Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie De zoektoht nr vershillen en overeenkomsten tussen ulturen Jn Pieter vn Oudenhoven Tweede, herziene druk o u t i n h o bussum 2008
Deze suïstiek hoort bij de tweede, herziene druk vn Crossulturele psyhologie. De zoektoht nr vershillen en overeenkomsten tussen ulturen vn Jn Pieter vn Oudenhoven. 2002 Uitgeverij Coutinho b.v. Alle rehten voorbehouden. Behoudens de in of krhtens de Auteurswet vn 1912 gestelde uitzonderingen mg niets uit deze uitgve worden verveelvoudigd, opgeslgen in een geutomtiseerd gegevensbestnd of openbr gemkt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronish, mehnish, door fotokopieën, opnmen of op enige ndere mnier, zonder voorfgnde shriftelijke toestemming vn de uitgever. Voor zover het mken vn reprogrfishe verveelvoudigingen uit deze uitgve is toegestn op grond vn rtikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de drvoor wettelijk vershuldigde vergoedingen te voldoen n Stihting Reproreht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reproreht.nl). Voor het overnemen vn (een) gedeelte(n) uit deze uitgve in bloemlezingen, reders en ndere ompiltiewerken (rtikel 16 Auteurswet 1912) kn men zih wenden tot Stihting PRO (Stihting Publitie- en Reprodutierehten Orgnistie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.edr.nl/pro). Eerste druk 2002 Tweede, herziene druk 2008 Uitgeverij Coutinho Postbus 333 1400 AH Bussum info@outinho.nl www.outinho.nl Noot vn de uitgever Wij hebben lle moeite gedn om rehthebbenden vn opyright te hterhlen. Personen of instnties die nsprk mken op beplde rehten, wordt vriendelijk verzoht ontt op te nemen met de uitgever. isbn 978 90 469 0112 0 nur 770, 775
H1 Wt is rossulturele psyhologie? Csus 1.1 Cultuur is vk een dptieve retie vn een gemeenshp op de eologishe omgeving. Noem drie voorbeelden wrbij de eologie invloed heeft op je eigen gedrg. b Kun je gedrgingen vn mensen uit ndere ulturen verklren met behulp vn deze bendering? Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 18-22. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 3/14
H2 Wetenshpstheoretishe en methodologishe kwesties Csus 2.1 Je hebt een vrgenlijst nr vrijetijdsbesteding geonstrueerd en fgenomen onder 300 studenten in Nederlnd. Nu wil je deze vrgenlijst grg in Turkije toetsen. Hoe g je n de slg? Gebruik in je ntwoord in ieder gevl de begrippen bk trnsltion en deentrering. b In hoeverre zou het ntwoord dt je bij vrg hebt opgeshreven, fwijken bij toetsing vn deze vrgenlijst in bijvoorbeeld Duitslnd? Liht je ntwoord toe. Kies een bepld ultuurspeifiek kenmerk uit wrdoor je verwht dt de toetsing vn deze vrgenlijsten niet kn slgen in de vergelijking tussen deze drie lnden. Motiveer je ntwoord en vergelijk het met het ntwoord vn je medestudenten. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 33-34. Csus 2.2 Je bent een westerse onderzoeker en hebt net subsidie ontvngen om de milieuproblemtiek in het Amzonegebied in Brzilië te onderzoeken. Je wilt je om te beginnen onentreren op het onderdeel houthkkerij. Voor de zuiverheid vn het onderzoek is het vn belng om smen te werken met de inheemse bevolking. Hoe g je hier n de slg? Betrek de ht universele gedrgingen vn Lonner (1980) in je ntwoord. b Is een vn deze gedrgingen in grotere mte dn de overige zeven vn toepssing op dit onderzoek in het Amzonegebied? Liht je ntwoord toe. Kijk kritish nr je ntwoorden bij en b. Op welke imposed etis kun je jezelf betrppen? Vergelijk je ntwoord met het ntwoord vn je medestudenten. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 26-31. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 4/14
H3 Cultuur en tl, wrneming, ognitie en intelligentie Csus 3.1 Je hebt een Chileense vriendin. Jullie kunnen goed met elkr overweg. Ze is een slimme meid die voor hr mening uitkomt, mr ze komt wel wt stilletjes over. Tijdens de puze komen jullie een pr Chileense kennissen vn hr tegen en ze begint meteen Spns met hen te prten. Je merkt dt ze uitbundiger overkomt dn wt je vn hr gewend bent. Hoe verklr je dit gegeven? b Bevestigt deze sus de Spir-Whorfhypothese? Liht je ntwoord toe. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 37-40. Csus 3.2 Je bent werkzm ls tester vn solliitnten bij een multintionl. Er stt een vture vn ountmnger open, wrvoor er een Surinmse solliitnt lngskomt. Hij mkt een ompetente en slimme indruk, mr op een intelligentietest soort hij vijf punten lger dn miniml vereist is voor deze funtie. In het boek worden diverse ftoren genoemd die de vershillen in gemeten intelligentie tussen uiteenlopende ulturele groepen kunnen verklren. Welke vn de genoemde ftoren is, denk jij, in deze sus vn belng? Liht je ntwoord toe. b Wt voor dvies breng je uit over deze Surinmse solliitnt? Overleg met je medestudenten over je ntwoord. Bedenk smen hoe je de solliittieproedure zo kunt npssen dt je de kns op dergelijke problemen in de toekomst zo klein mogelijk houdt. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 46-50. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 5/14
