Werkstuk Geschiedenis De vrede van Versailles - Bron van nieuwe oorlog Werkstuk door een scholier 2774 woorden 16 mei 2002 6,1 223 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Vrede van Versailles: Bron van nieuwe oorlog? Dit werkstuk gaat over de Vrede van Versailles en de gevolgen daarvan. Dit Vredesverdrag werd in 1919 gesloten. Dit betekende ook gelijk het officiële einde van de Eerste Wereldoorlog. In mijn werkstuk zal ik de volgende vraag proberen zo goed mogelijk te beantwoorden: Was de Vrede van Versailles de bron van de Tweede Wereldoorlog? Om deze vraag te kunnen beantwoorden heb ik mijn werkstuk in twee hoofdstukken verdeeld. Het eerste deel zal gaan over wat er voor de Vrede van Versailles allemaal was gebeurd en wat het resultaat was van dit verdrag. En in het tweede deel zal ik vertellen over de (grote) gevolgen die het vredesverdrag met zich meebracht. In hoofdstuk 1 zal ik uitleggen hoe de Vrede van Versailles tot stand is gekomen en wat het precies inhoudt. Ook zal ik beschrijven wie erbij betrokken waren en wat de verschillende standpunten waren (o.a. de Veertien Punten van Woodrow Wilson). Tenslotte zal ik in hoofdstuk 1 ook nog vertellen wat de uiteindelijke maatregelen tegen Duitsland waren. In hoofdstuk 2 zal ik de reacties en de gevolgen van een aantal landen beschrijven. Hierbij zal ik vooral vertellen over hoe Duitsland met het Vredesverdrag omging. Hoofdstuk 1 1.1 Wat ging eraan vooraf? Toen in 1918 het einde van de Eerste Wereldoorlog steeds dichterbij kwam, waren er veel verschillende ideeën over hoe Europa eruit moest komen te zien. Hoe moest het ingericht worden? Daarom werden er vredesverdragen opgesteld met de verliezers. De vredesconferentie werd gehouden in Parijs, de vredesverdragen werden gesloten in voorsteden van Parijs. Frankrijk wilde de vredesconferentie graag organiseren vanwege de nederlaag tegen Duitsland in 1870 in de Frans-Duitse oorlog. Met alle verliezers werd apart een verdrag gesloten: - Het verdrag met Duitsland in Versailles - Het verdrag met Oostenrijk in St. Germain Pagina 1 van 7
- Het verdrag met Hongarije in Trianon - Het verdrag van Bulgarije in Neuilly Allemaal in voorsteden van Parijs dus Het doel van de Vrede van Versailles was om de internationale veiligheid te waarborgen, want heel de wereld was het erover eens dat er nooit meer zo n verschrikkelijke oorlog als de Eerste Wereldoorlog mocht uitbreken. De vredesconferentie begon op 18 januari 1919 en er waren afgevaardigden van 27 landen bij aanwezig. De belangrijkste landen waren de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Japan, Frankrijk en Italië. Duitsland mocht dus nergens over meepraten of mee beslissen, want zij werden gezien als aanstichters van de Eerste Wereldoorlog. De VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië namen alle belangrijke beslissingen over Europa. 1.2 De verschillende standpunten Iedereen had andere ideeën over de toekomst van Europa en iedereen had vooral veel eigen ideeën over de toekomst van Duitsland. - De Verenigde Staten. Thomas Woodrow Wilson was namens de VS naar Parijs gekomen. Hij had een vredesplan bedacht, de Veertien Punten. Hierin stond onder andere in: Zelfbeschikkingsrecht van alle volkeren, dus elk volk mag kiezen door wie zij geregeerd wordt. Wegnemen van economische barrières. Ontwapening. Vrijheid der zeeën, óók in oorlogstijd. Maar het belangrijkste punt van de Veertien Punten was toch wel de oprichting van de Volkenbond. Ook wilde Wilson democratie in heel Europa. - Frankrijk. Georges Clémenceau was namens Frankrijk aanwezig op de conferentie. Hij wilde Duitsland het hardst straffen. Volgens hem was Duitsland