De bodem vraagt om aandacht!!

Transcriptie

1 De bodem vraagt om aandacht!! CSV jaarvergaderingen 2008 Marc Kroonen Gerard Meuffels PPO-agv Vredepeel

2 Programma Wat doet PPO Vredepeel Bodem Bodemstructuur Bodemvruchtbaarheid Bodemleven (rhizoctonia en nematoden) Bladvlekkenziekten 2007

3

4 PPO locatie Vredepeel Onderdeel WUR Onderzoek in o.a. akkerbouw-, vollegrondsgroententeelten en voedergewassen Onderzoek naar: Rassen Bemesting Gewasbescherming Bodemziekten en plagen Mechanisatie Etc..

5 PPO locatie Vredepeel Kenmerken grond Zandgrond Organische stof 4-5 % Worteldiepte cm Bedrijfsgrootte 125 ha (bouwplan 160 ha) Personele bezetting 1 bedrijfsleider 4 onderzoekers 12 medewerkers (5 vast) Onderzoek in Wijnandsrade

6 BODEMSTRUCTUUR

7 Waaraan voldoet een goede bodem Bron: SBU, 2002

8 Structuur schade in het najaar

9 Diepe sporen als gevolg van oogstwerkzaamheden

10 Schade veroorzaakt in het najaar wordt direct afgestraft

11 Verdichting Verdichting in bouwvoor belemmert wortelgroei in diepere lagen Natte omstandigheden door zuurstofgebrek Droge omstandigheden door indringingsweerstand Minder diepe wortelgroei minder benutting van voedingsstoffen en vocht effect op opbrengst!! Let op verdichting ernstiger bij rijden onder natte omstandigheden in het voorjaar.

12 Insporing en bandenspanning (1) Söhne 1953,1956

13 Insporing en bandenspanning (2) 1.2 bar bandenspanning 0.5 bar bandenspanning INSPORING 11 cm INSPORING 9 cm

14

15 4-jarig onderzoek Oostwaardhoeve (Imag-DLO) Vergeleken: Voorjaar bandenspanning 0.4 bar en rest van het jaar 0.8 bar Voorjaar bandenspanning 0.8 bar en rest van het jaar 1.6 bar Figuur. Meeropbrengst t.o.v. berijding met hoge druk Gewas Hoge druk Lage druk Onbereden Consumptieaardappelen % 110% Suikerbieten % 108% Zaaiuien % 109%

16 Kiezen voor lagere bodemdruk levert euro s Bron: Tijink, 2007

17 Wat is de juiste grondbewerking?? Kerende grondbewerking Half kerende grondbewerking Niet kerende grondbewerking Direct zaai

18 Zorg voor een goede ontwatering

19 Organische stof en grondsoort Bij kleigrond zorgt de organische stof voor een betere lucht- en waterhuishouding en bewerkbaarheid. Bij zavel zorgt de organische stof voor een betere luchten waterhuishouding en een mindere slempgevoelig Bij zand zorgt de organische stof voor meer beschikbaar vocht, een mindere droogtegevoeligheid en een beter vasthouden van voedingstoffen. Bij dalgrond zorgt de organische stof voor een betere binding van de gronddeeltjes, een mindere stuifgevoeligheid en voor een betere beschikbaarheid van vocht

20 Organische stof afbraak en opbouw Let op effectieve organische stof van belang = organische stof die na 1 jaar nog aanwezig is Moeilijk te verhogen: let daarom ieder jaar op de aanvoer en afvoer (OS balans). Jaarlijks kg OS/ha afgebroken! Gronden met hoger organische stofgehalte en lutumgehalte zijn bij hogere vochtgehaltes eerder bewerkbaar in het voorjaar (BBG)

21 Groenbemesters Organische stof toevoer Stikstofvanggewas Stikstofbron voor volgteelt Aaltjesbestrijding (let op keuze) Grondbedekking

22 Bodemvruchtbaarheid

23 Bodemvruchtbaarheid organische stof ph bekalking NPK en magnesium sporenelementen (mangaan en borium)

24 Bodemleven Bodemschimmels (rhizoctonia) Nematoden Biologische grondontsmetting/biofumigatie

25 Rhizoctonia

26 Rhizoctonia Bodemschimmel Rhizoctonia solani AG 2-2IIIB Wegvallen kiemplanten in verder stadium wortelrot Ook in wortel, schorseneren en maïs

27 Verschil rhizoctonia tussen voorvrucht in Vredepeel (2004) maïs tarwe maïs

28 Voorvrucht proeven Wel duidelijk voorvrucht effect: Gewas Opkomst wegval% Stand %Rot Ton/ha VPmaïs 94, ,3 VPtarwe 96, ,2 KLmaïs 78,0 2, KLtarwe 72,0 0,5 1 15

29 vatbaar versus resistent

30 Rhizoctonia-resistentie is niet absoluut Geen 100 % resistentie (particiële resistentie) Zaailingen zijn vatbaar Teeltomstandigheden van invloed Bodeminfectiedruk Perceels- en jaarsverschillen Weinig verschillen in resistentie tussen rassen

31 Conclusies Tarwe en groenbemesters vooraf aan bieten verminderen de kans op rhizoctonia Maïs verhoogt de kans op en de mate van schade door rhizoctonia Verdichting in het voorjaar leidt tot meer rhizoctonia Verdichting in het najaar geen verhoging risico op schade door rhizoctonia, mits een goede en diepe grondbewerking in voorjaar uitgevoerd

32 Nematoden

33 Aaltjesverwachtingen Zware grond aardappelcysteaaltjes bietencysteaaltjes speldaaltjes stengelaaltjes Lichte grond cysteaaltjes wortelknobbelaaltjes wortellesieaaltjes trichodoriden xiphinema longidorus

