Samenvaing Maaschappijleer Burger en Rech Samenvaing door een scholier 2891 woorden 5 juni 2006 7,6 17 keer beoordeeld Vak Maaschappijleer Burger en Rech Rech: een geheel van gedragsregels, vasgeseld door de overheid, waarbij meesal een sancie is geseld op overreding daarvan. Sancie: een reacie als gevolg van een overreding van een regel. voorbeelden: - de recher die iemand sraf bij mishandeling. - een burger die een proces begin egen een andere burger vanwege schuld. Publiekrech: he deel van he rech da de verhouding regel ussen he overheidsgezag en de burger en ussen overheidsorganen onderling. 3 belangrijke onderdelen van he publiekrech: 1. saasrech: Deze regel de verhoudingen ussen de overheidsorganen onderling voorbeelden: inriching van de overheid, kiesrech en bevoegdheden van een miniser 2. besuursrech: Deze regel de verhouding ussen de burger en de overheid voorbeeld: Voor he bouwen van een café heb je een vergunning nodig die je bij de gemeene kun aanvragen. 3. srafrech: Een middel waarmee de overheid invloed probeer ui e oefenen op he gedrag van de burgers door bepaalde handelingen srafbaar e sellen voorbeeld: Als je een srafbaar fei heef gepleegd kan een sraf opgelegd krijgen door de srafrecher. bijv.geldboee of gevangenissraf Publiekrech: (= burgerlijk rech) regel de verhouding ussen de burgers onderling 3 akken van he privaarech zijn: 1. personenrech: zoals he sluien van een huwelijk, adoperen van een kind 2. rechspersonenrech: hieroe behoren he oprichen van een siching, BV of NV 3. vermogensrech: hieroe val een koop-, huur- of arbeidsovereenkoms Familierech: he deel van he privaarech, da de rechsverhouding regel, welke ui Pagina 1 van 9
familieberekkingen voorvloei. Voorbeeld: een huwelijk en echscheiding en ook aan ouderlijk gezag en voogdij Burgerlijk Weboek: De eisen waaraan een huwelijk moe voldoen, en hoe rouwen in zijn werk gaa en wa de gevolgen van een huwelijk zijn. Huwelijksvereisen: de eisen waaraan de parners moeen voldoen voorda een huwelijk gesloen kan worden. de huwelijksvereisen zijn: - de parners moeen ongehuwd zijn - de parners moeen meerderjarig zijn - de parners moeen de vrije wil hebben om e rouwen - sommige personen hebben oesemming nodig - men mag nie me bloedverwanen rouwen Soms kan nie aan de weelijke eisen worden voldoen bijv. als he huwelijk word egengehouden: Huwelijksbelesel: Een omsandigheid waardoor nie is voldaan aan een of meer huwelijksvereisen. Huwelijksformalieien: De vereisen aan de vorm waarin he huwelijk gesloen moe worden. de belangrijkse zijn: - onderrouw, de aangife van de wens om e gaan rouwen - overhandiging van de sukken - de gebooreakes - de ake van huwelijksaangife - de evenuele ake van huwelijksoesemming - huwelijksvolrekking, de parners moeen elkaar rouw beloven - huwelijksake, deze word ingeschreven in he huwelijksregiser van de Burgerlijke Sand - geuigen, er moeen 2-4 geuigen zijn ijdens he ekenen van de huwelijksake He huwelijk eindig door echscheiding of he overlijden van een van de parners. Duurzame onwriching: He is ondraaglijk voor een van de parners om nog samen e zijn Alimenaie: Een bijdrage in de kosen van he levensonderhoud van de ex-parner en de evenuele kinderen. Als de parners he samen nie eens worden hierover, beslis de recher over he e bealen bedrag. Naas he huwelijk heb je ook een mogelijkheid van geregisreerd parnerschap He groe verschil me he huwelijk is: Da geregisreerde parners een esamen moeen opmaken als zij willen da hun parner bij overlijden de nalaenschap erf. Een geregisreerd parnerschap eindig door he overlijden van een van de parners of door recherlijke uispraak. Pagina 2 van 9
