DEMOTUIN DELICATESSEGROENTEN: RASSENPROEF MINIWORTEL

Transcriptie

1 DEMOTUIN DELICATESSEGROENTEN: RASSENPROEF MINIWORTEL Proefcode: OL14 DELIWO In opdracht van: Leader-project In my backyard: delicatessegroenten op een Dienblad Door: PCG vzw Karreweg 6 B-9770 Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@pcgroenteteelt.be Proefverantwoordelijke: Studieverantwoordelijke: Directeur: Annelien Tack Saskia Buysens Bruno Gobin Datum: 30 maart 2015 Studieverantwoordelijke Dr. ir. S. Buysens Directeur Dr. B. Gobin PCG vzw - Karreweg Kruishoutem - T F info@pcgroenteteelt.be BTW: IBAN: BE BIC: NICABEBB - RPR: Oudenaarde

2 Abstract In deze demonstratieve rassenproef werden 13 verschillende rassen worteltjes met elkaar vergeleken. Voor de teelt van worteltjes met als hoofddoel de afzet naar restaurants werden volgende hoofdvragen bekeken: - Welke rassen halen de hoogste opbrengst? - Welke rassen zijn het aantrekkelijkst wat betreft uiterlijk? Uiterlijke kenmerken werden gescoord op een schaal van 1 tot 9. Verder werd een kwantitatieve beoordeling van de opbrengst uitgevoerd. Omwille van de grote uiterlijke verschillen is het niet mogelijk alle rassen met elkaar te vergelijken. Afhankelijk van de gewenste vorm/kleur van de worteltjes zullen andere rassen aangeraden worden. Bij de oranje miniworteltjes scoren de rassen Fine (Bingenheimer), Miranda (Bingenheimer) en Mokum F1 (Bejo) het best. Ook de bolle worteltjes Ronde Parijse markt 5 scoren goed. Een uitgebreide omschrijving per ras is terug te vinden in de bespreking. Pagina 2 van 17

3 Inhoud 1 Inleiding Materiaal en methoden Objecten Proefdesign Draaiboek Proefveld / infrastructuur Klimatologische omstandigheden Statistische analyse Resultaten en bespreking Resultaten Validiteit van de resultaten Bespreking Besluit Samenwerking Pagina 3 van 17

4 1 Inleiding In deze demonstratieve rassenproef werden 13 verschillende rassen worteltjes met elkaar vergeleken. Voor de teelt van worteltjes met als hoofddoel de afzet naar restaurants werden volgende hoofdvragen bekeken: - Welke rassen halen de hoogste opbrengst? - Welke rassen zijn het aantrekkelijkst wat betreft uiterlijk? 2 Materiaal en methoden 2.1 Objecten Tabel 1: Objecten Object nummer Variëteit Zaadhuis 21 Blanche de Kuttingen Biaugerme 22 Fine Bingenheimer 23 Harlequin F1 Vreeken's zaden 24 Limburgse Gele van Mollenstaart Vreeken's zaden 25 Miranda Bingenheimer 26 Mokum F1 Bejo 27 Nantaise 2/Fynn Bingenheimer 28 Nantaise 2/Milan Bingenheimer 29 Purple haze F1 Bejo 30 Rainbow F1 Bejo 31 Ronde Parijse markt 5 Graines Voltz 32 Yellowstone F1 Bejo 33* Cosmic purple Vreeken's zaden *Het ras Cosmic Purple werd enkel bij de 3 e zaai meegenomen in de proef aangezien het zaad pas dan beschikbaar was 2.2 Proefdesign Aantal parallellen 3 Aantal objecten 13 Plotoppervlakte (m²) Lengte plot (m) 9 Breedte plot (m) Proefplan Zaai 1 Zaai 2 Zaai 3 rij 1 rij 2 rij 3 rij 1 rij 2 rij Pagina 4 van 17

