1.2 Programma 2 Verkeer en vervoer Portefeuillehouders: mevrouw S.A.E. Poepjes en de heer J.G. Kramer Wat willen we bereiken en wat mag het kosten? Voor het programma Verkeer en vervoer geven wij in deze begroting invulling aan omvangrijke bezuinigingen. Daarnaast realiseren wij zo veel mogelijk de doelen die zijn opgenomen in het Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan (PVVP). Het PVVP is het kader voor onze prioriteiten. Prioriteiten Wij maken de lopende grote en kleine infrastructuurprojecten af; daarna zien wij geen grote uitbreidingen meer voor de hoofdinfrastructuur. Wij beheren en onderhouden onze provinciale infrastructuur zo efficiënt mogelijk. In het verleden hebben wij bestuurlijke afspraken gemaakt en toezeggingen gedaan over bijdragen aan gemeentelijke infrastructuurprojecten. Die afspraken voeren wij uit. Wij geven prioriteit aan het in stand houden en verbeteren van het openbaar vervoer tot een duurzaam systeem. Ook het stimuleren van veilig verkeersgedrag heeft prioriteit. Invulling bezuinigingen Wij geven een structurele invulling aan de bezuinigingen die al waren ingeboekt in de begroting van. De grootste bezuiniging is het pakket dat in het Uitvoeringsprogramma - is aangekondigd. Deze bezuiniging is nodig vanwege teruglopende inkomsten en om de beleidsambities in het Uitvoeringsprogramma te kunnen dekken. Voor het programma Verkeer en vervoer gaat het om een bezuiniging die oploopt tot 13 mln. per jaar. Deze was in de begroting ingeboekt bij de beleidsvelden 2.2, 2.3 en 2.4, grotendeels als stelpost. De invulling hiervan staat in de bijlage Voorstellen kadernota. Verder is er de eerdere bezuiniging van 1,57 mln. per jaar, de zogeheten generieke korting programma 2. In was deze bezuiniging deels incidenteel opgelost. Vanaf is de bezuiniging structureel opgelost. Alleen in en zal nog een klein deel incidenteel opgelost worden. Een belangrijke maatregel is de brugbediening op afstand, waardoor we besparen op de jaarlijkse bedieningskosten. Hiervoor is wel eerst een investering nodig, maar per saldo levert dit een bezuiniging op van 0,5 mln per jaar. Voor de laatste 0,7 mln vullen we de generieke korting programma 2 in in samenhang met de hierboven genoemde bezuiniging van 13 mln. Toekomstige kleine investeringen In het Uitvoeringsprogramma - zijn investeringen aangekondigd in fietsverkeer, verkeersveiligheid, ketenmobiliteit en de traverse Lemmer. De hiervoor benodigde bedragen zijn nog niet in de begroting opgenomen. Dit komt aan de orde bij de kadernota en begroting. Vanwege het stopzetten van het project spoorlijn Heerenveen-Drachten-Groningen stellen wij een alternatief investeringsplan op. Uiterlijk bij de kadernota zal dit investeringsplan aan PS worden voorgelegd.
