Nematoden in de boomkwekerij: moeten we ons zorgen maken?

Transcriptie

1 Nematoden in de boomkwekerij: moeten we ons zorgen maken? Wim M. L. Wesemael

2 Vlaams Fonds voor Landbouw en Visserij Plantenparasitaire nematoden in de boomkwekerij 07/02/2017 PERIODE: 01/04/17 tot 31/10/17

3 Aanleiding Diagnosecentrum voor Planten,, oktober Vraag van teeltbegeleider naar oorzaak groeiachterstand in Buxus Foto s: teler

4 Aanleiding Pratylenchus vulnus Rotylenchus buxophilus Trichodoridae 1120 in grond 7740 in wortel (aantallen per 100 ml grond en per 5 g wortel) Rotylenchus buxophilus: eerste vaststelling in België Vraag aan PCS: zijn er analoge schadegevallen in de sierteelt?

5 Rotylenchus buxophilus Aantasting buxus in de Frederiksburg Castle tuinen, Kopenhagen Foto: Christer Magnusson, NIBIO, Noorwegen.

6 PCS, IPM-werkgroep Buitenteelt, 15/2/2016 Informatie over schadelijke nematoden in sierteelt en symptomen Vraag naar aanwezigheid van deze symptomen bij telers, medewerking voor prospectie en gratis analyse September 2016: 6 stalen Buxus en 5 stalen sierteelt Demoproefplatform boomkwekerij (LV Vlaanderen) mei 2016 voorjaar 2017: nematodenbeheersing met groenbedekkers? meer informatie nodig over belang van plantenparasitaire nematoden in sierteeltsector

7 Pratylenchus penetrans/p. vulnus Foto s PCS

8 Trichodorus spp. Foto PCS

9 Paratrichodorus pachydermus Foto PCS

10 Project Plantenparasitaire nematoden in de boomkwekerij 01/04/17 tot 31/10/17 PCS (contacten, staalname, verzamelen gegevens) en (nematodenanalyses) Stalen: 147-tal: laanbomen, bosgoedtelers en heesters 50-tal bedrijven Nematoden: extracties uit grond en wortels, identificatie vnl. morfologisch (microscopie), ook moleculair

11 Locaties staalname Google earth

12 Nematodensoort % aanwezigheid Pratylenchus spp. 69,4 Tylenchorhynchus spp. 58,5 Paratylenchus spp. 58,5 Trichodorus spp. 57,8 Rotylenchus spp. 43,5 Criconematidae 15,7 Paratrichodorus spp. 12,9 Tylenchus spp. 12,9 Amplimerlinius spp. 10,2 Meloidogyne spp. 7,5 Heterodera/Globodera spp. 6,8 Helicotylenchus spp. 4,1 Longidorus spp. 2,0 Hemicycliophora spp. 2,0 Xiphinema spp. 1,4 Ditylenchus spp. 1,4

13 Pratylenchus spp. P. crenatus / P. fallax / P. penetrans / P. pratensis / P. vulnus Migrerende endoparasieten Veel waardplanten, vooral vollegrondsteelten Lesies (wondjes) op wortelstelsel, slecht ontwikkeld wortelstelsel Secundaire infecties (schimmels, bacteriën) Groeiachterstand, valplekken Uitval bij jonge planten, zaailingen

14 Pratylenchus penetrans/p. vulnus Foto PCS

15 Pratylenchus penetrans/p. vulnus Foto PCS

16 Pratylenchus penetrans/p. vulnus Foto PCS

17 Tylenchorhynchus spp. / Paratylenchus spp. Ectoparasieten Veel waardplanten, vooral vollegrondsteelten Weinig gegevens over schade: geelverkleuring, planten zijn gevoeliger onder stress( o,a, droogte), secundaire infecties, vertakking wortelstelsel

18 Trichodorus spp. T. cylindricus / T. primitivus / T. similis / T. variopapillatus / T. viruliferus Ectoparasieten Veel waardplanten Geelverkleuring, groeiachterstand Uitval jonge planten, zaailingen bij hoge aantasting Virusoverdracht (TRV)

19 Trichodorus primitivus Foto PCS

20 Trichodorus spp. Foto PCS

21 Trichodorus spp. Foto PCS

22 Rotylenchus spp. R. uniformis / R. buxophilus (2x) Ectoparasieten Veel waardplanten, voornaamste is Buxus sempervirens Sterke groeireductie, groeiachterstand, bladverwelking

23 Rotylenchus buxophilus Buxus in de Frederiksburg Castle tuinen in Kopenhagen, symptomen veroorzaakt door aantasting met Rotylenchus buxophilus. Courtesy of Christer Magnusson, NIBIO, Noorwegen.

24 Rotylenchus buxophilus Courtesy of Christer Magnusson, NIBIO, Noorwegen.

25 Criconematidae Ectoparasieten Bij hoge aantallen: sterke groeireductie, groeiachterstand, bladverwelking Jonathan D. Eisenback, Virginia Polytechnic Institute and State University, Bugwood.org

26 Paratrichodorus spp. P. anemones / P. pachydermus / P. renifer / P. teres Ectoparasieten Veel waardplanten Geelverkleuring, groeiachterstand Uitval jonge planten, zaailingen bij hoge aantasting Virusoverdracht (TRV)

27 Paratrichodorus pachydermus Foto PCS

28 Voornaamste nematodenproblemen in de boomkwekerij Aardappelcysten: Globodera pallida * /G. rostochiensis * Wortelknobbelnematoden: Meloidogyne chitwoodi *, M. fallax *, M. hapla, M. mali * Wortellesienematoden: Pratylenchus penetrans, P. vulnus (houtwortellesienematode) Rotylenchus robustus, R. buxophilus Trichodorus primitivus, T. similis Paratrichodorus pachydermus ectoparasieten Tylenchorhynchus spp. Bladaaltjes en stengelaaltjes: Aphelenchoides spp. en Ditylenchus dipsaci * * quarantaineorganisme, EPPO A2 lijst

29 Fig.: Wortelknobbels veroorzaakt door Meloidogyne mali op (A, B) Malus "M9 (C, D) Ulmus davidiana var. japonica en (E, F) Solanum lycopersicum. Meloidogyne mali Ahmed, 2013

30 Meloidogyne mali Ontwortelde olm in Den Haag (Nl) zwaar besmet met Meloidogyne mali (Foto Bas Steenks)

31 Nematoden in de boomkwekerij: moeten we ons zorgen maken? Neen, wel alert zijn! Pratylenchus spp. Trichodoriden: virusoverdracht? Meloidogyne mali?

32 Beheersingsmaatregelen Preventie en bewustwording Rotatie (groenbedekkers) Resistentie en tolerantie Fysische en teelttechnische methoden Biologische controle Chemische controle: beperkt! VLAIO LA-traject Demoproefplatform boomkwekerij

33 Demoproefplatform boomkwekerij

34 Demoproefplatform boomkwekerij Pratylenchus vulnus Trichodoridae 04/05/16 14/10/16 04/05/16 14/10/16 Zwarte braak Tagetes erecta Bladrammenas Japanse haver Aantal nematoden per 100 cm 3 grond

35 Met dank aan: Vlaams Fonds voor Landbouw en Visserij Simon Van Kerkhove (PCS) Nancy de Sutter ()

36 Dank u wel Instituut voor Landbouwen Visserijonderzoek Burg. Van Gansberghelaan Merelbeke België T + 32 (0) F +32 (0) wim.wesemael@ilvo.vlaanderen.be