Raadsmededeling - Openbaar Nummer : 85/2016 Datum : B&W datum : 17 mei 2016 Beh. ambtenaar : M. Nijmeijer Portefeuillehouder : G. Berghoef Onderwerp : wijziging Gemeenschappelijke Regeling VNOG 2010 Aanleiding De huidige gemeenschappelijke regeling (GR) van de Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland (VNOG) dateert van 2010. In de afgelopen jaren zijn er diverse ontwikkelingen geweest waardoor het wijzigen van de GR gewenst is. Onder meer de wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen, de wijziging van de Politiewet en de resultaten van het reorganisatieprogramma VNOG Risicogericht worden hiermee verwerkt in de GR. Op 31 maart 2016 is de voorgestelde nieuwe regeling in het Algemeen Bestuur (AB) behandeld. Twee onderwerpen uit de GR zijn als aparte agendapunten behandeld en in stemming gebracht en aangenomen. Het gaat hierbij om een wijziging van het financieel verdeelmodel en de systematiek van de stemverhoudingen (unaniem aangenomen). De ingediende zienswijzen van gemeenten worden in de vergadering van het AB VNOG op 30 juni behandeld, vóór 1 juni moet iedere gemeente haar reactie geven. De definitieve besluitvorming vindt plaats in het AB VNOG van december. De wijziging komt tot stand indien tweederde van de colleges, die tezamen tweederde van het aantal stemmen in het AB VNOG vertegenwoordigen tot de wijziging, hebben besloten. Inhoud mededeling De redenen voor het wijzigen van de regeling zijn uiteenlopend van aard en hebben een groot aantal meer en minder belangrijke wijzigingen tot gevolg. Voor een totaaloverzicht wordt verwezen naar de bijlagen Tekst concept-wijziging Gemeenschappelijke regeling VNOG 2017, Toelichting GR 2017, Overzicht wijziging GR 2017 versus huidige GR 2010, Notitie Governance in de VNOG en de Samenvatting notitie oranje kolom deel 1. In deze raadsmededeling worden slechts de belangrijkste wijzigingen behandeld, te weten: 1. Algemeen uitgangspunt De leesbaarheid kan worden vergroot door bepalingen, waarvan de inhoud is geregeld in wet- en regelgeving niet ook in de gemeenschappelijke regeling op te nemen. 2. Wijziging Wet gemeenschappelijke regelingen Een van de belangrijkste wijzigingen van de WGR, die inhoud van de gemeenschappelijke regeling raakt betreft de bevoegdheidstoekenning (attributie) aan het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. Voor een gemeenschappelijke regeling blijft weliswaar het monistisch stelsel gelden, maar beschikt het dagelijks bestuur op basis van de WGR over eigenstandige bevoegdheden.
3. Koppeling met Politiewet Door een eerdere wijziging van de Politiewet is de koppeling tussen de voorzitter van de veiligheidsregio en de regionaal korpsbeheerder van de politie komen te vervallen. De GR dient hierop te worden aangepast. 4. VNOG risicogericht Op enkele elementen leiden de resultaten van VNOG-Risicogericht tot wijzigingen van de regeling. a. De gebiedsgebonden commissies VNOG Risicogericht houdt een reorganisatie in waarbij de decentrale sturing in brandweerclusters komt te vervallen. De VNOG wordt een centraal aangestuurde en centraal gefinancierde organisatie. De bestuurscommissies verliezen hiermee hun beleidsverantwoordelijkheid. Dit leidt ertoe dat bepalingen over de bestuurscommissies brandweer en de clusters komen te vervallen per 1-1-2017. De bestuurscommissies worden vervangen door zogenaamde gebiedsgebonden commissies, waarin de burgemeesters plaatsnemen uit het (oude) cluster en waar de inzet van de basis brandweerzorg aan de orde komen. b. Het financieel verdeelmodel Gezien de centralisering van de sturing en financiering van de VNOG is er behoefte aan een nieuw, eenduidig financieel verdeelmodel. In het AB van 31 maart 2016 is met 70 stemmen voor en 15 stemmen tegen gekozen voor een model op basis van de verhouding van het in de algemene uitkering van het gemeentefonds opgenomen bedrag voor het cluster OOV/brandweer en rampenbestrijding. Dit verdeelmodel zal worden ingevoerd met een ingroeitermijn van 3 jaar, waarbij het ingroeipad over de drie jaar als volgt wordt verdeeld: jaar 1 25%, jaar 2 50%, jaar 3 75%. Vanaf 2020 zal de financiering volledig volgens het nieuwe verdeelmodel zijn ingericht. Het financieel verdeelmodel maakt onderdeel uit van de GR en treedt dus gelijktijdig in werking. Op basis van het gemeentefondsmodel behoren wij tot één van de voordeelgemeenten.
