Wetsus 16 Evaluation report SAMENVATTING Leeuwarden, March 17 1
SAMENVATTING (in Dutch) Wetsus is een not-for-profit organisatie die een wetenschappelijk onderzoeksprogramma organiseert op het gebied van watertechnologie. Binnen Wetsus werkt een groot netwerk van (inter)nationale bedrijven en onderzoeksinstituten samen. Het multidisciplinaire onderzoek bij Wetsus is gericht op doorbraakinnovaties op het gebied van technologie voor waterbehandeling. Daarnaast is het doel om bij te dragen aan human capital ontwikkeling en aan spin-off en ondernemerschap in de watertechnologiesector. Wetsus heeft een onderzoek laten uitvoeren door een onafhankelijk onderzoeksbureau om het functioneren van Wetsus te evalueren. Hiertoe zijn 3 elementen onderzocht: 1. De ontwikkeling van de Wetsus organisatie en het onderzoeksprogramma. 2. De bijdrage van Wetsus aan de (regionale) economie. 3. Het functioneren van het innovatieproces binnen het Wetsus netwerk en het effect daarvan voor de aangesloten organisaties. De evaluatie is uitgevoerd op basis van desk research, een enquête onder participerende bedrijven en universitaire vakgroepen, en interviews met een aantal stakeholders. Het onderzoek naar de rol van het Wetsus-netwerk in innovatie is gebaseerd op de theorie van trust en strong and weak ties. Evaluatieresultaten organisatie en wetenschappelijk onderzoek Wetsus kent sinds de oprichting in 4 continue groei. Met name de eerste jaren lieten een sterke groei zien in aantal PhD s (promotie-onderzoek) en staf. De afgelopen jaren is er sprake van een zekere mate van stabilisatie op een niveau dat door Wetsus wordt gezien als optimaal voor de beoogde impact en multidisciplinariteit. Op dit moment (eind 16) zijn 65 PhD s en 18 postdoc onderzoekers werkzaam bij Wetsus, ondersteund door een wetenschappelijke staf van 17 fte. Daarnaast is er ondersteunende staf; het overhead percentage is relatief laag. Staf (fte) en participerende bedrijven/universiteiten 1 1 1 4 7 1 13 16 Support and control staff Educational staff Technical and analytical research staff Scientific staff** Post doc PhD positions 1 4 7 1 13 16* Number of connected knowledge institutes Number of partcipating research chairs Number of particpating companies and platform members Bron: Wetsus 2
Het aantal participerende bedrijven en platformleden is per eind 16 14. Wetsus heeft het aantal deelnemende bedrijven ook in de periode van de financiële en economische crisis kunnen verhogen. Het aantal deelnemende kennisinstellingen is 22, waarvan 9 buitenlandse universiteiten. Met 5 betrokken hoogleraren is het Wetsus programma bijzonder multidisciplinair te noemen. De participatie in Wetsus wordt hoog gewaardeerd: ongeveer 9% van de deelnemende bedrijven en universiteiten beoordeelt de samenwerking goed tot excellent. De beoordeling ligt continu - ook bij eerdere evaluaties - op een hoog niveau. Tot op zekere hoogte wordt een collectieve cultuur een Wetsus feeling ervaren onder personen die met Wetsus zijn verbonden. Kern van het de organisatie van het onderzoek wordt gevormd door de themagroepen. De themagroepen worden door de participanten gezien als een effectieve manier van samenwerken. Succesvolle participatie vergt een actieve betrokkenheid van bedrijven en kennisinstellingen. De wetenschappelijke output in termen van aantal onderzoeksprojecten, promoties en wetenschappelijke artikelen is sterk toegenomen. Het aantal promoties staat per eind 16 (cumulatief) op 78; het aantal wetenschappelijke artikelen op 55. De kwaliteit en impact van de wetenschappelijke artikelen is zeer hoog. Evaluatie economische impact De activiteiten van Wetsus zijn zeer relevant voor de wereldwijde duurzaamheidsuitdagingen en voor economische en innovatiedoelen op Europees, nationaal en regionaal niveau. Inovatie op het gebied van watertechnologie sluit onder andere direct aan bij één van de VN Global Goals: Clean Water & Sanitation: to ensure availability and sustainable management of water and sanitation for all ustainable management of water and sanitation for all. De vraag naar oplossingen voor wereldwijde problemen rond drinkwater en afvalwater zal blijven groeien. De economische impact van Wetsus is onder andere zichtbaar in: o continue groei van het aantal spin-off bedrijven: het aantal aan Wetsusonderzoek gerelateerde start-ups over de periode 5-16 is 3. o opleveren van patenten: op basis van Wetsus-onderzoek zijn 79 patenten ontwikkeld waarvan reeds 28 overgenomen zijn door bedrijven. Spin-off en patenten Spin-off companies (cumulative) 4 7 1 13 16 Number of transferred patents (cumulative) Number of patents not (yet) transferred 3 25 15 1 5 4** 7 1 13 16 Bron: Wetsus 3
