ONDERZAAI GRAS IN BLOEMKOOL: EFFECT OP HET NITRAATRESIDU

Transcriptie

1 ONDERZAAI GRAS IN BLOEMKOOL: EFFECT OP HET NITRAATRESIDU Proefcode : OL13 BKTTZA Uitgevoerd in opdracht van: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Technisch Comité Karreweg Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@pcgroenteteelt.be Door: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@pcgroenteteelt.be Proefverantwoordelijke: Micheline Verhaeghe Studieverantwoordelijke: Saskia Buysens Directeur: Bruno Gobin Datum: 17/04/2014 Studieverantwoordelijke Directeur Dr. B. Gobin Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6, B-9770 Kruishoutem T: +32 (0) F: +32 (0) BTW: RPR: pcg@prcgroenteteelt.be Bank: LBK IBAN: BE BIC: BCGECHGG

2 Abstract De tweede vrucht bloemkool is een moeilijke teelt om het nitraatresidu in de controleperiode beneden de norm van 90 kg NO 3 -N/ha (0-90 cm) te blijven. In deze proef wordt gekeken of een onderzaai van gras mogelijkheden kan bieden. Onder de omstandigheden van de teelt bloemkool tweede vrucht in 2013 was er geen nadelig effect van een onderzaai gras bij het planten van de bloemkolen op de opbrengst en kwaliteit. Het najaar was niet droog waardoor er wellicht geen concurrentie was tussen het gras en de bloemkool voor bodemvocht. Onder deze omstandigheden was het onderzaaien bij het planten succesvoller dan het zaaien tijdens het schoffelen. Een onderzaai van gras had dit jaar een positieve invloed op het nitraatresidu in de controleperiode en op het stikstofverloop in de bodem tijdens de winter. Uitspoeling wordt tegengegaan. De proef moet gedurende enkele jaren herhaald worden om met meer zekerheid te kunnen zeggen ofdat onderzaai aan te raden is. Er moet dan zeker ook gekeken worden naar ziekte- en plaagdruk. Inhoudstabel 1 Inleiding Materiaal en methoden en Proefdesign Draaiboek Proefveld / infrastructuur Klimatologische omstandigheden Behandelingsmethode Beoordelingsmethode Statistische analyse Resultaten en bespreking Resultaten Validiteit van de resultaten Bespreking Besluit Samenwerking... 9 Pagina 2 of 9

3 1 Inleiding De tweede vrucht bloemkool is een moeilijke teelt om het nitraatresidu in de controleperiode beneden de norm van 90 kg NO 3 -N/ha (0-90 cm) te blijven. In deze proef wordt gekeken of een onderzaai van gras mogelijkheden kan bieden. 2 Materiaal en methoden 2.1 en Behandeling Dosis (kg/ha) 1 Geen onderzaai 0 2 Onderzaai bij plant 20 3 Onderzaai bij schoffelen 5 weken na planten 20 4 Onderzaai bij schoffelen 5 weken na planten Proefdesign Aantal parallellen 1 Aantal objecten 4 Plotoppervlakte (m²) 54,6 Lengte plot (m) 8,4 Breedte plot (m) 6,5 Referentie Draaiboek 25/07/2013 Plant 25/07/2013 Onderzaai object 2 12/09/2013 Onderzaai objecten 3 en 4 31/10/2013 Oogst 8/11/2013 Oogst 18/11/2013 Oogst 2.4 Proefveld / infrastructuur GPS-coördinaten , Gemeente Deinze (Wontergem) Land België Locatie proef Hervé Van Vynkt Voorgaande teelt Bloemkool Ras (+zaadhuis) Freebell (Seminis) Plantspecificaties Rijen op 40 cm, 50 cm tussen de planten Tabel: Bodemanalyse Blgg Datum Staalname diepte (cm) Grondsoort phkcl %C P K Mg Ca Na mg/100 g droge grond 22/04/ zandleem Pagina 3 of 9

4 Tabel: Bodemanalyse PCG Datum Staalname diepte NO3 - -N NH4 + -N Nmin (cm) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) 23/07/ < /07/ Tabel: Bemesting Datum Hoeveelheid Samenstelling meststof (%) Meststof kg/ha N P2O5 K2O MgO 23/07/ ammoniumnitraat 27 25/07/ ammoniumnitraat 27 20/08/ ammoniumnitraat Klimatologische omstandigheden Klimatologische omstandigheden Gebruikt meetstation KMI meetpost Kruishoutem Afstand tot proefveld 0 km Neerslag (mm) Max temperatuur ( C) Min temperatuur ( C) Pagina 4 of 9

