Opties voor duurzaam stikstof- en koolstofbeheer in intensieve teelten

Transcriptie

1 Opties voor duurzaam stikstof- en koolstofbeheer in intensieve teelten De Vliegher A. De Waele J. Agneessens L. CriNglooP Collectief 9 oktober 2014 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant

2 Vanggewassen 2 VLM-projecten Oogstresten

3 Project vanggewassen Hoeveel dierlijke mest kan worden toegediend op de graanstoppel zonder risico op bijkomende nitraatuitspoeling, indien een vanggewas wordt ingezaaid voor 1 september? Wat zijn de effecten op de N-nalevering en de organische stofopbouw?

4 Proefopzet 2 proefjaren: locaties verschillende texturen verschillende graangewassen 3 bemestingstrappen kg N/ha via mengmest 4 vanggewassen gele mosterd Italiaans raaigras Japanse haver Engels raaigras/klaver 2 zaaitijdstippen vroeg: begin augustus laat: eind augustus - september incubatieproeven N-nalevering OC-opbouw simulaties nitraatconcentraties effect weersomstandigheden

5 Staalname Bodem 6 tijdstippen 0-30, 30-60, cm NO NH 4 + Vanggewassen 3 tijdstippen bovengrondse delen vers, DS, N, C

6 Resultaten: gemiddelde N min in het najaar niet hoger bij bemesting van vanggewassen met 60 kg N/ha Verschil in N min in het najaar (*p < 0.05): kg N/ha 0-90cm Inzaai 1e helft augustus Inzaai 2e helft augustus 0-60N 0-120N 0-60N 0-120N Braak 16* 34* 15* 48* Gele mosterd 3 9* 3 10* It. raaigras 4 8* 4 14* Jap. haver 4 8* 1 13* Eng. raaigras /klaver 3 8* 2 21* Vanggewassen ingezaaid na 1 september => 0-60N wél significant

7 Simulaties voor 10 jaar Gemiddelde nitraatconcentratie (mg/l) tot 31 maart: Inzaai 1 augustus op leem Inzaai 31 augustus op leem BR0 BR60 GM0 GM60 IR0 IR60 JH0 JH60 GK0 GK60 0 BR0 BR60 GM0 GM60 IR0 IR60 JH0 JH60 GK0 GK60 Inzaai 1 augustus op zand Inzaai 31 augustus op zand BR0 BR60 GM0 GM60 IR0 IR60 JH0 JH60 GK0 GK60 0 BR0 BR60 GM0 GM60 IR0 IR60 JH0 JH60 GK0 GK60

8 kg N/ha kg N/ha kg N/ha kg N/ha N-nalevering voor de volgteelt Op lichte bodems na inwerken in het voorjaar (vroege zaai) Op lichte bodems na inwerken in het voorjaar (late zaai) N 60N N 60N GM IR JH GK Op zware bodems na inwerken eind november (vroege zaai) GM IR JH GK Op zware bodems na inwerken eind november (late zaai) N 60N N 60N 00 GM IR JH GK 00 GM IR JH GK

9 Gesimuleerd OC-gehalte in de bodem na 30 jaar 2.0 Vroege zaai 2.0 Late zaai N 60N 120N BR GM IR JH GK 0.0 BR GM IR JH GK

10 Algemene besluiten 60 kg N ha -1 via mengmest op het vanggewas? Enkel indien vanggewas bij gunstige bodem- en weersomstandigheden en vóór 1 september ingezaaid kan worden. Engels raaigras/klaver en Japanse haver worden beter niet bemest bij inzaai na midden augustus Indien vanggewassen al tijdens het najaar worden ingewerkt, is het aangeraden niet-winterharde vanggewassen in te zaaien: ze nemen op een korte periode sneller N op en stellen na inwerken minder snel minerale N vrij. Bij een laat volggewas (zoals maïs) in situaties waar vanggewassen in het voorjaar worden ingewerkt, is het aangeraden winterharde vanggewassen in te zaaien om N- verliezen in het voorjaar te voorkomen. 60 kg N ha -1 via mengmest op het vanggewas resulteerde in een grotere bijdrage tot de opbouw van bodemorganische stof. Indien het van belang is dat het vanggewas ook bijdraagt tot de opbouw van bodemorganische stof, is Japanse haver het meest aangewezen vanggewas. Bemesting op de volgende hoofdteelt aanpassen aan het vanggewas en het moment van inwerken/textuur.

11 Oogstresten van groenten bevatten grote hoeveelheid N Teelt N-inhoud oogstresten kg N ha -1 Bloemkool Sluitkool 175 Bladselder 125 Prei 70 Bij oogst in herfst en geen nateelt risico op nitraatuitspoeling 11

12 Onderzoek naar het beheer van oogstresten bij vollegrondsgroenten en de mogelijkheden van vanggewassen en teeltrotaties met het oog op de waterkwaliteitsdoelstellingen van het Actieprogramma (MAP4) 12

13 Onderzoek naar het beheer van oogstresten bij vollegrondsgroenten en de mogelijkheden van vanggewassen en teeltrotaties met het oog op de waterkwaliteitsdoelstellingen van het Actieprogramma (MAP4) 13

14 Beheer oogstresten In situ behandeling Afvoer en valorisatie 14

15 Potentiële beheeropties Verlaat inwerken oogstresten Gewenten Onderzaai MAAR bijkomend bevestigend onderzoek nodig 15

16 Oogstmethode bepalend voor vanggewaspotentieel van oogstresten Methode van oogst bepaalt in welke mate oogstresten intact blijven tijdens de winter: - Kolen: oogsten voor versmarkt vs industrie - Prei en bleekselder: oogstresten zijn afgesneden bladeren 16

17 Bovengrondse N-opslag in gewente Oogstresten bloemkool (138±25 kg N ha -1 ) Gewente Bodem Datum NO cm NO cm NO cm 29/11/ /01/ /02/ /03/ cm H 2 O N N N N H 2 O 17

18 Het vanggewas extra tijd geven via onderzaai Inzaaien Italiaans raaigras, winterrogge en Phacelia 4 weken na planten bloemkool Italiaans raaigras nam tot 90kg N ha -1 op Gunstige omstandigheden en geen negatieve invloed op opbrengst bloemkool 18

19 Beperkte haalbaarheid Inzaaien vanggewas na september N-immobiliserende materialen Afvoeren van oogstresten (gewasafhankelijk) 19

20 Het afvoeren van oogstresten van groenten is haalbaar, maar niet voor alle teelten Uitvoerbaar, maar niet voor alle teelten Koolsoorten zijn moeilijker Prei en selder wel haalbaar Aandachtspunten: Berijdbaarheid veld Hoeveelheid meegevoerde aarde 20

21 Potentiële beheeropties Verlaat inwerken oogstresten Gewenten Onderzaai MAAR bijkomend bevestigend onderzoek nodig 21

22 Potentiële beheeropties Verlaat inwerken oogstresten Gewenten Onderzaai MAAR bijkomend bevestigend onderzoek nodig 22

23 Onderzoek naar het beheer van oogstresten bij vollegrondsgroenten en de mogelijkheden van vanggewassen en teeltrotaties met het oog op de waterkwaliteitsdoelstellingen van het Actieprogramma (MAP4) 23

24 2 VLM-projecten Vanggewassen Oogstresten Rapporten: Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant Onderzoeksdomein Teelt en Omgeving Burg. Van Gansberghelaan Merelbeke Tel