Onderzoek VM2 Naam: Fatima Akouaouach Klas : EN3B Studentennummer: 554953 Vak: ABV (LLBG) en Stage (Montessori College Oost) Stage school: Montessori College Oost
Inhoudsopgave Inleiding pag. 3 Onderzoeksvragen pag. 4/5 Theoretische kader pag. 6 Onderzoeksopzet pag. 7 Resultaten pag. 8/9 Conclusie en Aanbevelingen pag. 10 Reflectie pag. 11 Literatuurlijst pag. 12 pag. 2
Inleiding Vanaf het begin van het schooljaar(2010-2011) geef ik les aan VM5. Het was voor het eerst dat ik een Mbo klas les gaf en daar bovenop is het ook nog een Mboklas op een Vmbo school. In het begin heb ik de klas geobserveerd, hun opleiding richting en niveau. Na zelf les te hebben gegeven heb ik de klas beter leren kennen, hoe zijn de leerlingen in de klas individueel en samenwerken enz. Doordat ik zelf op een ROC heb gezeten, verwachte ik dat het VM2- traject ongeveer het zelfde zou zijn. De leerlingen van het VM2 traject volgen een tweejarige opleiding op het MCO, als ze hun niveau 2 diploma hebben gehaald gaan ze naar een ROC. Door lessen te observeren en zelf te geven kwam ik overeenkomsten maar ook verschillen met het ROC tegen. De leerlingen merken zelf het verschil met het ROC als ze èèn keer in de week en vak volgen op het ROC. Ik wilde weten wat de leerlingen hadden verwacht van het VM2- traject en wat het hen zou opleveren. pag. 3
Onderzoeksvragen Hoofdvraag In hoeverre zijn de verwachtingen van de leerlingen van het VM2- traject uitgekomen? Deelvragen 1. Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten aanzien van de leerlingbegeleiding? ( En in hoeverre zijn ze uitgekomen?) 2. Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten aanzien van het te verwerven kennis? 3. Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten aanzien van het samen werken met leerlingen van andere stromingen?( handel, secretarieel, administratie) 4. Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten opzichten van de te verkrijgen informatie van het ROC en de doorstroom mogelijkheden ( van niveau 2 naar 3 of 4)? 5. Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten aanzien van het stage lopen? 6. Wat waren de verwachtingen ten aanzien van de randvoorwaarden? 7. Hoe beoordelen de leerlingen het gehele VM2- traject? Interview vragen Deelvraag 1 : Wat voor begeleiding verwachtte je van de docenten? (persoonlijk, bij stages, bij de verschillende vakken) Welke begeleiding heb je gekregen? Welke begeleiding heb je gemist en zouden de docenten in de toekomst moeten geven? Deelvraag 2 : Wat verwachtte je van de inhoud van de lessen? En in hoeverre is dit uitgekomen? Wat verwachtte je van het lesmateriaal? Wat zou er aan de lesinhoud en het lesmateriaal verbeterd kunnen worden? Wat verwachtte je ban het samenstellen van je vakkenpakket? Deelvraag 3 : Wat waren je verwachtingen ten opzichte van het volgen van lessen met LL. van verschillende stromingen ( handel, secretarieel en administratie)? Wat voor sfeer verwachtte je tijdens de lessen? Kan je de sfeer tijdens de lessen beschrijven? Hoe was de sfeer tijdens de lessen? In hoeverre zou de sfeer verbeterd kunnen worden? pag. 4
Deelvraag 4 : Hoe ervaar je het volgen van lessen op het ROC? Wat verwachtte je van de frequentie van de lessen die je op het ROC volgt? Wat verwachtte je van het gegeven informatie over je toekomst op het ROC? Naar welk niveau verwachtte je te kunnen doorstromen en wat vind je daarvan? Wat zou er aan de doorstroom naar het ROC verbeterd moeten worden? Deelvraag 5 : Deelvraag 6 : Deelvraag 7 : Wat verwachtte je dat stage je zou opleveren? Wat verwachtte je van de frequentie van je stage? Hoe ervaar je het stage lopen? Wat heeft het stage lopen je opgeleverd? Wat heb je tijdens je stage gemist? Hoe zouden wij het stage lopen kunnen verbeteren? Wat verwachtte