Brussel, 29 mei 2009. JPM - Aanbeveling Over de verdere opvolging en uitwerking van het Flanders Port Area thema Opleidingen en
Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Aanbevelingen... 4 2.1. Zeer goed initiatief, voortzetting dringend noodzakelijk... 4 2.2. Prioritering en afbakening... 4 2.3. Geen versnippering van initiatieven, wel samenwerking... 6 2
1. Inleiding Onder de noemer Flanders Port Area worden tien havenrelevante beleidsthema s aangepakt. Opleidingen en arbeidsmarkt is er één van. Het thema wordt onder leiding van Toon Colpaert, Gewestelijk Havencommissaris, uitgewerkt. Op 10 april werd een eerste initiatief genomen om de knelpunten in kaart te brengen. In een zgn. Vierkante Tafel werd, na ruim overleg, consultatie en discussie, een lijst gemaakt met de belangrijkste knelpunten. Deze knelpunten moeten nu aangepakt worden in een actieplan. In de loop van dit proces zijn er bij de Vlaamse Havencommissie vragen gesteld over de rol die de Havencommissie zelf in dit proces mag, moet of kan spelen. In deze aanbeveling schetst de Vlaamse Havencommissie hoe zij het actiepunt Opleidingen en arbeidsmarkt verder wenst te zien evolueren. Op 29 mei 2009 heeft de Vlaamse Havencommissie de hiernavolgende aanbeveling unaniem goedgekeurd. 3
2. Aanbevelingen 2.1. Zeer goed initiatief, voortzetting dringend noodzakelijk De uitwerking van het thema Opleidingen en arbeidsmarkt onder de koepel van Flanders Port Area wordt geapprecieerd door de Vlaamse Havencommissie. Op korte tijd werden vele partijen bij elkaar gebracht, werd kennis vergaard en werd een lijst met knelpunten / uitdagingen gemaakt. Door de VDAB werd vervolgens een HavenActieplan opgesteld, waarin oplossingen worden aangereikt voor knelpuntberoepen, opleidingen voor werkzoekenden en specifieke acties voor kansengroepen in de Vlaamse havens. De Vlaamse Havencommissie ondersteunt deze acties. 2.2. Prioritering en afbakening 2.2.1 Vertrekpunt De Vlaamse Havencommissie kan zich vinden in de conclusies van de Vierkante Tafel en vindt dat met de opsomming van de knelpunten / uitdagingen inderdaad de essentie van de problematiek werd aangeraakt. Deze opsomming zag er uit als volgt: (1) Het imago van de havens bij scholieren, studenten en andere potentiële werknemers; (2) De knelpunten voor kansenberoepen in de sector; (3) De aansluiting van het onderwijs op de noden van de arbeidsmarkt; (4) De opleiding voor werkzoekenden; (5) Meer kansen voor kansengroepen (ouderen, allochtonen, ); (6) De inzetbaarheid van de werknemers en de werkbaarheid van de jobs in de bedrijven (aantrekkelijkheid en kwaliteit van het werk); (7) De samenwerking tussen de verschillende actoren op de havengebonden arbeidsmarkt. Deze lijst uitdagingen tegelijk aanpakken is te ruim en te ambitieus. De Vlaamse Havencommissie stelt een afbakening en een prioritering voor. 4
2.2.2 Afbakening Zonder afbreuk te willen doen aan de relevantie van de 7 opgesomde knelpunten, is de Vlaamse Havencommissie van mening dat in het actieplan het werkdomein moet afgebakend worden als volgt: Het imago van de havens bij scholieren, studenten en andere potentiële werknemers is inderdaad belangrijk, maar dit actiepunt hoort eerder thuis in het Flanders Port Area thema Communicatie en draagvlak. Mogelijk is er bij Communicatie en draagvlak nog bijkomende aandacht nodig om deze specifieke doelgroep te bereiken, maar alleszins in de VHC van mening dat deze deeltaak niet prioritair thuishoort in het actieplan Opleidingen en arbeidsmarkt. De nadruk moet liggen op de functies/jobs die functioneel gebonden zijn aan de haven (en de nadruk moet bijgevolg minder liggen op alle jobs die worden uitgeoefend in het geografisch afgebakende havengebied, maar die niet haventypisch zijn). 