Uitvoeringsplan integrale veiligheid 2012-2013 Gemeente Bussum
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1 Inleiding... 3 2 Terugblik op de afgelopen periode... 4 2.1 Wat zijn de ontwikkelingen?... 4 2.2 Hoe werd het beleefd?... 6 2.3 Wat hebben we gedaan?... 7 2.4 Conclusies... 8 3 Regionale prioriteiten: de veiligheidsstrategie... 9 4 Lokale prioriteiten: uitvoeringsplan veiligheid... 10 4.1 Woninginbraken... 10 4.2 Fietsdiefstal... 13 4.3 Veilig uitgaan... 15 4.4 Veilig ondernemen... 18 Bijlage I.. 21 Bijlage II... 22 2
1 Inleiding In het afgelopen jaar 2011 is de nieuwe kadernota integrale veiligheid vastgesteld voor de gemeente Bussum. De kadernota biedt een analyse van de criminaliteit en onveiligheid van de gemeente en stelt daarin prioriteiten en ambities voor de beleidsperiode. Vanuit de kadernota wordt ieder jaar een uitvoeringsplan geschreven met de concrete doelstellingen en werkafspraken voor dat specifieke jaar. Het uitvoeringsplan wordt door het college van B&W vastgesteld nadat het is voorgelegd aan de commissie Bestuur voor advies. De ontwikkelingen op het gebied van veiligheid staan nooit stil. Met name de komst van de Nationale Politie is een kenmerkende verandering voor dit jaar net als het ontstaan van de regio Midden- Nederland waar gemeente Bussum onderdeel van is. Met de regionale veiligheidstrategie wordt op regionaal niveau gestuurd op samenwerking tussen belangrijke hoofdrolspelers. Hoofdstuk 3 gaat hier verder op in. De schaalvergroting neemt niet weg dat er op lokaal niveau gestuurd moet blijven worden op samenwerking in veiligheid. Dit lokale uitvoeringsplan veiligheid is daarvoor het juiste instrument. Samen met diverse gemeentelijke afdelingen en hun partners werken we aan een brede en afgestemde aanpak voor de thema s die geprioriteerd zijn in de kadernota 2011-2014. Een concrete en heldere gezamenlijke aanpak is de centrale doelstelling voor het komende jaar. Een aantal factoren zijn daarvoor bepalend: informatie-uitwisseling, draagvlak voor ambities, duidelijke rollen en taken en ruimte voor eigenheid en maatwerk. Deze factoren vormen de leidraad als het gaat om het stellen van de ambities en het maken van de werkafspraken. Het document is als volgt opgebouwd. Als eerste wordt er een terugblik geboden op 2011 en een deel van 2012. De laatste ontwikkelingen worden daar samengevat aangevuld met de beleving van onveiligheid en de maatregelen dan wel activiteiten die zijn ondernomen. Dan wordt er kort ingegaan op de regionale veiligheidstrategie en de regionale prioriteiten. Het laatste hoofdstuk gaat in op de kern van de zaak, namelijk de vier integrale projecten die in de komende periode van belang zijn. 3
2 Terugblik op de afgelopen periode Vanuit de kadernota integrale veiligheid wordt een richting aangegeven die past bij de gemeente Bussum. Daarvoor is het criminaliteitsbeeld en de veiligheidsbeleving leidend. Het huidige jaarplan integrale veiligheid gaat hier verder op in. Daarvoor wordt eerst de afgelopen periode bekeken aan de hand van drie vragen: Wat zijn de ontwikkelingen? Hoe werd het beleefd? Wat hebben we gedaan? 2.1 Wat zijn de ontwikkelingen? In de afgelopen jaren heeft de politie altijd aandacht gehad voor de aangiftebereidheid en over het algemeen wordt de inwoner steeds meer bekend met internetaangifte. Aangiften zijn een belangrijk onderdeel van het politiewerk. Zonder aangifte heeft de politie geen zaak en de aangifte bevat veel belangrijke informatie voor het bredere opsporingswerk. Het aantal aangiften is in 2011 gestegen van 2761 naar 2866. In eerste aanleg betekent dit vaak een stijging van het aantal misdrijven. Dit blijkt ook uit de cijfers hieronder. Dit hoeft niet de enige oorzaak te zijn, ook aangiftebereidheid speelt een rol. Nadere analyse van de aangiften kan pas uitwijzen of dit daadwerkelijk met elkaar verband houdt. Misdrijven per 1000 inwoners: Het aantal misdrijven per 1000 inwoners (misdrijvenratio) is in 2011 gestegen. In 2010 bedroeg dit 79.9 en in 2011 werd dit 82.7 misdrijven. In absolute aantallen stegen de misdrijven van 2598 naar 2679 en procentueel is dit 3.1 procent. 4
De stijging in het totaal aantal misdrijven lijkt vooral te komen door de toename in alcoholmisdrijven, bedreigingen en mishandelingen. De geweldmisdrijven zijn met bijna 23% gestegen ten opzichte van 2010. Bedreiging met geweld en daadwerkelijke mishandeling komen hierbij het meeste voor. Ook het aantal geregistreerde vernielingen is toegenomen, van 278 naar 321, en diefstal uit/vanaf motorvoertuigen. Top 10 misdrijven van Bussum: Fietsendiefstallen staat al langere tijd bovenaan als het gaat om aantallen misdrijven in Bussum. Wij vormen hiermee geen uitzondering. Het beeld van diefstal brom-, snor- en fietsen, vernielingen en diefstallen uit/vanaf motorvoertuigen is een regionaal en landelijk beeld. Diefstal van fietsen en bromfietsen is in 2011 afgenomen en woninginbraken bleef in vergelijking met het voorgaande jaar nagenoeg gelijk, 277 in 2011 en 275 in 2010. Bij woninginbraken is het opvallend dat de pogingen toenemen en het daadwerkelijk slagen afneemt. Dit percentage neemt af sinds 2007 (82.4%) en is in 2011 gedaald naar 67.3. Verdachten: Bij een toename aan misdrijven is het aannemelijk dat ook het aantal verdachten toeneemt. Hiermee is het aantal verdachten meer dan vorig jaar maar nog steeds onder het niveau van 2009 en de jaren daarvoor. Opvallend is dat het aantal mannelijke verdachten daalt in 2011 en het aantal vrouwelijke verdachten toeneemt ten opzichte van 2010. Het aantal jeugdige verdachten stijgt hierin mee. De leeftijd van 18 t/m 24 jaar laat de meeste incidenten zien. De leeftijd 12 t/m 17 jaar is iets gedaald. Alcohol, vernieling en mishandeling zijn dan in volgorde de meest voorkomende misdrijven. Dit beeld wordt in de regio Gooi en Vechtstreek verder bevestigd. 5
