Dhr. W. Westerhof Abonnementenservice: services@cadmag.nl Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Mw. Y.B. Jonker Mw. L. Pels Personeelstekort Er zijn nogal wat mensen werkzaam als ontwerper in de bouw en architectuur. Het zijn er echter nog steeds niet genoeg, zoals blijkt in onze bijlage over CAD-gebruikers in dit vakgebied. Van verschillende kanten kreeg ik te horen dat het moeilijk is om goed personeel te krijgen, sommige ingenieursbureaus zitten al maandenlang met vacatures die ze maar niet kunnen invullen. Aan de ene kant is dit natuurlijk goed nieuws, want als er personeel gezocht wordt, kan het simpelweg niet slecht gaan met een bedrijfstak. Aan de andere kant baart dit uiteraard zorgen, want waarom zijn de vacatures niet in te vullen? Met de aanstormende vergrijzing zwaaien er steeds meer oudgedienden af, dus het moet van schoolverlaters komen. Die laten het echter om uiteenlopende redenen afweten. Voor sommige, wat minder bekende pakketten bestaat simpelweg geen opleidingstraject binnen de normale opleidingen. Daarnaast is de populariteit van de exacte vakken en opleidingen nog steeds niet iets om over naar huis te schrijven. Alhoewel er genoeg initiatieven zijn die de jeugd de goede richting wijst, zoals bijvoorbeeld het jaarlijks terugkerende evenement Vakkanjers waar onder andere CAD-tekenaars uitmaken wie zich de beste van Nederland mag noemen. En het werk op zich is leuk genoeg, zoals op te maken is uit de enthousiaste commentaren die te lezen zijn in onze speciale verhalenserie (zie pagina 22 en verder). Toch blijkt dat niet voldoende om de vacaturevraag aan te vullen. Misschien moeten we maar wachten tot de Europese arbeidsmarkt echt open is en de inmiddels al beruchte Polen goed genoeg Nederlands kunnen om ons personeelstekort op te vullen. Ontwerp: A.F. van der Kolk / CMedia Productions, Emmeloord Druk: Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel Uitgever: CMedia Productions B.V. Noordzijde 2b, 8302 GL Emmeloord Postbus 231, 8300 AE Emmeloord Abonnementen: Uitgebreide informatie over een abonnement op CAD-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice. CAD-Magazine op Internet: www.cadmagazine.nl www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl Lambert-Jan Koops Hoofdredacteur CAD-Magazine ISSN 1386-1689 Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden overgenomen en vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Copyright 2006 CMedia Productions B.V. CADMagazine April/Mei 2006-3 3

CADMagazine 2006-3 Inventor 11 gaat in de lengte en in de breedte Op weg naar een uiteindelijke vorm die nog niet vaststaat, worden er aan de 3D MCAD-pakketten voortdurend uitbreidingen en verbeteringen aangebracht. Wanneer er genoeg verzameld zijn kan een nieuwe release worden uitgebracht. De ene keer valt die wat spectaculairder uit dan de andere. Inventor zit duidelijk in een groeispurt, en de nieuwe versie mag er zijn. Release 11 puilt uit van het nieuws. Het is onmogelijk in dit artikel compleet te zijn, maar een aantal van de belangrijkste nieuwtjes komen hier zeker aan bod. CAD-Wereld, Pagina 6. Ontwerpwedstrijd voor installatiebranche 3D Lijkt het toverwoord te zijn aan het begin van de 21ste eeuw. Al in het begin van het bouwproces zijn het de 3D-tekeningen en -animaties die een opdrachtgever kunnen overtuigen van de schoonheid en functionaliteit van een gebouw. Hij krijgt vrijwel direct inzicht in de ruimte die nodig is voor de installaties die er in moeten komen. Evenement, Pagina 13. Wildfire 3.0 meer dan alleen nieuwe CAD-functies PTC wil een nieuwe weg inslaan op het gebied van communicatie. Zakelijk gezien gaat het prima, maar de naamsbekendheid laat te wensen over. Daar moet verandering in komen volgens de ontwikkelaar van Wildfire, die aan de pers een preview gaf voor de 3.0-release van het pakket. Evenement, Pagina 42. SplineZone voor Autodesk Media & Entertainment Om alle gebruikers van Autodesk visualisatiesoftware te voorzien van informatie is er sinds kort een nieuw Nederlandstalig 3D-portaal beschikbaar. De website is opgezet voor de drie belangrijkste doelgroepen binnen de Autodesk Media & Entertainment divisie: Design VIZ, Games en Film. Websites, Pagina 53. 4 CADMagazine April/Mei 2006-3

CADMagazine 2006-3 Verder Pagina 3ds Max & Plug-Ins: 3ds Max 8 Deel 5 54 CAD-Wereld: Autodesk Revit Building 9 8 intercad Houtskeletbouw: CAD - CAL CAM 12 AutoCAD 2007 Deel II 14 Administratieve stromen bij architecten 17 Evenement: Tweehonderd bezoekers End User Event 3dstudio.nl 44 Derde Nationale AutoCAD Gebruikersdag 46 Architect en Innovatie houdt vast aan idee 49 De 2007-producten van Autodesk 50 In de praktijk: Kasten en opbergsystemen in 3D 19 Invertor: Break Out Views in Autodesk Inventor Drawings 56 Microstation: Helpteksten en bestanden in MVBA 58 Architectuur en bouw in de praktijk: Renovatie Gebouwen Koningsplein 22 CAD-Phil 3D HVAC pionier in België 23 Ontwerpen gezondheidszorg vergt lange adem 25 Hatek Adviesbureau specialist in kromme zaken 26 KBM altijd op zoek naar de scherpste prijs 27 Goed personeel ligt niet voor het oprapen 29 Massastudies en financiële plaatjes via ontwerppakket 30 De techniek achter de voorstelling 31 Inspiratie vanuit een maatschappelijk oogpunt 33 Uiteenlopende projecten Zwarte Hond 35 Blikvanger Eindhoven van Van aken architecten 37 Rothuizen van Doorn t Hooft Architecten 38 Eigen verantwoordelijkheid bij Hans Bakker 40 SolidEdge: Het werken met Assembly Layouts 62 SolidWorks: Communiceren met een SolidWorks-ontwerp 60 Tips & tricks: De Lay-out in beeld 64 Zoals Altijd: Adverteerdersindex 66, Agenda 20, Column 20, Trainingswijzer 41 Voorplaat: In dit nummer een speciale bijlage waarin ontwerpers in de bouw en architectuur aan het woord komen en vertellen over het gebruik van CAD tijdens hun werk. Deze voorplaat is afkomstig van EGM architecten uit Dordrecht en laat het Leids Universitair Medisch Centrum zien. De afbeelding is gemaakt in VectorWorks. Zie pagina 25 voor het complete interview met de maakster van de visualisatie. www.egm.nl CADMagazine April/Mei 2006-3 5

