Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer Martine Uyterlinde, ECN Beleidsstudies, 14 mei 2007 www.ecn.nl
Coalitieakkoord Onze ambitie is dat Nederland de komende kabinetsperiode grote stappen neemt in de transitie naar één van de duurzaamste en efficiëntste energievoorzieningen in Europa in 2020. Gezocht zal worden naar een kosteneffectieve mix van maatregelen om reductie van CO 2 -emissies te realiseren. 2020: +15% t.o.v. 1990 Coalitieakkoord Situatie 2005 Klimaat -30% -3% t.o.v. 1990 t.o.v. 1990 Energiebesparing 2% per jaar plm. 1% per jaar Hernieuwbare energie 20% van het totale energiegebruik (700 PJ) 2,4% (80 PJ) 2 3-9-2007
Wat betekent dit voor Verkeer & vervoer? CO2 emissie [Mton] 60 Referentie (GE hoge olieprijs) 50 40 30 ECN/MNP berekening 20 10 0 1990 2000 2010 2020 30% reductie doelstelling 3 3-9-2007
Vraagstelling ECN / MNP Eerste verkenning naar maatregelen en instrumenten waarmee de doelstellingen van het coalitie akkoord gerealiseerd kunnen worden Uitgangspunten: - Laagste nationale kosten over de sectoren - Geen optimalisatie naar haalbaarheid, draagvlak, evenredige verdeling inspanningen - Transport: bunkering buiten beschouwing gelaten Variant met vaste subdoelen (hier getoond), variant met alleen CO 2 doel, gevoeligheidsanalyses 4 3-9-2007
Emissiereductie in 2020 JI/CDM 20 Transport 15 CO2 reductie [Mton] Overige broeikasgassen 5 Gebouwde omgeving 20 Industrie 13 Elektriciteitsproducenten 19 Landbouw 2 Ten opzichte van 1990: transport stabiliseert of reduceert licht; nationale reductie is 30% (opgave) Nationale kosten: 6-8 miljard /jaar in 2020 Transport: 2 miljard /jaar 2% besparing beperkt de mogelijkheden voor duurzame elektriciteitsproductie. Daarom forse inzet biobrandstoffen in verkeer en groen gas nodig. 5 3-9-2007
Verkeer en vervoer: aangrijpingspunten Voertuigefficiency - Aanbod: Europees - Vraag: nationaal Rijgedrag en/of gebruik - Gedrag - Snelheden - ICT Alternatieve brandstoffen - Biobrandstoffen - Aardgas - Waterstof Vervoersvraag en keuze vervoerswijze - Minder auto s - minder kilometers Alternatieve brandstoffen Rijgedrag en/of gebruik Vervoersvraag Let op: cijfers hebben marges en onzekerheden Voertuig efficiency 6 3-9-2007
1. Voertuigefficiency CO2 reductie Mton Nationale kosten /ton EU CO 2 normering personenauto s 120 gr/km in 2012 (t.o.v. 140 gr/km) 1,9 142 CO 2 normering bestelauto s 1,2 179 Cultuuromslag kwaliteiten personenauto s 1,7-82 Intensivering BPM differentiatie 1,0 PM NL Zuinige personenauto s leaserijders 0,6-81 Zuiniger binnenvaart 0,1 3 Stimuleren hybride bussen 0,1 180 7 3-9-2007
2. Rijgedrag en/of gebruik CO2 reductie Mton Nationale kosten /ton Snelheidsbegrenzer bestelauto s 0,3 1320 (reistijd) Het Nieuwe Rijden 0,3 90 EU Stimuleren zuinige autobanden (alle wegvoertuigen) 1,6 222 Kosten voor autobezitter gunstiger (accijns) 8 3-9-2007
3. Alternatieve brandstoffen CO2 reductie Mton Nationale kosten /ton EU Verplichte bijmenging 10% biobrandstoffen Aanvullende Nederlandse doelstelling van 10% naar 20% 3,6 186 3,6 186 Vraagtekens beschikbaarheid biomassa Voorwaarden duurzaamheid biomassateelt Gerekend met 100% CO 2 reductie 9 3-9-2007
4. Vervoersvraag en keuze vervoerswijze CO2 reductie Mton Nationale kosten /ton Kilometerheffing personen- en bestelauto s Kilometerheffing vrachtwagens 2,7 (2,4 4,6) -220 Incl. minder congestie 0,3 214 10 3-9-2007