5 2.3 Draaiboek Zaai Datum uitvoering Handeling Opmerking / Werkinstructie / Bemerkingen Zaai 1 24/04/2014 Zaai Mini-air Zaai 1 25/04/2014 Zaai Ebra en earthway Zaai 1 21/05/2014 Beoordeling Uniformiteit en vroegheid Zaai 1 09/07/2014 Oogst 1 Zaai 1 09/07/2014 Beoordeling Opbrengstbeoordeling Zaai 1 16/07/2014 Oogst 2 Zaai 1 18/07/2014 Beoordeling Opbrengstbeoordeling Zaai 1 23/07/2014 Oogst 3 Zaai 1 23/07/2014 Beoordeling Opbrengstbeoordeling Zaai 2 30/05/2014 Zaai Zaai 2 19/06/2014 Beoordeling Uniformiteit en vroegheid Zaai 2 11/08/2014 Oogst 1 Zaai 2 11/08/2014 Beoordeling Opbrengstbeoordeling Zaai 2 19/08/2014 Oogst 2 Zaai 2 19/08/2014 Beoordeling Opbrengstbeoordeling Zaai 2 02/09/2014 Oogst 3 Zaai 2 01/09/2014 Beoordeling Opbrengstbeoordeling Zaai 3 18/07/2014 Zaai Zaai 3 11/08/2014 Beoordeling Uniformiteit en vroegheid Zaai 3 15/10/2014 Oogst 1 Zaai 3 16/10/2014 Beoordeling Opbrengstbeoordeling Zaai 3 24/10/2014 Oogst 2 Zaai 3 29/10/2014 Beoordeling Opbrengstbeoordeling 2.4 Proefveld / infrastructuur GPS-coördinaten 50 56'37.65"N 3 31'35.60"O Gemeente Kruishoutem Land België Locatie proef Blok A bed 1, 6 en 8 Voorgaande teelt Prei Ras (+zaadhuis) Zie proef Teeltsysteem Bedden Zaaispecificaties zaai 1 3 rijtjes gezaaid met 3 machines, 15 cm tussen de rijen Rij 1: Mini-air 40 zaden/lm Rij 2: Ebra 40 zaden/lm (schijf 40P1, wiel: 10T, zaaielement: 20T) Rij 3: Earthway zaden/lm (schijf nr: , telkens 3 op 4 gaatjes dichtgemaakt) Zaaispecificaties zaai 2 30 cm tussen de rijen (2 rijen/ras), met Ebra Zaaispecificaties zaai 3 30 cm tussen de rijen (2 rijen/ras), met Ebra Tabel 2: Bodemanalyse BLGG Datum Staalname diepte Grondsoort phkcl %C P K Mg Ca Na mg/100 g droge grond 06/03/ Zand Datum Tabel 3: Bodemanalyse PCG Staalname diepte (cm) NO3 - -N NH4 + -N (kg/ha) (kg/ha) 26/05/ /07/ < 4 Pagina 5 van 17

6 Tabel 4: Bemesting Datum Hoeveelheid Meststof Samenstelling meststof (%) N P2O5 K2O MgO 24/04/ Ecomix Klimatologische omstandigheden Gebruikte meetstation KMI meetpost Kruishoutem Afstand tot proefveld 0 km Neerslag (mm) Maximum temperatuur ( C) Minimum temperatuur ( C) /04/ /05/ /05/ /05/ /05/ /06/ /06/ /06/ /07/ /07/ /07/ /08/ /08/ /08/ /08/ /09/ /09/ /09/ /10/ /10/ /10/ Statistische analyse Aangezien het ging om een demonstratieve proef werd de proef niet aangelegd in parallellen en kan er geen statistische analyse uitgevoerd worden op de resultaten. 3 Resultaten en bespreking 3.1 Resultaten Pagina 6 van 17

7 Opkomst Mini-air Ebra Earthway Aantal plantjes/lm Figuur 1: Aantal plantjes per lopende meter per zaaimachine bij zaai 1 Uniformiteit Mini-air Ebra Earthway Score (1-9) Figuur 2: Uniformiteit van de zaai per zaaimachine bij zaai 1 (1=heterogeen en 9= uniform) Pagina 7 van 17

8 Vroegheid Mini-air Ebra Earthway Score (1-9) Figuur 3: Vroegheid van de worteltjes per zaaimachine bij zaai 1 Opkomst en vroegheid Vroegheid Opkomst Score (1-9) Aantal plantjes / lm Figuur 4: Aantal plantjes per lopende meter en vroegheid van de plantjes per zaaimachine bij zaai 2 (voor vroegheid 1=laat, 9=vroeg) Pagina 8 van 17

9 Uniformiteit en vroegheid Uniformiteit Vroegheid Score (1-9) Figuur 5: Uniformiteit en vroegheid van de zaai per zaaimachine bij zaai 3 (voor uniformiteit 1= heterogeen, 9= uniform; voor vroegheid 1=laat, 9=vroeg) Pagina 9 van 17