CAD-Wereld Groeispurt in verschillende richtingen Inventor 11 gaat in de lengte en Door: Rob Sman Op weg naar een uiteindelijke vorm die nog niet vaststaat, worden er aan de 3D MCAD-pakketten nog voortdurend uitbreidingen en verbeteringen aangebracht. Wanneer er genoeg verzameld zijn kan een nieuwe release worden uitgebracht. De ene keer valt die wat spectaculairder uit dan de andere keer. Inventor zit duidelijk in een groeispurt, en de nieuwe versie mag er zijn. Release 11 puilt uit van het nieuws. Het is onmogelijk in dit artikel compleet te zijn, maar een aantal van de belangrijkste nieuwtjes komen hier zeker aan bod. Afbeelding 1. Door verbeterde surface-modeling mogelijkheden kunnen nu ook consumentenartikelen in hoge modelkwaliteit ontworpen worden. In de eerste plaats draait het binnen Inventor 11 om de modelleermogelijkheden. De functionaliteit is hier uitgebreid in de richting van complexe vormen en hiermee kan een nieuwe doelgroep worden bereikt. Ontwerpers van bijvoorbeeld consumentenartikelen zullen veel baat hebben bij de nu veel geavanceerdere surface-modeling functies. Niet alleen zijn er nu eindelijk mogelijkheden om oppervlaktes te verlengen of te trimmen en om gaten in het model te dichten met de zogeheten Boundary Patch, maar belangrijker nog is kwaliteit. Veel surfaces zijn gebaseerd op de curves waarvan ze worden afgeleid. De nieuwe sketchconstraint Smooth maakt het mogelijk deze curves G2-continu op elkaar of omringende vlakken te laten aansluiten. De kwaliteit van het oppervlak is hiermee ook gewaarborgd. Om dat te kunnen controleren zijn nu meerdere analyse- en controlemogelijkheden ingebouwd. Uiteindelijk kunnen oppervlaktemodellen heel eenvoudig in solids worden omgezet met de Sculptfunctie. Hierdoor is het niet meer verplicht alle beschrijvende surfaces op elkaar te trimmen en te stitchen. Overigens zijn een aantal verbeteringen die we hiervoor hebben gezien niet alleen op surface-modeling van toepassing. Een Loft bijvoorbeeld kan ook G2-condities hebben aan de eerste en laatste doorsnede, zowel in surfaces als in solids. Naast tal van kleinere zaken springt vooral nog één grote verandering in het oog, namelijk de Fillet-functie. Het was altijd zo in Inventor dat afrondingen alleen konden worden aangebracht op ribben van het model. Nú kan ook van vlak tot vlak worden afgerond, of met een variabele radius als het ware rakend aan drie vlakken. Dit maakt afrondingen mogelijk die tot op heden op geen enkele wijze in Inventor konden worden gemodelleerd. De breedte in Inventor was in twee uitvoeringen leverbaar: Series (AIS) en Professional (AIP). De laatste voegde aan de Series modules toe voor sterkteberekening (FEA), Tubing&Piping en Cable and Wire Harness Design. Deze laatste twee worden nu gebundeld in de AIP for Routed Systems-versie. Voorts is er nu een nieuwe module voor beweginganalyse, Dynamic Simulation, die met de FEA-module gebundeld wordt in de AIP for Simulation-versie. Wilt u alles? De Professional-versie blijft de bundeling van álle modules. Overigens mag bij de modules haast wel apart melding worden gemaakt van de Frame Generator. Deze werd eerder als extraatje op versie 10 geïntroduceerd, maar hoort er in release 11 helemaal bij. De Frame Generator staat toe om staalconstructies als machineframes te bouwen met standaardprofielen. Voor de lay-out wordt gebruik gemaakt van een raamwerk bestaande uit sketches of solids, waaraan de profielen van de constructie worden gekoppeld. De Profielen kunnen daarna eenvoudig op elkaar worden getrimd. Een zeer eenvoudig te gebruiken gereedschap met een hoge mate van efficiency. De hierboven genoemde bewegingsanalyse is een geheel nieuwe module. In een samenstelling wordt het bewegingsmodel opgebouwd. Dit is te vergelijken met het aanbrengen van plaatsingsconstraints in een samenstelling. Ook moet natuurlijk in het model ergens de drijvende kracht worden gedefinieerd. In de analyse mag deze kracht zijn werk doen en kunnen van alle objecten in het model grootheden 6 CADMagazine April/Mei 2006-3

in de breedte UGS CAD/CAM/CAE/PDM INNOVATE MORE www.ugsplm.nl 073-680 25 00 als snelheid en versnelling wor opgevraagd. Omdat ook de massa van de objecten bekend is, kunnen optredende krachten worden bepaald. Uiteraard wordt dit afgezet tegen de tijd; de gebruiker krijgt grafieken met de gegevens. Deze grafieken kunnen worden bewaard, maar zijn ook te hergebruiken voor vergelijking met resultaten na een ontwerpwijziging. De resultaten kunnen natuurlijk ook worden aangewend voor invoer in een sterkteberekening met de FEA-module, om bijvoorbeeld de vervorming onder invloed van de beweging te bepalen. Inzetbaarheid Wat een grote samenstelling precies is, is een relatief begrip. Inventor kan prima met samenstellingen van duizenden onderdelen overweg, maar het is duidelijk dat de prestaties wel lijden onder de veelheid aan informatie die moet worden weergegeven. Om dit het hoofd te kunnen bieden wordt nu gebruik gemaakt van een Level Of Detail (LOD) Representations. Hiermee kunnen voorgedefinieerde configuraties worden opgeslagen, waarin bepaald is welke componenten van de samenstelling moeten worden geladen. Uiteraard kunnen achtereenvolgens verschillende LOD s worden geactiveerd, zodat componenten naar believen in het geheugen kunnen worden geladen en er weer uit worden verwijderd, het zogenaamde supressen. Interactief omgaan met het suppressen en laden van componenten kan natuurlijk ook. De LOD s worden in het model opgeslagen en bij het openen van een samenstelling kan als optie de te activeren LOD worden opgegeven. Een voorbeeld: het model bevat een LOD die heel toepasselijk All Suppressed is Verschillende configuraties van een samenstelling uit één bestand. iassembly maakt het mogelijk. genoemd. Het model zal nu bliksemsnel geopend worden. De kijker kiest vervolgens in de browser welke componenten hij wil laden, of activeert een andere LOD uit de lijst. Een tweede techniek die helpt in de omgang met grote samenstellingen is die van de Derived Assemblies. Hierbij wordt een subsamenstelling tijdelijk vervangen door één sterk vereenvoudigd onderdeel dat van de subsamenstelling is afgeleid. De gebruiker moet er wel iets voor doen, maar in principe is met deze methodes nauwelijks een grens aan de grootte of complexiteit van een samenstelling. Overigens zorgt de op de statusbalk de Capacity Meter er voor dat de gebruiker ook weet hoeveel bestanden geopend zijn en hoeveel geheugen Inventor gebruikt. Hergebruik en efficiency Het Content Center (CC) biedt nog steeds toegang tot de bibliotheken met standaardonderdelen. De gedaante is wat aangepast, en het voordeel is dat diverse bibliotheken, zoals die van de Design Accelerators, nu onder het Content Center zijn samengebracht zodat ze een uniforme gebruikersinterface hebben. Geheel nieuw voor Inventor is het gebruik Autodroponderdelen. Deze intelligente onderdelen kiezen zelf een variant aan de hand van de plaatsingsinformatie. Wanneer bijvoorbeeld een bepaalde bout op een gat wordt geplaatst, wordt een diameter gekozen die toepasselijk is bij het gekozen gat. De lengte kan de gebruiker dan nog zelf aangeven. Het publiceren van zelfgemaakte onderdelen naar het CC is eenvoudiger dan ooit, en dat geldt ook voor Autodrop-onderdelen. Veel onderdelen in het CC zijn iparts, die vele varianten van het onderdeel in tabelvorm met zich meedragen. Ze hebben nu gezelschap gekregen van Assembly Configurations, of iassemblies. De daarin opgeslagen tabel maakt het mogelijk van alle erin voorkomende iparts een bepaalde variant te kiezen, alsmede onderdelen wel of niet in deze variant te gebruiken. Een efficiënte methode voor het aanmaken en hergebruiken van een familie van soortgelijke samenstelling. Samenvattend Bovenstaande is maar een greep uit de overweldigende hoeveelheid grote en kleine vernieuwingen die Inventor 11 biedt. Door het pakket in alle richtingen uit te breiden wordt aan de toenemende eisen van bestaande gebruikers voldaan, en wordt het een mogelijke keuze voor doelgroepen warvoor tot nu toe Inventor geen optie was. Voor vragen en op- en aanmerkingen over dit artikel is de auteur van per e-mail te bereiken via rob.sman@mechserv2000.nl www.autodesk.nl CADMagazine April/Mei 2006-3 7

