Werkblad van RJ Tarr / 1

Transcriptie

1 Werkblad van RJ Tarr / 1 Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog: invuloefening Werkblad bij het simulatiespel Instructie: Vul het witte veld in terwijl je het spel doorloopt. In 1890 zijn er 6 grote machten in Europa: Duitsland, Oostenrijk, Rusland, Frankrijk,Groot Brittannië en Italië. Frankrijk haat Duitsland, omdat dat land in 1871 heeft ingenomen, nadat Duitsland de Frans-Duitse oorlog had gewonnen. Sinds die tijd zweerden de Franse politici wraak en was men het Duitse Rijk vijandig gezind. Om zichzelf te beschermen, vormde Bismarck -de Rijkskanselier in Duitsland- een alliantie (verbond) met Oostenrijk en Rusland (een 3-keizers Bond). Duitsland had ook een alliantie met Oostenrijk en Italië (de ). Groot Brittannië, weigerde een verbintenis aan te gaan met welke kant dan ook: het lag toch veilig als een eiland in de zee! Duitsland moet kiezen Oostenrijk of Rusland? In 1890, toen Wilhelm II keizer van het Duitse Rijk werd, maakten Oostenrijk en Rusland ruzie over de vraag welk land invloed zou moeten krijgen over. Dit is de naam van een deel van Europa dat aan het Turkse Rijk grenst. Het Turkse Rijk had eeuwenlang dit gebied bestuurd, maar is te zwak geworden om invloed in dat gebied te houden. (ze staat bekend als de "Zieke man van Europa"). De ruzie tussen Oostenrijk en Rusland over welk land invloed moet krijgen over dit gebied zorgt er voor dat het 3-keizers Verbond uit elkaar valt. Duitsland moet kiezen of ze de vriendschap met Oostenrijk of met Rusland moet voortzetten. Rusland gaat samen met Frankrijk tegen Duitsland Engeland gaat samen met Frankrijk tegen Duitsland De Kaiser (Wilhelm II) verwierp de Russen en versterkte daarentegen de banden met Oostenrijk en Italië. (De Triple Alliantie) Als antwoord vormde Rusland snel een verbond met [in 1894]. Dit maakt Duitsland bang, want het betekent dat het land is ingesloten door vijanden in het westen (Frankrijk) en het oosten (Rusland). De idee van een oorlog op fronten jaagt grote angst aan. Duitsland besluit te proberen een verbond te sluiten met Groot Brittannië. Als dat lukt zullen Frankrijk en Rusland Duitsland wel met rust laten. Om druk op Groot Brittannië uit te oefenen, voert Duitsland 2 wetten in die het mogelijk maken de enorm uit te breiden (1897 & 1900). Groot Brittannië ziet dit als een directe bedreiging voor haar wereldrijk (Empire) waarvan de verdediging afhangt van de controle van de oceanen. ("Britannia rules the waves"!, Groot Brittannië heerst over de zeeën!=beroemd Engels lied).