Huiselijk geweld: Het aantal geregistreerde huiselijk geweldincidenten in Bussum is in 2011 gedaald van 130 naar 113. De grootste daling vond plaats bij het psychisch geweld (van 66 naar 45). Het aantal incidenten met lichamelijk geweld steeg van 36 naar 42. 2.2 Hoe werd het beleefd? De beleving van onveiligheid wordt periodiek gemeten aan de hand van de integrale veiligheidsmonitor. Dit is een landelijk bevolkingsonderzoek naar de leefbaarheid, buurtproblemen, onveiligheidsgevoelens en het oordeel over de politie en de gemeente. De Bussumse inwoner ziet het te hard rijden als grootste probleem in de buurt. Als tweede is dit parkeeroverlast gevolgd door hondenpoep. Woninginbraak en jongerenoverlast komen op de vierde en vijfde plaats. In andere regiogemeenten staat woninginbraak veelal als eerste genoemd. Hard rijden heeft bij alle gemeenten een hoge positie. Er is ook een algemene tendens als het gaat om plekken die als meest onveilig worden ervaren. Dat zijn plekken bij rondhangende jongeren, het treinstation en plekken rondom uitgaansgelegenheden. Opvallend is het (hoge) regionale percentage onveiligheidsgevoelens van 45% dat de inwoner heeft bij plekken van hangjongeren. Overlastgevende jongeren en dronken mensen komen volgens de inwoner ook het vaakst voor als buurtprobleem. Dit is een algemeen beeld in elke regiogemeente. Het onveiligheidsgevoel van de Bussumse inwoner ligt iets hoger dan het gemiddelde van de regio. 28,4% voelt zich wel eens onveilig tegenover 27.2% regionaal. Het percentage inwoners van Bussum dat zich vaak onveilig voelt is lager dan bij andere gemeenten. 0.9% tegenover 1.5% in Hilversum en 2.4% in Huizen. De ingeschatte kans om slachtoffer te worden van mishandeling ligt ook iets lager dan het gemiddelde, 1.7% tegenover 2.1%. Over het algemeen kan uit de veiligheidsmonitor worden afgeleid dat de inwoner van Bussum zich in 2011 veiliger voelt dan in 2009. Het soort onveiligheidsgevoel is hetzelfde maar de mate ervan is minder geworden. 37% van inwoners van Bussum geeft aan tevreden te zijn over het functioneren van de politie in de buurt. Dat is iets lager dan in 2009. Een vergelijking van de belangrijkste punten wordt geboden in bijlage II. 6
2.3 Wat hebben we gedaan? In het jaarplan integrale veiligheid 2010-2011 staan de activiteiten beschreven die de gemeente en politie hebben ondernomen. Hieronder volgt een overzicht van de resultaten daarvan op hoofdlijnen: Om aangifte te stimuleren werd een tijd geleden de internetaangifte geïntroduceerd. Afgelopen jaar is hier een extra optie bijgekomen. Dat is de aangifte op afspraak. Wanneer er een dader bekend is, moet er altijd een aangifte op het politiebureau plaatsvinden. Het veiligheidshuis Gooi en Vechtstreek krijgt steeds meer betekenis voor de gemeenten en wijkteams van politie. Er zijn overleggen voor veelplegers, huiselijk geweldzaken en jeugd. De Wet Tijdelijk Huisverbod wordt uitgevoerd door de GGD en heeft goede resultaten. Er heeft een evaluatie plaatsgevonden en deze heeft geleid tot een nieuwe methode. Die methode zorgt ervoor dat de politie minder tijd nodig heeft en dat hulpverlening sneller betrokken wordt. De hulpofficier van justitie had hierbij een mandaat tot het opleggen van een huisverbod. Deze is ingetrokken en de burgemeester beslist zelf. Om de abrupte stijging van woninginbraken een halt toe te roepen heeft de politie een speciaal inbraakteam opgericht. Met enkele successen als het oppakken van verdachten werd het rustiger. Volgens de politie is alertheid nog steeds nodig. De gemeente Bussum zet in op de communicatie om inwoners bewust te maken van preventieve mogelijkheden. Inbraakpreventie en het politiekeurmerk veilig wonen hebben landelijk geleid tot minder inbraken. Bij het station Bussum-Zuid vindt ongeveer 25% van alle auto-inbraken plaats. Er zijn extra acties opgezet die moesten leiden tot aanhouding van verdachten. Zelfs met de inzet van technische opsporingsmiddelen mocht het niet leiden tot gewenst succes. Om hennepkwekerijen en de gevolgen ervan te bestrijden is in de regio Gooi en Vechtstreek een hennepconvenant opgesteld en ondertekent door de politie, het OM, gemeenten netbeheerder Liander en Stedin, woningbouw, belastingdienst, UWV en de SVB. Om de veiligheid bij de spoorwegovergangen te vergroten is tien maal door de politie gecontroleerd. De politie heeft samen met de BOA s gerichte controles gehouden op de veiligheid van aanhangers en