Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over? Tegenwoordig heeft iedereen wel een etiketje! Hebben we dat niet allemaal een beetje? Als je niks hebt, is het precies al abnormaal! Mijn kind heeft (net) de diagnose gekregen. Bernice De Vos 23 oktober 2013 Ze zeggen dat mijn kind daar wel wat kenmerken van heeft... Wat betekent autisme voor jou? Waaraan denk je spontaan? AUTISME BEGRIJPEN VAN BINNENUIT UIT RESPECT VOOR DE MENSEN MET AUTISME ZELF EN VOOR HUN OUDERS 23 oktober 2013 1
De cijfers Prevalentiecijfers... Redenen voor deze groeiende cijfers Duidelijk beeld van autisme Vroeger Nu Belang van etikettering / labeling Bij alle intelligentieniveaus Bij kinderen en volwassenen 3 à 4 mannen / 1 vrouw Samenhang met andere stoornissen 1/2500 in 1985 1/500 in 1995 1/250 in 2001 1/110 in 2009 1/50 in 2013??? Epidemie van autisme of epidemie van autismediagnoses???? (P. Vermeulen) 23 oktober 2013 2
Verbreding van het concept autisme naar autismespectrumstoornissen Betere detectie en diagnostiek Inhaalbeweging bij volwassenen Maatschappelijke evolutie: ASS meer problemen in huidige maatschappij Voordelen van een labeltje... Overzicht Kinderschizofrenie Pervasieve ontwikkelingsstoornis Autisme Syndroom van Asperger Atypisch autisme Autismespectrumstoornissen Eerste wetenschappelijke bevindingen: Onafhankelijk van elkaar: Leo KANNER (1943): vroegkinderlijk autisme Autisme als een vorm van kinderschizofrenie Behandeling: Psychotherapie van ouders en / of plaatsing van kind Psychotherapie van het kind gericht op het doorwerken van emotionele traumata Hans ASPERGER (1944): autistische psychopathie van de kindertijd Pervasieve ontwikkelingsstoornis weerslag op alle domeinen van het functioneren een levenslang verloop Diagnose op gedragsniveau: Communicatie Sociale interactie verbeelding Term werd heel wisselend gebruikt Verwijzing naar diverse verschijningsvormen verschillende graden van ernst 23 oktober 2013 3
Triade: (L. WING) Nederlandse vertaling van DSM-V vermoedelijk begin 2014 Beperkingen in de sociale interactie Beperkingen in de communicatie Beperkingen in het verbeeldingsvermogen Paulien (5j) speelt liefst alleen. Jef (5j) is een allemans-vriendje en spreekt iedereen aan Jinte (4j) kijkt me niet aan wanneer ik haar iets vraag. Karl (11j) speelt liefst van al met jongere kinderen. Zoltan (8j) kan uren vertellen over zijn interesse voor dino s, maar begrijpt niet dat dit anderen verveelt. Bart (6j) wil steeds de baas spelen. Hij is vaak betrokken bij ruzies. Afzijdige type Passieve type Actief maar vreemde type Stijf-formalistisch of hoogdravende type Vergelijking Marsmannetjes Saartje (6j) heeft veel moeite om aan een klasgenootje te mogen vragen om mee te spelen Steven (12j) begrijpt taal zeer letterlijk Cas (4j) weent als mama hem van school komt halen, ipv oma zoals afgesproken Louis (5j) weet graag vooraf wat er gaat gebeuren en stelt hier veel vragen over Jules (9j) reageert soms als een mini-volwassene Seppe (11j) antwoordt niet meteen wanneer hem iets gevraagd wordt Lobke (7j) kan heel boos worden wanneer de poetsvrouw spullen verplaatst heeft Daan (9j) is heel plichtsbewust Emma (8j) gaat na school ondersteboven in de zetel hangen 23 oktober 2013 4
GEDRAG ZICHTBAAR Andere manier van waarnemen Op het niveau van de prikkels die binnenkomen Op het niveau van de informatieverwerking GEDRAG NIET ZICHTBAAR Andere manier van denken Theory of mind Executive functioning Central coherence PREVENTIEF WERKEN Op niveau van de prikkels die binnen komen Op betekenisniveau, proeven Normaal informatie verwerkingsproces Prikkels verwerking op Sensorisch niveau : verdragen van prikkels aandacht voor prikkels, selecteren,... integreren Voelen Voelen ruiken tast Betekenis evenwicht zien horen verwerking op Perceptie niveau : betekenisverlening herinneren, herkennen, toevoegen betekenis begrijpen Vaardigheid die toelaat om Bewust te zijn van eigen gedachten Te denken dat anderen gedachten hebben Menselijk gedrag te begrijpen en voorspellen Te communiceren met anderen De vaardigheid om de meest adequate strategie te kiezen, uit te voeren en te evalueren om een probleem op te lossen. Controle van impulsen en ongepaste reacties Planning: stap voor stap Organisatie van gedrag en gedachten Zich kunnen losmaken van de context 23 oktober 2013 5
Neurotypische mensen: Neiging om prikkels in zijn geheel te interpreteren, rekening houdend met de context Personen met autisme: Meer de neiging om de wereld in fragmenten te ervaren. Ze gaan minder snel samenhang zien of aanbrengen in wat ze waarnemen Ervaren de wereld als chaos NEEN! Personen met autisme hebben problemen op drie grote domeinen: Communicatie Sociale interactie Verbeelding / stereotiepe gedragingen of interesses = een etiket kleven op mensen Je benoemt daarmee een groep mensen: dé allochtoon, dé gehandicapte, de werkloze,... Hierdoor vaak clichés, vooroordelen en veralgemeningen Grote verscheidenheid binnen de groep van personen met autisme (=spectrum!) Biedt een verklaring voor sommige aspecten van het gedrag van een kind Laat ons toe een gemeenschappelijke taal te hanteren onder professionelen Opent de deur naar hulpverlening (Gon, thuisbegeleiding,...) Het belangrijkste: mensen met autisme denken op een andere manier en verwerken prikkels op een andere manier dan mensen zonder autisme Etiket / label als bewijs hiervan vaak nodig... Opent de discussie naar meer vraaggestuurde zorg AUTINOOM- Bernice De Vos Orthopedagoge Autismeconsulente www.autinoom.be bernice@autinoom.be 0478/ 04 53 34 23 oktober 2013 6