Vermogen: De opelsom van alle schulden en beziingen Je kun rouwen: > in algehele gemeenschap van goederen > op huwelijkse voorwaarden Algehele gemeenschap van goederen: alle beziingen en schulden die voor he huwelijk aan de echgenoen afzonderlijk oebehoorden, zijn na de huwelijksvolrekking gemeenschappelijk. Besuur: He verrichen van rechshandelingen me berekking o de gemeenschappelijke goederen. Di beeken die he besuur heef, deze goederen: beheer (bijv. zorgen voor een goede repuaie) erover beschik (bijv. verkoop of verhuur) Algemene gemeenschap van goederen eindig als: he huwelijk eindig de recher eroe beslui de parners alsnog besluien huwelijkse voorwaarden op e maken ijdens hun huwelijk Huwelijkse voorwaarden: Een overeenkoms ussen parners da de vermogens in he huwelijk geheel of gedeelelijk gescheiden zijn. Huwelijkse voorwaarden zijn alleen rechsgeldig als ze voldoen aan de volgende eisen: 1. Er moe een overeenkoms zijn ussen de parners. 2. Er moe een ake zijn opgemaak door de noaris. 3. De noariële ake word vervolgens ingeschreven in he huwelijksgoederenregiser bij de griffie van de rechbank. Drie sooren huwelijkse voorwaarden: 1. Uisluiing van iedere gemeenschap. (= ijdens he huwelijk blijven er wee privé-vermogens en is er geen gemeenschappelijk vermogen) 2. Beperke gemeenschap. (hierbij besaa er naas he privé-vermogen nog een andere huwelijksgemeenschap, bijv. de inboedel van de woning) 3. Uisluiing in combinaie. (hierbij blijven de vermogen ijdens he huwelijk gescheiden, maar de echgenoen verrekenen wel hegene wa zij aan inkomsen overhouden) Parnerschapsvoorwaarden zijn precies hezelfde als huwelijkse voorwaarden Aansprakelijkheid: De schuldeiser kan iemand voor de nakoming van een verpliching aanspreken Aansprakelijkheid is gerich op een persoon Verhaal: De beziingen van de schuldenaar worden openbaar verkoch en ui de opbrengs word de schuld beaald. Verhaal is gerich op een vermogen Hoofdelijke aansprakelijkheid: Aansprakelijkheid van meerdere schuldenaren, ieder voor de gehele schuld. Pagina 3 van 9
Echgenoen hebben elkaars oesemming nodig voor: o de verkoop of verhuur van de echelijke woning en inboedel o he sluien van een hypohecaire lening op de echelijke woning o groe gifen. o he op afbealing kopen van goederen voor de gemeenschappelijke huishouding o he zich borg sellen, verklaren da je de schuld van iemand anders bealen als hij he nie kan Ouderlijk gezag: de weelijke plich om e zorgen voor de verzorging en opvoeding van de kinderen en he rech o beslissen in zaken me berekking o he kind. Di heef berekking op: - De persoon van he kind - He vermogen van he kind - De veregenwoordiging van he kind. Handelingsonbekwaam: Je mag geen rechshandelingen verrichen zonder oesemming van de weelijke veregenwoordigers. He erkennen van een kind doe je: - door he kind bij de geboore aangeven bij de ambenaar van de Burgerlijke Sand - hierna moeen beide ouders gezamenlijk de griffier verzoeken om he voogdijregiser aan e ekenen da zij vooraan samen he ouderlijk gezag hebben over hun kinderen Onheffing: Als de ouder nie in saa is voor he kind e zorgen en he op e voeden. Onzeing: Een zwaardere maaregel waarbij de recher he ouderlijk gezag onneem. Voogdij kan op 2 manieren onsaan: 1. Tesamenaire voogbij, waarbij ouders een persoon aanwijzen die na hun dood de voogdij over de kinderen zal uioefenen. 2. Voogdij door een recherlijke uispraak, hierbij wijs de kanonrecher een voogd aan als er geen sprake is van ouderlijk gezag of esamenaire voogdij. Erfrech: He deel van he privaarech da de verdeling regel van he vermogen van een overledene De overleden persoon hee een erflaer Vermogen is de nalaenschap Weelijk erfrech: He rech me berekking o de verdeling van een nalaenschap als er geen geldig esamen is gemaak. (een andere erm hiervoor is erfrech bij verserf) De vier groepen van de bloedverwanen die erven van een nalaenschap zijn: 1. echgenoo en kinderen (me plaasvervulling) 2. ouders, broers en zussen (me plaasvervulling) 3. grooouders (me plaasvervulling) Pagina 4 van 9
