TOEPASSING VAN STARTFOSFATEN BIJ SELDER

Transcriptie

1 TOEPASSING VAN STARTFOSFATEN BIJ SELDER Proefcode: OL12 SEBM01 Uitgevoerd in opdracht van: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Technisch Comité Karreweg Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@proefcentrum-kruishoutem.be Door: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@proefcentrum-kruishoutem.be Proefverantwoordelijke: Micheline Verhaeghe Studieverantwoordelijke: Directeur: Bruno Gobin Datum: Studieverantwoordelijke Directeur Dr. B. Gobin Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6, B-9770 Kruishoutem T: +32 (0) F: +32 (0) BTW: RPR: info@proefcentrum-kruishoutem.be Bank: LBK IBAN: BE BIC: NICABEBB FOR_013H

2 Abstract De voorbije jaren werd het positieve effect van startfosfaten in groene selder al aangetoond in diverse proeven. Een juiste toepassingsmethode is cruciaal voor de goede werking van de startfosfaten. De fosfaten moeten de wortelgroei in het begin van de teelt stimuleren. Een breedwerpige toediening van de fosfaten is niet efficiënt en levert geen grote meeropbrengsten, zo bleek uit de proeven. Het toepassen van de startfosfaten in het plantgat door aangieten na het planten toonde de voorbije jaren goede resultaten. Echter, indien het aangieten niet machinaal kan gebeuren door de teler is de techniek te arbeidsintensief en niet haalbaar. De steeds strenger wordende fosfaatnormen dwingen ons om de dosis startfosfaten zo laag mogelijk te houden en zo efficiënt mogelijk toe te passen om toch dezelfde meeropbrengsten te behalen. In deze proef werd een plantbakbehandeling met verschillende soorten startfosfaten getest, nl.: APP, Phoscal, Algospeed en een proefproduct DCMBPS15. De dosis werd heel laag gehouden (1,2 en 2,4 eenheden/ ha) en er werd na de behandeling voldoende afgeregend om bladverbranding te voorkomen. Als referentie lagen er naast de plantbak behandelde objecten ook een object met een breedwerpige toepassing van tripelsuperfosfaat en een object met APP toegediend in het plantgat na planten aan in de proef. Een behandeling van APP in het plantgat bevestigt met een meeropbrengst van ongeveer 70 %. De breedwerpige toepassing van TSF blijkt nog maar eens weinig nut te hebben. Ondanks de lage doseringen geven de plantbakbehandelingen een duidelijke meeropbrengst tegenover het onbehandelde object. Phoscal en APP geven aan deze hoge dosering eigenlijk te veel bladverbranding op de plantbak. Tijdens de teelt hebben de planten geen last meer gehad van deze verbranding. Het houdt echter wel een risico in. De toediening van Algospeed aan de lage dosis van 1,2 E lijkt een veelbelovende techniek die zorgt voor meeropbrengsten zonder schade door bladverbranding. Het is wel onduidelijk waarom de hoogste dosis zorgt voor een lager stukgewicht. Ook de toepassing van de meststof DCMBPS15 zorgde voor hogere stukgewichten zonder bladverbranding te veroorzaken. Het product is bruikbaar in de biologische teelt. De proef moet zeker nog herhaald worden om een krachtige conclusie te kunnen trekken. Pagina 2 of 13

3 Inhoudstabel 2 Materiaal en methoden Objecten Proefdesign Draaiboek Proefveld / infrastructuur Behandelingsmethode Beoordelingsmethode Statistische analyse Resultaten en bespreking Resultaten Validiteit van de resultaten Bespreking Besluit Bijlage Pagina 3 of 13