Niet opgenomen Ruimtelijke ordening Modal split Efficientere vrachtwagens Besparing bij mobiele werktuigen Besparing bij railverkeer Vliegverkeer, zeescheepvaart Uit transitiepaden: - Waterstof, elektrische auto s, ICT toepassingen 11 3-9-2007
Beleidsopgave Verkeer & vervoer CO2 emissie [Mton] 60 Referentie (GE hoge olieprijs) 50 40 30 ECN/MNP berekening 20 10 0 1990 2000 2010 2020 30% reductie doelstelling 12 3-9-2007
Aangrijpingspunten Regelgeving Efficiency verbeteringen voertuigen Normering personenauto s 120/130 g CO 2 /km (ACEA) Rijgedrag en/of gebruik Alternatieve brandstoffen Vervoersvraag en keuze vervoerswijze Snelheidsbegrenzer bestelauto s EU Fuel quality directive: 10% Ruimtelijke Ordening: ketenefficiency, nieuwe brandstofsoorten ruimtelijke concentratie EU convenant/normering CO 2 - uitstoot bestelauto s Toestaan Langere en Zwaardere Voertuigen Verplicht bijmenging 10% biobrandstoffen Aanvullende biobrandstoffen van 10% naar 20% Mobiliteitsmanagement Financieel Heffingen Subsidies Intensivering BPM differentiatie Kilometerheffing personen en bestelauto s Stimuleren zuinige personenauto s leaserijders Kilometerheffing vrachtwagens Accijnsverhoging Stimuleren hybride bussen Aardgasvulstations Ketenmobiliteit CO 2 CO 2 handelssysteem in ontwikkeling voor luchtvaart, scheepvaar, handelssysteem Opnemen transportbrandstoffen in emissiehandelsysteem (EU-ETS) Informatie (voorlichting) Ecolabel HNR 4 Vrijwillige overeenkomst Aangescherpt ACEA convenant personenauto s (niet gehaald) HNR 4 ITS (Higrids) Ondersteuning van deployment nieuwe technologie, innovatie en kennisontwikkeling In ontwikkeling, niet gecategoriseerd Duurzaam inkopen Slimme auto met ICT Programma Innovatieve Biobrandstoffen Launching customership Proefneming met plug-in hybrides in woonwijk Stimulatie en ontwikkeling van waterstof Kennisakkoord Duurzame Mobiliteit Zuiniger Binnenvaart Stimuleren zuinige autobanden Groenboek Stedelijk Vervoer 13 3-9-2007
Bijlage: Overzicht maatregelen incl. kosten Vervoersvraag en keuze vervoerswijze CO 2 - reductie Besparing Nationale kosten Eindgebruikerskosten Mton PJ primair mln euro euro/ton mln euro euro/ton Kilometerheffing personen- en bestelauto s A 2,7 30-472 -220 0 0 hierop gecorrigeerd voor hoge olieprijs -0,5 Kilometerheffing vrachtwagens A 0,3 4 64 214 PM Belasting op vliegen (minder groei) B -81 Efficiencyverbetering voertuigen Normering personenauto s 120 g CO 2 /km in 2012 G 1,9 18 189 142-78 -41 hierop gecorrigeerd voor hoge olieprijs -0,6 Intensivering BPM differentiatie 1 14 0 pm PM Stimuleren zuinige personenauto s leaserijders 0,6 8-50 -81-178 -296 EU convenant/normering CO 2 -uitstoot bestelauto s 1,2 14 177 179 73 61 hierop gecorrigeerd voor hoge olieprijs -0,2 Cultuuromslag kwaliteiten personenauto s 1,7 23-140 -82-516 -304 Zuiniger binnenvaart 0,1 0 0 3-6 -56 Stimuleren hybride bussen 0,1 2 22 180 7 68 Rijgedrag en/of gebruik Snelheidsbegrenzer bestelauto s C 0,2 3 304 1320 229 1147 Snelheidsverlaging snelwegen D 486 Het Nieuwe Rijden III (en voortzetting) 0,3 4 25 90-44 -148 Stimuleren zuiniger autobanden (alle wegvoert.) 2 21 344 222 40 25 Alternatieve brandstoffen Toepassing biobrandstoffen in transport E 7,2 (101 duurz.) 1350 186 1373 191 14 3-9-2007
Aanpak: kostenminimalisatie Nationale kosten (BV NL) : - Investeringen o.b.v. langjarige rente overheid 4% - Energiekosten o.b.v. wereldmarktprijzen - Zonder belastingen en subsidies - Transport: kosten reistijd 15 3-9-2007