2 Werkblad van RJ Tarr / 2 De Kaiser meende dat Groot Britannië het enig grote Europese land zonder bondgenootschap was, en dacht daarom dat hij een hoge prijs kon vragen in ruil voor vriendschap met Duitsland. Hij zette zijn vlootbouw programma door en verklaarde dat Duitsland ook een Wereldrijk wilde vestigen. ("een " zoals hij het in 1901 noemde). Daarbij liet hij weten dat als Groot Brittannië een verbond met Duitsland zou willen, dat ze ook een verbond met Oostenrijk en Italië zou moeten tekenen. Groot Brittannië weigerde deze voorwaarden en tekende daarop een verdrag met Frankrijk: de " ", een vriendschappelijk verdrag in Dit schudde Duitsland wakker. Frankrijk was nu een bondgenoot van Groot Brittannië en Rusland! Duitsland bereidt zich op het ergste voor: het Von Schlieffen plan Het is heeft verbintenissen gesloten met zowel Groot Brittannië als Rusland. Duitsland heeft verbintenissen met Oostenrijk en Italië, maar voelt zich 'omsingeld'. Duitsland ontwerpt oorlogsplannen die een 'twee-fronten oorlog' moeten zien te voorkomen. Het plan De Kaiser besloot dat hij Frankrijk zou verslaan om daarna Rusland aan te vallen. Het geheime plan ging er van uit dat Rusland en Frankrijk met elkaar verbonden waren en dat een oorlog met één een oorlog met de ander zou betekenen. Daarom, als Duitsland met de één of de ander in oorlog zou zijn, dan moest het bliksemsenel handelen: eerst Frankrijk verslaan door het leger door te sturen, daarna zou het hele Duitse leger zich tegen Rusland keren. Zo zou Duitsland een 'twee-fronten oorlog' kunnen voorkomen. Het gevaar van dit plan was dat het er van uit ging 'de eerste klap' te kunnen uitdelen: Duitsland zou meteen de oorlog verklaren in plaats van tijd verspillen met het zoeken naar een vreedzame oplossing. Duitsland probeert tussen Engeland en Frankrijk een wig te drijven. Marokko 1905 Een onderdeel van de Entente Cordiale (vriendschappelijk verdrag) tussen Frankrijk en Groot Brittannië was dat Engeland de macht over zou krijgen, Frankrijk over. Daarom vroeg Frankrijk in 1905 dat de Sultan (heerser) van Marokko, de macht over zijn leger aan Frankrijk zou overdragen.

3 Werkblad van RJ Tarr / 3 De Kaiser ging naar Tanger, waar hij een toespraak hield waarin hij de Sultan beloofde hem te helpen tegen de Fransen. Hij ging er van uit dat Rusland niet zou ingrijpen, omdat dit land net de oorlog tegen verloren had en te zwak was. Groot Brittannië haalde Frankrijk over om geen oorlog tegen Duitsland te verklaren. In plaats daarvan organiseerde het de Conferentie van (1906) om de situatie te bespreken. Op deze conferentie werd Duitsland vernederd. Groot Brittannië en Frankrijk wilden niets van Duitse protesten horen. Dus, in plaats van het vernietigen van de Entente Cordiale, bracht de Duitse actie Frankrijk en Groot Brittannië dichter bij elkaar dan ooit. Groeiende spanning tussen Duitsland en Engeland. The maritieme wapenwedloop / De Daily Telegraph In 1906 liet Groot Brittannië een gloednieuw type slagschip te water: de en gaf miljoenen Engelse ponden uit om vóór te blijven in de vloot race-de maritieme wapenwedloop" met Duitsland. Het Britse volk had weinig zin om de hoge belastingen te betalen die voor deze schepen nodig waren. Anti-Duitse gevoelens werden sterker. In 1907 tekende Groot Brittannië een verbond met Rusland en maakte daarmee een drievoudig verbond een "Triple " van Rusland, Frankrijk en Groot Brittannië. om de te lijken op de Triple van Duitsland, Oostenrijk en Italië. Een Britse krant de wilde de Kaiser interviewen. Nu heeft hij de kans zijn mening over te brengen aan het Britse publiek. Hij zij dat hij een "vriend van Engeland" was, maar hij verloor zijn beheersing toen hij er aan herinnerde dat Groot Brittannië zijn aanbod van een verbond had afgewezen. Dat hij de Britten "Niet " had genoemd, viel slecht in Engeland. De ruiten van Duitse winkels werden ingegooid! Groeiende spanning tussen Duitsland en Rusland: de crisis in Bosnië Het interview in de Daily Telegraph vernietigde alle hoop op een verbond tussen Duitsland en Groot Brittannië. Daarom moest Duitsland steun zoeken bij haar meest trouwe bondgenoot Het probleem hiervan is, dat dit land met het machtige Rusland ruzie maakte over de vraag wie invloed kon uitoefenen over de Balkan. In 1908 neemt Oostenrijk de macht in over. Rusland was woest en er bestaat een gevaar dat de Triple Entente (Rusland, Frankrijk en Groot Brittannië) in oorlog zou komen met de Triple Alliantie (Oostenrijk, Duitsland en Italië).