Totaal baten en lasten programma 2: Verkeer en vervoer 2.1 Planvorming en programmering, 30.029 1.226 226 226 226 226 bestuurlijke samenwerking 2.2 Verbetering infrastructuur 75.241 10.154 8.648 21.848 6.198 4.008 2.3 Instandhouding provinciale 9.358 103.551 7.704 7.704 7.704 7.704 infrastructuur 2.4 Openbaar vervoer 49.538 47.028 38.211 38.211 38.211 38.211 2.5 Verkeerseducatie en 70 1.621 1.601 1.601 1.601 1.601 mobiliteitsbeïnvloeding Totaal baten 164.235 163.579 56.389 69.589 53.939 51.749 2.1 Planvorming en programmering, 32.947 3.638 2.327 2.122 2.166 2.140 bestuurlijke samenwerking 2.2 Verbetering infrastructuur 86.595 59.721 21.503 34.832 22.569 21.838 2.3 Instandhouding provinciale 37.430 130.438 36.775 41.254 40.018 39.156 infrastructuur 2.4 Openbaar vervoer 50.604 47.967 39.190 39.321 39.351 39.333 2.5 Verkeerseducatie en 229 2.071 2.074 2.153 2.170 2.160 mobiliteitsbeïnvloeding Totaal lasten 207.804 243.835 101.869 119.683 106.274 104.626 lasten -43.569-80.255-45.480-50.094-52.334-52.877 Toelichting De middelen van de BDU zijn opgenomen overeenkomstig het bestedingsplan. De BDU-middelen voor infrastructuur en verkeersgedrag zijn vanaf opgenomen bij de beleidsvelden 2.2 en 2.5. Alleen de algemene BDU-middelen blijven bij beleidsveld 2.1. De grote verlaging van het gehele programma in ten opzichte van is het gevolg van de afkoop van het Van Harinxmakanaal in. Beleids- en normenkader Kaderstellende beleidsnota s/ relevante wetten en regelingen Relevante Europese en nationale wet- en regelgeving Wegenwet Waterstaatswet Planwet verkeer en vervoer Wet brede doeluitkering (bdu) Waterwet Wet personenvervoer Provinciale verordeningen en beleidsnota s Provinciaal verkeer en vervoerplan Vastgesteld door PS op 15 maart 2006 / 26 oktober Vaarwegenverordening provincie Friesland 27 juni 1991 wegenverordening provincie Friesland 5 juli 2000 nota strategisch onderhoud provinciale infrastructuur Februari 2006 Aanpassing onderhoudsbeleid bij begroting 2008 7 november 2007 Door GS vastgestelde uitvoeringsregelingen/-nota s Vastgesteld door GS op Meerjarenprogramma vervanging en renovatie kunstwerken (=onderdeel van het December uitvoeringsprogramma verkeer en vervoer ) Uitvoeringsprogramma verkeer en vervoer April Manifest verkeersveiligheid Fryslân 2010 2025 (Strategienota Verkeersveiligheid 2010 2010-2025) In aan PS voor te leggen nota s Herijking beleidskaders beheer en onderhoud (behandeling kadernota ).
Beleidsveld 2.1 Planvorming en programmering, bestuurlijke samenwerking Wat willen we bereiken? We zorgen dat we steeds kunnen werken vanuit actuele beleidskaders. Dat doen we op basis van een inzichtelijke planning, een externe oriëntatie en duidelijke afspraken met onze partners. Wat gaan we daarvoor doen in? Opstellen Uitvoeringsprogramma We stellen een Uitvoeringsprogramma op voor. Daarbij spelen we in op de ontwikkeling van het verkeer en de geconstateerde effecten van het beleid. Met een monitoringprogramma houden we de ontwikkelingen en effecten in de gaten. Beleidskaders Waar nodig gaan we na of een bijstelling van beleid nodig is. Dit geldt bijvoorbeeld voor de beleidskaders beheer en onderhoud. Wij herijken deze kaders vanwege de ontwikkelingen van de laatste jaren en de verwachte ontwikkelingen. Vanwege de komst van de Omgevingswet bereiden we een nieuwe Omgevingsvisie voor, die te zijner tijd het PVVP moet vervangen. Samenwerking We werken actief samen met andere provincies in het IPO en in het SNN. Wij organiseren het Overleg Verkeer en Vervoer Fryslân (OVVF). Het Regionaal Orgaan verkeersveiligheid