CAD-Wereld 3D-Massastudie en 2D-tekening Autodesk Revit Building 9 Door: Danny Joseph Dit artikel is de eerste uit een serie over Autodesk Revit Building. Autodesk Revit Building is een Building Information Modeller (BIM) met allerlei hulpmiddelen om te werken in alle fasen van het bouwproces. BIM onderscheidt zich van traditionele CAD-systemen door de integrale benadering van het bouwwerk. al dan niet ruimtebegrenzend? Het derde principe van Revit schuilt in de samenhang tussen de elementen. Het systeem weet gewoon waar alle elementen zich bevinden en hoe de onderlinge communicatie over en weer verloopt. Verplaatst de gebruiker een wand, dan worden alle aansluitende wanden, vloeren en daken ook automatisch aangepast. Een vloerschets in Revit 9. In Revit wordt een virtueel model van het gebouw opgezet, waarmee alle tekeningen (views) verbonden zijn. De eenmaal ingebrachte informatie wordt automatisch over alle tekeningen (views) verspreid. Informatie is daarmee eenduidig en eenmalig opgeslagen. Revit wordt tot nu toe vooral gezien als gereedschap voor de ontwerper. Dit lijkt logisch, omdat Revit de ontwerper meer te bieden heeft dan bijvoorbeeld AutoCAD of Architectural Desktop. Dit betekent echter niet dat tekenaars niet met Revit uit de voeten kunnen. Tot nu toe is door Autodesk weinig aandacht besteed aan de 2Daspecten van een BIM. Natuurlijk werkt Revit heel anders dan de 2D CAD-oplossingen die veel mensen kennen. Toch biedt versie 9 van de software ook voor tekenaars nieuwe mogelijkheden. Een hiervan is de meedraaiende arcering, waardoor elementarceringen volgens Nederlandse tekennormen mogelijk zijn geworden. Met het uitkomen van versie 9 presenteert CAD & Company een Nederlandse uitbreiding met een Nederlandse interface en een Nederlandse database met Nederlandse content. Een verschil met eerdere versies is dat er nu een complete bibliotheek beschikbaar is, van massastudie tot detail. De nieuwe software maakt het mogelijk om ontwerper en tekenaar weer gezamenlijk aan een project te laten werken. Het is dus niet meer nodig om een knip in het proces te leggen. Het ontwerp kan verder worden uitgewerkt, waardoor dubbel werk wordt voorkomen. Weergaves Elk element, of Family in Revittermen, wordt maar één keer in de Revit-database opgeslagen. Plattegrond, doorsnede, 3D, aanzicht en zelfs de uittrekstaat zijn slechts weergave van hetzelfde element. Dit principe vormt de kern van Revit. Om dit te bereiken beschikt Revit over een Parametric Change Engine, die er voor zorgt dat op de achtergrond alle wijzigingen ogenblikkelijk worden doorgevoerd. Een tweede element is het parametrische karakter van Revit. Alles wat de gebruiker modelleert heeft parametrische eigenschappen. Dat wil zeggen dat praktisch elke eigenschap van een element is aan te passen. Niet alleen de afmetingen, maar ook de materialen, de zichtbaarheid en vele andere eigenschappen. Een voorbeeld: is een wand dragend of scheidend en is deze wand Organisatie De overstap van 2D CAD naar Revit heeft gevolgen voor de organisatie. In een groot architectenbureau is het bijvoorbeeld niet ongebruikelijk dat de ene tekenaar aan de plattegronden werkt, een ander aan het uittekenen van de gevels en een derde aan de door sneden. Ook is het gebruikelijk dat tekenaars het werk van de ontwerper compleet opnieuw opzetten en uittekenen. Ze willen een betrouwbare onderlegger en traditioneel levert een ontwerper deze niet aan. Revit vervaagt een aantal scheidslijnen. Dit betekent dat er bij de invoering van Revit opnieuw moet worden nagedacht over het proces. Revit ondersteunt ook het met meerdere mensen tegelijk werken aan een project in werksets (Workset), waarbij een project wordt opgedeeld in logische eenheden. Ook hier moet er opnieuw nagedacht worden over de te volgen werkwijze. Een detailtekening. 8 CADMagazine April/Mei 2006-3