je dat de excursies je zouden opleveren? ( en in hoeverre is dat uitgekomen) Wat verwachtte je van de klas locatie? ( lokaal 802) Wat verwachtte je van de inrichting van het lokaal? Wat vind je ervan dat school voor het lesmateriaal zorgt Hoe ervaar je het les volgen binnen een VMBO- school? Hoe zou het een en ander in de toekomst georganiseerd moeten worden? Wat heeft het VM2- traject je opgeleverd? Wat heb je tijdens het volgen van het traject gemist? Wat zou je als advies kunnen geven, aan leerlingen die het VM- traject willen kiezen? Terugkijkend, zou je dan weer voor VM2- traject kiezen? (waarom wel/niet) Wat voor cijfer geef je het VM2- traject? Met mijn hoofdvraag en deelvragen hoop ik erachter te komen wat de leerlingen van het VM2- traject verwachtten en wat ze er aan zouden willen veranderen. Ik heb mijn vragen zo geformuleerd dat ze mijn hoofdvraag kunnen beantwoorden. pag. 5
Theoretische Kader VM2 -traject is in Augustus 2008 op initiatief van het ministerie van Onderwijs opgericht. Het traject is voor leerlingen van het VMBO die naar het MBO willen zonder naar een andere school te hoeven veranderen, hierdoor kunnen de leerlingen in hun vertrouwde omgeving verder leren. Dit gebeurt door het integreren van de bovenbouw van de VMBObasisberoepsgerichte leerweg met het mbo-niveau 2. Leerlingen krijgen zo in een vertrouwde omgeving, volgens hun bekende les- methodiek van leraren die ze al kennen. De belangrijkste doel van het VM2- traject is het tegengaan van uitval van leerlingen in de overstap van het VMBO naar het MBO. Doordat leerlingen in een vertrouwde omgeving les volgen en lessen krijgen van bekenden hebben de leerlingen meer kans om hun startkwalificaties te halen op MBO niveau 2. Er zijn voorwaarden aan om mee te mogen doen aan het traject. Zo moeten scholen hun leerlingen inschrijven op één locatie, moet de school één pedagogische klimaat hebben en één docenten team voor de leerlingen, er moet een niveau 2 kwalificatie zijn en opvang voor leerlingen die afhaken te voorkomen. De school moet samenwerken of een samenwerkingscontract hebben met een MBO school. Door akkoord te gaan met deze voorwaarden kan een school beginnen met een VM2- traject. pag. 6
Onderzoeksopzet Voor mijn onderzoek heb ik er voor gekozen om de leerlingen te interviewen. Aan de handvan de interview vragen die ik heb geformuleerd op basis van de deelvragen hoop ik achter mijn antwoord te komen. Doordat er maar 10 leerlingen in de VM2 klas zitten kan ik de leerlingen makkelijk interviewen mijn onderzoek klein houden. Ik zal de leerlingen één voor één interviewen en de gesprekken opnemen. Door de leerlingen apart te spreken in plaats van een groep, is de kans groter dat de leerlingen hun eigen mening geven en niet door anderen worden beïnvloed. Het opnemen is voor mij een handige manier om de antwoorden van de leerlingen op de vragen te onthouden, en zo kan ik mijn gegevens beter verwerken in mijn verslag. Ik zal de antwoorden van de leerlingen verzamelen en vergelijken om zo mijn hoofdvraag te kunnen beantwoorden. Ik zal mijn data verzamelen aan de hand van de vragen die ik heb geformuleerd en de (opgenomen) antwoorden van de leerlingen. De antwoorden van de leerlingen zal ik uitschrijven en met elkaar vergelijken. Nadat ik mijn antwoorden heb verwerkt zal ik de conclusie trekken en zal ik punten van verbetering door spelen als dat nodig is. pag. 7
