Ronde van Vlaanderen Hasselt Leuven Oostende DOORSTROMING & ORIENTERING
ONDERZOEKEN HIVA synthese van verschillende onderzoeken uit het verleden - S. GROENEZ Sociale factoren bepalen succes en mislukking in het onderwijs. Aan de hand van: Beroep vader Diploma moeder Inkomen gezin Belg versus niet-belg
40 30 20 10 0 Starters in leerjaar a en leerjaar b Beroep vader 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 leerjaar a leerjaar b 1= inactief 2=ongesch. arbeider 3= half gesch. arbeider 4= geschoolde arbeider 5=lagere bediende 6=hogere bed. /kader 7= onderw. personeel 8= zelfstandige 9=ondernemer 10= landbouwer 11= vrij beroep
Starters in leerjaar a 40 35 30 25 20 15 10 5 0 en leerjaar b onderwijsniveau moeder 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1= Lager ond. 2= Lager BSO 3= Lager TSO 4= Lager ASO 5= Hoger BSO 6= Hoger TSO 7= Hoger ASO 8= Hogeschool 9= Universiteit leerjaar a leerjaar b
40 35 30 25 20 15 10 5 0 Studieoriëntatie Beroep vader in 3 3 jaar SO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ASO TSO BSO 1= inactief 2=ongesch. arbeider 3= half gesch. arbeider 4= geschoolde arbeider 5=lagere bediende 6=hogere bed. /kader 7= onderw. personeel 8= zelfstandige 9=ondernemer 10= landbouwer 11= vrij beroep
Studieoriëntatie in 3 3 jaar SO 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Onderwijsniveau moeder 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ASO TSO BSO 1= Lager ond. 2= Lager BSO 3= Lager TSO 4= Lager ASO 5= Hoger BSO 6= Hoger TSO 7= Hoger ASO 8= Hogeschool 9= Universiteit
WIE BEPAALT DE KEUZE? Gelijke kansen => Keuzecompetente leerlingen WAAR LEER JE DAT?
Probleemstelling Wereldkampioen wisk/wet. Maar niet leuk! (weinig motiverend om later iets mee te doen) ) (PISA) De achtergrond van leerlingen is vaak doorslaggevend voor keuzes bij instap, tijdens en na het SO (HIVA) (Wie( kiest er eigenlijk?) Eén jongere op vijf betreurt zijn studiekeuze HO: Niet één student op twee haalt zijn diploma Opleiding TSO- en BSO-leerlingen versus de job waar ze voor kiezen: Verkeerd gekozen......
Uitgangspunt Kiezen is een competentie die kan je ontwikkelen KANSEN KRIJGEN OM TE KIEZEN HULP KRIJGEN OM DAARUIT TE LEREN
Mijn keuzes in een spanningsveld mijn ASPIRATIES IK mijn CAPACITEITEN
Mijn keuzes worden beinvloed THUIS - BUURT sociale en culturele achtergrond mijn ASPIRATIES IK mijn CAPACITEITEN
Mijn keuzes worden beinvloed mijn ASPIRATIES IK mijn CAPACITEITEN SCHOOL- CLB ontwikkelingsgericht versus leerstofgericht
Ik kom op voor mijn keuze THUIS - BUURT mijn ASPIRATIES IK mijn CAPACITEITEN SCHOOL- CLB
SCHOOLPRAKTIJKEN LEES 3 INITATIEVEN GEEF EEN APPRECIATIE BESPREEK PER 3à43
Wat heb je nodig om te kunnen kiezen? Positief/realistisch zelfbeeld Voldoende horizon mijn ASPIRATIES IK mijn CAPACITEITEN Keuzevaardigheden
1. Zelfconceptverheldering kennis van jezelf (wie ben ik? wat wil ik?) realistisch zelfbeeld van je eigen capaciteiten (waar ben ik goed in en wat niet/minder?) positief zelfbeeld: : o.m. competentiegevoel, dank zij voldoende succeservaringen en reacties/feedback uit omgeving gevoel van autonomie: ik heb het recht en ben in staat om eigen keuzes te maken (zelfsturing)
Klaspraktijken die ZELFCONCEPT Actief in de klas: ondersteunen confrontatie met jezelf en met andere persoonlijkheden Veelheid aan talenten aanspreken (niet alleen strikt verstandelijke) Proces (co- & peer-)evaluatie evaluatie: Hoe functioneer ik? Zelf leren verwoorden Zelfreflectie bevorderen: wie ben ik? waar wil ik naartoe?