4 1 Inleiding Dat een toepassing met startfosfaten in selder zorgt voor hogere opbrengsten werd de voorbije jaren aangetoond in diverse proeven. Sinds 2008 werden verschillende soorten startfosfaten en verschillende toepassingstechnieken getest in andijvie. In 2010 breidde het onderzoek uit naar andere teelten en werden er ook positieve effecten gevonden bij groene selder. Knolvenkel, courgette en Chinese kool vertoonden een minder duidelijke trend. Op vlak van groeibevordering en opbrengst haalden ammoniumpolyfosfaten steeds goede resultaten. Het is vooral de combinatie van ammonium en fosfaat die nodig is om de hogere gewichten te bekomen. Een behandeling met tripelsuperfosfaat toonde de voorbije jaren weinig effect naar opbrengst. Novatec Solub, en Vivifos haalden ook goede resultaten. Een juiste toepassingsmethode is cruciaal voor de goede werking van de startfosfaten. De fosfaten moeten de wortelgroei in het begin van de teelt stimuleren. Een breedwerpige toediening van de fosfaten is niet efficiënt en levert geen grote meeropbrengsten, zo bleek uit de proeven. Het toepassen van de startfosfaten in het plantgat door aangieten na het planten toonde de voorbije jaren goede resultaten. Echter, indien het aangieten niet machinaal kan gebeuren door de teler is de techniek te arbeidsintensief en niet haalbaar. Daarom werd gezocht naar een algemeen makkelijker toepasbare techniek. De potgrondbehandeling werd in 2011 getest en haalde goede resultaten. De fosfaatmeststoffen werden, samen met water, homogeen gemengd in de zaaipotgrond. In tegenstelling tot andijvie zorgt een potgrondbehandeling bij selder voor een grote wegval in de plantkist. Ook de plantbakbehandeling werd de voorbije jaren getest in proeven, weliswaar zonder succes. Door de hoge doseringen van fosfaat was er te veel bladverbranding op de plantbak. De steeds strenger wordende fosfaatnormen dwingen ons om de dosis startfosfaten zo laag mogelijk te houden en zo efficiënt mogelijk toe te passen om toch dezelfde meeropbrengsten te behalen. In 2012 werd opnieuw een plantbakbehandeling met verschillende soorten startfosfaten getest. De dosis werd heel laag gehouden (1,2 en 2,4 eenheden/ ha) en er werd na de behandeling voldoende afgeregend om bladverbranding te voorkomen. Als referentie lagen er naast de plantbak behandelde objecten ook een object met een breedwerpige toepassing van tripelsuperfosfaat en een object met APP toegediend in het plantgat na planten aan in de proef. 2 Materiaal en methoden 2.1 Objecten Object Product % Mineraal Toepassing Dosis /are gram of ml Eenheden per Ha 1 Onbehandeld / / 0 / 0 2 APP (14-47,6) 47,6 aangieten na planten / ml 31 3 TSF breedwerpig 46 breedwerpig voor planten / / 31 4 DCMBPS15 15 plantbakbehandeling 6051 ml 1,2 5 DCMBPS15 15 plantbakbehandeling ml 2,4 6 Phoscal ( ) 50 plantbakbehandeling 1815 g 1,2 7 Phoscal ( ) 50 plantbakbehandeling 3630 g 2,4 8 APP (14-47,6) 47,6 plantbakbehandeling 1907 ml 1,2 9 APP (14-47,6) 47,6 plantbakbehandeling 3814 ml 2,4 10 Algospeed ( ) 50 plantbakbehandeling 1815 g 1,2 11 Algospeed ( ) 50 plantbakbehandeling 3630 g 2,4 Pagina 4 of 13

5 2.2 Proefdesign Proefdesign Gerandomiseerde blokkenproef Aantal parallellen 2 Aantal objecten 11 Plotoppervlakte (m²) 7 Spuitoppervlakte (m²) 5,8 Aantal planten/plot 46 Lengte plot (m) 4 Breedte plot (m) 1,75 Spuitbreedte (m) 1,45 Referentie Object Draaiboek 10/08/2012 Proefbehandeling: plantbakbehandeling 17/08/2012 Plant 17/08/2012 Proefbehandeling: toedienen APP in plantgat en TSF breedwerpig 17/10/2012 Oogst tussentijds (8 planten per plot) 19/11/2012 Oogst (6 planten per plot) 2.4 Proefveld / infrastructuur GPS-coördinaten N: 50,944003, E:3, Gemeente 9770 Kruishoutem Land België Locatie proef PCG B041 Voorgaande teelt Wortelen Ras (+zaadhuis) Tango (Bejo) Teeltsysteem 4 rijen per gewent Zaaispecificaties 4 cm perspot Plantspecificaties 4 rijen per bed, 30 x 35 Tabel: Bodemanalyse BLGG Datum Staalna me diepte (cm) Grondso ort Ph %C P K Mg Ca Na mg/100 g droge grond 07/02/ cm zand 6,5 2, ,0 Tabel: Bodemanalyse PCG Datum Staalname diepte NO3 - -N NH4 + -N (cm) kg/ha kg/ha 10/09/ Pagina 5 of 13