Fryslân (ROF) maakt hier deel van uit. Met het rijk overleggen wij over het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Dit overleg vindt ten minste één keer per jaar plaats, waarschijnlijk eind. Basis hiervoor is de Gebiedsagenda Noord-Nederland. Naar verwachting zal deze agenda eind worden herzien. BDU en bijdragen aan gemeenten Wij beheren de Brede doeluitkering verkeer en vervoer (BDU). Deze wordt mogelijk met ingang van of ondergebracht in het provinciefonds. In het verleden verleende BDU-subsidies aan gemeenten wikkelen wij af. Daarnaast verstrekken wij bijdragen aan de gemeente Leeuwarden op grond van de overeenkomst Programma Bereikbaarheid Leeuwarden. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde Uitvoeringsprogramma Beschikbaarheid Uitvoeringsprogramma gereed Structureel overleg met gemeenten Vergaderingen OVVF 4
Wat mag het kosten? - tijdelijk 0 1.000 0 0 0 0 - overlopende passiva 30.029 226 226 226 226 226 Totaal baten 30.029 1.226 226 226 226 226 - structureel 177 167 170 170 170 170 - tijdelijk 599 1.772 400 0 0 0 - overlopende passiva 30.289 600 600 600 600 600 - bedrijfsvoeringkosten 1.883 1.098 1.157 1.352 1.395 1.369 Totaal lasten 32.947 3.638 2.327 2.122 2.166 2.140 lasten -2.918-2.413-2.101-1.897-1.940-1.914 Toelichting De overlopende passiva betreffen de BDU-middelen. Deze zijn vanaf verlaagd bij beleidsveld 2.1, omdat de BDU-middelen voor infrastructuur en verkeersgedrag nu zijn opgenomen bij de beleidsvelden 2.2 en 2.5. De tijdelijke lasten hebben voor en betrekking op het fietspad Leechlân; voor ook op Bereikbaarheid Leeuwarden en de implementatie van de Waterwet. Beleidsveld 2.2 Verbetering infrastructuur Wat willen we bereiken? Ons doel is om het provinciale wegennet duurzaam veilig in te richten en de bereikbaarheid te verbeteren per weg, per spoor en over water. Wat gaan we daarvoor doen in? Kleinschalige maatregelen De relatief kleinschalige maatregelen als uitvoering van fase A van het PVVP worden in en afgerond. Er is geen besluit over het vervolg op het programma kleinschalige maatregelen. Bij de kadernota begroting kan een vervolg aan de orde komen voor de Programmalijnen Verkeer en vervoer zoals in het Uitvoeringsprogramma - opgenomen. Traverse Lemmer Het verbeteren van de traverse Lemmer is een oplossing voor de verminderde doorstroming en de overlast voor de omgeving op deze belangrijke route richting Zuidwest Fryslân. Voor de traverse Lemmer is nog geen volledige financiële dekking aanwezig. Uiterlijk bij de kadernota zal de investering in de traverse Lemmer aan PS worden voorgelegd. Rondweg Woudsend De financiële afwikkeling van de rondweg Woudsend vindt in plaats. De openstelling van de rondweg was in juli.
Prinses Margrietkanaal Het laatste onderdeel van het Programma verruiming Prinses Margrietkanaal naar klasse Va wordt uitgevoerd in. Dit is het verruimingswerk ter plaatse van de aansluiting met de Jeltesloot. Fase 2 van de verruiming Prinses Margrietkanaal (vervanging kunstwerken) staat beschreven in de paragraaf Grote projecten. Grote projecten In de paragraaf Grote projecten staan onder andere de grote infrastructurele werken die in voorbereiding of uitvoering zijn. In die paragraaf staat een toelichting op de volgende projecten: 1. Bereikbaarheidsprojecten Leeuwarden-Vrijbaan N31 Haak om Leeuwarden Westelijke invalsweg Drachtsterweg en omgeving Noordwest tangent 2. N31 Traverse Harlingen 3. Verruiming Prinses Margrietkanaal 4. N381 Drachten-Drentse grens 5. De Centrale As 6. Gebiedsontwikkeling Heerenveen 7. Knooppunt Joure, aquaduct Skarsterrien 