bromfietsen, specifiek acties gericht op bromfietsen die door het voetgangersgebied rijden. Voor de veiligheid op en rond evenementen zet de gemeente de BOA s in. De BOA s controleren op verschillende aspecten tav vergunningen. Daarnaast letten ze op een goed verloop van het wegverkeer. Voor een goede verdeling van evenementen in een jaar is de evenementenkalender ingesteld. Deze zorgt voor het bewaken van nodige capaciteit van hulpverleningsdiensten. Een regionale kalender is in ontwikkeling. De samenwerking tussen verschillende instanties verloopt prettig en de evenementen waren goed verdeeld over het jaar. Begin 2012 is de tweede ster ontvangen voor het Keurmerk Veilig Ondernemen. Eind 2011 is het project integriteit voor de gemeente Bussum afgerond. Cameratoezicht is geïmplementeerd, mobiele portiers zijn actief in de horeca en er is een proef gehouden met glijdende sluitingstijden. Er zijn drie brede horeca evaluaties gehouden met burgers, ondernemers, politie, gemeente en het bedrijf dat de mobiele portiers levert. Het aantal buurtpreventieverenigingen is uitgebreid met twee naar in totaal zeven verenigingen. 7
2.4 Conclusies In de eerste plaats kan er een stijging worden waargenomen in het totale aantal delicten. Vooral alcohol, vernielingen, mishandelingen en bedreigingen dragen hieraan bij. Het zijn delicten die reeds voorkomen in de top 10 van misdrijven in Bussum en waarvan eerder in de kadernota 2011-2014 is gesteld dat deze delicten gerelateerd zijn aan het uitgaansgebied. Een mogelijke verklaring voor deze stijging is de uitwerking van het veiligheidsbeleid in de horeca. Door de inzet van Boa s en mobiele portiers heeft de politie meer mogelijkheden om te reageren op misdrijven wat leidt tot meer aanhoudingen en processen-verbaal. Er wordt dus anders gezegd meer naar boven gehaald wat leidt tot meer registraties. Dat is onvermijdelijk terug te zien in de cijfers. Aan de andere kant wordt dit niet meteen bevestigd door de integrale veiligheidsmonitor wat de onveiligheidbeleving weergeeft. Hier is zelfs een lichte verbetering te zien, al is dit voor Bussum als geheel. Fietsendiefstal blijft een aandachtsgebied. Fietsendiefstal staat al meerdere jaren op de eerste plaats als het gaat om aantallen. Het aantal woninginbraken laat een flinke piek zien begin 2011 en is daarna weer afgenomen wat het gemiddelde niet veel laat afwijken ten aanzien van vorig jaar. Over de langere termijn neemt deze vorm van criminaliteit wel toe in proportie en ondanks dat de beveiliging van veel woningen is verbeterd, zal een brede inzet vanuit politie, gemeente en bewoners aanwezig moeten blijven. De veiligheidsmonitor geeft een helder beeld van onveiligheidsgevoelens. De beleving van onveiligheid lijkt niet veel veranderd ten opzichte van 2009. Een substantieel percentage voelt zich niet veilig rond de treinstations, het uitgaansgebied en plekken waar jongeren rondhangen. Dit is hetzelfde beeld als in 2009 en is gelijk aan het beeld van de regio Gooi en Vechtstreek. Wel is er ten opzichte van 2009 zowel in Bussum als in de regio een verbetering te constateren. De prioriteiten die gesteld zijn in de kadernota 2011-2014 worden opnieuw onderbouwd. Er wordt voor 2012-2013 integraal uitvoering gegeven aan vier thema s te weten: Woninginbraken Fietsendiefstal Veilig uitgaan Veilig ondernemen 8
3 Regionale prioriteiten: de veiligheidsstrategie Met de komst van de nationale politie wordt de regionale eenheid Midden-Nederland een feit. Gemeente Bussum is hier onderdeel van want de regio bestaat uit Flevoland, Gooi en Vechtstreek en Utrecht. Ambitieus en vooruitlopend op de uitkomsten van het wetgevingsproces is op het niveau van Midden Nederland een gezamenlijk meerjarenplan geschreven voor de politie, het Openbaar Ministerie en de 41 gemeenten. In de veiligheidsstrategie worden gezamenlijke prioriteiten geformuleerd welke afkomstig zijn uit een analyse van alle lokale prioriteiten. Daar waar prioriteiten samenkomen, kan winst geboekt worden door hier samenwerking in te zoeken. Dit vormt de basis van de regionale veiligheidsstrategie. Regionale prioriteiten komen niet in plaats van de lokale prioriteiten maar geven de punten weer waarop samenwerking tot stand komt op regionaal niveau. De volgende onderwerpen zijn gevonden voor 2012-2014: Overlast en criminaliteit door jeugdgroepen Woninginbraken Geweld (straatroof, overvallen, huiselijk geweld, uitgaansgeweld, geweld tegen werknemers met publieke taak) Georganiseerde criminaliteit Deze regionalisering van de veiligheidsaanpak heeft tot gevolg dat gemeenten meer synchroon gaan lopen met politie, justitie en maatschappelijke organisaties. De beleidsperiode van ons uitvoeringsplan loopt van juni tot juni het komende jaar. Door de synchronisatie zal dit mogelijk moeten veranderen. De rol van de gemeenteraad zal hierin nadrukkelijk worden beschreven. Dit vormt namelijk één van de ambities omschreven in de veiligheidstrategie. De ambitie voor samenwerking op de prioritaire thema s krijgt vorm in zogenaamde drivergroepen. Drivergroepen bestaan uit een stuurgroep met een burgemeester als voorzitter en een ambtelijke werkgroep bestaande uit beleidsmedewerkers gemeenten, politie, OM en mogelijke derden. Voor de gemeente Bussum betekent dat vooral samengewerkt kan worden op de thema s woninginbraken en geweld. De regionale veiligheidsstrategie is kort geleden vastgesteld en dit voorjaar op het RIS geplaatst zodat de raad hiervan kennis heeft kunnen nemen. In de komende tijd zal gekeken worden hoe de daadwerkelijke uitvoering van de samenwerking er uit zal zien. 9