Controle is de basis voor succes! Met NURBS is het mogelijk vrije vormen te maken. Een schets Binnen Revit is elk element opgebouwd rond een schets. De schets ligt aan de basis van elk Revit-object. Soms wordt deze expliciet getekend, zoals bij een massa, vloer, trap of dak. Soms zit deze verscholen in het object, zoals bij een wand. De lijn voor een schets kan in Revit worden getekend, of kan aan een onderlegger zoals een geïmporteerde DWG worden ontleend. Schetsen zijn op te bouwen uit lijnen, bogen, cirkels, polygonen, ellipsen, afrondingen en b-splines. De spelregel voor een schets is dat deze in een vlak ligt, het werkvlak, de Workplane, en dat de schets één of meerdere gesloten, elkaar niet overlappende contouren bevat. Er zijn vier manieren waarop een schets de basis vormt voor een ruimtelijk element. De bekendste is de extrusie. Hierbij vormt de schets het grondvlak en wordt door het ingeven van een hoogte de derde dimensie toegevoegd. Het resultaat is een geëxtrudeerde vorm. De tweede mogelijkheid is een omwenteling (Revolution), waarbij er nog een as nodig is waaromheen de schets wordt gewenteld. De derde mogelijkheid is de mengvorm (Blend). Hierbij worden twee schetsen op een afstand met elkaar verbonden, waardoor een vloeiend verlopend volume ontstaat, welke van de grondvorm in de topvorm overgaat. Als laatste is er de sweep. Hierbij wordt een schets (profiel) langs een pad getrokken, waardoor er weer een volume ontstaat. Al deze volumes zijn er in twee soorten, massa (Solid) of gat (Void). Binnen een familie (Family) worden massa s bij elkaar opgeteld en gaten ervan afgetrokken. Deze bewerkingen vinden automatisch plaats. De gebruiker kan hier nog verder op ingrijpen. Het vlak van de schets, het werkvlak (Workplane), kan in elke stand in de ruimte staan. Om dit mogelijk te maken kan gebruik worden gemaakt van niveau (Level), stramien (Grid), referentievlak (Reference Plane) of van een bestaand vlak op een al getekend element (Pick a Plane). Sommige elementen laten zich niet vangen op een plat vlak. Revit kan in dit geval NURBS importeren en dit vlak als basis van een element gebruiken. Hierdoor is ook BLOB-architectuur binnen Revit mogelijk. Efficiënt project- en kantoor management is voor architecten- en ingenieursbureaus essentieel om een succesvol én financieel gezond kantoor te beheren. Alle projectinformatie en financiële gegevens zijn op elk gewenst moment, met één druk op de knop beschikbaar. ArchX geeft u antwoord op al uw vragen! ICN Solutions laat u graag zien hoe u uw rapportages en kantoormanagement efficiënt onder controle kunt houden. Bel of mail ons voor nadere informatie of voor een afspraak! ICN Solutions B.V. Europalaan 16 postbus 3302, 5203 DH s-hertogenbosch tel. +31(0)73-750 6 750 - fax +31(0)73-750 6 751 info@icn-solutions.nl - www.icn-solutions.nl

CAD-Wereld Een schets in het dak. Massastudie Een massastudie wordt opgebouwd met de hiervoor beschreven technieken. De bedoeling is dat het totale gebouwvolume als massa wordt gemodelleerd. Tegelijkertijd met het modelleren lopen de vierkante en kubieke meters gebouw netjes mee. Hiermee is in een vroeg stadium te controleren of aan het programma van eisen wordt voldaan. Aan de massa kan vrijelijk in alle richtingen worden getrokken. Het vloeroppervlak (Floor Area Face) kan in dit stadium al worden getoond. Alle vlakken zijn nu te gebruiken om er wanden, vloeren en daken tegenaan te plakken. Deze houden een relatie met de massa. De gebruiker kan kiezen met welke zijde de elementen aan de massa worden gekoppeld. Wordt de massa gewijzigd, dan past Revit automatisch alle verbonden elementen aan. Bij het modelleren van massa kan de ontwerper ook gebruik maken van extern gedefinieerde elementen, zoals voorgedefinieerde Massafamilies, SketchUp-massa s, DWG-vlakken en NURBS-vlakken. Bouwdelen Bouwdelen vormen een volgende stap in het opzetten van een gebouw. We zagen hiervoor hoe een massastudie de basis kan vormen voor plaats en vorm van bouwdelen. Het staat de gebruiker vrij om deze techniek toe te passen. Een andere werkwijze is het rechtstreeks beginnen met plaatsen van bouwdelen zonder eerst een massa te tekenen. Revit kent alle soorten bouwdelen die in een gebouw voorkomen en weet wat hiervan de eigenschappen zijn. Elk bouwdeel, zoals een wand, vloer of dak heeft specifieke eigenschappen. De gebruiker kiest uit een bibliotheek de gewenste oplossing. Door het dupliceren van definities en het aanpassen van de eigenschappen kunnen per project nieuwe of gewijzigde bouwdelen worden gebruikt. Dit heeft geen invloed op de bureaustandaard, alleen op het huidige project. Zo kunnen we bijvoorbeeld eenvoudig de laagdikte van een spouwmuur en het materiaal van het binnenspouwblad via een dialoog aanpassen. Fundering, kolom en balk, maar ook wand, vloer en kozijn laten zich rechtstreeks plaatsen en aanpassen. Het is mogelijk om zo het complete gebouw te modelleren vanuit plattegrond, doorsnede, 3D en gevel views. Revit helpt de gebruiker hierbij door steeds het juiste werkvlak aan te bieden in een view. Tekenen In elke view kan de tekenaar naar believen werken. Meestal zal dit annotatie zijn, zoals maatvoering, labels en tekst. Daarnaast kan de gebruiker in een view ook met detaillijnen en arceringen tekenen. Ook kan er gebruik worden gemaakt van detailcomponenten die uit een bibliotheek afkomstig zijn. Dit kunnen standaard DWGelementen zijn of in Revit aangemaakte, al dan niet parametrische families van symbolen en details. Omdat tekenen gebonden is aan een view, kunnen hierin zaken worden aangegeven die het model verder verduide- lijken. De gebruiker kan per element dus kiezen of de informatie uit het 3D-model komt of dat dit er in 2D bijgetekend wordt. De relatie tussen deze elementen kan met slotjes en maatvoering verder worden vastgelegd. Een getekend detail kan de maat bepalen van het model en omgekeerd kan een maat de afmeting van een detail aansturen. Getekende details kunnen elkaar afdekken en overlappen, waarbij de tekenvolgorde door de gebruiker kan worden veranderd. Hierdoor wordt trimmen van lijnen en vlakken vaak overbodig. Views en filters De ingevoerde informatie wordt op vele manieren gebruikt. De gebruiker kan daarom net zo veel views op het model maken als hij nodig vindt. Standaard geeft elk niveau een plattegrond en genereert een doorsnedenlijn een nieuwe doorsnede view. Daarnaast kunnen deelplattegronden en details worden uitgesneden, wat steeds weer nieuwe views oplevert. Elke view is te kopiëren, met of zonder view annotatie (tekenwerk), waardoor verschillende aspecten van een plattegrond in verschillende views te zien zijn. Views kunnen naar tekenbladen worden gesleept. Hierdoor worden plottekeningen samengesteld. Het spreekt vanzelf dat deze tekenbladen automatisch meelopen met het model. Een plotview kijkt naar hetzelfde model als de werkviews, ze kijken immers naar dezelfde informatie. Nieuw in Revit 9 zijn de toegevoegde viewfilters, waarmee de gebruiker informatie specifieker kan onderscheiden. Hij kan er bijvoorbeeld voor kiezen om alle binnenwanden grijs af te beelden en de buitenwanden gewoon. Voor Revit versie 9 was dit nog niet mogelijk. Volgende keer In dit artikel kwamen een aantal uitgangspunten aan bod en wat de gebruiker van Revit kan verwachten. In een volgend artikel zal op een aantal specifieke technieken dieper worden ingegaan.voor eventuele vragen en/of opmerkingen over dit artikel is de auteur bereikbaar per e-mail: Danny.Joseph@cadcompany.nl 10 CADMagazine April/Mei 2006-3

ipf500 ipf600 ipf700 Voor het visualiseren van uw baanbrekende ontwerpen heeft u de ruimte nodig. Daarom is de nieuwste serie grootformaat printers van Canon speciaal ontworpen om uw creatie de ruimte te geven die het verdient. De zwarte pigmentinkt verzekert haarscherpe lijnnauwkeurigheid. En als beste in zijn categorie wat betreft snelheid - 90 seconden voor A0 en 45 seconden voor A1 zult u aangenaam verrast zijn welk verschil Canon kan maken. Wilt u meer weten over de nieuwste range grootformaat kleurenprinters van Canon? Bel 0800-CANON4U (0800-2266644) of kijk op www.canon.nl. Ruim baan voor uw creativiteit Superieure printkwaliteit met Canon inkt en media.