de enige schuldige aan de Eerste Wereldoorlog en daarom moest het hard worden aangepakt. Maar misschien wilde hij ook een beetje wraak voor de verloren Frans-Duitse oorlog van 1870. Clémenceau wilde dat Duitsland verschillende gebieden en koloniën afstond aan de winnaars. Ook moest Duitsland herstelbetalingen doen van 132 Miljard Goudmark en moest het leger worden verkleind. - Groot-Brittannië. Groot-Brittannië had Lloyd George naar Parijs gestuurd. Hij wilde vooral de positie van zijn eigen land versterken. Hij was het niet met Clémenceau eens om Duitsland helemaal te ruïneren, zo kon Frankrijk weleens te machtig worden op het vasteland. Qua mening zat hij tussen Wilson en Clémenceau in en hij probeerde hen dan ook een beetje om ze bij elkaar te brengen. - Italië. Orlando was namens Italië in Parijs aanwezig. Hij heeft zich niet zo erg veel met de besprekingen bemoeid. Hij was eigenlijk alleen maar gekomen, om zijn eigen zaakjes een beetje op orde te stellen. Italië kreeg namelijk zou namelijk nog een stuk grondgebied van Oostenrijk moeten krijgen, dat was hem beloofd door Engeland en Frankrijk. In ruil daarvoor zou Italië de kant van de Geallieerden kiezen. Uiteindelijk was niemand helemaal tevreden met de Vrede van Versailles. Dit kwam omdat de meningen zó uiteen liepen, dat het eigenlijk niet meer dan een overeenkomst tussen de landen kon worden. Écht tevreden waren ze geen van alle, Duitsland nog het minste. Wilson had wel zijn zin gekregen wat betreft de Volkenbond, want die kwam er. Maar het werd niet zoals hij het eigenlijk had bedoeld. De belangrijkste Pagina 2 van 7
staten ( de verliezers van de Eerste Wereldoorlog, Rusland én de VS zelf) deden namelijk niet mee. En dat was niet de bedoeling geweest. De landen hadden verschillende redenen om niet toe te treden tot de Volkenbond: Rusland deed niet mee omdat ze dat gewoon niet wilden. En de Verenigde Staten trad niet toe, omdat het plan niet genoeg steun kreeg in de Senaat. De mensen vonden dat de VS zich niet met Europa moest bemoeien en zich op zijn eigen problemen moest richtten (isolationisme). 1.3 Het resultaat van de onderhandelingen Het uiteindelijke Verdrag van Versailles had 440 artikelen, verdeeld over 16 delen. De Duitsers hadden het maar te slikken. Hieronder de afspraken en in welke delen ze staan: Artikelen 1-26: Het Handvest van de Volkenbond Artikelen 27-30: De Duitse grenzen Artikelen 31-117: Politieke clausules voor Europa Artikelen 118-158: Duitse rechten buiten Duitsland Artikelen 159-213: Leger- en marineclausules Artikelen 214-226: Krijgsgevangen en graven Artikelen 227-230: Boetes Artikelen 231-247: Schadeloosstellingen Artikelen 248-263: Financiële clausules Artikelen 264-312: Economische clausules Artikelen 313-320: Luchtnavigatie Artikelen 321-386: Havens, water en spoorlijnen Artikelen 387-399: Werk Artikelen 400-427: Regels Artikelen 428-433: Verantwoordelijkheid Artikelen 434-440: Overige voorwaarden Duitsland kreeg hierbij verschillende beperkingen/ maatregels om de oren geslingerd: - Ze moesten herstelbetalingen doen van 132 miljard Goudmark (dat was niet op te brengen). - Ze verloren alle koloniën. Onder andere Elzas-Lotharingen, West-Pruisen en een deel van Sleeswijk- Holstein. - Het Duitse leger mocht geen dienstplichtigen meer hebben en maximaal 100.000 beroepsmilitairen. Ook mocht Duitsland geen moderne zware bewapening meer bezitten. Hoofdstuk 2 2.1 De reactie van Duitsland De straffen die aan Duitsland opgelegd waren (herstelbetalingen, koloniën kwijt, leger terugbrengen tot 100.000 man) waren verschrikkelijk voor Duitsland, maar toch was er een straf die de Duitsers nog veel erger vonden en veel meer moeite mee hadden. Het was artikel 231 van het Vredesverdrag wat ze maar niet konden accepteren: Pagina 3 van 7