4 Lokale prioriteiten: uitvoeringsplan veiligheid In dit deel benoemen we de lokale prioriteiten voor 2012-2013. Per thema wordt daarbij aangegeven welke ambities er gesteld zijn en welke afspraken daar eventueel over zijn gemaakt. Elk thema wordt tevens voorzien van de verschillende partners die erin deelnemen. Elk thema wordt voorzien van eenzelfde structuur. Als eerste wordt er een omschrijving gegeven van de problematiek. Als tweede wordt omschreven welke ambities worden gesteld om het omschreven probleem te bestrijden. Wat willen we bereiken is de centrale vraag. Als derde komt de aanpak aan bod. Wat gaan we doen om de ambities te halen? Tot slot wordt overzicht verschaft van specifieke prestaties en producten die we willen realiseren in een bepaalde periode met de samenwerkende afdelingen en externe organisaties. 4.1 Woninginbraken In de afgelopen jaren is de toename van het aantal woninginbraken in Midden-Nederland fors te noemen. Bijna elke gemeente heeft te maken met een stijging. Het eerste kwartaal van 2011 liet voor de gemeente Bussum een stijging zien van het aantal woninginbraken met 48% 1. Verderop in het jaar is dit weer gedaald. Over langere tijd betekent dit een gemiddelde stijging van 22% over de jaren 2006-2011. Bij deze stijging is een nuancering op zijn plaats. Het aantal pogingen is sterk toegenomen terwijl het aantal geslaagde woninginbraken is afgenomen. Procentueel betekent dat een daling sinds 2007. Het gemiddelde aantal woninginbraken in Bussum ligt onder het gemiddelde van de hele regio Gooi en Vechtstreek (3,4% tov 4,2%). Onderstaande grafiek laat zien dat het aantal woninginbraken in het begin van 2011 hoog was. Deze piek neemt later weer af. Gemiddeld komen 2011 en 2010 hoger uit dan het gemiddelde van 2009. Woninginbraken leveren doorgaans niet veel op voor de dader(s) maar de schade die wordt veroorzaakt is verhoudingsgewijs groot. Vooral het gevoel van veiligheid en zekerheid in je eigen huis is fundamenteel aangetast. Zowel de opsporing als het voorkomen van woninginbraken is noodzakelijk. De omvang van het woninginbraakprobleem is het resultaat van het geheel van gelegenheidsfactoren, bevorderende dan wel remmende factoren en de particuliere bestrijding van deze criminaliteit. De gelegenheidsstructuur voor woninginbraak in Nederland blijkt een stuk gunstiger dan in de omringende landen. Nederland kent een hoge bevolkingsdichtheid, een hoge mate van verstedelijking, een sterk gegroeid welvaartspeil, veel luxeconsumptie en (door de hoge arbeidsparticipatie) relatief veel uithuizige bewoners. Dit alles maakt Nederland uiterst aantrekkelijk voor woninginbrekers. 1 Notitie woninginbraken regionaal college 25-5-2011 10
De particuliere bestrijding van woninginbraak laat duidelijk een gunstige ontwikkeling zien. Door de verwachte grootschalige toepassing van het Politiekeurmerk Veilig Wonen en een zichtbaar toenemend preventiebewustzijn bij gemeenten, woningcorporaties, huurders en woningeigenaren zullen de Nederlandse woningen naar verwachting in relatief korte tijd tot de best beveiligde woningen van Europa behoren. Ambitie Een structurele aanpak ontwikkelen met gemeente en partners teneinde het aantal woningbraken terug te dringen. Betrokken partijen Gemeente (Kabinet, afd. Ruimte, Communicatie), politie, woningcorporaties, buurtpreventieverenigingen (BPV en), Verenigingen van Eigenaren (VvE). Aanpak Woninginbraak is een complex fenomeen en kan alleen worden bestreden door een breed arsenaal aan maatregelen. Er zijn daarvoor drie ijkpunten waar de aanpak op is gestoeld. Dat zijn de dader en zijn mogelijkheden, de slachtoffers, de mogelijke buit en de ruimtelijke structuur. Door het profileren van de dader kan de politie gerichter opsporen en kan de dadergerichte aanpak worden gerealiseerd. Ook kan gekeken worden naar het profiel van slachtoffers. Uit de politiemonitor Bevolking blijkt dat slachtoffers zich op veel punten onderscheiden. Er kan hierbij gedacht worden aan sociaaleconomische achtergrond, huishoudkenmerken, woongedrag en leefstijl en de aanwezige gelden en middelen in de woning. Ten derde is de stedelijk bouwkundige omgeving relevant voor het inbraakrisico. Het laagste inbraakrisico lijkt te zijn in wijken met relatief weinig uitkeringsontvangers en een hoge gemiddelde gezinsgrootte. Het hoogste inbraakrisico zou zijn in wijken waar relatief veel uitkeringsontvangers wonen en weinig mensen in de leeftijd van 45 tot en met 65 jaar. Naar verwachting zijn dit de meest anonieme woonwijken, waar nauwelijks sprake is van betrokkenheid en sociale cohesie 2. De aanpak voor woninginbraak concentreert zich op deze elementen en luidt samengevat: Creëren van bewustzijn voor factoren die woninginbraak aantrekkelijk maken Aanbrengen van preventieve middelen voor veilig wonen Dadergerichte aanpak 2 RCM advies kennisdomein woninginbraak 11