klaspraktijken die ZELFCONCEPT ondersteunen Competentiegevoel: leren uit successen ipv uit mislukkingen Veilig klimaat Betekenisvolle leeractiviteiten Zelf ontdekken uitproberen Sterke ondersteuning Bewust van vooroordelen (als lkr, als lln) Model staan Werkvormen die status bevorderen (CLIM, )
2. Horizonverruiming kennis van de wereld en de samenleving in het algemeen kennis van de beroepenwereld kennis van het studieaanbod dat voorbereidt op beroepen(-velden) onbevooroordeelde kijk! Daarom: ook kennis van wie/wat je beïnvloedt
Klaspraktijken die ondersteunen HORIZONVERRUIMING ondersteunen Leren kijken naar de wereld Brede variëteit aan contexten en activiteiten Nieuwsgierig maken/houden Laten reflecteren/ verwoorden persoonlijke betrokkenheid bij leeractiviteiten (verwondering, interesses, ) Link leerstof realiteit - beroepswereld Kennismakingsactiviteiten, deelaspecten eigen beroepswereld van TSO/BSO-opleiding Waardering voor verschillende beroepen Zicht op eigen belangstellingssferen beroepen die in die richting liggen
3. Keuzevaardig weloverwogen kiezen: pro s en contra s s verzamelen en afwegen - conclusies trekken ervoor gaan Zelfsturing ontwikkelen -Weten wat je wilt, geïnspireerd zijn Stappenplan hanteren -Weten wat je te doen staat en het voor elkaar krijgen (jezelf organiseren) Inschatten implicaties Ervoor gaan, doorzetten Afstand nemen jezelf inschatten omgaan met beïnvloeding nvloeding (aanvaarden/ afwijzen in functie van eigen waarden! )
klaspraktijken die KEUZEVAARDIGHEID ondersteunen Dagelijks doen in de klas : keuzerijke leeromgevingen Actieve werkvormen (contract, hoekenwerk, onderzoekend leren, taakgericht, ) Tijd voor/ Hulp bij bij plannen / bijsturen / zelf evalueren (hulpinstrumenten) Reflectie en feedback op eigen keuzehandelingen: Stilstaan bij bij (procesevaluatie) keuzemomenten: Wat? Hoe? Waarom? Beïnvloed nvloed? Implicaties? Inspraak in de klas / leerlingenparticipatie op school
Zelfconceptverheldering: positief & realistisch KEUZE Ruime horizon: Kennis omtrent mogelijkheden en invloeden COMPETENT: Doelgericht/Waardenbewust handelen bewaken Keuzevaardig: kunnen en durven kiezen/plannen/realiseren
SCHOOLPRAKTIJKEN DIE DE ONTWIKKELING VAN KEUZECOMPETENTIE VERDER ONDERSTEUNEN
LESOVERSCHRIJDENDE activiteiten Materialen en activiteiten ivm keuzevaardigheid: spellen spellen, themapaketten, uitstappen vakbeurzen, initiatieven: bedrijfsbezoek,, stages, snuffeldagen, getuigenissen oud lln. Specifieke initiatieven Leraren als voorbeeld van brede horizon en onbevooroordeeld Leerlingvolgsysteem: aandacht voor, overleg over probleemleerlingen (MDO, klassenraad, ) Breed evalueren goed communiceren
Brede evaluatie faire beoordeling Oog voor talenten ipv. voor fouten! Breed gamma aan evaluatievormen Evalueren = onderdeel leerproces evalueren is NIET rangschikken maar WEL feedback bijsturen Bewust van mogelijke storende factoren die leiden tot onderschatting Leren terugblikken op eigen leerproces: portfolio, feedback, zelf-/co co-/peerevaluatie
Begeleiden van overstap andere school/ studierichting Betekenisvol leerlingdossier (op basis van volgsysteem) doorgegeven Instapbeleid: : info geven en krijgen Nieuwe instromers begeleiden soms intensief! Overgang school - arbeidsmarkt
Zicht op de onderwijsaanbod in de regio Op de hoogte van mogelijke alternatieven (inspelen behoeften lln.) Hierover begrijpbaar communiceren met lln/ ouders Perspectief van de leerling versus eigen perspectief (als leraar/ als school) Zicht op mogelijkheden voor + Hulp ongekwalificeerde uitstromers Time out - project
Klim om ter snelst in deze boom! GOK en kiezen
Doel van het speerpunt 'doorstroming en oriëntering' Hoe kan de school bijdragen tot = Welke doelen? Welke acties Wanneer? Effecten?
Hoe meer de school onderstaand beleid voert WAT: : doelen kiezen mbt de 3 aspecten HOE: : acties ondernemen in de leeromgeving / les (werkvormen hanteren inhouden aanbrengen afstemming: valoriseren van talenten en ondersteunen bij zwaktes) WANNEER: : voortdurend en systematisch in alle vakken WIE: : met het hele team (leerjaar graad) en met de nodige verticale lijnen (school)
hoe meer leerlingen beter zullen doorstromen (groter schoolsucces, minder afstromen, minder uitstromen zonder diploma/getuigschrift) beter zullen kiezen, zowel wat betreft studierichting en beroepsuitoefening als in het dagelijkse leven.