CAD-Wereld Kennissysteem voor de timmerindustrie intercad Houtskeletbouw: CAD CAL CAM Door de redactie. Om een goed rendement te behalen uit een CAD-systeem is een branchegerichte applicatie één van de voorwaarden. Door naast ontwerp (CAD) ook de andere productiegerichte processen, zoals logistiek (CAL), werkvoorbereiding én machineaansturing (CAM) te integreren is de informatieoverdracht te optimaliseren. Daarbij ligt het ook voor de hand om ook ontwerp- en productiekennis in het systeem al dan niet parametrisch vast te leggen. de details van hoek- en andere oplossingen. Nadat, eventueel middels doorsneden, een kapoverzicht is samengesteld, kunnen de verschillende rand- en overgangsdetails worden toegekend. Bij wijzigingen hoeft alleen de expliciet gewijzigde informatie te worden veranderd, waardoor zeer snel een nieuwe tekening en aanvullende informatie gereed is. Omdat de gebruiker zich permanent in de CAD-omgeving van intercad beweegt, is het mogelijk om additionele informatie in de tekening de plaatsen, zoals het automatische invoegen van gebruikte details, materialen, doorsneden of andere aanwijzingen. Een detail van een hoekoplossing. Houtskeletbouw komt vooral tot zijn recht in combinatie met prefabricage. Zo kan maatwerk gestandaardiseerd worden geproduceerd. De productie van de houtskeletbouwelementen is hierbij een gespecialiseerde branche geworden binnen de timmerindustrie. Deze techniek leent zich als geen ander voor fabrieksmatige, geautomatiseerde productie. Om de productie efficiënt aan te sturen moeten de juiste gegevens op het juiste moment op de juiste plaats aanwezig zijn. Wanden en Daken intercad Houtskeletbouw is een oplossing die specifiek ontwikkeld is voor leveranciers van vloer- wanden dakelementen. In afzonderlijke modules genereert de gebruiker alle productiegegevens van calculatieinformatie, werk- en zaagtekeningen. In principe is het voldoende als de buitencontour van een wand wordt getekend en de positie van de sparingen zijn aangegeven. Deze informatie kan ook worden overgenomen uit bijvoorbeeld (CAD-) tekeningen van een architect of bouwbedrijf. Alle verdere gegevens over de wandmaterialen worden via invulschermen met keuzemenu s ingevoerd. Hierna genereert intercad-houtskeletbouw automatisch het regelwerk, de sparingconstructie en de uitvulbalken. De balken worden gesorteerd, geteld, genummerd en automatisch in de zaaglijsten opgenomen. Voor geavanceerde elementen, zoals die worden toegepast in dakconstructies, staat de kappenmodule ter beschikking. Hierin wordt onder andere aandacht besteedt aan Productiebesturing Tekeningen met onder andere elementen, maatvoering, plaat- en zaaginformatie, vormen standaardgegevens die direct te genereren zijn. Daarnaast kan de informatie zo worden gestructureerd dat meer afdelingen binnen een bedrijf gebruik kunnen maken van deze gegevens. De informatie is bijvoorbeeld ook te gebruiken voor calculatiedoeleinden. Verder ligt het voor de hand dat de zaaglijstinformatie niet alleen op papier beschikbaar komt, maar ook direct naar zaagmachines te sturen is. Belangrijk is hierbij het logistieke aspect. Dit geldt met name voor enkelstuks en kleine series. De informatiestromen moeten gecoördineerd op de juiste bestemming aankomen. Een werkvoorbereidingsafdeling kan weliswaar snel een grote hoeveelheid informatie produceren, de werkvloer moet dit ook goed kunnen verwerken. Procesverbetering kan echter niet alleen het resultaat zijn van het leveren van een softwareprogramma. Het vergt inleving in de gehele productie-infrastructuur van een timmerbedrijf. Pas dan kan een oplossing worden gerealiseerd die maximaal rendement kan opleveren. www.intercad.nl/hsb www.somatech.nl 12 CADMagazine April/Mei 2006-3

CAD-Wereld Slim 3D begint gewoon bij 2D Ontwerpwedstrijd voor installatiebranche Door: Ilja Boeije 3D Lijkt het toverwoord te zijn van het begin van de 21ste eeuw. Al in het begin van het bouwproces zijn het de 3D-tekeningen -animaties die een opdrachtgever kunnen overtuigen van de schoonheid en functionaliteit van een gebouw. Hij krijgt vrijwel direct inzicht in de ruimte die nodig is voor de installaties die er in moeten komen. Het winnende model van het eerste kwartaal van de ontwerpwedstrijd. Niet alleen tijdens de voorbereidende fase is 3D een belangrijk hulpmiddel. Ook voor de installatietechniek. 3D Zorgt voor meer inzicht in het verloop van leidingen en de mogelijkheden en onmogelijkheden van een complexe installatie in een beperkte technische ruimte. Zo kom je tot een betere coördinatie van de installaties en lopen de monteurs op de bouw tegen minder fouten aan. Bovendien kunnen zij met 3D-aanzichten van diverse kanten de installatie makkelijker monteren zoals de engineer het heeft bedoeld. 2D als basis Compleet 3D-tekenen kost tijd en is niet in iedere situatie noodzakelijk. De engineer wil soms de snelheid van het opzetten van installaties in 2D niet wil missen. Wel wil hij graag beschikken over 3D-aanzichten van complexe delen van een gebouw of installatie. Daar waar meerdere installaties en leidingen bij elkaar komen of ruimtegebrek van grote invloed is op het verloop. Dat betekent dus een samenwerking tussen 2D en 3D. Natuurlijk kan een 2D- en 3D-tekeningenpakket niet alle verrassingen op de bouw wegnemen. Zeker als bouwkundige veranderingen die op de bouw plaatsvinden nog niet zijn doorgevoerd in de installatietekening moet de monteur met de tekening terug naar de tekentafel. Ontwerpwedstrijd Om de installatiebranche wat bekender te maken met 3D-tekeningen, kunnen alle StabiCAD tekenaars dit jaar meedoen aan de ontwerpwedstrijd van Stabiplan. Voorwaarde voor deelname is dat de installatie met StabiCAD is getekend en de tekenaar duidelijk maakt waarom in een bepaalde situatie gekozen wordt voor een 3D-aanzicht. Daarnaast let de jury op het gebruik van het Stabiplan DistributieModel, techniek en complexiteit van de installatie, creativiteit in de tekening, multidisciplinair en ruimtegebruik. De wedstrijd duurt tot 15 september. Per kwartaal wordt een winnaar en een aantal genomineerden bekend gemaakt. Alle genomineerden dingen mee naar de hoofdprijs die wordt uitgereikt op de StabiCAD Users Meeting in november 2006. Op onderstaande website zijn alle inzendingen te bekijken en kunnen geïnteresseerden lezen hoe ze kunnen deelnemen. Winnaar eerste kwartaal Stabiplan Ontwerpwedstrijd 2006 Jeroen Jaspers van Wolter & Dros in Goes heeft de eerste kwartaalprijs gewonnen. Hij vertelt over het ingezonden project: "Het moeilijke van dit project bij Basisschool De Tweern in Goes was de beperkte ruimte. En doordat het deels om renovatie ging, waren we niet vrij in de routing van de installaties. Dankzij de duidelijke tekeningen en een goede coördinatie met behulp van 3D-aanzichten hebben we het voor elkaar gekregen de oude en de nieuwe installaties met elkaar te integreren. In het project zie je een LBK met een volumestroom van 8000m3/h. De lucht wordt met behulp van een Jet-Air systeem in de gymzaal geblazen." www.stabiplan.nl/designgallery CADMagazine April/Mei 2006-3 13