Resultaten voor woninginbraken Resultaat: In samenwerking met: Wanneer? Informatieavonden t.b.v. inwoners w.o. besturen BPV en; Alle betrokken partijen September 2012 (afhankelijk van agenda bm) en daarna Preventievoorlichting politie Voorlichting keurmerk veilig wonen door Baltus en Mauritz Beveiligingen Praktijkervaring ex-inbreker Promotie burgernet Brede inzet van communicatiemiddelen: Foldermateriaal CCV Bussums nieuws Naarder Nieuws Websites gemeente Websites woningcorporaties Organiseren van twee wijkschouwen Bussum: Ooster-Eng en Wester-Eng) Naarden: Tuindorp-Keverdijk Oprichten van twee nieuwe buurtpreventieverenigingen Afspraken gericht op PKVW met woningcorporaties. Onderzoek naar draagvlak onder bewoners voor het project Waaks! (hondenbezitters worden ingezet om sociale controle in de buurt te verhogen). Gemeente Vanaf juni 2012 Alle betrokken partijen September 2012 Politie, inwoners Gereed eind 2012 Gemeente, woningcorporaties Gemeente, politie Gereed eind 2012 12
4.2 Fietsdiefstal Jaarlijks worden er in Nederland circa 900.000 fietsen gestolen. Fietsdiefstal is daarmee veel voorkomende criminaliteit bij uitstek. Vanaf het begin van de jaren tachtig is door de overheid en de rijwielbranche op verschillende manieren geprobeerd de omvang van fietsdiefstal terug te dringen. Er is gewerkt aan de introductie van verschillende vormen van fietsregistratie (zoals de postcodegravering en de Nationale Fietsregistratie), aan het inrichten van bewaakte stallingen en er zijn diverse lokale en regionale projecten tegen fietsdiefstal opgezet. Tot dusverre hebben deze maatregelen echter niet tot de gewenste resultaten geleid. Het stelen van fietsen vormt al langere tijd een relatief groot probleem in de gemeente Bussum. Als voornaamste oorzaak wordt hier gewezen op de aanwezigheid van twee treinstations wat voor een gemeente als Bussum ruim is te noemen. Treinstations brengen vanzelfsprekend veel fietsen met zicht mee en doorgaans is er weinig structureel toezicht 3. Van alle vermogensdelicten komt fietsdiefstal het meeste voor: Volgens de IVM-2011 werd 12,9% van alle inwoners in Nederland slachtoffer van een of meer vermogensdelicten. In Bussum was dit 19,7%. Met 8,6% komt 'fietsdiefstal' in Bussum daarvan het meeste voor. Dit percentage ligt beduidend lager dan in 2009 met 10,2% Wanneer dit percentage wordt vergeleken met de regio Gooi en Vechtstreek, ligt Bussum iets hoger (8,6% tov 6,2%). Wanneer Bussum vergeleken wordt met de provincie Noord-Holland, dan ligt het percentage gelijk. Er lijkt zich dus een positieve ontwikkeling voor te doen die in het heden en toekomst voortgezet dient te worden. Er bestaan verschillende oorzaken voor het feit dat de omvang van fietsendiefstal in Nederland en specifiek in Bussum zo groot is: Maatschappelijke acceptatie Een belangrijke oorzaak lijkt te liggen in de maatschappelijke acceptatie van het probleem. Fietsdiefstal zou bij de ongemakken van het leven behoren en door de verzekering wordt het een en ander toch weer vergoed. Kennisgebrek Niet alle fietsbezitters hebben kennis van goede sloten, plaatsen waar zich bewaakte fietsenstallingen bevinden en de wijze waarop een fiets op een goede manier moet worden vastgezet. Stallingen en rekken Op de verschillende concentratiegebieden zijn te weinig voorzien van goede (goedgekeurde) stallingen. Het gevolg is dat fietsen willekeurig worden geparkeerd. Aandacht politie en justitie Fietsdiefstal is een delict met een lage opsporingsindicatie. Er is op de plaats delict veelal geen bruikbaar aanknopingspunt om een onderzoek te starten. Dieven worden zelden op heterdaad betrapt. Er blijken vier typen fietsdieven actief te zijn, die zich van elkaar onderscheiden in de frequentie waarmee zij fietsen stelen (weinig, middelmatig, veel), en het doel van de fietsdiefstal (eigen gebruik of verkoop). Incidentele, gelegenheids-, professionele en verslaafde dieven. Incidentele fietsdieven en gelegenheidsdieven stelen in hoofdzaak voor eigen gebruik. Incidentele dieven stelen in hun hele leven één of enkele fietsen, gelegenheidsdieven stelen regelmatig een fiets, oplopend tot enkele honderden fietsen in totaal. Professionele fietsdieven en verslaafde fietsdieven stelen fietsen voor de verkoop. Voor verslaafde fietsdieven is fietsdiefstal vaak de belangrijkste bron van inkomsten. 3 Fietsberaad, projectgroep preventie fietsendiefstal 2002 13
