Weekhuidmijten bij azalea focus van het huidig onderzoek en situering binnen IPM

Weekhuidmijten bij azalea focus van het huidig onderzoek en situering binnen IPM Bart Van Delsen Proefcentrum voor Sierteelt 21/02/2013

structuur inleiding weekhuidmijten IWT project provincieprojecten aanverwante projecten

inleiding EU richtlijn Integrated Pest Management tegen 2014 Europese richtlijn(2009/128/ec) focus: duurzaam gebruik van pesticiden vertaling: met gezond verstand beheren nationaal ingevuld via sectorgroepen van toepassing vanaf 01/01/2014

inleiding IPM kader IPM = holistische benadering teeltfacetten zijn onderling verbonden kunstmatig ecosysteem 1 actie reactie(s) op ander(e) niveau(s) 8 pijlers in acht nemen

inleiding 8 IPM pijlers I. preventie II. monitoring III. schadedrempels als beslissingstool IV. bij voorkeur niet-chemische technieken V. doelspecifieke en minimale nevenwerking VI. gebruik de minimaal noodzakelijke dosis VII. gebruik anti-resistentiestrategieën VIII. registratie en evaluatie van succes

inleiding 8 IPM pijlers vertaald I. preventie II. monitoring III. het juiste moment IV. uiteindelijk chemie V. selectieve bestrijding VI. aangeraden dosis VII. resistentie vermijden VIII. registreer en leer

inleiding IPM praktijk IPM grondige kennis van alle teeltfacetten: biologie gedrag behoeften zowel van plant, bestrijder én plaagdier

weekhuidmijten problematiek breedspectrum middelen economisch belangrijke plaag sierteelt, groententeelt, aardbeienteelt, schade aan jonge bladeren & vooral de bloemen en bloemknoppen onverkoopbare planten latent aanwezig + populatie-explosies + verborgen levenswijze

weekhuidmijten - biologie kenmerken: uiterst klein: 100 300 µm geen vaste kleur seksueel dimorfisme levenscyclus: ei larve (verborgen nimfenstadium) adult heel kort! snelle regeneratie mogelijk!

weekhuidmijten - situering Weekhuidmijten? familie Tarsonemidae > 500 soorten fungi-, algi- & herbivoren hoofdzakelijk de Polyphagotarsonemus, Tarsonemus- en Steneotarsonemussoorten

weekhuidmijten - focus Weekhuidmijten? familie Tarsonemidae > 500 soorten fungi-, algi- & herbivoren Polyphagotarsonemus, Tarsonemus- en Steneotarsonemussoorten

Plantresistentie tegen Polyphagotarsonemus latus (Acari: Tarsonemidae) in de sierteelt Looptijd: 4 jaar (aug. 2011 aug. 2015) Partners: ILVO Eenheid Plant Toegepaste Genetica & Veredeling ILVO Eenheid Plant Gewasbescherming Proefcentrum voor Sierteelt

WP1 - infectie en detectie 1.1 kweekprogramma P.latus 1.2 isolatietechnieken 1.3 infectietechniek 1.4 detectie P.latus

WP1 - infectie en detectie Kwantificeerbare 1.1 kweekprogramma protocollen P.latus voor infectie en detectie Gecontroleerde, homogenere infecties 1.2 isolatietechnieken => Goede kwantitatieve infectie & detectie is 1.3 infectietechniek essentieel. 1.4 detectie P.latus

Oplossing infectie - detectie kweek P.latus op Hedera & azalea isolatietechniek: alcohol meest efficiënt berlese < 20% EtOH > 75% gestandaardiseerde infectietechnieken desinfectie startmateriaal gestandaardiseerde bemonstering

bemonstering zoek de methode met de beste verhouding tijd/kwaliteit Laboratoriumwerk: destructieve methodes zijn aanvaardbaar 1. Ethanol 30 schudden in EtOH 2. Water 30 schudden, water op kamertemperatuur 3. Heet Water 30 schudden, water net gekookt 4. Berlese mijten migreren weg van de licht- en warmtebron (24h) opvang in EtOH 5. Mini-Berlese idem als berlese, maar gemaakt van een PET-fles kleinere afstand