34 Wit bietencystenaaltje (wbca) Ruim 40% van percelen besmet met wit bca In Zuid Oosten zand 29%; löss 65% Rassen beschikbaar met een tolerantie voor wbca minder/geen schade en weinig vermeerdering Ras Suikergeh. Wortelgew. Financiële opbrengst Besmet Niet Besmet Besmet Niet besmet Besmet Niet besmet Annalis Paulett a vatbaar a

35 Aaltjes en Bieten Meloidogyne naasi Cysteaaltjes Wortelknobbelaaltjes Wortellesieaaltjes Trichodoriden Stengelaaltjes Speldaaltjes Xiphinema/Longidorus Meloidogyne hapla PD

36 Waardplant status Akkerbouwgewassen (92-96 M. fallax, M. chitwoodi) M.c hitwo o d i M.fallax Pf (n/100 ml) e rwt braak zomerge rst s uikerbie t s ta mslaboon wa spe en zomerta rwe maïs a arda ppe l gie rs tme lde s chors e ne ren

37 Wortelknobbelaaltjes in Nederland Biet kan matige schade oplopen door alle soorten Biet veroorzaakt een sterke vermeerdering van M. hapla en M. fallax en een slechte vermeerdering van M. chitwoodi en M. naasi

38 Aaltjesgroepen Cysteaaltjes Wortelknobbelaaltjes Wortellesieaaltjes Trichodoriden Stengelaaltjes Speldaaltjes Xiphinema/Longidorus

39 Gevoelige gewassen voor P. penetrans Aardappel Peen Schorseneer Lelie

40 Waardplantstatus voor Pratylenchus penetrans (1999 & 2000) Pf nov. (n/100 ml) 0 zwarte braak Suike rbiet Zomerge rs t Engels raa ig ra s Broccoli Gele mosterd prei Sla A Haver Phacelia Bla drammenas Italiaa ns ra aigras Sudangras Erwt/Boon S la B Maïs Luzerne klaver Bla drogge henne p

41 Conclusies m.b.t. wortellesieaaltjes (Pratylenchus spp.) Biet ondervindt geen schade en is een slechte waardplant Biet is een goede voorvrucht voor gevoelige gewassen (aardappel) Actieve bestrijding door Tagetes patula (Afrikaantje) Pas op met groenbemesters (met name klavers, grassen, rogge, bladrammenas en facelia)

42 Aaltjesgroepen Cysteaaltjes Wortelknobbelaaltjes Wortellesieaaltjes Trichodoriden Stengelaaltjes Speldaaltjes Xiphinema/Longidorus

43 Vrijlevend wortelaaltje Paratrichodorus teres Trichodorus primitivus Paratrichodorus pachydermus Trichodorus similis

44 Trichodoriden schade in bieten

45 Groenbemesters, P. teres en opbrengst suikerbiet It. raaigras d haver c tagetes rogge braak luzerne b ab ab ab bladrammenas gele mosterd ab a opbrengst suikerbiet (ton/ha)

46 Conclusies m.b.t. vrijlevende wortelaaltjes Biet ondervindt matige schade en is een matige waardplant Goede voorvrucht voor biet: aardappel (opslag!!) Pas op met groenbemesters (met name klavers, grassen, granen en afrikaantje) Bladrammenas gunstig bij P. teres besmetting, maar minder gunstig bij P. pachydremus

47 Biologische grondontsmetting Afbraak van grote hoeveelheden vers organische materiaal Dodende werking (zuurstofloosheid en toxische afbraakproducten) Wortelknobbelaaltjes-, wortellesieaaltjes en aardappelcystenaaltjes Verticilium dahliae en Rhizoctonia solani (AG-3) wortelonkruiden

48 Biofumigatie Grondontsmettingtechniek waarbij gewassen met toxische inhoudsstoffen in de bodem worden gewerkt Diverse gewassen (groenbemesters in onderzoek)

49 Bouwplan Let op rotatie van de juiste gewassen. Belangrijk voor: Bodemstructuur Bodemschimmels Nematoden

50 Bladvlekkenziekten

51 Demonstratie bestrijding bladschimmels Proefboerderij Wijnandsrade Onbehandeld Kalender spuiten Praktijk advies Te laat spuiten Bladschimmeladviesmodel Weerpaal op drie locaties: Wijnandsrade, 0nderbanken en Margraten

52 Bladschimmelziekten 2007 Situatie 2007 Juni eerste waarschuwing erg vroeg Begin juli eerste aantasting Cercospora Later ook meer Ramularia aantasting

53 Resultaten demonstratie 2007 Onbehandeld vroege zware aantasting Kalender spuiten 3 x; minste aantasting Praktijk spuiten volgens advies 2x; bestrijding was voldoende Bladschimmeladvies model 1x; bestrijding te laat, resultaat onvoldoende

54 Resultaten proefvelden Vredepeel 2007 Object WortelG Suiker SuikerG WIN FinO t/ha % t/ha /ha Onbehandeld keer spuiten (half juli) keer spuiten (half juli + half aug.) keer spuiten (half juli + half aug + half sept)

55 Aanbevelingen bestrijding bladschimmelziek. Wekelijks controleren Bladschimmeladviesmodel geeft infectiekansen goed weer Geeft goed aan wanneer je moet starten met controleren Bij eerste aantasting in perceel spuiten Bespuiting na 3-4 weken herhalen bij nieuwe infectiekansen

56 PPO Vredepeel Uw partner in plantaardig onderzoek Bedankt voor uw aandacht!