4. overgrooouders (me plaasvervulling) Plaasvervulling is als een erfgenaam is overleden voor de erflaer Erfdeel bij verserf: He deel wa men volgens de we erf als er geen geldig esamen is opgeseld Tesamen: Een schrifelijk suk waarin iemand bepaal wa er na zijn overlijden me zijn vermogen moe gebeuren. De nalaenschap kan worden geërfd door een legearis of een erfgenaam Een openbaar esamen word gemaak door een noaris in aanwezigheid van wee geuigen. Degene die di esamen maak moe he zelf onderekenen en moe minimaal 16 jaar oud zijn. Codicil: een handgeschreven en gedaeerde verklaring waarin iemand kan aangeven: - he legaeren van lijfsieraden, kleding en meubels - hoe de zaken rond de begrafenis of cremaie en donorschap geregeld worden Legiieme porie: he deel van de nalaenschap waar de kinderen alijd rech op hebben Rechspersoon: Een organisaie die ne zoals een nauurlijk persoon zelfsandig rechshandelingen kan verrichen. Voorbeeld: woningbouwvereniging, gemeene, een BV of NV De 2 sooren rechspersonen zijn: Privaarechelijke rechspersonen: rechspersonen die door een rechshandeling van een burger zijn ingeseld. Voorbeelden: siching of vereniging Publiekrechelijke rechspersonen: rechspersonen die bij de we zijn ingeseld. Voorbeelden: gemeenen, provincies, de Saa der Nederlanden en waerschappen Goederen: De begrippen ui iemands vermogen. Goederen worden verdeeld in: Zaken: soffelijke voorwerpen waar je mach over kun uioefenen. (dingen die je vas kun pakken) Vermogensrechen: een aanspraak op vermogen en is nie soffelijk. (bijv. een bealing) Roerende en onroerende zaken: Onroerende zaken zijn de grond, alles wa erop gebouwd is en alles wa daarmee een duurzame verbinding heef. Roerende zaken zijn alle zaken die nie onroerend zijn, zoals een auo. Regisergoederen: Goederen die alleen kunnen worden verkoch of gegeven als da word bijgehouden in een openbaar regiser. Pagina 5 van 9
Alle onroerende zaken zijn regisergoederen, sommige roerende zaken zijn regisergoederen. Eigendom is: he mees omvaende rech da een persoon op een zaak kan hebben. Als eigenaar moe je je wel aan weelijke voorschrifen houden. Bezi is: iemand heef de mach over een zaak én gedraag zich alsof hij eigenaar is. Meesal is de bezier ook eigenaar. In de volgende gevallen is de bezier geen eigenaar: - Een dief - Een heler - Iemand die onweend een gesolen zaak verkoop. Bezi e goeder rouw: Een bezier denk da hij eigenaar is van de zaak. Bezi e kwader rouw: Een bezier wee da hij geen eigenaar is van de zaak. Houderschap: Iemand heef de mach over een zaak van een ander, maar gedraag zich nie als eigenaar. Bijv. Als je een woning huur, of je leen een boek. Derdenbescherming: Als je e goeder rouw handel, word je beschermd door de derdenbescherming. Bijvoorbeeld iemand seel een fies, verkoop hem aan een winkelier en jij koop diezelfde fies van de winkelier. Normaal zou je geen eigenaar worden, maar bezier. Door derdenbescherming word je meeen eigenaar en hoef je de fies nie erug e geven aan de oorspronkelijke eigenaar. Verbinenissenrech. Iedereen heef me verbinenissen e maken in he leven. Een verbinenis is een rechsberekking ussen 2 of meer personen, waarbij de één een plich heef o een presaie een de ander he rech heef op die presaie. Bij een verbinenis is de schuldeiser de persoon die rech heef op een presaie, de schuldenaar is degene die de presaie moe leveren. Een verbinenis is een rechsberekking, dus een schuldeiser kan naar de recher sappen als de schuldenaar zijn verpliching nie nakom. Een verbinenis kan onsaan ui de volgende bronnen: - Een overeenkoms - de we - een recherlijke uispraak De meese verbinenissen onsaan ui een overeenkoms. Verbinenis ui overeenkoms: een rechshandeling ussen wee parijen, me de bedoeling da er verbinenissen ui onsaan. Pagina 6 van 9
