Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid Jane Debode Caroline De Tender, Wim Wesemael, Nicole Viaene, Johan Van Vaerenbergh, Koen Willekens, Tommy D Hose, Greet Ruysschaert, Bart Vandecasteele & Martine Maes CriNglooP Collectief 9 oktober2014 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be
Inhoud Wat bepaalt ziekte en ziekteweerbaarheid? Hoe meten we ziekteweerbaarheid? Bodembeheersmaatregelen om ziekteweerbaarheid te stimuleren Hoe achterhalen we ziekteweerbaarheid?
Gewasbescherming IPM = geïntegreerde bestrijding met een minimale verstoring van het landbouwecosysteem en de aanmoediging van natuurlijke ziekte-en plaagbeheersing Bodembeheer Bodem pathogenen Plant resistentie
Wat bepaalt ziekte & ziekteweerbaarheid? ziekte ziekteweerbaarheid Bodem Gevoelige Plant Omgeving (Bodem) Fysisch Verdichting Waterhuishouding Chemisch ph Organische stof Macronutriënten Micronutriënten Pathogeen Biologisch Micro-organismen bacteriën schimmels Macro-organismen regenwormen
Hoe meten we ziekteweerbaarheid? Biotoetsen direct & indirect overleving cysten scleroten bovengrondse pathogenen kleinschalig & relatief snel gecontroleerde omstandigheden Botrytis bij aardbei Sclerotinia bij sla Aardappelcysten
Hoe meten we ziekteweerbaarheid? Biotoetsen Direct & indirect overleving cysten scleroten bovengrondse pathogenen Kleinschalig & relatief snel Gecontroleerde omstandigheden Veldproeven (BOPACT Boerderijcompostproef) Natuurlijke besmettingen Vb. plant parasitaire nematoden Zelf besmetten Vb. Dickeyabij aardappel
Bodembeheersmaatregelen die ziekteweerbaarheid stimuleren 1) Aangepaste bodembewerkingen 2) Organisch materiaal biochar groenbedekkers compost chitine
Bodembeheersmaatregelen die ziekteweerbaarheid stimuleren Voorbeeld veldproeven met nematoden & groenbedekkers compost %bac %fung %pp %omn %carn Abundance of nematode trophic groups (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Fallow YM Yminc Ymcov Treatments Herbivores Fungivores Omnivores Predators Bacterivores 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 BC0 BC1
Bodembeheersmaatregelen die ziekteweerbaarheid stimuleren Voorbeeld biotoetsen met biochar & pathogene schimmels Sclerotenvormersbij sla Botrytis bij aardbei Weinig effect op overleving van scleroten 1,5 1 a B. cinerea score (0-4) a a' a' b 6 weeks 12 weeks Weinig effect op resistentie tegen Rhizoctonia solani 0,5 0 0% 1% 3% biochar b'
Hoe achterhalen we ziekteweerbaarheid? Bodem Fysisch Verdichting Waterhuishouding Chemisch ph Organische stof Macronutriënten Micronutriënten Biologisch Micro-organismen bacteriën schimmels Macro-organismen regenwormen
Hoe achterhalen we ziekteweerbaarheid? NO 3 -N Fysisch Verdichting Waterhuishouding Bodem Chemisch ph Organische stof Macronutriënten Micronutriënten NH 4 -N DS OC ph-kcl Fe_Amlact K_Amlact Mg_Amlact Ca_Amlact Mn_Amlact Na_Amlact P_Amlact Pox FBV FVG HWC HWP P_org P_CaCl 2 Ndumas
Hoe achterhalen we ziekteweerbaarheid? Bodem Macro-organismen Regenwormen Biologisch Micro-organismen bacteriën schimmels Macro-organismen regenwormen Micro-organismen Bacteriën, schimmels, nematoden bepalen d.m.v. Microscopie Vetzuren (PLFA) DNA/RNA (DGGE, NGS)
NGS? Next Generation Sequencing www.ilvogenomics.be Elke kleurband vertegenwoordigt een bacteriële groep Bacteriële groepen (OTU s) Potgrond Bodem Bodem + 1% bodembehandeling Acidobacteria veel meer in potgrond Actinobacteria veel meer in veldgrond
Hoe achterhalen we ziekteweerbaarheid: voorbeeld veel ziekte minder ziekte
Besluit Bodembeheer heeft invloed op bodempathogenen plantgezondheid & -resistentie Toevoegen van organische materiaal heeft potentieel om ziekteweerbaarheid te verhogen plant/pathogeen/teeltsysteem dosis toepassingswijze Achterhalen van mechanismen van ziekteweerbaarheid via fysische chemische biologische karakterisatie van de bodem
Vragen? jane.debode@ilvo.vlaanderen.be Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant Onderzoeksdomein Gewasbescherming Burg. Van Gansberghelaan 96 9820 Merelbeke Tel. 09 272 24 00 Onderzoeksdomein Teelt en Omgeving Burg. Van Gansberghelaan 109 9820 Merelbeke Tel. 09 272 27 00 www.ilvo.vlaanderen.be