bemonstering zoek de methode met de beste verhouding tijd/kwaliteit Isolatie d.m.v. EtOH gaf beste verder resolutie uitwerken Uniformiteit aantal topstekken noodzakelijk per staal ijking mijten per staal mijten per plant? Afknippen in het midden van het internodium bruikbaar tussen in elk het stadium? derde en vierde volledig van de knop vrijstaande blad TOPSTEKMETHODE

bemonstering zoek de methode met de beste verhouding tijd/kwaliteit

Oplossing infectie detectie IPM kader ontwikkelingen kweek P.latus & op resultaten Hedera & noodzakelijk: azalea isolatietechniek: alcohol meest efficiënt desinfectiemethodes berlese < 20% (I) EtOH > 75% gestandaardiseerde betrouwbare scouting infectietechnieken & monitoring (II) gestandaardiseerde bepalen schadedrempel bemonstering => behandelen wanneer noodzakelijk (III) betrouwbare registratie & interactie (VIII)

WP2 populatiedynamica 2.1 bepalen ontwikkelingssnelheid 2.2 verspreiding 2.3 populatiedynamica

WP2 populatiedynamica Ontwikkeling 2.1 bepalen van ontwikkelingssnelheid P.latus in kaart brengen Individu & populatie 2.2 verspreiding Noodzakelijk voor: Gevoeligheidsstudies 2.3 populatiedynamica Defensiestudies Risicoinschatting Waarschuwingen

Ontwikkeling van de begoniamijt Ontwikkelingssnelheid > 13 dagen bij 15 C 6,5 dagen bij 20 C 4 dagen bij 25 C

Aantal weekhuidmijten Dispersie Verspreiding in een teelt 100 90 80naijlen schadebeeld 70 60 lopend onderzoek 50 40verspreiding in de plant (verschillende stadia) 30 20 koppeling schadebeeld aantallen 10 0koppeling plantenstadium 0 10 19 29 38 48 koppeling schadedrempel Dagen

Belang dispersie in IPM? schadedrempel (III) behandelen wanneer noodzakelijk optimaliseren in combinatie met monitoring (II) alternatieven voor chemie (IV) wanneer en waar biologische bestrijders uitzetten

Belang dispersie in IPM? bestrijd selectief (V) met een minimale dosis (VI) pleksgewijs behandelen minimalisatie gebruikte produkten

WP3 - waardplantgevoeligheid 3.1 evaluatie van het resistentieniveau 3.2 kwantitatieve bepaling resistentieniveau

WP3 - waardplantgevoeligheid Inzicht 3.1 in evaluatie bestaande van het gevoeligheid/resistentie resistentieniveau Azalea en aanverwante Rhododendron spp. Invloed anatomie-morfologie 3.2 kwantitatieve bepaling resistentieniveau => Verbetering van resistentie via veredeling?

Schadeïndex ontwikkeling schadeïndex (5 klassen) lopende screening van > 30 azalea & verwante Rhododendron species Index Klasse 0 Klasse 1 Klasse 2 Klasse 3 Klasse 4

Schadeïndex & screening noodzakelijk voor monitoring (II) indeling in schadeklassen kennis van de plantgevoeligheid valt onder preventie (I) optimalisatie teeltplan selectie & veredeling

WP4 - jasmijnzuur & defensiestrategieën 4.1 isoleren azalea-homologen uit JA-pathway 4.2 JA-elicitoren & -analogen voor aansturen 4.3 generieke modellen voor toepassing

WP4 - jasmijnzuur & defensiestrategieën Moleculaire 4.1 isoleren tools azalea-homologen ontwikkelen uit JA-pathway Hoe verdedigingsmechanismen activeren Effect van jasmijnzuur op de plantengroei. 4.2 JA-elicitoren & -analogen voor aansturen 4.3 generieke modellen voor toepassing => Worden geïnduceerde verdedigingsmechanismen tegen WHM aangestuurd door jasmijnzuur?

