Wetenschappelijk onderzoek naar diabetes in het VUmc, wat heeft u eraan? Helpt internettherapie bij depressieve klachten? Drs. Kim van Bastelaar Lifestyle, Overweight and Diabetes Afdeling Medische Psychologie EMGO Institute for Health and Care Research
Presentatie 1. Wat is depressie? 2. Depressie en diabetes 3. Diabetergestemd.nl 4. Onderzoek naar Diabetergestemd.nl 5. Wat heeft u eraan?
Achtergrond Wat is depressie? Gedurende minstens twee weken minstens 5 van de volgende 9 symptomen Hoofdsymptomen: 1. Depressieve stemming (verdrietig of leeg voelen, huilen) 2. Verminderde interesse of plezier in activiteiten (DSM-IV-TR, APA, 4th ed)
Achtergrond Depressie 3. Significant gewichtverlies / toename, toe- afname in eetlust 4. Insomnia / hypersomnia 5. Psychomotorische agitatie of retardatie 6. Vermoeidheid, gebrek aan energie 7. Gevoel niets waard te zijn, overdreven schuldgevoelens 8. Moeite met nadenken / concentratie of met beslissingen nemen 9. Terugkerende gedachten aan de dood (DSM-IV-TR, APA, 4th ed)
Presentatie 1. Wat is depressie? 2. Depressie en diabetes 3. Diabetergestemd.nl 4. Onderzoek naar Diabetergestemd.nl 5. Wat heeft u eraan?
Achtergrond Depressie komt 2x zo vaak voor bij diabetes In type 1 én in type 2 Geschat wordt 1 op de 6 mensen met DM per jaar Schatting gediagnosticeerde DM in 2010: Meer dan 800.000, dus meer dan 133.000 depressie Baan 07
Achtergrond Diabetes & depressie beïnvloeden elkaar negatief: Ernstigere depressie, vaker terugkerend Slechtere diabetes uitkomsten, meer complicaties, meer comorbiditeit Daarom: Depressie behandeling in diabetes belangrijk! Anderson 01; De Groot 01; Katon 04; Rubin 04; Ciechanowski 00; Egede 02 05; Ali 06
Achtergrond Depressie vaak onbehandeld, doordat: Depressie niet gediagnosticeerd, omdat: De klachten niet genoemd worden (patiënt) De klachten niet herkend worden (arts) Er niet adequaat wordt doorverwezen, omdat: Niet doorverwezen willen worden, bijv. Schaamte (patiënt) Er weinig hulp beschikbaar is waarnaar doorverwezen kan worden (zorgsysteem) Katon 04; Pouwer 06; Snoek 06
Presentatie 1. Wat is depressie? 2. Depressie en diabetes 3. Diabetergestemd.nl 4. Onderzoek naar Diabetergestemd.nl 5. Wat heeft u eraan?
Diabetergestemd.nl Behandeling voor depressie specifiek voor mensen met diabetes Gebaseerd op cognitieve gedragstherapie Situatie > somber gevoel, ongewenst gedrag Situatie > gedachte > somber gevoel, ongewenst gedrag Daarnaast: Sociale vaardigheden Ontspanningsoefeningen Beck 79, Ellis 01, Lewinsohn 95; Warmerdam 08; Cuijpers 09
Diabetergestemd.nl Diabetesspecifieke onderwerpen ingevoegd, gebaseerd op: Advies van een groep diabetespatiënten (DVN) Advies van zorgverleners Diabetes de Baas Literatuur Snoek 08; Van Bastelaar 10
Achtergrond Voorbeelden van diabetesspecifieke onderwerpen Behandeling & behandeltrouw Omgaan met (zorgen om) complicaties Leefstijl Communiceren over diabetes (met artsen) Lustman 02; Piette 04; Katon 04
Achtergrond Via het internet Van huis uit te volgen: Mensen zij eerlijker en opener Tijds- en kostenbesparend (zowel voor patiënt als voor zorg) Al veel tijd in de gezondheidszorg doorbrengen Reisafstand en tijd Mensen die slecht er been zijn Meer mensen bereiken Proudfoot 03; Cavanagh 04; Christensen 04
Presentatie 1. Wat is depressie? 2. Depressie en diabetes 3. Diabetergestemd.nl 4. Onderzoek naar Diabetergestemd.nl 5. Wat heeft u eraan?
Het onderzoek In 2008-2009 hebben 255 volwassenen met diabetes en depressieve klachten meegedaan aan het onderzoek Deze werden op basis van toeval toegewezen aan: Groep 1: begon meteen met de cursus Diabetergestemd.nl Groep 2: moest eerst 12 weken wachten en kon daarna met de cursus meedoen
Resultaten De depressieve klachten namen méér af in groep 1 (Diabetergestemd.nl) dan in groep 2 (wachtlijst) Dus: Ja! Internettherapie helpt bij depressieve klachten
Resultaten Geen depressieve klachten meer op de nameting: Alle mensen die de cursus hebben gekregen Diabetergestemd.nl 42% Wachtlijst 25% Alle deelnemers die de cursus hebben afgemaakt Diabetergestemd.nl 57% Wachtlijst 25%
De toekomst Diabetergestemd.nl wordt beschikbaar voor mensen met diabetes (juli 2011 NAD) Artsen kunnen doorverwijzen naar Diabetergestemd.nl Versies voor andere landen Nader onderzoek doen (kosteneffectiviteit, evaluatie, enz.) Als voorbeeld voor behandeling depressie bij andere chronische ziekten
Presentatie 1. Wat is depressie? 2. Depressie en diabetes 3. Diabetergestemd.nl 4. Onderzoek naar Diabetergestemd.nl 5. Wat heeft u eraan?
Wat heeft u eraan? Effectieve behandeling voor depressie in diabetes (anderen, naasten, uzelf) Aandacht voor depressie bij diabetes Betrokken in ontwikkelen van behandeling Ook voor: Mensen met diabetes in andere landen Mensen met andere chronische ziekten
Tot slot Vragen: k.vanbastelaar@vumc.nl Hartelijk dank voor uw deelname aan wetenschappelijk onderzoek!
Achtergrond Relatie tussen depressie & diabetes Dr. Thomas Willis (1621-1675), Brits arts: Diabetes is gevolg van verdriet en langdurig treuren diabetes depressie MA Knol 06; MA Mezuk 08