Ambitie Door een integrale aanpak van het probleem fietsdiefstal moet het aantal fietsdiefstallen in Bussum, gebaseerd op de Integrale Veiligheidsmonitor, verder dalen met 2,4% tot op het niveau van het regionale gemiddelde. Partijen Gemeente (Kabinet, Boa s, afdeling Ruimte), politie Gooi en Vechtstreek, fietsenbranche, ProRail/NS. Aanpak In het komende jaar wordt een integraal plan van aanpak geschreven met de volgende pijlers: communicatie, registratie voor elektronische identificatie, stallen en vastzetten, handhaving, toezicht en controle, aanhouding/vervolging en terugbezorging van gestolen goed. De effectiviteit van de aanpak van fietsendiefstal kan alleen worden gewaarborgd als er gebruik wordt gemaakt van een koppeling van opeen volgende activiteiten en maatregelen. Afzonderlijke communicatie of politieacties zijn minder effectief dan wanneer ze aan elkaar worden gekoppeld. Resultaten voor fietsdiefstallen: Resultaat: In samenwerking met: Wanneer? Opstellen integraal plan van aanpak fietsendiefstal Gemeente (Kabinet, Ruimte, Communicatie, Sociale Zaken) politie, fietshandelaren Gereed eind 2012 Uitvoering geven aan het integraal plan van aanpak fietsendiefstal Gemeente (Kabinet, Ruimte, Communicatie, Sociale Zaken) politie, fietshandelaren Gedurende eerste helft 2013 14
4.3 Veilig uitgaan De horeca in Bussum is reeds lange tijd een plek waar jongeren tussen de 18 en 30 jaar oud goed kunnen uitgaan. Toch is er door de concentratie van horecabedrijven en de regionale aantrekkingskracht bovenmatige problematiek te constateren. Het huidige horecabeleid stelt voor de periode 2009-2013 het doel om de kwaliteit van en rond de horeca te verbeteren. Het gaat met andere woorden niet alleen om de verbetering van de kwaliteit van de horecabedrijven zelf, maar bovenal om het verhogen van het veiligheidsgevoel in de horeca en het verminderen van de overlast die door omwonenden wordt ondervonden. Zo staat in het horecabeleidsplan dat nog meer dan voorheen een samenspel moet ontstaan tussen de horecaondernemers, de politie, de buurtpreventieverenigingen en de gemeente. Iedere partij heeft daarin zijn of haar rol. Die samenwerking kan alleen maar slagen als alle partijen nauw met elkaar samenwerken. Dat wordt bekrachtigd met het horecaconvenant en in het verlengde hiervan geborgd met het voorliggende uitvoeringsplan integrale veiligheid. Onveiligheid in en rondom de horeca kenmerkt zich door een aantal specifieke, gerelateerde misdrijven. Aan de hand van de ontwikkeling daarvan kan bekeken worden in welke mate concrete onveiligheid zich voordoet. Overlast, mishandeling, bedreiging, alcohol en vernieling worden genoemd als het gaat om de horecagerelateerde criminaliteit. Het zijn strafbare feiten die gepleegd worden door met name jongeren en jongvolwassenen tussen de 16 en 34 jaar oud in en rondom de uitgaansgelegenheden. Vanaf 2007 laten vernieling en mishandeling een aanzienlijke daling zien met wel 30% tot 40% 4. Een positief saldo en het lijkt plausibel om deze te relateren aan de verbeterde aanpak van gemeente en politie in de laatste jaren. Die trend dient te worden vastgehouden. Een belangrijke risicofactor bij uitgaansproblematiek vormt de alcohol. Overmatig gebruik hiervan leidt tot gezondheidschade en maatschappelijke schade. De jongeren in deze regio drinken veel. 68% doet aan het bingedrinken (drinken van grote hoeveelheden in korte tijd) en de gemiddelde leeftijd waarop met begint met drinken is 12,8 jaar. Al met al is het alcoholgebruik ten opzichte van 2005 wel iets afgenomen. Overlast van alcohol en overlast van horeca dient in afstemming met elkaar te worden aangepakt. Het zijn thema s waar vele partijen bij betrokken zijn en waar regie wenselijk is om de samenhang in maatregelen te creëren. Dat komt de effectiviteit van de maatregelen ten goede. Dit is voor de komende periode het speerpunt van veilig uitgaan. Ambitie De gemeente Bussum heeft in de afgelopen jaren stevig ingezet op preventie en handhaving van overlastproblematiek in de horeca. De gemeente wil de ingezette lijn voortzetten wat betekent: een verdergaande vermindering van de daadwerkelijke onveiligheid en het verbeteren van het veiligheidsgevoel van uitgaande jeugd en omwonenden. Betrokken partijen Gemeente Bussum (Kabinet, Boa s, Vergunningen & Handhaving, Samenlevingszaken), politie wijkteam Naarden-Bussum, PPS-security, bewoners, ondernemers en het regionale projectteam samen aan de slag. 4 CBA 2011 politie Fl & GNV 15
Aanpak Aanvullen op en verbinden van de bestaande maatregelen is de centrale doelstelling voor het komende jaar. De bestaande aanpak heeft zich in eerste instantie lange tijd gericht op uitsluitend het verminderen van overlast en criminaliteit. Naar verloop van tijd is er steeds meer aandacht gekomen voor preventie. De politie werkt al sinds lange tijd met een speciaal horecateam. Zij worden daarbij ondersteund door de gemeentelijke Boa s en sinds vorig jaar door mobiele portiers. De mobiele portiers werken standaard in het horecagebied, de Boa s daaromheen (de zgn loop- en slooproutes) en de politie kan zich zowel in als rond het gebied bevinden. Daarnaast zijn er verschillende middelen die een preventieve werking meebrengen zoals de correctiebrieven voor de ouders, de zwarte lijst, cameratoezicht en de vrije sluitingstijden. Al deze maatregelen worden besproken tijdens de brede evaluatiemomenten die de gemeente organiseert. De aanpak voor alcoholmatiging komt vooral voort uit de regionale projectgroep samen aan de slag. Samen aan de slag is een coproductie van alle regiogemeenten, de GGD, politie, de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA), Jellinek, Symfora en het Trimbos instituut. Overmatig alcoholgebruik wordt bekeken vanuit meerdere settings