4 Werkblad van RJ Tarr / 4 De Kaiser gaf een " " aan Oostenrijk, waarin hij zijn volledige steun beloofde. Frankrijk en Groot Brittannië trokken zich terug, net als Rusland (nog steeds verzwakt door de nederlaag in de oorlog, ). Duitsland en Oostenrijk waren heel blij, maar Rusland wilde wraak nemen als het weer sterk genoeg geworden zou zijn. Gebeurtenissen Tussen bleef de spanning tussen de Triple Alliantie (Oostenrijk, Duitsland en ) en de Triple Entente (Rusland, en Groot Brittannië) groeien. In 1911 raakten Frankrijk en Duitsland weer met elkaar slaags over Marokko. Frankrijk was begonnen haar macht daar uit te breiden. Duitsland stuurde een oorlogsschip naar Marokko de "; Groot Brittannië koos opnieuw de kant van Frankrijk en Duitsland werd gedwongen zich terug te trekken. In 1912 raakten Rusland en Oostenrijk weer slaags over de Balkan. De oorlogen op de Balkan zorgden ervoor dat, een grote vriend van Rusland, haar omvang kon verdubbelen. Oostenrijk was er op gebrand om Servië te verslaan. beloofde Oostenrijk volledige ondersteuning, desnoods met geweld. De Tsaar zei (1914): voor Servië zullen we alles doen. De vonk De moordaanslag in Sarajevo, juni 1914 Het is 28 juni Het nieuws wordt verspreid dat de Oostenrijkse aartshertog,, en zijn vrouw Sophie vermoord zijn in Bosnië door een Servische terroristische groep die "Zwarte Hand" heet. Oostenrijk had in 1908 de macht over overgenomen, juist voordat Servië dat wilde doen. Sinds die tijd waren de verhoudingen tussen Oostenrijk en Servië erg slecht. The juli crisis, 1914 Op 6 juli 1914 besloot de Kaiser om Oostenrijk een Blanco Cheque te geven: in andere woorden, Duitsland zou Oostenrijk steunen, wat er ook gebeuren zou. Op 23 juli stuurde Oostenrijk Servië een -een lijst van voorwaarden en eisen. Servië accepteerde bijna alle voorwaarden, maar Oostenrijk verklaarde toch de oorlog op 28 juli en beschoot de volgende dag Belgrado, de hoofdstad van Servië. Op 29 juli begon Oostenrijk met de beschieting van Servië. Dit was gevaarlijk: was een bondgenoot van Oostenrijk en Rusland was een

5 Werkblad van RJ Tarr / 5 bondgenoot van Servië. Er bestond dus een echt gevaar dat er een oorlog in Europa zou kunnen uitbreken. Op 30 juli begon Rusland haar leger te (klaar te maken voor oorlog). De Duitse Kaiser Wilhelm II en Tsaar Nicholaas II van Rusland begonnen boodschappen per telegram uit te wisselen (De " Telegrammen") om de zaak uit te zoeken. Op 31 juli vroeg Duitsland aan Rusland om te demobiliseren. Rusland antwoordde dat alleen Oostenrijk bedreigd werd, en niet Duitsland. Duitsland vroeg daarna aan Frankrijk om zich niet in te mengen, maar Frankrijk antwoordde niet. Duitsland en Frankrijk vroegen beide aan aan welke kant het land zou staan, maar dat land wilde niet bij de problemen betrokken worden. Duitsland verklaarde Rusland op 1 augustus de oorlog. De Kaiser wilde Frankrijk nog niet de oorlog verklaren, maar zijn generaals vertelden hem dat hij geen keus meer had: Frankrijk was een bondgenoot van Rusland en zou Duitsland vanuit het westen aanvallen om zo een " oorlog" te beginnen. Daarom verklaarde Kaiser Wilhelm op 3 augustus de oorlog aan Frankrijk. Groot Brittannië beloofde onmiddellijk steun aan het neutrale België. Ondanks dit alles trok het Duitse leger in het kader van het plan België binnen. Op 4 augustus verklaarde Groot Brittannië de oorlog aan Duitsland. De Eerste Wereldoorlog was begonnen.