The Allied and Associated Governments affirm and Germany accepts the responsibility of Germany and her allies for causing all the loss and damage to which the Allied and Associated Governments and their nationals have been subjected as a consequence of the war imposed upon them by the aggression of Germany and her Alies. Hier staat zo ongeveer dat Duitsland en haar bondgenoten moesten erkennen dat zíj verantwoordelijk waren voor het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog. Toen het Duitse volk dit hoorde waren ze vooral boos en verbaasd. Het verdrag werd ook wel Friedensdiktat, vredesdictaat, genoemd. Ze moesten het maar doen en zich eraan houden, er was niet over te onderhandelen. De eerste reacties waren: NIET ONDERTEKENEN!! Maar het Duitse parlement moest wel, want als ze dat niet deden zou de oorlog worden voortgezet. Ze konden dus weinig anders dan tekenen. Er werd dus getekend en op 10 januari 1920 trad het verdrag in werking. En toen maakten Engeland en Frankrijk een grote fout! Ze dachten namelijk dat ze op deze manier de agressiviteit bij Duitsland hadden weggenomen. Maar dat was helemaal niet zo, het was juist nog erger geworden. De regering kreeg de schuld van de Schande van Versailles in de schoenen geschoven door de bevolking. Het verlangen naar een sterke leider die Duitsland uit zijn problemen zou halen en Versailles ongedaan zou maken werd heel groot. 2.2 De gevolgen van de Vrede van Versailles In de jaren dertig was er dus een grote economische en politieke crisis in Duitsland. Dit vond Adolf Hitler helemaal niet zo erg, want zo kon hij steeds meer macht winnen. Hitler was een hele goede spreker. Hij wakkerde het nationalisme in Duitsland aan en begon oplossingen voor de problemen van Duitsland aan te dragen. En dat had het Duitse volk nodig, want ze waren een beetje wanhopig geworden; ze hadden honger en er was grote werkloosheid. Op 30 januari werd Hitler, leider van de NSDAP, rijkskanselier. Op 2 augustus 1934 had hij een onaantastbare machtspositie gekregen, dit omdat de 88- jarige president Paul von Hindenburg was gestorven. Hitler was nu niet alleen meer regeringsleider, maar ook staatshoofd. Toen Hitler zo ongeveer zijn hele land onder controle had, ging hij zijn politiek richten op het buitenland. Zijn doelen waren vooral om wraak te nemen op het Verdrag van Versailles, het oude Duitse Rijk herstellen. Ook wilde hij ruimte om te leven voor het Duitse volk (Lebensraum) en hij wilde dat de Duitsers het economisch gezien goed hadden. De gebeurtenissen kunnen worden ingedeeld in drie delen: - De periode van 1935-1936: 90% van de bevolking van het Saarland (dat van Duitsland gescheiden was) koos voor een nationaalsocialistisch Duitsland met Hitler, dat bleek uit een volkstemming. Dit gaf Hitler nóg meer vertrouwen in wat hij aan het doen was. Hij richt de Luftwaffe op en de volgende dag voert hij de dienstplicht weer in. Dit had de Vrede van Versailles verboden. Maar er werd niets aan gedaan door de Geallieerden, dus Hitler kon gewoon zijn gang gaan. In 1936 trokken Hitler troepen het Rijnland in. Dit gebied had Duitsland aan Frankrijk moeten afstaan, maar dat wilde Hitler nu dus terug. Weer grepen de Franse of Engelse regeringen niet in; ze wachtten af. Hier hadden ze de volgende redenen voor: Pagina 4 van 7