H4 Ontwikkeling in vershillende ulturen Csus 4.1 Je bent jrig en l je fmilie en vrienden komen nr je feest. Tijdens een gesprek met je Venezolnse zwger begint hij uitgebreid te vertellen over beplde louhe zken wr zijn bedrijfsprtner zih mee bezighoudt. Je denkt dt de ties vn zijn bedrijfsprtner je zwger problemen met de politie kunnen bezorgen. Wt doe jij in deze situtie? Betrek in je ntwoord het dilemm vn de begrippen individuele en interpersoonlijke verntwoordelijkheid. b Wt zou er vernderen n de sus en jouw retie drop wnneer je zwger Cndees ws? Neem hierin de kritiek vn Grdiner et l. (1998) op Kohlberg mee. Vergelijk je ntwoorden bij vrg en b met de ntwoorden vn je medestudenten en probeer een verklring te bedenken voor de vershillen. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 60-63. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 6/14
H5 Cultuur en persoonlijkheid Csus 5.1 Een P&O-funtionris moet een ingenieur, nu werkzm bij Unilever, uitzenden nr een voedselonern in Johnnesburg in Zuid-Afrik. Voordt dit geregeld wordt, wil de P&O-funtionris weten in hoeverre de ingenieur in een nder ultuur kn opereren. Welke eigenshppen moet de ingenieur bezitten om in een nder ultuur te kunnen opereren? Liht je ntwoord toe. b Hoe kn de P&O-funtionris hier een oordeel over vormen? Bedenk een testmethode of -situtie om te kunnen beoordelen of de ingenieur de eigenshppen bezit die hij miniml nodig heeft om suesvol bij het voedselonern in Johnnesburg te kunnen werken. Als je de noodzkelijke eigenshppen en testmethodes in je ntwoord bij en b bekijkt, zou jij dn zelf geshikt zijn voor de bn in Johnnesburg? Wrom wel of niet? Vergelijk je ntwoord met het ntwoord vn je medestudenten. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 77-81. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 7/14
H6 Cultuur en interpersoonlijke relties Csus 6.1 Bekijk figuur 6.3 en 6.4 op pgin 102-103 vn het boek. Hierin stt ngegeven hoe toeltbr mensen het vinden om door wie en wr ngerkt te worden. Mk voor jezelf ook een overziht met de tegorieën: door moeder - door vder - door vriend(in) vn hetzelfde geslht - door vriend(in) vn het ndere geslht. b Vergelijk je eigen figuur met de figuren vn je medestudenten (vn het eigen en ndere geslht). Welke vershillen vllen op? Pssen jullie figuren meer in het beeld vn de Ameriknen (Jourrd, 1966) of vn de Jpnners (Brnlund, 1975)? Probeer hier smen een verklring voor te vinden. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 102-103. Csus 6.2 Je bevindt je in een Ltijns-Amerikns lnd, wr je het nr je zin hebt en veel nieuwe kennissen hebt opgedn. Er is een vrouw met wie je goed op kn shieten, en het shijnt wederzijds te zijn. Je stelt voor om smen te gn lunhen, mr ze regeert fwijzend op je voorstel. Hoe regeer je in dt gevl? b Bedenk wt een gepstere mnier zou zijn geweest om deze Ltijns-Ameriknse vrouw te benderen. Vergelijk je ntwoord met het ntwoord vn je medestudenten. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 101-105. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 8/14
H7 Cultuur en psyhishe gezondheid Csus 7.1 Een mnnelijke huisrts ontvngt een Chinese ptiënte die over ernstige migrinenvllen klgt. Tijdens het onsult begint ze te vertellen over llerlei problemen wr hr gezin mee kmpt. Wt moet de huisrts in dit gevl doen? Neem in je ntwoord de nbevelingen uit prgrf 7.6 mee. b Voer dit gesprek in een rollespel met een medestudent. Geef elkr n floop feedbk en bespreek welke nbevelingen wel of niet suesvol wren. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 116-119. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 9/14