10 Figuur 6: Aantal geoogste worteltjes bij 3 oogstbeurten (telkens 9 lopende meter), onderverdeeld in 3 klasses volgens dikte (zaai 1) Pagina 10 van 17

13 Tabel 5: Gewasbeoordeling Variëteit Zaadhuis Uitwendige kleur Inwendige kleur Kleur kraag Versheid loof Gemiddelde lengte wortel Houdbaarheid loof* Houdbaarheid wortel* Brix** Blanche de Kuttingen Biaugerme 1,0 1,0 7,5 7,0 15,0 4,0 6,0 11,5 / Fine Bingenheimer 5,0 4,5 8,5 7,5 14,0 6,0 7,0 10,6 abc Harlequin F1 Vreeken's ,5 6,5 14,0 5,5 6,5 10,4 abc Limburgse Gele van Mollenstaart Vreeken's 2,5 2,5 7,0 6,0 16,0 4,5 5,0 9,0 c Miranda Bingenheimer 5,0 4,5 9,0 6,0 12,5 6,5 7,0 11,9 a Mokum F1 Bejo 6,0 5,0 8,5 7,0 14,0 5,5 7,0 9,9 bc Nantaise 2/Fynn Bingenheimer 5,0 5,0 8,5 7,5 14,5 4,0 6,0 11,2 ab Nantaise 2/Milan Bingenheimer 5,0 4,5 8,5 7,5 14,0 6,0 7,0 10,0 abc Purple haze F1 Bejo 9,0 5,0 9,0 7,0 13,5 4,0 6,5 9,7 bc Rainbow F1 Bejo 2-5 2,5-5 7,0 6,0 12,5 5,5 5,5 10,5 abc Ronde Parijse markt 5 Graines Voltz 5,0 5,0 9,0 6,0 6,0 4,5 6,0 9,9 bc Yellowstone F1 Bejo 2,5 2,5 8,0 6,5 15,0 3,0 6,0 11,0 ab Gemiddelde 4,6 4,0 8,2 6,7 13,4 4,9 6,3 10,5 1= bleek bleek groen slecht cm slecht slecht 9= donker donker gekleurd goed goed goed *beoordeeld 6 weken na oogst **De Brixwaarde is een maat voor de hoeveelheid opgeloste droge stof (bvb. suiker) in een waterige vloeistof Pagina 13 van 17

14 Blanche de Kuttingen Fine Harlequin F1 Limburgse Gele van Mollenstaart Miranda Mokum F1 Nantaise 2 / Fynn Nantaise 2 / Milan Pagina 14 van 17

15 Purple haze F1 Rainbow F1 Ronde Parijse markt 5 Yellowstone F1 Cosmic Purple 3.2 Validiteit van de resultaten Elk ras werd slechts in één herhaling uitgetest in de proef (in 3 herhalingen in de tijd). Er moet daarom voorzichtig omgegaan worden met de resultaten. De opbrengst- en kwaliteitsgegevens geven slechts een indicatie van het verschil tussen de rassen, er werd geen statistische analyse uitgevoerd. 3.3 Bespreking Bij de eerste zaai werden 3 verschillende enkelrijige zaaimachines gebruikt om de kwaliteit van zaaien te vergelijken voor het zaaien van wortelzaad. Er bleken erg grote verschillen te zitten in opkomt tussen de verschillende rassen. De Mini-air leverde over het algemeen een iets hogere opkomst op dan de Ebra en Earthway. De Ebra deed het dan weer beter dan de Earthway. Ook op vlak van uniformiteit van de zaai werd de zelfde tendens waargenomen. De zaai van de Mini-air was net iets uniformer dan die van de Pagina 15 van 17