5 2.6 Behandelingsmethode Bij de onderzaai op het tijdstip van planten werd het zaad breedwerpig over de plot toegediend. Het graszaad werd ingewerkt door er met de bloemkoolplanter over te gaan. In die plot kon dus niet meer geschoffeld en aangeaard worden. Het zaaien bij het schoffelen gebeurde door het zaad voor de schoffel te laten vallen. Op die manier werd het ook ingewerkt. 2.7 Beoordelingsmethode Op drie tijdstippen werden 15 planten per plot geoogst en beoordeeld op kwaliteit en gewicht. 2.8 Statistische analyse De oogstresultaten (45 kolen per plot) werden statistisch verwerkt. Er werd een variantie-analyse (ANOVA) op de gemiddelden uitgevoerd. Als hier significante verschillen (α=0.05) werden gevonden dan werd een post-hoc Tukey test uitgevoerd. Resultaten die niet significant verschillend zijn, worden aangeduid met eenzelfde letter. Op alle andere beoordeelde parameters kon geen statistiek uitgevoerd worden omdat de proef niet aanlag in herhalingen. 3 Resultaten en bespreking 3.1 Resultaten Tabel: Gewasbeoordeling op 31/10/2013 Bloemkool Gewas Gras Volume Kleur Uniformiteit Volume Kleur Uniformiteit Volume Uniformiteit Tabel: Opbrengst- en kwaliteitsbeoordeling bij oogst Gemiddeld stukgewicht 31/10/2013 8/11/ /11/2013 Kwaliteit Gemiddeld stukgewicht Kwaliteit Gemiddeld stukgewicht Kwaliteit = zeer goed zeer goed zeer goed gram gram gram 5= afval afval afval Pagina 5 of 9

6 Tabel: Opbrengst- en kwaliteitsbeoordeling bij oogst (3 oogstbeurten) Gemiddeld stukgewicht Kwaliteit Gemiddelde p-waarde = zeer goed gram 5= afval Nitraatgehalte tijdens de teelt Nitraatconcentratie 0-90 cm (kg /ha) geen onderzaai onderzaai vroeg onderzaai laat 20 kg/ha onderzaai laat 40 kg/ha 1/10/jjjj 1/11/jjjj 1/12/jjjj 1/01/jjjj 1/02/jjjj Pagina 6 of 9

7 Tabel: Gedetailleerde stikstofanalyse 2/10/2013 (0-90 cm) Geen 26 < < Onderzaai vroeg < < Onderzaai laat 20 kg/ha 47 < < < Onderzaai laat 40 kg/ha 10 < < Gemiddelde < Tabel: Gedetailleerde stikstofanalyse 2/12/2013 (0-90 cm) Geen < Onderzaai vroeg < Onderzaai laat 20 kg/ha < Onderzaai laat 40 kg/ha < Gemiddelde < Pagina 7 of 9

8 Tabel: Gedetailleerde stikstofanalyse 09/01/2014 (0-90 cm) Geen < Onderzaai vroeg < < Onderzaai laat 20 kg/ha < Onderzaai laat 40 kg/ha < Gemiddelde < Tabel: Gedetailleerde stikstofanalyse 10/02/2014 (0-90 cm) Geen 9 < < < Onderzaai vroeg < < Onderzaai laat 20 kg/ha < < Onderzaai laat 40 kg/ha 15 < < < Gemiddelde < < Pagina 8 of 9

9 3.2 Validiteit van de resultaten De opkomst van het gras dat gezaaid werd bij het planten was zeer goed. Er was weinig contaminatie van gras in de andere objecten. Die kans bestond als zaad aan de plantmachine bleef hangen en zo terecht kwam in een andere plot. Van het gras dat gezaaid werd bij het schoffelen was de opkomst en de ontwikkeling slecht. Pas na de oogst van de bloemkolen begon de graszode zich te ontwikkelen. Na de winter (eind februari) waren de bloemkoolstronken nog niet volledig afgestorven. Het gras dat ondergezaaid werd is gedurende de winter blijven groeien. 3.3 Bespreking Het zaaien van het gras bij het planten leverde de beste ontwikkeling van het gras (zie foto). Bij het zaaien tijdens het schoffelen was er een slechte opkomst en weinig effect van het gras op het nitraatresidu. De onderzaai van gras had geen invloed op de opbrengst en kwaliteit. Zelf niet in het object 2 waar het gras gezaaid werd bij het planten en er een groot volume gras ontwikkeld was tijdens de teelt. De onderzaai zorgde voor een reductie in reststikstof in de controleperiode (21/10/2013). Hoe beter het gras ontwikkelde, hoe lager het nitraatresidu. Bij object 2 lukte het bijna om beneden de limiet van 90 kg NO 3 -N/ha in de laag 0-90 cm te eindigen tijdens de controleperiode. In november was er veel uitspoeling van nitraat. Gedurende december kenden de objecten waar er gras werd ondergezaaid terug een stijging in bodemnitraatgehalte terwijl die in het object zonder onderzaai verder bleef dalen. 4 Besluit Onder de omstandigheden van de teelt bloemkool tweede vrucht in 2013 was er geen nadelig effect van een onderzaai gras bij het planten van de bloemkolen op de opbrengst en kwaliteit. Het najaar was niet droog waardoor er wellicht geen concurrentie was tussen het gras en de bloemkool voor bodemvocht. Onder deze omstandigheden was het onderzaaien bij het planten succesvoller dan het zaaien tijdens het schoffelen. Een onderzaai van gras had dit jaar een positieve invloed op het nitraatresidu in de controleperiode en op het stikstofverloop in de bodem tijdens de winter. Uitspoeling wordt tegengegaan. De proef moet gedurende enkele jaren herhaald worden om met meer zekerheid te kunnen zeggen ofdat onderzaai aan te raden is. Er moet dan zeker ook gekeken worden naar ziekte- en plaagdruk. 5 Samenwerking Deze proef lag aan in het kader van het project Optimaal en duurzaam bemesten met innovatieve technieken. Dit project wordt uitgevoerd met de steun van Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling. Pagina 9 of 9