waar alcohol een rol kan spelen zoals gezin/ouders, onderwijs, sportkantines, horeca, evenementen, openbare ruimte en supermarkt. Per setting zijn activiteiten georganiseerd en steeds gericht op een combinatie van informeren/bewustwording en handhaving van regels. Jongeren worden in het algemeen geïnformeerd over de schadelijke gevolgen van drankmisbruik op jonge leeftijd. Sinds 2009 is er de boete of kanskaart. Als minderjarigen zich schuldig maken aan overlast of vandalisme en onder invloed zijn van alcohol dan krijgen zij een verwijzing naar HALT die de ouders betrekt en jongeren verwijst naar een cursus (een leerstraf) om bewust te worden van de consequenties van hun gedrag. In 2009 en 2010 zijn er bijeenkomsten geweest met alcoholverstrekkers uit Bussum om handhavingactiviteiten te bespreken. Er zijn 4 mysteryshop-acties (controles) geweest bij o.a. Bussumse alcohol-verstrekkers (sportkantines, supermarkten en slijters). Er zijn ook convenanten afgesloten met Bussumse sportverenigingen over het aanbod van alcohol in de kantines. De aanpak voor komend jaar spitst zich toe op goede voorlichting, adequaat optreden in het uitgaansgebied en nazorg gericht op gezin/ouders. Het centrum voor jeugd en gezin, ook een integraal werkverband, zou hierin een speciale rol kunnen innemen door na een incident de ouders uit te nodigen voor een ondersteunend gesprek. De aanpak heeft een sterk communicatief karakter. Na een inventarisatie van alle bestaande communicatiemiddelen en activiteiten die gericht zijn op Bussum, zal een aanvullend pakket gericht op Bussum worden ingezet. Het gaat dan ook om de borging van alle activiteiten uit het programma Samen aan de slag. Er wordt dus voor en na het cafébezoek gewerkt aan veilig uitgaan. Zeker tijdens het uitgaan is het kunnen interveniëren belangrijk. In het afgelopen jaar zijn hiervoor drie opvallende instrumenten ingezet: cameratoezicht, mobiele portiers en vrije sluitingstijden. Het cameratoezicht op de kruising Vlietlaan, stationsstraat en Generaal de la Reijlaan dient enerzijds als een preventief middel en anderzijds kan het worden ingezet ter ondersteuning van het politiewerk. Mobiele portiers werken voor de café s en de gemeente en zorgen voor handhaving van de orde en rust op straat. In het afgelopen jaar is de meerwaarde ervan duidelijk aangetoond tijdens de brede evaluaties met ondernemers en omwonenden. Als derde werd er een proef gehouden met vrije sluitingstijden voor de horeca. Vrije sluitingstijden voorkomen de piekbelasting rond een vaste sluitingstijd en de daarmee vaak ontstane overlast. Tijdens evaluaties bleken betrokken partijen van mening te verschillen. 16
Resultaten voor veilig uitgaan Resultaat: In samenwerking met: Wanneer? In 2012 wordt er een nieuw communicatieplan drugs, alcohol en veiligheid geschreven welke in 2013 wordt uitgevoerd. Gemeente (SLZ, Kabinet, CJG), GGD, Jellinek, politie, HALT, VO Eind 2012 gereed Uitvoering 2013 Eind 2012 is er inzicht in alle regionale en lokale inspanningen het gebied van communicatie over alcoholgebruik. Laten uitvoeren van een onderzoek naar interventies Binge drinken. Samenlevingszaken, GGD Eind 2012 Het organiseren van mysterieshop acties De door de gemeente aangewezen gebieden (bijlage I) waar het verboden is om drank voorhanden te hebben (zgn drankverbod art 2:28 APV), worden door de BOA s en de politie met en zonder melding gehandhaafd. Werkgroep Samen aan de slag (regiogemeenten) Kabinet, V&H, Politie Eind 2012 gereed Organiseren van een gezamenlijke cursus horeca voor kennismaking en saamhorigheid tussen portiers, ondernemers, politie, BOA s, PPS. In lijn van voorgaande jaren worden de brede horeca evaluatiemomenten voortgezet met 3x per jaar. Alcoholmatiging wordt standaard op de agenda gezet ter bespreking. Kabinet, PPS Eind 2012 V&H, Kabinet Oktober 2012, februari en mei 2013 Per 1 januari 2013 geldt de nieuwe drank en horecawet, het toezicht op de naleving ervan wordt hiermee verplaatst naar de gemeente. In regionaal verband wordt nu onderzocht op welke wijze deze taakstelling ingevuld wordt. V&H en regiogemeenten en Regionale uitvoeringsdienst (regie bij Hoofd V&H) Eind 2012 gereed Voortzetting van mobiele portiers Kabinet, V&H, PPS Per direct Resultaten mbt vrije sluiting (Afhankelijk van besluit na evaluatie) 17
4.4 Veilig ondernemen Een veilig winkelgebied en een veilige winkel zijn belangrijke voorwaarden om te kunnen ondernemen. Onveiligheid kan voor veel schade en hoge kosten zorgen, waardoor het plezier in ondernemen verloren kan gaan of de continuïteit van een onderneming in het geding kan komen. Maar ook voor bezoekers en omwonenden is een veilig en attractief winkelgebied van belang. Winkelcentra zijn ontmoetingsplaatsen waar veel mensen dagelijks samenkomen. Onveiligheid heeft een negatief effect op het imago van het winkelgebied. Een aantrekkelijk en veilig winkelgebied met weinig leegstand, is goed voor de lokale economie en indirect ook voor de individuele ondernemer. Onveiligheid is daarmee een gemeenschappelijk probleem, wat door samen te werken aangepakt kan worden. Juist die samenwerking is het centrale thema van dit plan