6 Tabel: Bemesting Datum Hoeveelheid Samenstelling meststof (%) Meststof kg/ha N P2O5 K2O MgO 01/08/ Patentkali Tabel: algemene gewasbescherming Datum Product Dosis per hectare l of kg Actieve stof 22/09/2012 Decis EC 25 0,4 l deltamethrin 09/10/2012 Karate Zeon SC 0,125 l lambda-cyhalothrin 2.5 Behandelingsmethode De plantbakbehandelingen werden uitgevoerd met een ruggedragen professionele proefveldspuit. Er werd gespoten met 50 l/are water. Voor het spuiten van de startfosfaten werden de plantkisten natgezet met 450 l/are water en nadien werd afgeregend met 150 l/are. De behandeling met tripelsuperfosfaat (TSF) werd manueel breedwerpig uitgevoerd na het planten. De ammoniumpolyfosfaat werd na het planten manueel toegediend aan het plantgat. APP is een ammoniumpolyfosfaat (14-47,6-0) in vloeibare vorm. De APP-keten breekt in de bodem traag af tot monoammoniumpolyfosfaat (MAP) en diammoniumpolyfosfaat (DAP). In tegenstelling tot meststoffen op basis van DAP en MAP blijft APP lang oplosbaar in het bodemvocht. Tripelsuperfosfaat is opgebouwd uit monocalciumfosfaat dat goed oplosbaar is in water. In zure gronden kan de meststof snel uitspoelen. Op kalkrijke gronden wordt het stabiele tricalciumfosfaat gevormd die door bacteriën geleidelijk aan omgezet wordt in monocalciumfosfaat. DCMBPS15 (DCM) is een vloeibare fosformeststof die ook mag toegepast worden in de biologische landbouw die 15 % fosfor bevat. Door de hoge viscositeit en de slechte mengbaarheid met water moet het product voldoende lang geschud worden voor het toedienen. Phoscal ( Ca) (Timac) is een poederachtige wateroplosbare fosformeststof bestaande uit stikstof in ureïsche vorm en fosfor. De meststof bevat ook 10% calcium. Algospeed ( ) (Compo) is een combinatie van ammonium en fosfaat en is goed oplosbaar. Naast N, P en K bevat het ook calcium, magnesium en sporenelementen (koper, ijzer, mangaan, zink, borium en molybdeen). 2.6 Beoordelingsmethode Drie dagen na de proefbehandeling werd een platbakbeoordeling naar bladkleur, volume en verbranding gedaan (13/08/2012). Na het uitplanten werd er driemaal een gewasbeoordeling op het veld gedaan (13/09/2012, 17/09/2012, 3/10/2012 en 8/10/2012). Op 17/10/2012 en 19/11/2012 werden respectievelijk 6 en 5 planten per plot geoogst en gewogen. 2.7 Statistische analyse De statistiek werd gedaan door middel van een ANOVA test gevolgd door een Tukey HSD test voor paarsgewijze vergelijking. Pagina 6 of 13