H8 Culturele diversiteit in tems en orgnisties Csus 8.1 Je bent temleider vn een net smengesteld multiultureel tem en je merkt dt er iets niet goed gt op het werk. Er is onenigheid ontstn tussen vershillende medewerkers. Je wilt deze onenigheid npkken en de integrtie vn de groep bevorderen. b Hoe g je hiermee te werk? Gebruik in je ntwoord de begrippen soile dimensie en werkdimensie. Je bs stelt voor om de tk dn mr n een homogene groep toe te kennen. Hoe overtuig je hem vn jouw nieuwe multiulturele tem? Gebruik drin je kennis over de effeten vn diversiteit in tijdsperspetief. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 123-131. Csus 8.2 Mensen behoren vk tot vershillende soorten groepen, zols een shoolkls, voetbllub, kerkgemeenshp et. Bij welke groepen hoor jij? b In welke ontwikkelingsfse(s) bevinden deze groepen zih? Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 126-131. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 10/14
H9 Ntionle ulturen Csus 9.1 Je bent temleider in een bedrijf dt zih op de buitenlndse mrkt wil rihten. Het zou idel zijn om in elk lnd wrmee het bedrijf zken doet een vestiging te hebben, mr dit is finnieel niet hlbr. Dus besluit je met je tem om lnden in regio s in te delen en per regio een vestiging te openen. Als het bedrijf lleen in Europ zken doet, hoe zou je indeling dn zijn ls je vijf regiokntoren mg openen? Geef voor elke regio n hoe deze soort op de ultuurdimensies vn Hofstede en hoe je tot deze indeling bent gekomen. b Zou de indeling voor Europ nders zijn ls je de lssifities volgens Shwrtz ls uitgngspunt neemt? Liht je ntwoord toe. Het bedrijf is extreem suesvol en breidt nu op mondil niveu uit. Hoe kom je tot een regio-indeling? Betrek in je ntwoord de dimensie olletivisme - individulisme. Bespreek je ntwoord met je medestudenten. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 137-140, 146-148 en 150-153. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 11/14
H10 Intergroepsrelties Csus 10.1 Een bsisshoolleerkrht in Rotterdm heeft leerlingen fkomstig uit twlf vershillende lnden in zijn kls. Hij vrgt dvies om meer eenheid in de kls te reëren. Wt zou hij kunnen doen? Geef dviezen wrbij je je kennis over de soile-ttributietheorie, de ontthypothese en de jigsw-tehniek meeneemt. b Bedenk voor elk vn deze drie theorieën een onrete shoolsitutie wrin de leerkrht je dvies diret toe kn pssen. Vergelijk je ntwoord met de ntwoorden vn je medestudenten en presenteer de beste dviezen om meer eenheid in de kls te reëren. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 164-168. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 12/14
H11 Immigrnten en ulturtie Csus 11.1 De belngrijkste groepen immigrnten in Nederlnd zijn Turken, Mrokknen en Surinmers. Welke ulturtiestrtegieën zullen de meeste individuen vn deze groepen gebruiken? Speifieer je ntwoord per immigrntengroep en liht toe. b Bedenk een situtie wrin een individu uit elk vn deze groepen voor een fwijkende ulturtiestrtegie zou kiezen en motiveer je ntwoord. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 173-181. Csus 11.2 Politieke prtijen hebben veell een uitgesproken mening over immigrnten en de mte wrin men zih zou moeten npssen. An welke ulturtiestrtegieën geven de belngrijke politieke prtijen hun voorkeur? Je kunt voor het bentwoorden vn deze vrg gebruik mken vn de websites vn de desbetreffende prtijen. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 173-176. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 13/14
H12 Trinen vn interulturele effetiviteit Csus 12.1 Je bent doent op een middelbre shool. Deze shool is begonnen met een kortdurend uitwisselingsprojet wrbij leerlingen gedurende drie weken in een nder Europees lnd les zullen volgen. Je wilt de leerlingen ultuurtehnish voorbereiden op deze uitwisseling. Hoe pk je dt n? Leg puntsgewijs uit wt de noodzkelijkste voorbereidingen zijn voor deze uitwisseling. Welke vn de in het boek besproken triningen pst hier het best bij? b Op welke punten zou de voorbereiding vershillen bij een shool in Frnkrijk of in Slowkije? Liht je ntwoord toe. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 194-199. Csus 12.2 Je hebt fgesproken met een Arubnse vriend om te gn lunhen. Jullie hebben om 12.00 uur fgesproken. Om 12.20 uur is hij er nog niet en je hebt nog niets vn hem gehoord. Zijn mobiele telefoon neemt hij niet op. Je bent het niet gewend dt iemnd lter komt, je hd je vriend llng verwht. Om 12.30 uur zie je je vriend nkomen. Wt doe je? Mkt gebruik vn ulturele empthie. Bespreek je ntwoord, ndt je het eerst voor jezelf opgeshreven hebt, in twee- of drietllen. b Mk gebruik vn openmindedness. Bespreek je ntwoord, ndt je het eerst voor jezelf opgeshreven hebt, in twee- of drietllen. Mk gebruik vn soil inititief. Bespreek je ntwoord, ndt je het eerst voor jezelf opgeshreven hebt, in twee- of drietllen. Hulp bij het bentwoorden vn deze vrg vind je op pgin 77-78 en 199-203. outinho Csuïstiek bij Crossulturele psyhologie 14/14