CAD-Wereld 3D, grips en de Control-toets AutoCAD 2007 Deel II Door: Jean-Pierre van Gastel AutoCAD is van oorsprong natuurlijk een 2D-programma, maar op 3D-gebied wordt het pakket steeds meer uitgebreid. Deze keer dan ook aandacht voor de drie 3D-ontwerpmogelijkheden die AutoCAD 2007 biedt. Opvallend is daarbij de rol die de Control-toets heeft gekregen in de nieuwe release. Dynamische Extrusie Het Extrude-commando is herschreven. De gebruiker is niet meer verplicht om eerst de hoogte in te typen en dan het effect hiervan te zien. Met behulp van de muis is het nu mogelijk om de hoogte uit te zetten om op deze wijze visueel iets uit te kunnen zetten. Het Extrude-commando is ook te gebruiken op een al bestaand vlak. Door middel van de Control-toets op het toetsenbord kan de gebruiker een bestaand vlak van een 3D-model selecteren en dit vlak dan direct Extruderen. Hierdoor ontstaat er wel een nieuwe Solid. Deze kan dan eventueel via het Booleaanse commando Union weer worden vastgemaakt aan een andere Solid. Afbeelding 1. In het vorige nummer viel te lezen over de nieuwe AutoCAD 2007 gebruikersinterface. Naar aanleiding hiervan moet ik een kleine rectificatie plaatsen. Het nieuwe Dashboard in AutoCAD 2007 waarover ik schreef is namelijk niet aan te passen met eigen iconen of AutoCAD-commando s. Inmiddels is de definitieve versie van AutoCAD 2007 beschikbaar en komt de gebruiker hopelijk verder niet meer voor verrassingen te staan bij het lezen van de AutoCAD 2007-artikelen. 3D-Ontwerpmogelijkheden AutoCAD 2007 onderscheid net als in de vorige versies van AutoCAD twee of eigenlijk drie 3D-ontwerpmogelijkheden. De eerste mogelijkheid is het werken met 2.5D waarbij er eigenlijk niets meer gebeurt dan het toekennen van een extra eigenschap, Thickness, aan een 2D-element. Deze methode is natuurlijk het minst intensief voor een tekening, maar het blijft een beetje houtje touwtje manier. De tweede mogelijkheid is het werken met Surface-modellen waardoor zeer complexe 3D-modellen te maken zijn. De laatste mogelijkheid, en tevens de meest gebruikte methode, is het werken met Solid-modellen. In de vorige versies van AutoCAD moest de gebruiker bewust een keuze maken voor een 3D-model en daar bestonden dan ook aparte commando s voor. AutoCAD 2007 detecteert zelf of er een Solid- of Surface-model moet worden gemaakt. Tekent de gebruiker bijvoorbeeld een gesloten polylijn en trekt hij die uit met het Extrude commando dan ontstaat er automatisch een Solid, zie afbeelding 1. Wordt er een open contour getekend, zoals bijvoorbeeld een boog of een Spline, en gebruikt de ontwerper hier het Extrudecommando op dan ontstaat er automatisch een surface, zie wederom afbeelding 1. Afbeelding 2. 3D Grips Indien de gebruiker er achter komt dat bijvoorbeeld de hoogte van een 3D-model niet goed is, dan volstaat het selecteren van het 3D-model. Hierna komen automatisch de nieuwe 3D Grips te voorschijn. Indien de gebruiker een extrusie heeft uitgevoerd op basis van een gesloten 2D-vorm heeft hij echter maar één Grip ter beschikking waarmee de hoogte van de extrusie is aan te passen. Dit gaat erg gemakkelijk. Gewoon de 3D grip selecteren en opnieuw de hoogte uitzetten door de muis te verslepen of door direct een nieuwe hoogte in te typen. 14 CADMagazine April/Mei 2006-3

CAD-Wereld Afbeelding 3. Afbeelding 4. Tevens worden ook de normale Grips van de polylijn getoond. Deze kan de gebruiker ook gewoon selecteren en naar een andere positie verplaatsen. Hierbij wordt het 3D-model in realtime aangepast, zie afbeelding 2. Control-toets Plaatst de gebruiker direct 3D-volumes uit het Dasboard, zoals een kubus of een bol, dan hebben deze direct veel meer 3D grips ter beschikking. Voor elke afmeting van het 3D-model zijn er 3D Grips beschikbaar. Een belangrijke nieuwe toets in AutoCAD 2007 is de Control-toets. Hiermee kan de gebruiker zogenaamde subobjecten selecteren in een object. Een voorbeeld hiervan is een Booleanse bewerking die is uitgevoerd. Een cilinder is met behulp van het Subtract-commando uit een kubus gehaald. In de vorige AutoCAD was het achteraf wijzigen van de afmetingen van de cilinder niet te doen. In AutoCAD 2007 drukt de gebruiker de Control-toets van het toetsenbord in en gaat vervolgens met de muis op het object staan. Door de curve van de uitgesneden cilinder aan te raken licht automatisch de hele cilinder op. Deze is vervolgens te selecteren en daarbij komen alle 3D grips weer in beeld. Op deze wijze is in realtime zowel de hoogte, de radius en zelfs de positie van de cilinder aan te passen, zie afbeelding 3. Drukt de gebruiker op de Delete toets van het toetsenbord dan verdwijnt de cilinder en wordt de opening automatisch weer dichtgemaakt. Solids selecteren Er is nog meer aan de hand met de Control-toets. Indien er geen commando actief is en de gebruiker drukt de Control-toets van het toetsenbord in, dan kan hij een bestaand vlak van een Solid selecteren. Dit vlak wordt overigens automatisch met een gestippelde weergave getoond. Na de selectie zal AutoCAD een Grip tonen. Als deze is geselecteerd kan het gehele vlak in alle richtingen worden verplaatst. Dit op basis van het verslepen van de muis of door direct een afstand in te typen. Indien de gebruiker met behulp van de Controltoets een rand van het 3D-model selecteert, dan is deze direct op dezelfde wijze aan te passen. In het midden van de rand komt er een grip tevoorschijn voor direct gebruik. De laatste mogelijkheid is een hoekpunt selecteren met behulp van de Control-toets. Na deze selectie wordt de grip getoond op het hoekpunt en deze is direct te ver- 3de Generatie PLM van CoCreate www.cocreate.com CADMagazine April/Mei 2006-3 15