7 3 Resultaten en bespreking 3.1 Resultaten Tabel: Plantbakbeoordeling op 13/08/2012 Object Kleur Volume Verbranding plantbak Bladverbranding Onbehandeld 7 7,5 0 0 APP 20 E in plantgat TSF 20 E breedwerpig DCMBPS15 1,2 E DCMBPS15 2,4 E 7 6,5 0 0 Phoscal 1,2 E Phoscal 2,4 E 7 5, APP 1,2 E APP 2,4 E Algospeed 1,2 E Algospeed 2,4 E = bleek weinig volume 9= donker volumineus % verbrande planten % bladoppervlak Tabel: Gewasbeoordeling Object Volume Kleur Volume Kleur 13/09/ /09/2012 Onbehandeld 5,8 6,5 5,3 b 5,8 APP 20 E in plantgat 7,8 6,8 8,0 a 7,0 TSF 20 E breedwerpig 6,5 6,5 5,3 b 5,8 DCMBPS15 1,2 E 6,5 7,0 5,5 ab 6,5 DCMBPS15 2,4 E 6,3 6,5 6,0 ab 6,5 Phoscal 1,2 E 7,0 7,3 6,8 ab 7,5 Phoscal 2,4 E 6,5 7,3 6,3 ab 7,3 APP 1,2 E 7,5 7,3 7,3 ab 6,8 APP 2,4 E 7,8 7,3 7,8 ab 7,0 Algospeed 1,2 E 7,3 7,3 7,3 ab 7,5 Algospeed 2,4 E 7,5 7,5 7,0 ab 8,0 Gemiddelde 6,9 7,0 6,6 6,9 p-waarde 0,28 0,89 0,01 0,13 1= weinig volume bleek weinig volume bleek 9= volumineus donker volumineus donker Pagina 7 of 13

8 Tabel: Gewasbeoordeling vervolg Object Volume Kleur Uniformiteit Volume Kleur Uniformiteit 03/10/ /10/2012 Onbehandeld 3,5 c 4,5 6,5 4,0 4,5 6,0 APP 20 E in plantgat 8,3 a 7,0 7,5 7,8 6,0 6,5 TSF 20 E breedwerpig 3,3 c 5,0 5,0 5,0 5,3 5,0 DCMBPS15 1,2 E 4,3 bc 4,5 5,5 3,8 4,0 6,5 DCMBPS15 2,4 E 4,3 bc 5,3 5,0 6,5 5,3 6,0 Phoscal 1,2 E 5,0 abc 6,3 6,0 6,5 5,5 7,0 Phoscal 2,4 E 6,0 abc 4,8 6,0 6,0 5,5 6,0 APP 1,2 E 6,5 abc 5,3 7,0 7,0 5,0 6,5 APP 2,4 E 7,5 ab 5,5 6,3 6,5 5,5 6,0 Algospeed 1,2 E 6,8 abc 5,3 4,0 6,8 5,5 7,5 Algospeed 2,4 E 5,5 abc 5,5 5,0 5,5 4,5 6,3 Gemiddelde 5,5 5,3 5,8 5,9 5,1 6,3 p-waarde 0,01 0,50 0,07 0,17 0,73 0,66 1= weinig volume bleek heterogeen weinig volume bleek heterogeen 9= volumineus donker uniform volumineus donker uniform Tabel: Opbrengstgegevens Object Gemiddeld stukgewicht (in gram) Gemiddeld stukgewicht (in gram) 17/10/ /11/2012 Onbehandeld 100,0 273,3 ab APP 20 E in plantgat 208,8 461,7 a TSF 20 E breedwerpig 113,8 236,7 b DCMBPS15 1,2 E 120,0 351,7 ab DCMBPS15 2,4 E 131,3 346,7 ab Phoscal 1,2 E 135,0 303,3 ab Phoscal 2,4 E 133,8 391,7 ab APP 1,2 E 146,3 366,7 ab APP 2,4 E 166,3 405,0 ab Algospeed 1,2 E 160,0 348,3 ab Algospeed 2,4 E 131,3 235,0 b Gemiddelde 140,6 338,2 p-waarde 0,10 0,03 gram Pagina 8 of 13

9 3.2 Validiteit van de resultaten De planten werden redelijk groot geplant maar de weggroei was goed. Het tweede oogsttijdstip was redelijk laat. 3.3 Bespreking Object 1: onbehandeld Het volume en de kleur bleven duidelijk achter tijdens de teelt. De uniformiteit was gemiddeld. Bij de oogst waren de stukgewichten een stuk lager dan die van de meeste behandelde objecten. Er waren echter geen significante verschillen. Object 2: APP in het plantgat Het volume van de planten was gedurende de hele teelt duidelijk groter dan dat van de andere objecten. De kleur was in het begin van de teelt gemiddeld. De planten verdonkerden naar het einde van de teelt. Het aangieten van APP in het plantgat scoorde goed met een gemiddeld stukgewicht dat 70 % hoger ligt dan dat van het onbehandeld object. De opbrengst was significant hoger dan die van object 3 (TSF breedwerpig). Object 3: TSF breedwerpig Het volume bleef de hele teelt achterop. De kleur was gemiddeld en de uniformiteit was slecht. De opbrengsten waren van de laagste. Object 4 en 5: DCMBPS15 Op de plantbak was er geen bladverbranding. Bij de plantbakbeoordeling was het volume van de planten lager dan gemiddeld. Ook tijdens de teelt bleef het volume lager dan gemiddeld. Van het object 5 met de hoogste dosis was het volume bij de laatste gewasbeoordeling duidelijk gestegen. Ook de uniformiteit verbeterde naar het einde van de teelt toe. Pagina 9 of 13