Verschillende verbinenissen ui de we: - Zaakwaarneming - Onverschuldigde bealing - Onrechmaige daad Verbinenissen ui een recherlijke uispraak: Een verbinenis bepaald door een recher. Tekorkoming: de schuldenaar kom zijn verpliching aan de schuldeiser nie na. Overmach: Een ekorkoming waar de schuldenaar nies aan kan doen. Wanpresaie: een ekorkoming die de schuldenaar wel is aan e rekenen. Een verbinenis kan op de volgende manieren eniegaan: - Nakoming - Verbod of vernieiging - Opzegging of onbinding van de overeenkoms - Verrekening - Afsand doen - Vermenging Onrechmaige daad is: - Als de dader handel in srijd me een weelijke plich - Als de dader inbreuk maak op he rech van een ander - Als de dader handel in srijd me de regels van he maaschappelijk verkeer Enkele eisen waaraan voldaan moe zijn om schadevergoeding e eisen bij een onrechmaige daad: - de daad moe onrechmaig zijn - de daad moe aan de dader oe e rekenen zijn - er moe sprake van schade bij he slachoffer zijn - Er moe een causaal verband* besaan ussen de onrechmaige daad en de schade. *Causaal verband: de schade is rechsreeks veroorzaak door de onrechmaige daad. De we ken 2 sooren schade: Maeriële schade. (Vermogenschade) Immaeriële schade. (een vergoeding voor pijn) Een schadevergoeding heef verschillende vormen: - Geld als vergoeding - Recificaie (=verbeeren of rechzeen) - Hersellen - Verbod Pagina 7 van 9
Bij een onrechmaige daad is de dader persoonlijk aansprakelijk. Persoonlijk aansprakelijk: Aansprakelijk voor de schade van zijn eigen handelen. Bij aansprakelijkheid voor anderen maken we onderscheid ussen: - Schuldaansprakelijkheid: de aansprakelijkheid die men heef omda de we een bepaalde schuld verondersel. - Risicoaansprakelijkheid: de aansprakelijkheid die men heef, ongeach de vraag of er sprake is van schuld; men draag he risico op grond van de relaie o die ander. Voorbeelden van aansprakelijkheid: - Ouders - Werkgevers Mensen zijn aansprakelijk voor de volgende zaken: - Dieren - Gebrekkige roerende zaken en gebouwen - Producen - Moorrijuigen De rechspraak is in ons land opgedragen aan onafhankelijke rechers. De onafhankelijkheid van rechers is gewaarborgd door 3 regelingen: - De benoeming o recher is voor he leven - He salaris van de recher is bij we geregeld - He aanal rechers in een rechszaak saa van evoren vas. Rechers worden bij hun werkzaamheden bijgesaan door griffiers, ook wel saassecrearissen genoemd. De griffiers maken he proces-verbaal en de vonnissen. In Nederland zijn 3 sooren rechsinsanies: - Arrondissemensrechbanken, de procedure word meesal bij 1 recher gedaan. - Gerechshoven, één recher behandel een rechszaak. In zware gevallen word rechgesproken door een meervoudige kamer van drie rechers. - Hoge Raad, he hoogse rechscollege van Nederland. Hier word gewerk me kamers van 3 of 5 raadsheren. Compeenie: de vraag welke recher bevoegd is voor een bepaalde procedure. Compeenie word gesplis in: Absolue compeenie: is de vraag welke soor of niveau recher bevoegd is. Relaieve compeenie: is de vraag van welke plaas de recher bevoegd is. Een proces besaa ui de volgende delen: - vassellen van de feien - he oepassen van he rech Pagina 8 van 9
- de uispraak Rechsmiddel: Een middel om op e komen egen een gerechelijke uispraak. Drie rechsmiddelen: - Verze, een rechsmiddel waardoor men bij dezelfde recher opkom egen een versekvonnis. (versek = vonnis) - Hoger Beroep, een rechsmiddel waardoor men opkom egen een vonnis bij de eersvolgende hogere recher, die de gehele zaak opnieuw behandel. - Cassaie, een rechsmiddel waardoor men bij de hoge raad opkom egen he vonnis van een lagere recher, op grond van een verkeerde oepassing van he rech. Eiser: degene die de zaak aan de recher voorleg. Gedaagde: Iemand die in een burgerlijk proces door een ander voor de recher word geroepen. Dagvaarding is een oproep om op een erechziing e verschijnen, gerich aan de gedaagde in een civiele zaak. Een dagvaarding beva alijd: - de naam van de eiser - de eis - de moivaie van de eis - he ijdsip en de plaas van de rechszaak De eiser kan iemand dagvaarden via: - een deurwaarder - een dagvaardingsformulier De gedaagde en de eiser mogen hun zaak nie zelf regelen, di word gedaan door een procureur of een advocaa. Procureur is de veregenwoordiger van een parij in een burgerlijk proces. Advocaa is de juridische raadsman van een parij die adviezen geef, conracen opsel, rechszaken voer en daarin pleidooien houd. Pagina 9 van 9