2.2.3 Prioritering In het lijstje van knelpunten is het ene punt al belangrijker dan het andere. De Vlaamse Havencommissie ziet als belangrijkste punt de aanpak van de knelpunten voor kansenberoepen in de sector (punt (2) in het lijstje). Dit knelpunt dient dan ook als eerste aangepakt te worden. De prioriteit moet liggen bij de functioneel aan de haven gebonden beroepen, in een latere fase kan uitbreiding overwogen worden. Bovendien moet de nadruk liggen op de beroepen met potentieel, d.w.z. de beroepen waar ook in de toekomst nog een grote vraag voor zal zijn. De aanpak moet in eerste instantie bestaan uit het in kaart brengen van de problematiek (hoeveel mensen zijn er tekort voor functie X in haven Y, niet in het algemeen, maar concreet, op het terrein). In tweede instantie moeten concrete acties voorgesteld en uitgevoerd worden. De aansluiting van het onderwijs op de noden van de arbeidsmarkt en de opleiding van werkzoekenden (punten (3) en (4) uit het lijstje) zijn beide sterk verbonden met de aanpak van de knelpunten voor kansenberoepen. Deze punten zijn ondergeschikt aan punt (2). Meer kansen voor kansengroepen (ouderen, allochtonen ) is een aandachtspunt, maar geen afzonderlijk prioritair actiepunt. De inzetbaarheid van de werknemers en de werkbaarheid van de jobs in de bedrijven (aantrekkelijkheid en kwaliteit van het werk), punt (6) van het lijstje, is een zeer belangrijk punt, maar het verdient aanbeveling om slechts enkele deelaspecten verder uit te werken. Een belangrijk deelaspect dat onmiddellijke aandacht vergt is het woonwerkverkeer. Voor dit deelaspect moet de problematiek op het terrein nader onderzocht worden en moeten concrete oplossingen voorgesteld worden. 5
De samenwerking tussen de verschillende actoren op de havengebonden arbeidsmarkt (punt (7) op het lijstje) is inderdaad belangrijk, maar niet prioritair. Wat wel interessant zou zijn volgens de Vlaamse Havencommissie is dat nader wordt onderzocht welke initiatieven rond de havengebonden arbeidsmarkt momenteel lopende zijn en wie daarbij betrokken is. Dit zou een zinvolle eerste stap kunnen zijn in het bevorderen van samenwerking tussen de diverse actoren en initiatiefnemers. 2.3. Geen versnippering van initiatieven, wel samenwerking De Vlaamse Havencommissie vindt dat de initiatieven, die op de Vierkante Tafel werden voorgesteld en waarover de VHC in punt 2.2 enkele voorstellen heeft gedaan inzake afbakening en prioritering, zo snel mogelijk in een concretiseringsfase moeten terechtkomen. Het HavenActiePlan van de VDAB is een zeer goed initiatief. Gegeven het feit dat in de Vlaamse Havencommissie zowel de werknemers- als de werkgeversorganisaties, de havenbesturen en de vervoermodi vertegenwoordigd zijn, is de betrokkenheid van de Havencommissie logisch. Anderzijds werd de eerste fase van de aanpak van het thema Opleidingen en zeer deskundig aangepakt door de Gewestelijke Havencommissaris en zijn team en werd vervolgens door de VDAB actie ondernomen door middel van het HavenActiePlan. De Havencommissie stelt de kennis van het terrein, de deskundigheid van haar leden en de diensten van haar secretariaat ter beschikking voor de verdere concretisering van de initiatieven. In welke vorm deze samenwerking concreet moet gebeuren, kan nader besproken worden. 6