c. De stemverhoudingen Er komt een nieuwe systematiek voor wat betreft de stemverhoudingen, namelijk staffel met demping. Er is sprake van een gewogen stemverhouding. Het nemen van besluiten door het Algemeen bestuur vindt plaats volgens de volgende stemverdeling: a. Gemeenten < 20.000 inwoners: 1 stem; b. Gemeenten met 20.000 40.000 inwoners: 2 stemmen; c. Gemeenten met 40.000 60.000 inwoners: 3 stemmen d. Gemeenten met 60.000 80.000 inwoners: 4 stemmen; e. Gemeenten met 80.000 100.000 inwoners: 5 stemmen; f. Gemeenten met 100.000 of meer inwoners: 6 stemmen. De gemeente Aalten valt in de b-categorie. In vergelijking met het huidige systeem (1 stem per 10.000 inwoners of een gedeelte daarvan) neemt het belang van Aalten hiermee toe van 3 op een totaal van 91 (ongeveer 3,3%) naar 2 stemmen op een totaal van 50 (4%). Met de gemeenten in de Achterhoek Oost samen is de verhouding respectievelijk 15,4% en 18%. De meeste gemeenten hebben in het nieuwe voorstel 1 of 2 stemmen. De invloed van de kleine gemeenten in het totaal groeit daarmee ten opzichte van de grotere gemeenten. Ongeacht deze wijziging blijft het voor kleine gemeenten van belang om hun standpunt kracht bij te zetten door samenwerking met andere gemeenten en elkaar te ondersteunen om op die manier voor een eventuele meerderheid te zorgen in de besluitvorming. d. De governance en inbedding van de oranje kolom De uitkomsten van de in de zomer van 2015 gepresenteerde notitie governance in de VNOG en de notitie oranje kolom deel 1 zijn voor zover dit betrekking heeft op de GR verwerkt in de concepttekst. De gemeentelijke bijdrage aan de rampenbestrijding (bevolkingszorg) wordt de oranje kolom genoemd. Deze staat als volwaardig element naast de brandweer (rode kolom), GHOR (witte kolom) en de politie (blauwe kolom). De oranje kolom wordt expliciet opgenomen in de GR VNOG. De gedachte hierachter is dat de VNOG-organisatie in gezamenlijkheid moet zorgdragen voor de veiligheid van de burgers. Hiermee wordt een duidelijke positie ingenomen binnen het bestuur van de VNOG. De afdeling crisisbeheersing bewaakt de belangen van de oranje kolom en valt functioneel onder het Multidisciplinair Veiligheidsoverleg. Binnen de Managementraad heeft het afdelingshoofd crisisbeheersing ook zitting. De coördinerend Functionaris Gemeenten neemt als adviseur deel aan de vergaderingen van het Algemeen- en Dagelijks Bestuur en is tevens agenda lid van de Managementraad VNOG. In de praktijk moet bij het opnemen van de oranje kolom in de GR gedacht worden aan de ondersteuning van de samenwerking tussen de gemeenten. Tevens haat het ook over het aanbieden van opleidings- en oefenprogramma s voor de ambtenaren die belast zijn met de uitvoering van de gemeentelijke processen. Vanuit de gemeente Aalten wordt geen zienswijze ingediend aangezien er geen ambtelijke bezwaren zijn tegen de voorgestelde wijzigingen. Daarnaast is inhoudelijke behandeling niet meer realiseerbaar vanwege de aanleverdatum van het stuk bij het college.
In onderstaande tabel is de planning voor de wijziging van de GR in het jaar 2016 te zien. Het AB VNOG stelt voor om de wijzigingsprocedure in twee stappen te doen: 1. Een consultatieronde langs de colleges en raden met als doel zoveel mogelijk informatie te verzamelen voor het definitieve wijzigingsvoorstel. De gevraagde zienswijze is ten behoeve van deze consultatieronde. 2. Besluitvorming door de colleges en raden om de wijziging tot stand te laten komen. Datum Wie wat 10 maart 2016 Commissie Middelen Adviseren DB over concepttekst wijziging GR voor consultatieronde colleges 17 maart 2016 DB Instemmen met conceptvoorstel AB 31 maart 2016 AB Vaststellen conceptwijzigingstekst April-mei 2016 Colleges Consultatie over conceptwijzigingstekst (evt. in afstemming met de raad) 1 juni 2016 Colleges Uiterste reactiedatum voor de zienswijze 9 juni 2016 Commissie middelen Adviseren DB over concepttekst wijziging GR door colleges 16 juni 2016 DB Voorbereiding formeel voorstel tot wijziging regeling 30 juni AB Wijzigingstekst vaststellen en procedure starten Juli oktober Colleges Besluiten over wijzigingsvoorstel (met toestemming van de raden) 24 november 2016 Commissie middelen Adviseren DB 1 december 2016 DB Voorbereiden besluitvorming AB 15 december 2016 AB 1. Nagaan of regeling is gewijzigd 2. Datum van inwerkingtreding bepalen De volgende stukken zijn voor u bijgevoegd: De volgende stukken zijn voor u ter inzage gelegd: - Consultatie voorstel tot wijziging GR VNOG 2010 - Tekst concept-wijziging GR VNOG 2017 - Toelichting GR - Overzicht wijziging GR 2017 versus GR 2010 - Notitie Governance in de VNOG - Samenvatting notitie Oranje Kolom deel 1