(Jong)Volwassen? Gebruik indicatiecriteria Studiedag 18 april 2014 Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Lieke Vogelvang & Maaike Kempes
Overzicht strafrechtketen 18-23
Wegingslijst NIFP Hoe discrimineer je tussen de 18 23 jarigen die onder het jeugdstrafrecht moeten vallen en de 18 23 jarigen die bij het volwassenen strafrecht thuishoren? Doel onderzoek: bieden van handvatten bij het adviseren over de keuze toepassen jeugdstrafrecht voor NIFP medewerkers Pro Justitia Rapporteurs
Concept mapping
Focuszinnen 1. De meest bepalende indicatiecriteria om te adviseren over het toepassen van het jeugdstrafrecht bij 18 23 jarigen zijn? 2. De meest bepalende indicatiecriteria om te adviseren over het toepassen van het volwassenen strafrecht bij 18 23 jarigen zijn? Contra-indicaties toepassen jeugdstrafrecht omdat het toepassen van het volwassenen strafrecht hoofdregel is Tweeledig om indicaties en contra-indicaties te achterhalen
Concept mapping: brainstormfase
Deelnemers Brainstormfase N = 21 3 Psychologen NIFP 3 Psychiaters NIFP 3 Rechters 3 Openbaar Ministerie 3 Reclassering 3 Raad voor de Kinderbescherming 3 Behandelaren
Uitspraken: twee opvallende punten 1) Abstracte concepten 2) Verschil in interpretatie Verharding is Justitiële documentatie en negatieve proceshouding Volledig gebrek in empathie, gevestigd gedrag. Wil niet veranderen. Ongevoelig pedagogische aanpak
Concept mapping: prioriteringsfase
Deelnemers Brainstormfase N = 21 3 Psychologen NIFP 3 Psychiaters NIFP 3 Rechters 3 Openbaar Ministerie 3 Reclassering 3 Raad voor de Kinderbescherming 3 Behandelaren Prioriteringsfase N = 74 11 Rapporteurs Pro Justitia 6 NIFP consultants 10 Rechters 9 Openbaar Ministerie 4 Strafrechtadvocaten 10 Reclassering 8 Raad voor de Kinderbescherming 8 Gedragsdeskundigen JJI/PI 8 Behandelaren for. psychiatrie
Concept mapping: Analyse
Clusters toepassen jeugdstrafrecht Indicatiecriteria Contra-indicaties Cluster 1 Handelingsvaardigheden Functioneert op verstandelijk beperkt niveau Kan risico's eigen handelen nauwelijks inschatten Kan eigen gedrag nauwelijks organiseren Handelt zonder nadenken Oogt in contact jonger dan kalenderleeftijd Cluster 2 Pedagogische beïnvloeding Opvoedkundige aanpak is noodzakelijk Gezinsgerichte hulpverlening is noodzakelijk Opvoedkundige aanpak is mogelijk Continuering scholing noodzakelijk Heeft groepsgericht leefklimaat nodig Neemt actief deel aan gezin van herkomst Cluster 3 Justitiële voorgeschiedenis Langdurige beveiliging maatschappij is noodzakelijk Heeft eerder PIJ-maatregel gehad Heeft jarenlange justitiële voorgeschiedenis Heeft eerdere justitiële sancties laten mislukken Is niet onder de indruk van justitiële autoriteiten Er is een toename in ernst van delicten Cluster 4 Psychopathische trekken Heeft psychopathische trekken Gebruikt anderen voor eigen doeleinden Heeft antisociale persoonlijkheidsproblematiek Cluster 5 Criminele levensstijl Kiest voor het plegen van delict(en) Is ingebed in crimineel milieu Pronkt met criminele activiteiten Cluster 6 Pedagogische onmogelijkheden Pedagogische aanpak is niet mogelijk Zal andere jeugdige gedetineerden negatief beïnvloeden Is ongeschikt voor groepsgericht leefklimaat
Concept mapping: Wegingslijst
Doelen wegingslijst 1. Gestructureerd indicaties en contra-indicaties nagaan bij een overweging advies toepassen jeugdstrafrecht 2. Overwegingen inzichtelijk maken en onderbouwen 3. Betere afstemming mogelijk tussen verschillende disciplines Let op! De wegingslijst is geen instrument waar een score uitkomt: het biedt ondersteuning bij de individuele weging van de professional.
Invulinstructie
K Kan geen nee zeggen K
K
Definitie onderlegger Geen scoringsysteem Dient ter ondersteuning van de eigen weging Bestaande werkwijze aanhouden Geen uitgebreide definities Verdere duiding van een aantal uitspraken
Toelichting t.b.v. rapportage Plek in rapportage: Forensische beschouwing a) Zorgprognose en beïnvloedingsmogelijkheden b) Interferenties en condities Beantwoording van de vraag of het minderjarigenstrafrecht van toepassing is Weeg voors en tegens toepassen jeugdstrafrecht tegen elkaar af Het meest belangrijke is dat wordt uitgelegd en onderbouwd hoe het eindoordeel is bereikt
Frequently asked questions Let op! Onderscheid indicatie en contra-indicaties aanhouden De criteria moeten discrimineren tussen het jeugd- en volwassenen strafrecht. (Ontwikkelings)Stoornissen Weeg alleen de uitspraak zoals die geformuleerd zijn Kan toevoegen bij anders Op de website worden deze FAQ uitgebreid en aangevuld
Implementatie Subsidie van Ministerie van Veiligheid en Justitie voor implementatie en doorontwikkeling wegingslijst: - 10 casussen volgen - Het bekijken van ingevulde wegingslijsten en beoordelen 50 Pro Justitia rapportages - Gebruiksvriendelijkheid lijst Indien nodig: kleine aanpassingen om implementatie succesvoller te maken Ingevulde wegingslijsten graag retour
Take home message - De wegingslijst geeft enkel informatie over het al dan niet toepassen van jeugdstrafrecht bij 18 23 jarigen - Belang van eenduidige uitspraken - Standaard dezelfde set met criteria nalopen - De wegingslijst is een hulpmiddel ter ondersteuning van eigen, professionele weging Contact? l.vogelvang@dji.minjus.nl 088 07 10258 Meest actuele info op www.nifpnet.nl/