Engeland: -Een tegenaanval zou niet goed uitpakken. De Duitsers zouden dan meer haat gaan voelen en dan zou een oorlog steeds dichter bij zijn. - Chamberlain (premier van Engeland) dacht dat hij Hitler kon vertrouwen als hij hem zijn woord gaf. - Engeland was bang voor Stalin en het communisme van Rusland. Duitsland zou daar een beetje bescherming tegen bieden. Die bescherming mocht niet wegvallen. Frankrijk: -Frankrijk had al genoeg problemen in zijn eigen land. Daar hadden ze het al moeilijk genoeg mee. Er was ook niet zoveel aandacht voor Hitler meer, want het Volksfront dreigde in Frankrijk. Hier zag men een beetje van het communisme in en dat was nog erger dan Hitler. Veel mensen dachten 'Beter Hitler, dan Stalin. De politiek die Frankrijk en Engeland hiermee voerden heet de appeasement- of verzoeningspolitiek. Hitler kon steeds verder gaan en Frankrijk en Engeland leverde steeds weer een stukje in, om zo een oorlog te voorkomen. - De periode 1938: Hitler heeft weer een ander groot doel bedacht voor zijn buitenlandse politiek; namelijk de Anschluss. Dat betekent dat Hitler Oostenrijk bij Duitsland wilde voegen, dat vond hij nodig omdat er in Oostenrijk ook Duits gesproken werd. Weer kreeg hij geen reactie van de Geallieerden; hij kreeg de smaak te pakken. Zijn volgende slachtoffer was Tsjecho-Slowakije. Er woonden veel verschillende nationaliteiten in het gebied, waaronder ook veel Duitsers. Hitler wilde graag het Sudetenland hebben, een breed gebied aan de Tsjechische-Duitse grens. Daar leefde een Duitse minderheid, Hitler wilde dat bij Duitsland trekken. Hitler zei dat dit zijn laatste eis was. Maar de regering gaf niet toe, want het was haar eigen gebied. In september 1938 leidde dat tot de conferentie van Muchen, waarbij Hitler, samen met Mussolini, de Engelse premier Chamberlain en de Franse premier Daladier rond de tafel zaten om beslissingen te nemen over wat ze moesten doen met de SudetenDuitsers. De Tsjechen waren er dus niet bij en hadden ook niets over de beslissing te zeggen. Engeland en Frankrijk hadden geadviseerd het Sudetenland af te staan. Maar Hitler ging steeds verder. Nu eiste hij weer volledige overgave van Tsjecho-Slowakije en dreigde met oorlog. Uiteindelijk werd besloten dat de Duitse legers op 1 oktober 1983 de Tsjecho-Slowaakse grenzen over mochten gaan en ze mochten bezit nemen van de gebieden waarin de meerderheid Duitser was. Chamberlain was blij met deze oplossing. Hij wist zeker dat de dreiging van oorlog deze keer écht was geweken. Hij wist zeker dat het vrede zou blijven, maar dat was niet zo.. Nog hetzelfde jaar viel Hitler de rest van Tsjecho-Slowakije binnen. Ondertussen wilde Hitler vriendschap sluiten met Rusland. Dat deed hij om niet tegelijk met Franrijk (in het westen) en Rusland (in het oosten) oorlog te moeten voeren. Hij wilde een tweefrontenoorlog voorkomen. Eind augustus 1939 sloot Stalin met Duitsland een niet-aanvalsverdrag. Stalin kreeg daar natuurlijk ook wat voor terug; hij mocht Finland en de Baltische staten hebben van Duitsland. Stalin wilde op deze manier ook het communisme verspreiden. - De periode van 1939 1945 Dit was de periode van de Tweede Wereldoorlog. Hitler maakte plannen om Polen aan te vallen, want hij wist dat Rusland toch niet aan zou vallen. Van Engeland en Frankrijk trekt hij zich al niet veel meer aan. Zij lieten hem toch zijn gang wel gaan. Eerst in het Rijnland, toen in Oostenrijk en vervolgens ook bij Tsjecho- Slowakije. Dan zouden ze er ook vast geen bezwaar tegen hebben als hij Polen aan zou vallen. Maar dat Pagina 5 van 7