8. RSP Spoorprojecten Capaciteitsvergroting Leeuwarden-Zwolle Capaciteitsvergroting Leeuwarden-Groningen Station Werpsterhoek (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde De majeure infrastructuurprojecten Het gereedkomen en de benoemde Ten minste 90% tussenstappen vinden plaats in het jaar zoals gemeld in het uitvoeringsprogramma verkeer en vervoer De kleine en reguliere projecten uit het PVVP Projecten komen gereed in het jaar zoals gemeld in het uitvoeringsprogramma Verkeer en vervoer Ten minste 90% Wat mag het kosten? - structureel 70 0 0 0 0 0 - tijdelijk 0 1.160 0 7.900 800 0 - overlopende passiva 75.171 8.994 8.648 13.948 5.398 4.008 Totaal baten 75.241 10.154 8.648 21.848 6.198 4.008 - structureel 4.905 5.605 7.015 8.693 13.037 14.758 - tijdelijk 5.561 42.374 3.100 9.280 800 0 - overlopende passiva 75.171 8.994 8.648 13.948 5.398 4.008 - reserves 209 0 0 0 0 0 - bedrijfsvoeringskosten 749 2.747 2.741 2.911 3.335 3.072 Totaal lasten 86.595 59.721 21.503 34.832 22.569 21.838 lasten -11.354-49.567-12.855-12.985-16.372-17.830
Toelichting De overlopende passiva betreffen RSP-gelden. De grootste storting is in geweest. De ontwikkeling van de structurele lasten wordt bepaald door de stijgende kapitaallasten als gevolg van de voorziene oplevering van delen van de Centrale As en de N381. Beleidsveld 2.3 Instandhouding provinciale infrastructuur Wat willen we bereiken? De provincie is wettelijk verantwoordelijk voor de onderhoudstoestand van het provinciale wegen- en vaarwegennet en de kunstwerken daarin. Het onderhoud van de provinciale infrastructuur wordt uitgevoerd op basis van het door Provinciale Staten vastgestelde scenario 1 uit de nota Strategisch onderhoudsbeleid provinciale infrastructuur. De onderhoudsstrategie is gebaseerd op economische doelmatigheid en gericht op het in stand houden van de functionaliteit en de constructieve veiligheid van de infrastructuur tegen zo laag mogelijke kosten. Nieuwe ontwikkelingen geven aanleiding om de vastgestelde beleidskaders te herijken. Het gaat bijvoorbeeld om de verandering in het beheerde areaal en keuzes over milieueisen. De herijking van de onderhoudsbeleidskaders zullen wij voorleggen bij de kadernota begroting. Het onderhoud van de infrastructuur komt ook aan de orde in de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen. Wat gaan we daarvoor doen in? Onderhoud We onderhouden het provinciale net van wegen en vaarwegen. Het gaat om wegen met een lengte van 846 km, vaarwegen met een lengte van 646 km, oevers met een lengte van 256 km en 250 kunstwerken (bruggen, sluizen, aquaducten en viaducten). De taken bestaan onder meer uit gladheidbestrijding, asfaltonderhoud, bebording en bebakening, markeringen, het maaien en hekkelen, onderhoud oevers, onderhoud, vervanging en renovatie van kunstwerken, baggeren en depotbeheer. In blijft de provincie (deels) de werkzaamheden aan het Prinses Margrietkanaal verzorgen. Het kanaal is onderdeel van het provinciale vaarwegennet, maar valt uiterlijk vanaf 1 januari onder de rijksvaarwegen. Uiterlijk 1 januari draagt de provincie het onderhoud daarom over aan het rijk. Beheer We bedienen bruggen en sluizen volgens het door Provinciale Staten vastgestelde bedieningsregime en de overeenkomsten met derden. We beoordelen verzoeken om ontheffingen op grond van de Wegenverordening en de Vaarwegenverordening. Baggerdepots We verwerken en bewerken baggerspecie om hergebruik van ingedroogde bagger mogelijk te maken. We richten het depot Meersloot opnieuw in om een berging voor ernstig verontreinigd slib te realiseren.
(Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde Onderhoud van (vaar)wegen, oevers en kunstwerken Niveau conform vastgestelde beleidskaders 100% Tijdige afhandeling van Adviezen aan RDW en ontheffingen Termijn Algemene Wet Bestuursrecht 90% Bediening bruggen en sluizen Conform vastgestelde bedieningsregime 100% Beschikbaar hebben en maken van ingedroogde baggerspecie voor hergebruik 1,2 mln. m3 Wat mag het kosten? Beschikbaarheid 90% - structureel 2.721 1.846 999 999 999 999 - tijdelijk 75 0 0 0 0 0 - voorzieningen 6.562 101.705 6.705 6.705 6.705 6.705 Totaal baten 9.358 103.551 7.704 7.704 7.704 7.704 - structureel 13.509 11.986 12.148 12.261 12.273 12.428 - tijdelijk 936 601 1.001 2.800 500 0 - voorzieningen 6.562 101.705 6.705 6.705 6.705 6.705 - bedrijfsvoeringskosten 16.424 16.147 16.922 19.489 20.540 20.023 Totaal lasten 37.430 130.438 36.775 41.254 40.018 39.156 lasten -28.072-26.887-29.071-33.550-32.314-31.452 Toelichting De post voorzieningen is in buitengewoon hoog vanwege de afkoopsom voor het onderhoud van het Van Harinxmakanaal. Voor en de volgende jaren staat hier 6,7 mln. voor opgenomen. De begrote baten voor het Van Harinxmakanaal moeten vanaf verrekend worden met het afkoopbedrag. Beleidsveld 2.4 Openbaar vervoer Wat willen we bereiken? Wij willen de bereikbaarheid met het openbaar vervoer op peil houden en verbeteren. Wij zijn op grond van de Wet personenvervoer verantwoordelijk voor het regionale openbaar vervoer. Om de bereikbaarheid van het platteland op peil te houden, ontwikkelen wij in het Programma Duurzaam OV nieuwe concepten van openbaar vervoer.
Wat gaan we daarvoor doen in? Busvervoer Voor het regionale openbaar vervoer zijn wij verantwoordelijk voor het verlenen van OVconcessies en het daaruit voortvloeiende concessiebeheer. Wij starten vanaf december met een nieuwe busconcessie voor het grootste deel van Fryslân. Hierbij is een viertal concessies (Noord-Zuidwest Fryslân, stad Leeuwarden, Schiermonnikoog en HOV lijn 350 Lelystad-Drachten-Groningen) gebundeld tot één concessie. Door het beschikbaar stellen van meer geld zijn wij er in geslaagd de belangrijkste voorzieningen te handhaven, vooral de succesvolle verbeteringen uit de oude concessie. Toch is het voorzieningenniveau daarbij teruggelopen ten opzichte van de vorige aanbesteding. Dit komt door het grote aanbestedingsvoordeel bij de vorige aanbesteding en de gestegen prijzen binnen het openbaar vervoer. Ook wordt er in deze concessie inhoud gegeven aan de duurzame ambities van de provincie door de komst van elektrische bussen voor Schiermonnikoog en aardgasbussen voor de stad Leeuwarden. In wordt hiervoor een aardgasvulstation in Leeuwarden gerealiseerd. Wij zoeken de samenwerking met externe partijen waaronder gemeenten, zorgsector en dorpsbelangen. In deze samenwerking ontwikkelen wij nieuwe concepten van vervoer in het landelijk gebied om de bereikbaarheid op peil te houden. De bundeling van Wmo-vervoer en landelijk OV is hierin een belangrijke peiler. Daarnaast is het streven dat er door externe partners, met subsidie van de provincie, pilots voor nieuwe vervoervormen worden gestart. Voor de bereikbaarheid van het platteland speelt ook ketenmobiliteit een grote rol. Ook hieraan besteden wij aandacht binnen het Programma Duurzaam OV. Spoorvervoer Wij zetten in op een bediening van vier treinen per uur tussen Leeuwarden en Zwolle. Met de NS hebben wij principeafspraken gemaakt over de derde en vierde trein tussen Leeuwarden en Zwolle. In wordt een eerste aanzet gegeven tot de verdere uitbreiding van de treindienst Leeuwarden-Zwolle. De huidige spitstreinen Leeuwarden-Wolvega gaan doorrijden naar Meppel, met een aansluiting op de trein naar Zwolle. Voor