Resultaten Deelvraag 1: Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten aanzien van de leerlingbegeleiding? ( En in hoeverre zijn ze uitgekomen?) De leerlingen verwachtte meer individuele begeleiding tijdens het vm2-traject in vergelijking met de lessen op het MCO. De leerlingen vinden dat ze die begeleiding ook daadwerkelijk hebben gekregen, al kon het soms toch wat beter. De docenten besteedde soms meer tijd bij de één dan bij de ander en verliep het stagebegeleiding bij sommige leerlingen niet zo soepel als bij de ander. Advies: Om te voorkomen dat leerlingen zich overgeslagen voelen kan de docent een schema maken met wie/ wanneer tijdens de les individueel uitleg krijgt. De docent kan de leerlingen ook aansporen om tijdens de les meer samen te werken. Deelvraag 2: Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten aanzien van het te verwerven kennis? De leerlingen verwachtte dat de inhoud van de lessen meer vakinhoudelijk zouden zijn dan op het Vmbo. Ze hebben meer over hun vak geleerd en hebben meer kennis opgedaan dan dat ze op het Vmbo zouden doen. Over het samenstellen van hun vakkenpakket hebben de leerlingen niet veel meegekregen, hun pakket was al samengesteld op het moment dat ze een stroming hadden gekozen ( handel, administratie,secretarieel). De leerlingen vonden dit ook niet erg dat het al voor hun was gedaan. Advies: Tijdens bepaalde vakken bijv. Engels duidelijker aangeven wat de leerlingen van elke sectie wel en niet hoeven te doen. Hierdoor kunnen de leerlingen meer aandacht besteden aan de delen die ze wel moeten doen. Deelvraag 3: Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten aanzien van het samen werken met leerlingen van andere stromingen?( handel, secretarieel, administratie) De leerlingen van VM5 verwachte vanaf het begin van het schooljaar dat de sfeer in de klas positief zou zijn. De leerlingen kenden elkaar al van de voorgaande jaren op school en konden het toen ook goed met elkaar vinden. Advies: Omdat de leerlingen elkaar goed kennen en er een goede sfeer hangt, de leerlingen meer stimuleren om samen te werken. pag. 8
Deelvraag 4: Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten opzichten van de te verkrijgen informatie van het ROC en de doorstroom mogelijkheden ( van niveau 2 naar 3 of 4)? De leerlingen verwachtte dat ze geen les zouden volgen op het ROC en het was een aangename verassing voor de leerlingen die daar les gingen volgen. Ze hebben hier meer over het ROC geleerd, de lesmethodes en schoolregels. De leerlingen vinden de frequentie (1 keer in de week) les volgen op ROC voldoende, hierdoor hoeven ze niet telkens heen en weer te reizen (MCO ROC). De leerlingen hadden wel meer informatie verwachte te verkrijgen over het ROC, ze vonden de verkregen informatie dan ook matig/onvoldoende. Ze verwachtte dat de docenten/opleidingshoofden ze meer informatie over de doorstroom mogelijkheden en opleidingskeuzes zouden geven. Advies: Aan het begin van het jaar en tijdens informatie avonden meer informatie over opleidingen en doorstoom mogelijkheden op het ROC aan de ouders en leerlingen geven. Dit kan in vorm van pamfletten, verwijzingen naar opendagen op het ROC of het internet. Deelvraag 5: Wat waren de verwachtingen van de leerlingen ten aanzien van het stage lopen? De leerlingen verwachtte dat ze van het stage lopen meer kennis zouden opdoen over hun vak. Sommige leerlingen vonden de frequentie van 1 dag stage lopen voldoende, hierdoor hadden ze ook genoeg tijd over om aan hun schoolwerk te werken, terwijl andere leerlingen het niet voldoende vonden en 2 dagen in de week stage liepen. De leerlingen hebben het stage lopen leerzaam ervaren, ze hebben veel over hun vak geleerd hoe het kantoor leven eruit ziet en hoe ze met collega s en klanten moeten omgaan. Wat sommige leerlingen wel hebben gemist is een soepelere stage begeleiding, een enkeling vond het wat traag gaan en vooral als het om problemen oplossen ging. Advies: Tijdens bepaalde mentoruren kunnen speciale stagebijeenkomsten worden gehouden. De leerlingen kunnen tijdens deze speciale uren over hun belevenissen op stage praten, ervaringen delen en over problemen en oplossingen praten. pag. 9