had Hitler verkeerd gedacht: nadat Duitsland Polen aanviel, verklaarde Engeland en Frankrijk de oorlog. De Tweede Wereldoorlog was uitgebroken. Zo was de Vrede van Versailles de bron voor de Tweede Wereldoorlog. Een echte vrede is het nooit geweest. Een hoge Duitse officier zei ooit: Versailles is nooit een vredesverdrag geweest, het is een wapenstilstand voor twintig jaar. Het klinkt misschien raar, maar hij had wel gelijk. De Duitsers voelden zich vernederd en klein door het Verdrag. Ze waren erg boos op de regering: hoe hadden ze deze vernedering kunnen tekenen? Het verlangen naar een sterke leider die Duitsland weer op de kaart zette, werd groter en groter. Toen was daar Adolf Hitler: Right place, right time. Hij wilde Versailles ongedaan maken en meer Lebensraum vrijmaken voor het geweldige Duitse ras. Zo heeft hij (én de Vrede van Versailles) uiteindelijk de hele wereld meegesleurd in een verschrikkelijke oorlog. Conclusie De hoofdvraag van mijn werkstuk was: Was de Vrede van Versailles de bron van de Tweede Wereldoorlog? Ik zal deze nu zo goed mogelijk beantwoorden. Na de Eerste Wereldoorlog werden er plannen gemaakt om de vrede voor altijd te bewaren. Er werden verdragen opgesteld met de verliezers, voor ieder een apart verdrag. Het verdrag met Duitsland werd gesloten in Versailles, een voorstad van Parijs. Het rare was echter dat Duitsland niet eens aanwezig was bij de onderhandelingen; ze hadden totaal geen inbreng op het uiteindelijke vonnis. Het was dus niet echt een vredesverdrag te noemen, het was meer een vredesdictaat. Duitsland had maar te doen wat er in het verdrag stond. Deden ze dat niet, dan werd gedreigd met een nieuwe oorlog. De belangrijkste onderhandelaars (Frankrijk, Engeland en de VS) hadden allemaal hele andere ideeën over de straf die aan Duitsland gegeven moest worden. Frankrijk wilde de zwaarste straf, want zij zouden het meest bedreigd worden als Duitsland kwaad wilde. Zij hadden immers geen zee om zich te beschermen. De VS had de zachtste mening, Wilson wilde voor heel Europa een democratie en hij wilde een verdrag zonder verliezers. Engeland zat tussen deze twee in en was er vooral om het eigenbelang te verdedigen. Hier kon nooit een goed verdrag uit ontstaan, want de meningen lagen té ver uiteen. Het werd uiteindelijk een compromis, waar niemand écht tevreden mee was. Duitsland was nog het minst tevreden en daar hadden ze alle reden toe. Ze moesten bijvoorbeeld enorme herstelbetalingen betalen én ze moesten erkennen dat zíj, en de andere verliezers, de schuldigen waren van de Eerste Wereldoorlog. Vooral dat laatste vonden de Duitsers verschrikkelijk, ze voelden zich vernederd. Het Duitse volk was boos, heel boos op de regering. Hoe hebben ze de schande van Versailles ooit kunnen ondertekenen? De bevolking was erg teleurgesteld en wilde wraak. Er was in deze tijd een grote politieke en economische crisis in Duitsland. De mensen hadden honger en er was grote werkloosheid. Het verlangen naar een sterke man die Duitsland weer tot iets maakte in de wereld, was groot. Adolf Hitler kreeg met zijn nationaal-socialistische partij, de NSDAP, steeds meer aanhangers. Hitler had altijd al gezegd dat hij wraak wilde nemen op de Vrede van Versailles en daar won hij veel stemmen mee. Toen Hitler in 1935 het Rijnland bezette, deden de Geallieerden daar niks tegen. Dat zag Hitler ook en hij ging steeds verder. Hij deed vervolgens hetzelfde bij Oostenrijk. Weer geen reactie. Engeland en Frankrijk Pagina 6 van 7
deden niks, omdat ze geen oorlog wilden riskeren. Ook bij het verdrag van Müchen gaven ze weer toe aan Hitler s eis. Chamberlain, de premier van Engeland, vertrouwde Hitler bij het verdrag van Müchen. Toen Hitler op 1 september 1939 Polen aanviel, pikten Frankrijk en Engeland het niet langer. Ze verklaarde Duitsland de oorlog en de Tweede Wereldoorlog was begonnen. De Vrede van Versailles heeft dus weldegelijk een grote rol gespeeld bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Pagina 7 van 7