het traject Leeuwarden-Groningen werken wij samen met de provincie Groningen aan de infrastructurele aanpassingen om een uitbreiding van drie naar vier treinen per uur mogelijk te maken. Haltes en busstations We willen de uitstraling van het openbaar vervoer verbeteren door de OV-infrastructuur op te waarderen. We zijn inmiddels eigenaar geworden van de busstations Heerenveen, Sneek en Oosterwolde. Na een eerste onderhoudsbeurt in onderzoeken we in de mogelijkheden voor grootschalige verbeteringen. Verder maken we in een start met het vervangen van de provinciale abri s en fietsenstallingen. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde Kernen met openbaar vervoer Aandeel van de kernen met openbaar vervoer (volgens definities in het PVVP) 100%
Wat mag het kosten? - structureel 2 0 0 0 0 0 - tijdelijk 0 1.000 0 0 0 0 - overlopende passiva 49.536 46.028 38.211 38.211 38.211 38.211 Totaal baten 49.538 47.028 38.211 38.211 38.211 38.211 - structureel 37 37 38 38 38 38 - tijdelijk -1 1.000 0 0 0 0 - overlopende passiva 49.818 46.191 38.374 38.374 38.374 38.374 - bedrijfsvoeringskosten 750 739 778 910 939 921 Totaal lasten 50.604 47.967 39.190 39.321 39.351 39.333 lasten -1.066-939 -979-1.110-1.139-1.121 Toelichting De overlopende passiva komen overeen met de bijdrage uit de BDU volgens het BDUbestedingsplan. Het bedrag aan baten en lasten voor is lager dan dat voor, vooral omdat in de eenmalige rijksbijdragen voor aanpassingen aan de regionale spoorlijnen waren opgenomen. Beleidsveld 2.5 Verkeerseducatie en mobiliteitsbeïnvloeding Wat willen we bereiken? Wij dragen bij aan het verbeteren van de verkeersveiligheid door verkeerseducatie en handhaving. We doen dit op basis van het PVVP en de hierop gebaseerde Strategie verkeersveiligheid 2010-2025. Ook stimuleren wij carpoolen en het gebruik van fiets en openbaar vervoer door het maken van afspraken met bedrijven, informatievoorziening en publiekscampagnes. Wat gaan we daarvoor doen in? Verkeerseducatie Wij gaan door met Permanente Verkeers Educatie (PVE) en met probleemgestuurde verkeershandhaving. Wij besteden extra aandacht aan de volgende punten: alcohol, medicijnen en drugs, snelheid, ouderen, beginnende (brom-)fietsers en jonge automobilisten van18 t/m 24 jaar. Voor de uitvoering werken wij samen met gemeenten en verkeersveiligheidspartners. Handhaving De handhaving vindt plaats op basis van geconstateerde problemen. Over handhaving organiseren wij regelmatig overleg tussen de handhavingspartners en partners uit het Regionaal Orgaan verkeersveiligheid Fryslân (ROF).
Vervoermanagement Wij stimuleren vervoermanagementprojecten; wij werken samen met de gemeente Leeuwarden aan vervoermanagement in het kader van het project Vrij baan. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde Aandacht voor jongeren Aantal scholen met het 140 verkeersveiligheidslabel Aandacht voor jonge automobilisten Aantal deelnemers Trials 400 Aandacht voor jonge automobilisten en alcohol Aandacht voor jonge automobilisten, alcohol en drugs Ouderen Voorlichting/campagnevoering Wat mag het kosten? Aantal deelnemers Alcoholvrij op weg 80 Aantal evenementen Responsible Young Drivers Aantal deelnemers rijvaardigheidsdag Senioren Aantal wisselingen van de uitingen op mottoborden 18 400 6 - overlopende passiva 70 1.621 1.601 1.601 1.601 1.601 Totaal baten 70 1.621 1.601 1.601 1.601 1.601 - structureel 4 8 8 8 8 8 - overlopende passiva 70 1.621 1.601 1.601 1.601 1.601 - bedrijfsvoeringskosten 155 442 466 544 562 551 Totaal lasten 229 2.071 2.074 2.153 2.170 2.160 basten -159-450 -474-552 -570-559 Toelichting De overlopende passiva betreffen BDU-middelen. De betreffende middelen stonden tot bij beleidsveld 2.1.