Deelvraag 6: Wat waren de verwachtingen ten aanzien van de randvoorwaarden? De leerlingen hadden wel verwacht dat ze een eigen lokaal zouden krijgen, maar niet op de 8 ste verdieping ze vinden het nogal hoog. De leerlingen hadden wel verwacht dat het lokaal anders zou worden ingericht dan de normale klaslokalen. Ze vinden het prettig dat ze een koelkast, magnetron en waterkoker in het lokaal hebben hierdoor voelt het meer als een kantoor. Dat school nog voor het lesmateriaal zorgt vinden de leerlingen zeer prettig, doordat school het voor ze regelt hoeven ze het zelf niet te doen en bespaart het veel geld. De leerlingen vinden het soms een beetje raar dat ze nog op een Vmbo- school zitten, vooral omdat ze een Mbo opleiding volgen en zich meer volwassen vinden dat de leerlingen op het MCO. Advies: De VM leerlingen meer van de andere op het MCO te scheiden, door hun lestijden te veranderen in MBO tijden, geen bel meer. Hierdoor kunnen de leerlingen zich meer als ROC ers voelen. Deelvraag 7: Hoe beoordelen de leerlingen het gehele VM2- traject? De meerderheid van de leerlingen vindt dat het VM2- traject ze veel heeft opgeleverd, ze hebben veel over hun vak geleerd veel meer dan op het Vmbo. De stages hebben de leerlingen veel werkervaring opgeleverd en het traject heeft de leerlingen een snellere toegang tot niveau 3 gegeven. De leerlingen hebben tijdens het traject niet veel gemist, ze zouden het alleen fijner hebben gevonden als het qua informatie over school en het ROC wat soepeler was gegaan (bijv. krijgen ze een ov waarom wel/niet) De leerlingen geven 3 de jaars leerlingen het advies om voor het VM2- traject te kiezen als ze graag individueel willen werken, dieper in het leerstof willen duiken, stage willen lopen (werkervaring opdoen) en sneller toegang willen krijgen tot niveau 3. De leerlingen zouden als ze weer de keuze kregen om voor het VM2- traject te kiezen, het opnieuw doen, vooral door het feit dat ze meer over hun vak hebben geleerd en sneller niveau 3 bereiken. Ik heb de cijfers die de leerlingen het traject hebben gegeven bij elkaar opgeteld en gedeeld door 8. Als eindcijfer krijgt het VM2 een 7.3 van de leerlingen. pag. 10
Conclusie en Aanbevelingen Voor mijn onderzoek hebben ik 8 van de 10 leerlingen kunnen interviewen. Ik heb de interviews in een aparte ruimte één op één gehouden, dit heb ik zo gedaan zodat de leerlingen elkaars antwoorden niet konden beïnvloeden. Ik heb de interviews opgenomen zodat ik de antwoorden snel kon terug vinden als ik ze nodig had voor mijn verslag. Met mijn onderzoek wilde ik erachter komen wat de verwachtingen van de leerlingen waren ten opzichte van het VM2 traject. Hoofdvraag: In hoeverre zijn de verwachtingen van de leerlingen van het VM- traject uitgekomen? Antwoord: Uit mijn onderzoek is gebleken dat de verwachtingen van de leerlingen in veel gevallen zijn uitgekomen, het traject scoort dan ook voldoende bij de leerlingen. Zo krijgen de leerlingen extra begeleiding die ze tijdens de lessen en stages hadden verwacht. Naast de extra begeleiding kwamen de verwachtingen van de leerlingen in het te verwerven kennis, klassensfeer, stage en randvoorwaarden uit. De leerlingen waren minder tevreden met de verkregen informatie over het ROC, ze vonden het niet voldoende. Ze hadden meer informatie over het volgen van lessen op het ROC,de eind kwalificaties voor elk sectie (welke examens moeten ze voldoende afsluiten) en welke doorstoom mogelijkheden er zijn gekregen. Alhoewel de leerlingen de verkregen informatie over het ROC onvoldoende/matig vonden, begrijpen ze wel waarom dat zo is. Niet alleen de leerlingen werken voor het eerst in het VM2- traject maar ook de docenten, en hier voor hebben de leerlingen veel geduld en begrip als dingen die niet zo soepel liepen als gedacht. Aanbeveling Voor leerlingen en leraren is meer contact met het ROC in de toekomst een must. De leerlingen en leraren wisten voor sommige vakken pas aan het eind van het jaar wat de einddoelen voor de secties waren. Om in de komende jaren zulke situaties te vermijden is het belangrijk om sterke contacten te leggen met de samenwerkende MBO school(en). pag. 11