CAD-Wereld plaatsen. Op deze wijze ontstaan er al snel complexe modellen in AutoCAD. Een leuke combinatie van deze laatste optie is om twee lijnen in een vlak aan te brengen met behulp van het Imprintcommando. Hierdoor ontstaat er precies in het midden van het vlak een vertexpunt. Dit vertexpunt is met behulp van de Control-toest direct te selecteren en in hoogte te verplaatsen waardoor er een soort dak ontstaat, zie afbeelding 4. Verplaatsen en roteren Het verplaatsen van elementen in 3D gaat ook erg makkelijk in AutoCAD 2007. Zodra de gebruiker een object aanklikt verschijnt er direct een 3D-assenstelsel in beeld. Deze wordt in drie kleuren weergegeven. Rood voor de x- as, groen voor de y-as en blauw voor de z-as. Als de gebruiker met de muis op één van de assen gaat staan, dan licht deze op en kan hij direct het 3D-model verplaatsen over die as. Uiteraard is het hierbij mogelijk om een afstand in te typen. Naast het verplaatsen over een as kan de gebruiker ook het model verplaatsen over een vlak. Er zijn namelijk twee kleuren zichtbaar voor het xy-vlak, rood en groen, het zx-vlak, blauw en rood, en het yz-vlak, blauw en groen, zie afbeelding 5. Ook het verplaatsen van een 2D Spline is goed mogelijk. Zodra de gebruiker de 2D Spline selecteert, komt het assenstelsel naar voren. Hiermee is direct de 2D Spline te verplaatsen in alle richtingen. Indien echter eerst een vertexpunt van de Spline wordt geactiveerd, vindt de verplaatsing alleen plaats met het vertexpunt. Tevens is het gewone 2D move commando aangepast. Indien de gebruiker een 2D-cirkel tekent en het Move-commando activeert, kan hij de cirkel direct verplaatsen over de z-as terwijl deze wel in het xy-vlak is getekend. Er komt namelijk automatisch een Tooltip tevoorschijn die de tekst +Z vermeldt. Het 3D rotate-commando werkt op exact dezelfde wijze als in Autodesk VIZ en 3ds Max. Grappig, want die pakketten hadden het weer van Maya van Alias afgekeken, maar ook dat is tegenwoordig Autodesk-software. Afbeelding 5. Na het selecteren van een 3D-model komen er automatisch drie cirkels tevoorschijn die ook weer gebaseerd zijn op de kleuren rood, groen en blauw. Door het selecteren van een cirkel bepaalt de gebruiker over welke as hij wil roteren. Een vrije rotatie over alle assen tegelijk behoord helaas niet tot de mogelijkheid. Voor eventuele vragen ben ik bereikbaar via e-mail: jean-pierre.van.gastel@pollux.nl

Project- en officemanagement Administratieve stromen bij architecten Door de redactie. UGS CAD/CAM/CAE/PDM INNOVATE MORE www.ugsplm.nl 073-680 25 00 ArchX is bedoeld voor architecten, architecten-experts, studiebureaus, overheidsbesturen en andere projectgeoriënteerde administratieve kantoren om het beheer van kantoor, projecten en relaties met elkaar te integreren. Het programma is daarmee een soort kruising tussen een projectmanagement- en office management tool. De contactstromen binnen een architectuurproject. ArchX is een product van de Belgische software ontwikkelaar Xatrax. Het programma bestaat sinds 2002 en is inmiddels toe aan versie 4.0. Het pakket kent een open structuur en is daarmee in staat om gebruik te maken van zowel MicroSoft Office als Open Officeapplicaties. Zo haalt het bijvoorbeeld data uit zowel Excel als Outlook. De software draait als webgebaseerd programma op een SQL-dataserver voor zowel Microsoft-, Apple- als Linux-omgevingen. De belangrijkste taak van ArchX is het dossierbeheer. In een dossier bevindt zich alle informatie over een bepaald project. Elk dossier wordt hierbij voorzien van een uniek dossiernummer. Daarnaast is er ook een dossiercode om alfa-nummerieke code in te voeren. De gebruiker haalt gegevens of contactpersonen direct uit de databank. Het kan daarbij gaan om foto's, tekeningen en afbeeldingen, prestaties, lonen, facturen takenlijsten en verslagen. Er zijn vijf dossiertypes aanwezig in het programma, voor bouw, studies, gerechtelijke zaken, prive en verzekering. Documenten genereren Zodra een dossier is aangemaakt en voorzien van de nodige gegevens, kan de gebruiker vanuit ArchX correspondentie voeren, werf- en expertiseverslagen en andere documenten genereren met daarin informatie over de betrokken contactpersonen. Hiervoor zijn sjablonen aan te maken die ArchX automatisch opvult met de nodige dossier- en persoonsgegevens. Voor het automatisch invullen van type-documenten zijn verschillende standaarden aanwezig, zoals een bouwaanvraag, stedenbouwkundig attest, openbare aankondiging, werfverslag en oplevering. ArchX kan ook automatisch facturen genereren. De facturen zijn hierbij te koppelen aan provisies. Sjablonen ArchX bevat een aantal standaardsjablonen. De administrator kan daarnaast zelf sjablonen aanmaken, waarmee hetzelfde document voor verschillende dossiers en verschillende contactpersonen te gebruiken is door alle gebruikers van ArchX. De beschikbare sjablonen zijn aan te passen met bijvoorbeeld een eigen huisstijl en logo's. Er is een lijst van beschikbare invulvelden aanwezig in de software, die bij gebruik in de sjabloondocumenten automatisch worden vervangen door de informatie uit de databank. Meestal gaat het hierbij om dossier- en contactgegevens. Ook de folderstructuur is aan te passen door de beheerder, waardoor alle gebruikers hetzelfde overzicht hebben over bijvoorbeeld brieven, verslagen en formulieren. Rapportage Binnen ArchX is het mogelijk om rapporten te maken waarmee informatie uit de database af te drukken is of de juiste analyses te maken zijn. Er zijn verschillende soorten rapporten beschikbaar, met informatie over bijvoorbeeld prestaties, de agenda en facturen. Met de rapporten kan de gebruiker op basis van zijn criteria lijsten genereren in Excel. Het is hierbij mogelijk om lijsten uit ArchX te halen waarin binnen Excel te filteren is. Daarnaast zijn draaitabellen en grafieken aanwezig voor gebruik www.archx.nl CADMagazine April/Mei 2006-3 17

