RAPPORT VAN BEVINDINGEN Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij o.b.s.'t Kienholt Plaats : Hoogeveen BRIN-nummer : 13AZ Onderzoeksnummer : 121655 Datum schoolbezoek : 10 mei 2011 Rapport vastgesteld te Zwolle op 15 juni 2011
Inhoud Vaststelling rapport 5 1 Inleiding 7 2 Bevindingen 9 3 Toezichtarrangement 15 pagina 3 van 15
Vaststelling rapport Dit rapport bevat de resultaten van een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) dat de inspectie uitvoerde op 10 mei 2011. pagina 5 van 15
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 10 mei 2011 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op basisschool 't Kienholt naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 6 november 2008 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op basisschool 't Kienholt. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 23 januari 2009. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie; Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan; Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland; Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten: - Plan van aanpak ingestuurd n.a.v. KO inspectie 2008, ontvangen op 29 oktober 2009; - Plan van Aanpak (2) 2010-2011 n.a.v. intern onderzoek mei 2010 (Bureau Meesterschap) ontvangen op 6 december 2010 - Zorgplan, december 2009; - Taalplan OBS 't Kienholt versie 2010-2011 (herziene versie februari 2011); - Plan Handelingsgericht Werken (1- Zorgroute ) OBS 't Kienholt; - Analyse LOVS toetsen 2011; - Schoolrapport CITO 2011. Schoolbezoek, waarbij in alle groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, tijd, schoolklimaat, didactisch handelen, afstemming, begeleiding, zorg en kwaliteitszorg. pagina 7 van 15
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 8 van 15
2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.1.1 De taalresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.1.2 De rekenresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 pagina 9 van 15
Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.1.1 Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.1.2 Bij de aangeboden leerinhouden voor rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.2.1 De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.2.2 De leerinhouden voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 5.12 De leraren geven leerlingen de verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. pagina 10 van 15
Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld In dit afsluitende onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (OKV) op basisschool 't Kienholt stond de vraag centraal of de kwaliteit van het onderwijs weer op een aanvaardbaar niveau is gebracht. De inspectie van het onderwijs komt tot de conclusie dat de inspanningen van de school tot het gewenste resultaat hebben geleid. pagina 11 van 15
De afgelopen twee jaar heeft de school een verbetertraject uitgevoerd, waarbij de focus lag op de tekortkomingen die in november 2008 door de inspectie zijn geconstateerd. Het verbetertraject is door het team voortvarend opgepakt, met ondersteuning van het bevoegd gezag en externen. De inspectie heeft geconstateerd dat het heeft geleid tot een verbetering op alle destijds als onvoldoende beoordeelde indicatoren. De opbrengsten (zowel aan het einde van de school als tussentijds) zijn weer van een voldoende niveau. Ook de kwaliteitszorg en het leerstofaanbod zijn nu wat alle onderzochte indicatoren betreft van voldoende niveau. Ook zijn er voor het didactisch handelen twee indicatoren die als 'goed' zijn beoordeeld. Samenvattend constateert de inspectie dat er sprake is van een opbrengstgerichte houding op alle niveaus binnen de school. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten Zowel de eindresultaten als de tussentijdse resultaten zijn als voldoende gewaardeerd. De inspectie constateert dat de resultaten van de laatste drie jaar afzonderlijk alle van voldoende niveau zijn. Ook het oordeel over de leerresultaten gedurende de schoolperiode is positief. Vanwege het beperkte leerlingenaantal zijn meer dan de gebruikelijke vijf toetsen betrokken. Op de zeven toetsmomenten die de inspectie daarvoor beoordeelt, technisch lezen (groep 3 en 4), rekenen en wiskunde (groep 4, 5 en 6) en begrijpend lezen (groep 5 en 6), liggen de resultaten boven de ondergrenzen die de inspectie hanteert. De inspectie onthoudt zich van een oordeel op de indicator of leerlingen aan het einde van de basisschool voldoende sociale competenties bereiken. Daarvoor beschikt de school nog niet over voldoende gegevens van het genormeerde instrument dat sinds kort wordt gebruikt. Onderwijspraktijk De inspectie stelt vast dat, wat betreft de onderwijspraktijk, de enige indicator die in 2008 als onvoldoende is beoordeeld nu voldoende is. Ze constateert dat deze indicator (2.4) nu duidelijk is verbeterd en ze beoordeelt daarom de mate waarin het aanbod passend is bij de kenmerken van de leerlingenpopulatie als voldoende. Ook de andere onderzochte indicatoren zijn als voldoende beoordeeld, waarbij twee elementen als goed zijn gewaardeerd. De leraren zorgen voor een goed werkklimaat in de groepen. De leerlingen weten waar ze aan toe zijn en het klassenmanagement in de combinatiegroepen is goed. De zelfstandige rol en eigen verantwoordelijkheid van de leerlingen voor hun eigen leerproces is eveneens als goed beoordeeld: hier zijn de kenmerken van het Daltononderwijs (de school is sinds 2010 als Daltonschool gecertificeerd) duidelijk herkenbaar. De leerlingenzorg is evenals in 2008 op de onderzochte indicatoren in orde. De analyse en evaluatie van de problematiek van de zorgleerlingen is voldoende accuraat. In de meeste handelingsplannen is een adequate formulering van het probleem opgenomen waardoor ze voldoende ondersteuning voor het orthodidactisch handelen van leerkrachten bieden en voldoende overdraagbaar zijn. De school is overigens gestart met het opstellen van groepsplannen om de instructie en het aanbod op voorhand af te stemmen op de verschillen tussen leerlingen. Daarmee wordt gestreefd naar het terugdringen van uitval, en daarmee de noodzaak van het opstellen en utvoeren van individuele handelingsplannen. pagina 12 van 15
Kwaliteitszorg De school heeft de in 2008 als onvoldoende gewaardeerde indicatoren van de kwaliteitszorg verbeterd. De school hanteert verschillende instrumenten om het leren en onderwijzen te evalueren, zoals kwaliteitskaarten en enquêtes. Ze evalueert nu ook structureel en systematisch de opbrengsten. De uitkomsten van zelfevaluatie worden gebruikt om verbeterplannen op te stellen. Deze hebben een concreet en planmatig karakter. Ook de borging vindt op een structurele wijze plaats met onder meer collegiale klassenconsultaties aan de hand van kijkwijzers en evaluatiegesprekken. In de schoolgids worden de resultaten van het onderwijs verantwoord aan de ouders. Daarbij kan voor de eindopbrengsten een duidelijker vergelijking worden gemaakt met het landelijke beeld van de opbrengsten. Op dit moment ontbreekt zo een vergelijking (benchmark). pagina 13 van 15
3 Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan basisschool 't Kienholt het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. pagina 15 van 15