De regionale economische impact in termen van regionale werkgelegenheid bestaat uit ongeveer 225-3 banen (fte). Het gaat om: - het directe effect van de investeringen in Wetsus zelf (125 banen); - het indirecte regionale effect door omzet bij regionale toeleveranciers en de bestedingen van Wetsus-personeel dat in de regio woont (schatting 45-95 banen). - banen bij regionale start-ups (schatting 5-1 banen); ongeveer 75% van aan Wetsus gerelateerde start-ups zijn gevestigd in de regio, in het bijzonder in Leeuwarden. De economische impact van Wetsus is ook relevant voor de regio omdat het bijdraagt aan het verminderen of tegengaan van een aantal tekortkomingen van de regionale economie. De investeringen in watertechnologie dragen bij aan: - diversificatie van de regionale economie; - een meer op kennis gebaseerde regionale economie; - een grotere internationale oriëntatie van met name regionaal mkb; - meer werkgelegenheid en een toename van de aantrekkelijkheid van de regio en in het bijzonder Leeuwarden voor hoger opgeleide kenniswerkers; - een sterkere reputatie en internationale zichtbaarheid van de regio en in het bijzonder Leeuwarden; - toename van internationale contacten en samenwerking. Evaluatie innovatieproces en netwerk Ongeveer de helft van de deelnemende bedrijven geeft aan dat de kennis uit het Wetsus programma bijdraagt aan de verbetering van bestaande of nieuwe producten/technologie. Ongeveer een kwart geeft aan dat de omzet is gestegen als gevolg van innovatie en kennis uit het Wetsus programma. De verwachtingen zijn hoog: bijna alle respondenten uit de enquête verwachten dat het Wetsus programma zal bijdragen aan nieuwe producten en/of technologie in de komende vijf jaar. Innovatie impact op bedrijven Innovations and knowledge from (the) Wetsus programme(s)... have led to improvement of existing products and/or technologies (n=22) 5% have led to new products and/or technologies (n=23) 35% have led to more water related turnover (n=22) 23% is expected to lead to new products and/or technologies in the next five years (n=23) 96% Bron: BBO Rond Wetsus is een belangrijk netwerk binnen de watertechnologiesector ontwikkeld. Bedrijven zien Wetsus als een portaal naar wetenschappelijke kennis. Deelname aan het netwerk werkt positief door op business contacten, zowel nationaal als internationaal. 4
Vergeleken met contacten in innovatieprojecten buiten Wetsus, valt de relatieve hoge frequentie van de contacten tussen Wetsus en deelnemende bedrijven op. De samenwerking wordt door deelnemende bedrijven ook gezien als relatief van hoge kwaliteit. Het Wetsus-netwerk wordt door deelnemers gezien als een high-trust network; uit de enquête volgen relatief hoge scores op de vertrouwensaspecten reputatie, goedwillendheid en integriteit. Vanuit de innovatieliteratuur geldt vertrouwen tussen de samenwerkingspartners in een netwerk als belangrijke voorwaarde voor het effectief genereren van nieuwe innovaties. Kenmerken trust-network Wetsus* Goodwill from Wetsus 63% 71% Integrity 81% 95% Innovation reputation 67% 79% Participant companies University departments * Wetsus-samenwerking vergeleken met andere samenwerking tussen bedrijven-kennisinstellingen. Aspecten zijn: the level of goodwill/benevolence from Wetsus towards organisations, the level of integrity of the Wetsus organisation, reputation of Wetsus as an innovation institute. Bron: BBO In vergelijking met andere innovatieprogramma s wordt de reputatie van Wetsus als wetenschappelijk en innovatie-instituut als hoog tot zeer hoog beoordeeld. De uitkomsten van de enquête laten zien dat de Wetsus-aanpak op een aantal indicatoren sterk overeenkomt met een netwerk dat ook vanuit de literatuur als stimulerend voor innovatie wordt beschouwd. Met name het hoge gehalte van vertrouwen en reputatie die in de survey zijn gemeten, bevestigen het belang daarvan voor een succesvolle innovatie-aanpak. Toekomstige kansen en risico s Op basis van de evaluatie kan een aantal aanbevelingen worden gedaan: o Wetsus moet haar frisheid, originaliteit en dynamische manier van werken behouden; Wetsus moet onderscheidend en inspirerend blijven. o Het huidige management en de huidige organisatie worden door alle geïnterviewde personen gezien als cruciaal voor het succes van Wetsus en zouden moeten worden voortgezet. o Het voortzetten van publieke cofinanciering wordt door participanten gezien als een noodzakelijke voorwaarde voor het borgen van de positie van Wetsus op de lange termijn. o Een toename van internationale contacten wordt als goede ontwikkeling gezien; focus op voordelen voor de Nederlandse watertechnologiesector blijft echter ook belangrijk. 5