Wat te behouden Wat het VM2-traject kan behouden: de verschillende secties in èèn klas, klaslokaal inrichting en de excursies. Door de drie verschillende secties in de klas ( handel, secretarieel, administratie) leren de leerlingen veel van elkaar. Zo leren de leerlingen van administratie hoe ze klanten of collega s op een professionele manier verwelkomen en helpen, in persoon of telefonisch. De excursies helpen de leerlingen niet alleen andere landen en culturen leren kennen maar ook elkaar en hun docenten. Zo zien ze elkaar en de docenten buitenschool tijd en leren ze elkaar op een andere manier kennen. Dit creëert een heel andere band dan als je samen in een klaslokaal zit. pag. 12
Reflectie Het VM2- traject was nieuw voor mij, het was een heel ander vorm van het Mbo dan ik zelf gewend was. Met mijn onderzoek wou ik weten wat de leerlingen van deze vorm van het Mbo vonden, waren het de zelfde reacties als ik had of waren ze compleet anders. Het vinden van een goede hoofdvraag was moeilijker dan ik had gedacht, maar met hulp van Erica en Nathalie kwam ik op één. Nadat ik mijn hoofdvraag had was het makkelijk om aan mijn deelvragen te komen, nadat ik wist wat ik wilde weten kon ik hier dieper in gaan met de deelvragen. De interview vragen waren wat lastiger om te formuleren, ze moeten antwoord geven op je deelvragen maar mogen niet sturend of gesloten zijn, dit was soms wel moeilijk om te doen. Door wat hulp van Nathalie is het toch goed gekomen met de vragen. Nadat ik mijn hoofdvraag, deelvragen en interviewvragen had, ben ik begonnen met het interviewen van de leerlingen. Hiervoor heb ik eerst een schema gemaakt van wanneer, waar en welke leerlingen ik zou interviewen. Ik had besloten om de leerlingen in een aparte ruimte te interviewen en gebruikte een recorder (op telefoon) om de leerlingen op te nemen. Ik liep met de leerlingen naar de ruimte en legde ze uit hoe ik het zou doen en vervolgens begon ik met het interview. Het objectief blijven tijdens een interview is moeilijker dan gedacht, vooral als de leerlingen een vraag niet snappen of er te lang over doen om het te beantwoorden kan soms lastig om de leerlingen niet naar een antwoord te sturen. Het opnemen van de interviews was vooral een handige manier om tijdens het samenvatten van de resultaten de antwoorden terug te vinden(horen). Het is wel jammer dat ik maar 8 van de 10 leerlingen kon interviewen, voor de volgende keer zorg ik ervoor dat ik me veel strakker aan de planning houd. De samenwerking met Erica en Nathalie verliep uitstekend. Ze hebben me goed geholpen in het vinden van een hoofdvraag en hebben me goed gestuurd en gecoacht tijdens het onderzoek. Vooral de samenwerking met Nathalie verliep goed, ze keek kritisch naar mijn werk en stelde me bij de bijeenkomsten vragen die mij weer verder konden helpen. De samenwerking met Erica en Nathalie is zeker voor herhaling vatbaar met andere onderzoeken op het MCO. pag. 13
Literatuur lijst Boeken: Harinck, F. (2006). Basisprincipes praktijkonderzoek. Apeldoorn: Galant Internet: http://www.platformsvmbo.nl/actueel/archief/leergangvm2.doc/ http://www.vm2maastricht.nl/vm2_digitale_folder_docent.pdf http://www.slo.nl/voortgezet/vmbo/themas/vm2_1/ Onderzoeksrapport: http://www.ou.nl/docs/expertise/rdmc/2011%20projectrapportages_eindverslagen%202010/eindr apport%20vm2_mgo_4_4_2011.pdf pag. 14