10 Tegen het einde van de teelt kenden de planten nog een sterke groei. De opbrengsten waren hoger dan die van het onbehandelde object. Zowel de hoogste als de laagste dosering gaven gelijke opbrengsten. Het is een meststof die trager vrijkomt dan de toegepaste minerale meststoffen. Wellicht zou er vroeger dan een week voor planten moeten behandeld worden. Object 6 en 7: Phoscal Beide objecten toonden te veel verbranding op de plantbak. Bij de laagste dosering toonden 30 % van de planten schade door bladverbranding, bij de hoogste dosering was dat 60 % en stonden de planten minder volumineus bij de beoordeling. Op het veld hadden de plant niet veel last meer van de bladverbranding. De volumes waren gemiddeld. Naar het einde van de teelt nam het volume van de planten flink toe. De opbrengsten waren een stuk hoger dan die van het onbehandelde object. Het object met de hoogste dosering had het hoogste gemiddeld stukgewicht. Bij de oogst in oktober was er nog geen verschil tussen de twee doseringen. Object 8 en 9: APP Het object met de hoogste dosering toonde te veel bladverbranding op de plantbak. 25 % van de planten vertoonden schade door verbranding. Het object met de laagste dosering vertoonde quasi geen bladverbranding. Het volume was tijdens de hele teelt beter dan gemiddeld, de kleur en de uniformiteit waren gemiddeld. Het object met de hoogste dosering haalde het grootste gemiddeld stukgewicht van alle plantbakbehandelingen. Object 10 en 11: Algospeed Het object met de laagste dosering had geen bladverbranding. Bij de hoogste dosering had slechts 5 % van de planten schade door bladverbranding. Het volume van het object 10 met de laagste dosering, was van in het begin van de teelt hoger dan gemiddeld. De hoogste dosering eindigde met een lager volume. De uniformiteit was van beide objecten niet goed maar verbeterde naar het einde van de teelt toe. Het object 10 met de laagste dosering haalde een hoger gemiddeld stukgewicht dan het onbehandelde object. Object 11 met de hoogste dosering niet. 4 Besluit Een behandeling van APP in het plantgat bevestigt met een meeropbrengst van ongeveer 70 %. De breedwerpige toepassing van TSF blijkt nog maar eens weinig nut te hebben. Ondanks de lage doseringen geven de plantbakbehandelingen een duidelijke meeropbrengst tegenover het onbehandelde object. Phoscal en APP geven aan deze hoge dosering eigenlijk te veel bladverbranding op de plantbak. Tijdens de teelt hebben de planten geen last meer gehad hebben van deze verbranding. Het houdt echter wel een risico in. De toediening van Algospeed aan de lage dosis van 1,2 E lijkt een veelbelovende techniek die zorgt voor meeropbrengsten zonder schade door bladverbranding. Het is wel onduidelijk waarom de hoogste dosis zorgt voor een lager stukgewicht. Ook de toepassing van DCMBPS15 zorgde voor hogere stukgewichten zonder bladverbranding te veroorzaken. Het product is bruikbaar in de biologische teelt. De proef moet zeker nog herhaald worden om een krachtige conclusie te kunnen trekken. Pagina 10 of 13

11 5 Bijlage 18/09/ /10/2012 TSF 20 E breedwerpig APP 20 E in plantgat Onbehandeld Pagina 11 of 13

12 Phoscal 1,5 E Phoscal 0,8 E DCMBPS15 1,5 E DCMBPS15 0,8 E Pagina 12 of 13

13 Algospeed 1,5 E Algospeed 0,8 E APP 1,5 E APP 0,8 E Pagina 13 of 13