16 Ebra en die iets uniformer dan die van de Earthway. De verschillende zaaimachines hadden minder effect op de vroegheid van de verschillende rassen. Enkel bij de Earthway kwamen enkele rassen wat later op. Blanche de Kuttingen (Biaugerme) leverde worteltjes met een gelig witte buitenkant en witte kleur vanbinnen. Waren meer kegelvormig van vorm. Vormden snel een verbreding bovenaan maar bleven fijn aan de punt. Hoge opbrengst. Bij de laatste zaai groeiden de worteltjes heel traag, daar waren er veel te kleine worteltjes bij. Fine (Bingenheimer) gaf worteltjes met een oranje buitenkant en licht oranje kleur vanbinnen. Fijne worteltjes, behoorlijk uniform. Werden niet snel te groot. Groeiden redelijk regelmatig in de lengte en de breedte. Hoge opbrengst bij de eerste zaai. Bij de tweede en derde zaai eerder gemiddelde opbrengst. Harlequin F1 (Vreeken s zaden) gaf een wortelmengeling met verschillende kleuren. Gelig witte wortelen, gele wortelen, oranje wortelen en lichtpaarse tot donkerpaarse wortelen met oranje binnenkant. Behoorlijk uniform van vorm. Gele worteltjes waren wat fijner dan de andere kleuren. Behaalde over de ganse lijn een matige tot lage opbrengst. Limburgse Gele van Mollenstaart (Vreeken s zaden) leverde gele worteltjes met een lichtgele binnenkant. Groeiden eerst in de lengte, dan pas in de breedte. Erg lange, fijne worteltjes. Slechte opkomst door slechte zaai van ongekuist zaad. Leverde daardoor ook een heel lage opbrengst. Miranda (Bingenheimer) gaf oranje worteltjes met lichtoranje binnenkant. Redelijk korte worteltjes. Iets later ras. Behaalde over de 3 zaaiingen heen een hoge opbrengst. Mokum F1 (Bejo) leverde donker oranje worteltjes met oranje binnenkant. Iets minder uniforme worteltjes. Redelijk vroeg ras, groeide meteen zowel in de lengte als in de breedte. Behaalde over de 3 zaaiingen heen een hoge opbrengst. Nantaise 2 / Fynn (Bingenheimer) gaf worteltjes met oranje buiten- en binnenkant. Redelijk lange worteltjes met een iets minder uniform uiterlijk. Gaf bij de eerste zaai een middelmatige opbrengst, maar een hoge opbrengst bij de 2 de en 3 de zaai. Nantaise 2 / Milan (Bingenheimer) vertoonde oranje worteltjes met een licht oranje kleur binnenin. Redelijk lange worteltjes met een iets minder uniform uiterlijk. Iets later ras. Matig tot goede opbrengst. Purple haze F1 (Bejo) gaf licht paarse tot donker paarse worteltjes met een oranje binnenkant. Hoe groter de worteltjes werden, hoe breder de paarse zone werd aan de buitenkant. Mooie, fijne worteltjes met een gemiddelde lengte en uniform uiterlijk. Minder goede opbrengst. Rainbow F1 (Bejo) gaf een wortelmengeling met verschillende kleuren. Van gele wortelen over lichtoranje tot donker oranje wortelen. De kleur binnenin was telkens de zelfde als de uitwendige kleur. Korte, redelijk dikke worteltjes met een uniform uiterlijk. Over het algemeen matige tot lage opbrengst. Enkel bij de 3 de zaai scoorde het ras beter dan gemiddeld. Ronde Parijse markt 5 (Graines Voltz) gaf wortelen met zowel uitwendig als inwendig een oranje kleur. Vormden bolle worteltjes. Niet alle worteltjes bereikten op het zelfde Pagina 16 van 17

17 moment de zelfde grootte, maar verschillende stadia zijn bruikbaar. Leverde een middelmatige tot hoge opbrengst op. Yellowstone F1 (Bejo) leverde gele wortelen met een licht gele inwendige kleur. Erg lange, smalle wortelen. Groeiden eerst in de lengte, dan pas in de breedte. Behaalde een matige opbrengst. Cosmic Purple (Vreeken s zaden) vormde erg aantrekkelijke kleine worteltjes met een roodpaarse buitenkant (fijne roodpaarse schil) en oranje binnenkant. Had mooie verhoudingen. Bovenaan dik genoeg en eindigend op een fijne punt. Dit ras lag enkel in proef in de 3 e zaai en haalde daar een middelmatige opbrengst. 4 Besluit Omwille van de grote uiterlijke verschillen is het niet mogelijk alle rassen met elkaar te vergelijken. Afhankelijk van de gewenste vorm/kleur van de worteltjes zullen andere rassen aangeraden worden. Bij de oranje miniworteltjes scoren de rassen Fine (Bingenheimer), Miranda (Bingenheimer) en Mokum F1 (Bejo) het best. Ook de bolle worteltjes Ronde Parijse markt 5 scoorden goed. Een uitgebreide omschrijving per ras is terug te vinden in de bespreking. 5 Samenwerking Deze proef kwam tot stand in kader van het Leader-project In my backyard: delicatessegroenten op een dienblad. Pagina 17 van 17