In de praktijk Idos Interieurs heeft overstap gemaakt Kasten en opbergsystemen in 3D Door: Bertus Zuijdgeest Idos Interieurs werd in 1988 opgericht door Wolter Haandrikman. Het in Almelo gevestigde bedrijf telt twintig medewerkers en is gespecialiseerd in grote interieurprojecten door het hele land. Projecten zijn onder meer uitgevoerd voor banken, apotheken, ziekenhuizen, reisbureaus en winkels. Sinds kort is het bedrijf overgestapt van 2D naar 3D. Een apotheekkast die is ontworpen door Idos Interieurs. Functionele en representatieve kantoor en winkelinrichtingen is het product van Idos Interieurs uit Almelo. Het bedrijf waar twintig personen werken, ontwerpt, produceert en monteert meubels, kasten en opbergsystemen op klantspecificatie. De ontwerpen worden op basis van de architectentekeningen gemaakt. De klanten van Idos Interieurs zijn ziekenhuizen, apotheken, banken en winkels. Stuk voor stuk omgevingen waar klanten zich welkom en op hun gemak moeten voelen. Wij ontwerpen daarom altijd alles precies op maat, klantspecifiek, aldus Edwin Weldink die binnen Idos de verantwoordelijk is voor ontwerpen. In een tijd waarin alles op elkaar lijkt, maakt onze aanpak een correcte pasvorm mogelijk. Moeizaam hergebruik Weldink gebruikte tot voor kort AutoCAD om de ontwerpen te maken. Eigenlijk was dat tamelijk omslachtig. Dezelfde informatie werd meermaals ingevoerd in de verschillende aanzichten. Wijzigingen en hergebruik waren moeizaam, zo stelt hij. Daarom is in overleg met Calton Benelux BV, waarmee al een relatie bestond in verband met de CNC-aansturing van de productiemachines, gekozen voor een 3D-aanpak met Solid Edge. Dat vereiste wel een omslag in het denken van de werknemers. Om het risico te vermijden dat onder tijddruk zou worden teruggegrepen naar de oude 2D-werkwijze, die per saldo meer tijd zou kosten, is gekozen voor een big bang -invoering. De projectmedewerkers hebben een aantal dagen cursus gevolgd om de principes en functionaliteit goed in zich op te kunnen nemen en daarna is de stekker uit AutoCAD gegaan. Variatie We zijn door het werken in 3D een stap vooruit gegaan, stelt Weldink. Door gerichte parametrisatie van bijvoorbeeld apotheekkasten, halen wij aanzienlijke tijd en kwaliteitsvoordelen. De ontwerper verduidelijkt dit met de tijd die het opzetten van een kast in AutoCAD kostte tegenover een aanpak in 3D. Een kast heeft een standaard romp. De laden worden op de beschikbare hoogte passend gemaakt. Dus de hoogte van de ladefronten varieert om de kast mooi te laten sluiten. Hierdoor variëren ook de boorpatronen en alle andere elementen die van die ladehoogte afhankelijk zijn. Een kast in AutoCAD productiegereed uittekenen kost twee uur. In een parametrisch programma als Solid Edge nog slechts tien minuten. Juist deze parametrisatie en de beschikbaarheid van een specifieke koopdelen bibliotheek, zorgenvolgens Weldink voor een hoge mate van hergebruik. Wij hebben bij het opzetten van de modellen en de spreadsheets zo generiek mogelijk gewerkt. De rest is beheer. Omdat wij een kleine organisatie zijn en projectmatig werken, is dat geen probleem. Een punt waaraan volgens Weldink nog moeten worden gewerkt is de koppeling met CNC-software voor de aansturing van de bewerkingsmachines. Er is 3D-informatie beschikbaar voor de CNC-software maar die gebruikt dat niet. Wij zijn dan momenteel ook op zoek naar een manier om daar toch gebruik van te kunnen maken, aldus Weldink. www.idos-interieurs.nl www.calton.nl www.ugsplm.nl

Prod_CM3_2006 03-05-2006 10:54 Pagina 20 Agenda De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van CADleveranciers en dealers. Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda is doorlopend en beslaat in ieder geval de evenementen tot aan de volgende uitgave van CAD-Magazine. Hiervoor kunnen beurzen, gratis seminars en workshops per e-mail worden aangemeld bij de redactie: services@cadmag.nl. Vermeld de datum, plaats, website en een korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail 'Agenda'. 11 mei, Workshop AutoCAD Electrical Amsterdam www.cadcompany.nl 19 mei, Webdemo AutoCAD Electrical Veenendaal www.autocad-electrical.com 12 mei, CAD "inloopmiddagen" Boxtel www.quandes.nl 23 mei, Workshop AutoCAD Electrical Veenendaal www.autocad-electrical.com 16 mei, Autodesk Solutions Tour Breukelen, Hotel Breukelen www.autodeskseminars.com 23 mei, Seminar Normmanagement Delft www2.nen.nl 17 mei, hypermill gebruikersdag 's-hertogenbosch www.cncconsult.nl 23 mei, Autodesk Solutions Tour Antwerpen (B), San Marco Village www.autodeskseminars.com 17 mei, Cadac Expo 's-hertogenbosch www.cadac.com 25 mei, Solid Edge, 3D CAD Oldenzaal www.boschengineering.nl 18 mei, Workshop van 2D naar 3D met Autodesk Inventor Amsterdam www.cadcompany.nl 26 mei, CAD "inloopmiddagen" Boxtel www.quandes.nl 18 mei, Autodesk Solutions Tour Nijmegen, Triavium www.autodeskseminars.com 30 mei, Autodesk Solutions Tour Amsterdam, Planetarium Gaasperplas www.autodeskseminars.com 18 mei Roadshow: Realiseer Uw Idee AutoCAD 2007 demodag Roosendaal www.autodesk.nl 31 mei, Autodesk Solutions Tour Grimbergen (B), Salons de Romree www.autodeskseminars.com COLUMN CAD exit Heeft u het al gehoord? Rijkswaterstaat stopt met rekenen en tekenen.kennis van techniek is niet meer nodig. Alle tekenaars worden gebrainwashed, opnieuw geformatteerd en van nieuwe kennis voorzien. Het worden allen system engineers: specialisten in het functioneel specificeren. Nu hoor ik u denken, komt het allemaal wel goed dan? Stort het viaduct dan niet in? Is de tunnel wel waterdicht? Zijn de rijstroken wel breed genoeg? De tijd zal het leren. Het nieuwe beleid is: De markt tenzij. Hiermee bedoelen ze dat RWS meer op de regiestoel gaat zitten. Ingenieursbureaus en aannemers gaan het technisch inhoudelijke werk doen en RWS gaat met de eer strijken maar vangt ook de klappen op als het fout gaat. Functioneel specificeren dus. Niet meer alles tot in detail beschrijven. Nooit meer doorrekenen tot drie cijfers achter de komma. Bestekstekeningen en RAW-bestekken zijn voor RWS passé. Nee, innovatieve contracten met de bouwwereld. Slimme omschrijving waar het eindproduct aan moet voldoen om zo doende het ingenieursbureau en de aannemer te prikkelen creatief en innovatief werk te leveren ten voordele van het eindresultaat. Slimme bouwtechnieken, optimalisatie van het bouwproces, sneller bouwen en natuurlijk goedkoper. Hoe denkt u dat deze manier van werken afloopt? Ik verwacht dat de RWS van een koude kermis thuiskomt en dat de aannemer er warmpjes bij zit. Wat is uw mening? Graag uw reactie naar: redactie@cadmag.nl Met vriendelijk groet. Wil Barendtz 20 CADMagazine April/Mei 2006-3