van aanpak en de Keurmerk Veilig Ondernemen methodiek. Een van de belangrijkste resultaten van het KVO is dat de diverse partijen periodiek bij elkaar komen om de veiligheid in en om het winkelcentrum te monitoren en naar aanleiding van die analyse eventueel gerichte maatregelen treffen. Door het KVO weten partijen elkaar sneller en beter te vinden. Uitgevoerde maatregelen: De politie en brandweer hebben voorlichting gegeven aan ondernemers op de algemene ledenvergadering van de ondernemersvereniging. Communicatie verloopt via onder andere de nieuwsbrief van de ondernemingsvereniging. Upgrading van het openbaar gebied. De brandweer heeft controles in winkels uitgevoerd. De lokale website van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) is actief, incl. sms-functie. Promotie burgernet door de politie Gooi en Vechtstreek. De aangiftebereidheid in het gebied is op diverse manieren onder de aandacht gebracht van de ondernemers door middel van distributie van aangifteformulieren en via de nieuwsbrief. Winkeldiefstal heeft nog steeds een prioriteit A status bij de politie. De gratis cursus winkeldiefstal (te volgen op de HBD-site) wordt regelmatig onder de aandacht gebracht. Aandacht voor Roadshow Laat je niet overvallen in 2010. Ondernemers zijn benaderd voor de Veiligheid Kleine Bedrijven subsidie (VKB-regeling en veiligheidsscan). Afrekenen met winkeldieven is onder de aandacht gebracht. Extra aandacht/toezicht door gemeentelijke toezichthouders. Extra aandacht/toezicht surveillancedienst politie. Ambitie Voor 2012 t/m 2014: Het structureel verhogen en borgen van zowel de objectieve als de subjectieve veiligheid, aantrekkelijkheid en leefbaarheid in het winkelcentrum van Bussum middels een structurele en duurzaam publiek-private samenwerking tussen ondernemers, gemeente, politie, brandweer en beheerders/eigenaren Betrokken partijen Gemeente (Kabinet, wijkcoördinator Centrum en bedrijfscontactfunctionaris), ondernemers, politie, brandweer, Hoofdbedrijfschap Detailhandel, Kamer van Koophandel. Ondernemers leveren de voorzitter van de werkgroep en verzorgen de communicatie naar de achterban. Gemeente levert de secretaris van de werkgroep en haakt de uitvoering (Wijkbeheer) aan op de processen en financiert (zo nodig) de activiteiten. De politie en brandweer tonen hun betrokkenheid door een lid in de werkgroep af te vaardigen en via deze contactpersoon alle vereiste acties uit te zetten en de relevante informatie binnen de organisatie te verspreiden. Het Hoofdbedrijfschap Detailhandel en de Kamer van Koophandel zijn de intermediairs tussen overheid en ondernemers en leveren hun expertise (en best practices) die zij in andere gemeenten hebben opgedaan. 18
Aanpak Voor 2012 is na het behalen van de tweede KVO ster de nadruk gelegd op het verhogen van de betrokkenheid van de ondernemers bij het schoon, heel en veilig houden van de openbare ruimte. Het werk van de KVO-groep is nu (na 3 jaar) goed georganiseerd, de acties worden routine. Alleen de urgentie voor het verbeteren van de aantrekkingskracht van het centrumwinkelgebied door de acties binnen KVO worden nog onvoldoende door de winkeliers erkend. Uit de resultaten van de enquête, politiecijfers en analyse van de werkgroep kan er afgeleid worden dat er in het plan van aanpak voor de komende twee jaar in ieder geval rekening gehouden moet worden met de volgende probleemgebieden: Blijvende communicatie (betrokkenheid ondernemers) Onveiligheidsgevoelens Winkeldiefstal Maatregelen voor/tegen roofovervallen Beheer en Onderhoud Brandveiligheid Resultaten voor veilig ondernemen Resultaat: In samenwerking met: Wanneer? Blijvend communiceren: Gemeente, politie, Continu Communicatie is een vast agendapunt ondernemers Partners communiceren frequent naar eigen achterban Communicatielijnen zijn verkort door bekendheid belangrijke nummers Gebruik maken van lokale website ondernemers voor onderlinge communicatie Het personeel is blijvend alerter door het volgen van de HBD training veilig in de Ondernemers In oktober volgt een inventarisatie winkel Voorlichting door de politie tijdens een ledenvergadering over het belang van aangifte te doen, over trends, cijfers en de manier waarop (online aangifte). Politie, ondernemers Gereed eind 2012 Aansluiten op landelijke ontwikkeling HBD afrekenen met winkeldieven Gebruik maken van de veiligheidsscan (VKB- regeling) via Agentschap.nl www.stavoorjezaak.nl De ervaring van overlast terugbrengen naar maximaal 40% van de ondernemers: Jeugdgerichte aanpak Personen identificeren die overlast veroorzaken en doorgeven aan politie Altijd aangifte doen Gerichte surveillance Weerbaarheid personeel verhogen Ondernemers Ondernemers Gemeente, Politie, ondernemers, Boa s Eind 2012 gereed Eind 2012 gereed 2012 en 2013 19
In de volgende meting is de tevredenheid van ondernemers met 10% verhoogd. Aandacht voor reiniging winkelgebied Aandacht voor infrastructuur Aandacht voor verlichting Huidig niveau brandveiligheid blijft gehandhaafd: Voorlichting voer brandveiligheid Controle vergunningen Organiseren van BHV training Gemeente, ondernemers 2012 en 2013 Brandweer, ondernemers 2012 en 2013 20