In kaart brengen vh mechanisme identificatie, isolatie en karakterisatie van azaleagenen betrokken bij de jasmijnzuurverdediging

In kaart brengen vh mechanisme identificatie, isolatie en karakterisatie van azaleagenen betrokken bij de jasmijnzuurverdediging identificatie commercieel beschikbare chemicaliën met stimulerend als inhiberend effect op JA-pathway

In kaart brengen vh mechanisme IPM? kennis van de verdediging van de plant preventie (I) monitoring (II) alternatieve bestrijdingsmiddelen (VII) evaluatie en kennisopbouw (VIII)

WP5 monitoring, waarschuwing & com. 5.1 ontwerp waarschuwingstool 5.2 monitoring in de praktijk 5.3 communicatie

WP5 monitoring, waarschuwing & com. Verworven 5.1 ontwerp kennis waarschuwingstool toepassen: Monitoring en waarschuwingssysteem opzetten Traditionele 5.2 monitoring communicatie in de praktijk Participatie van de telers 5.3 communicatie => betere kennistransfer

WP5 realisaties sectorale interactie PAK rondgang (2/jaar) ad hoc dienstverlening teeltopvolging Technische Comités

Interactie Communicatie publicaties in journals, vakbladen en vulgariserend congressen: presentaties/posters Technische Comités, Studiedagen ad hoc

Interactie kennisverspreiding (VIII)

met medewerking van Gil Luypaert Johan Witters Magali Losschaert Dirk De Cock Els Pauwels Johan Ongena

structuur inleiding weekhuidmijten IWT project provincieproject(en) aanverwante projecten

provincieprojecten focus op IPM & demonstratie 2011: Het belang van geïntegreerde bestrijding van weekhuidmijten in de teelt van azalea. 2012: Demonstreren van een vernieuwd en geïntegreerd bestrijdingsschema op azaleabedrijven ter bestrijding van weekhuidmijten. 2013: Toepassing van de mogelijkheden van geïntegreerde teelt in azalea

provincieproject - 2011 belang van geïntegreerde bestrijding optimalisatie beschikbare technieken preventie & hygiëne spuittechnieken ontwikkeling + demonstratie nieuw spuittoestel commercieel beschikbare roofmijten efficiëntie methode (zakjes, strooien, verblazen) efficiëntie soorten (A.swirskii beste resultaten)

provincieproject - 2011 belang van geïntegreerde bestrijding Proeven bij verschillende telers periodieke uitzetting A.swirskii wekelijks tot maandelijks (ifv monitoring) 100 per m² doorbreken van bestaande resistentie vrijwaren schadedrempel

provincieproject - 2012 optimalisatie geïntegreerd schema optimalisatie beschikbare technieken A.swirskii bevestigt (PCS en bij telers) A.limonicus biedt potentieel A.montdorensis blijkt twijfelgeval aandeel roofmijten in IPM-schema & kost-efficiëntie bevestigt A.swirskii als beste bestrijder? zijn lagere doseringen dan die door de producent aangeraden ook voldoende efficiënt? geen verschillen tussen de verschillende opsporen van knelpunten regimes screening potentieel (50 interessante 75 roofmijten 100 per m²) bij goede screening

provincieproject - 2013 toepassing IPM bij azalea vergelijk IPM-azalea vs gewone azalea kalenderbespuitingen vs IPM-praktijk eindevaluatie van kostenplaatje kwaliteitsbeoordeling van zowel vegetatief als generatief groeistadium (cf PAK-controles)

provincieproject - 2013 toepassing IPM bij azalea inventarisatie persoonlijke anonieme bevraging (PAK): toepassingsmogelijkheden van; bedenkingen bij; en vragen omtrent IPM.

aanverwante projecten IWT: Duurzaam gebruik van roofmijten in de moderne energiezuinige sierteelt onder glas. focus: Dominiek Vangansbeke (UGent) Joachim Audenaert (PCS) effect energiebesparende teeltwijzen op roofmijten effect temperatuurssprongen (serre buiten forcerie) methodes om inzetbaarheid te verhogen? hoe een stabiele roofmijtenpopulatie opbouwen?

structuur inleiding weekhuidmijten bedankt IWT project voor uw aandacht provincieprojecten aanverwante projecten